1. Jakim rodzajem nabłonka pokryta jest błona śluzowa jamy ustnej?
- nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący - te okolice, które biorą udział w żuciu pokarmu, czyli dziąsło, brodawki nitkowate, podniebienie twarde, górna część języka
- nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący - brodawki okolone i grzybowate, dolna i boczna część języka
2. Czym różni się błona śluzowa górnej części języka od bocznej i dolnej?
Część górna języka i pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym. Błona śluzowa tej części wytwarza brodawki językowe. Boczna i dolna część języka pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym.
3. W których częściach jamy ustnej występuje błona podśluzowa?
Błona podśluzowa występuje na podniebieniu miękkim oraz na wewnętrznej powierzchni policzków.
4. W których warstwach ściany jamy ustnej występują części wydzielnicze i przewody odprowadzające gruczołów?
Występują w blaszce właściwej błony śluzowej oraz w błonie podśluzowej.
5. Które z gruczołów jamy ustnej są gruczołami cewkowymi, a które pęcherzykowymi?
Gruczołami cewkowymi są gruczoły śluzowe, a pęcherzykowymi są surowicze.
6. Jaka jest ultrastruktura komórki gruczołu śluzowego? śluzja szoguem robi zdjęcia banano
Jest to komórka, której jądro komórkowe jest zniekształcone i zepchnięte na obwód komórki przez wypełniający całą objętość komórki śluz. Cytoplazma jest jasnobłękitna. Znajdują się w niej szorstka i gładka siateczka śródplazmatyczna, aparat Golgiego i mitochondria.
7. Jaka jest ultrastruktura komórki gruczołu surowiczego? Suzan trze obiektyw pęcherzem
Jest to komórka z jądrem komórkowym umieszczonym centralnie, mająca typowe cechy komórki syntetyzującej białka na zewnątrz. Cytoplazma jest zasadochłonna, zawiera rozbudowaną szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego. W części wierzchołkowej znajdują się liczne pęcherzyki wydzielnicze zawierające białka.
8. Wymień wszystkie rodzaje tkanek budujących język.
- tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa
- tkanka łączna właściwa luźna
- tkanka nabłonkowa - nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący (na górnej powierzchni) i nierogowaciejący (na dolnej i bocznej powierzchni) + komórki nabłonka (śródbłonka) naczyń krwionośnych języka
- tkanka nerwowa - nerwy języka
9. Wymień histologiczne elementy strukturalne języka.
- tkanka łączna właściwa luźna wraz z jej komórkami
- tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa
- nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący (na górnej powierzchni języka) i nierogowaciejący (na dolnej i bocznej powierzchni)
- brodawki językowe
- kubki smakowe w brodawkach okolonych, grzybowatych i liściastych
- brodawki nitkowate
- gruczoły śluzowe, surowicze i mieszane
- naczynia krwionośne
- nerwy
10. Co to jest MALT, jakie komórki je tworzą? Podkreśl te, których jest najwięcej.
MALT - mucose associated lymphoid tissue - tkanka limfatyczna błony śluzowej
Tworzą ją:
- limfocyty B
- komórki plazmatyczne
- limfocyty T
- limfocyty NK
11. Co to jest GALT? Wymień jego elementy i scharakteryzuj strukturę. Gdzie się znajduje?
GALT - gut-associated lymphoid tissue (tkanka limfatyczna jelita)
Znajduje się w błonie śluzowej i podśluzowej jelita czczego, krętego i grubego.
Są to limfocyty rozproszone w nabłonku i tkance łącznej właściwej. Głównie są to limfocyty T i B oraz komórki plazmatyczne. Mogą tworzyć grudki limfatyczne lub ich zespoły (kępki Peyera). W skład tkanki limfatycznej wchodzą również kryptokępki.
12. Wymień rodzaje brodawek językowych? Podkreśl te, które występują najliczniej.
- brodawki nitkowate
- brodawki okolone
- brodawki grzybowate
- brodawki liściaste
13. Narysuj i podpisz schemat brodawki okolonej.
Patrz: Rys.
14. W których brodawkach występują kubki smakowe?
W brodawkach okolonych, grzybowatych i liściastych.
15. Który rodzaj brodawek językowych bierze udział w mechanicznym rozdrabnianiu pokarmu?
Brodawki nitkowate.
16. Z którym typem brodawek językowych związane są gruczoły surowicze Ebnera?
Związane są z brodawkami okolonymi.
17. Wymień wszystkie rodzaje brodawek językowych. Podkreśl te, które nie posiadają kubków smakowych.
- brodawki nitkowate
- brodawki grzybowate
- brodawki okolone
- brodawki liściaste
18. Czym różnią się brodawki mechaniczne od czuciowych (smakowych)?
Brodawki mechaniczne są pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaski rogowaciejącym, a brodawki czuciowe nierogowaciejącym. Ponadto brodawki mechaniczne odpowiadają za mechaniczne rozdrabnianie pokarmu i nie mają kubków smakowych, zaś czuciowe odbierają wrażenia smakowe i mają kubki smakowe.
19. Podaj dokładną lokalizację kubków smakowych.
W nabłonku wielowarstwowym płaskim brodawek okolonych, grzybowatych i liściastych.
20. Jakie komórki tworzą kubek smakowy? Jaki to typ nabłonka?
- komórki zrębowe (podporowe): przypodstawne, zewnętrzne, wewnętrzne
- komórki smakowe
Jest to nabłonek zmysłowy.
21. Narysuj kubek smakowy.
Patrz: Rys.
22. Gdzie uchodzą gruczoły surowicze, których wydzielina opłukuje kubki smakowe?
W dnie rowków brodawek.
23. Jaki jest układ mięśni w języku i jaki rodzaj tkanki je tworzy?
Jest to tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa układająca się w trzy warstwy:
- podłużną
- poprzeczną
- dolnogrzbietową
24. Wymień części twarde zęba.
- szkliwo
- zębina
- cement
25. Jakie części wyróżnia się w gardle?
- część nosową
- część ustną
- część krtaniową
26. Jaka jest budowa ściany gardła?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący w części ustnej i krtaniowej
- nabłonek wielorzędowy migawkowy z komórkami kubkowymi w części nosowej
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi i nerwami oraz gruczołami śluzowymi i śluzowo-surowiczymi. Są tam też skupienia tkanki limfatycznej w postaci grudek chłonnych i migdałków.
Błona mięśniowa z mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych.
Błona łącznotkankowa zawierająca włókna sprężyste, która przechodzi w tkankę łączną, łączącą gardło z otoczeniem.
27. Jakie typy nabłonka występują w gardle?
- nabłonek wielorzędowy urzęsiony z komórkami kubkowymi z części nosowej gardła
- nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący w części ustnej i krtaniowej gardła
28. Jakie struktury występują w błonie śluzowej właściwej gardła?
- tkanka łączna właściwa luźna
- naczynia krwionośne
- włókna nerwowe
- skupienia tkanki limfatycznej pod postacią grudek chłonnych albo migdałków
- gruczoły śluzowo-surowicze w części pokrytej nabłonkiem wielorzędowym urzęsionym
- gruczoły śluzowe w części pokrytej nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
29. Jaki rodzaj tkanki mięśniowej tworzy błonę mięśniową gardła?
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa.
30. Jaką rolę pełni śluz wydzielany przez gruczoły śluzowe jamy ustnej?
- zwilża powierzchnię warg i policzków
- bierze udział w procesie formowania kęsów
- bierze udział w wytwarzaniu miejscowej odporności nieswoistej
- chroni przed szkodliwym wpływem innych cząsteczek chemicznych
- nadaje treści pokarmowej konsystencję
31. Do jakiego typu gruczołów zaliczamy ślinianki - zewnątrzwydzielniczych czy wewnątrzwydzielniczych? Dlaczego?
Zaliczamy je do gruczołów zewnątrzwydzielniczych, ponieważ mają one swoje przewody wyprowadzające i ich wydzielina dostaje się do jamy ustnej.
32. Jaki typ wydzielania reprezentują ślinianki?
Jest nim wydzielanie merokrynowe (ekrynowe).
33. Jakie 3 typy ślinianek wyróżniamy?
- ślinianka przyuszna (przyusznica)
- ślinianka podżuchwowa
- ślinianka podjęzykowa
34. Co składa się na zrąb, a co na miąższ ślinianki?
Zrąb:
- tkanka łączna
- limfocyty
- komórki plazmatyczne
Miąższ:
- odcinki wydzielnicze
- przewody wyprowadzające
- komórki mioepitelialne
- naczynia krwionośne
- włókna nerwowe
35. Narysuj i podpisz schemat odcinka wydzielniczego gruczołu śluzowego w przekroju podłużnym.
Patrz. Rys.
36. Narysuj i podpisz schemat odcinka wydzielniczego ślinianki typu mieszanego w przekroju poprzecznym.
Patrz: Rys.
37. Co to są półksiężyce surowicze?
Półksiężyce surowicze (Gianuzziego) są to struktury utworzone wskutek nałożenia się komórek surowiczych na uszeregowane komórki śluzowe. Są one artefaktami.
38. Jakie białka powstają w komórkach surowiczych gruczołu podżuchwowego?
- amylaza
- lizozym
- immunoglobuliny IgA
39. Jakie struktury stanowią miąższ ślinianki przyusznej w obrębie płacika?
- odcinki wydzielnicze z komórek surowiczych
- przewody wyprowadzające śródpłacikowe - wstawki i przewody prążkowane
- komórki mioepitelialne
- naczynia krwionośne włosowate
40. Co znajduje się między pęcherzykami wydzielniczymi przyusznicy?
- komórki mioepitelialne
- naczynia krwionośne włosowate
- tkanka łączna z limfocytami i komórkami plazmatycznymi
- przewody wyprowadzające
41. Wymień elementy histologiczne przestrzeni międzypłacikowych ślinianki.
- tkanka łączna właściwa luźna (międzypłacikowa)
- naczynia krwionośne
- włókna nerwowe
- przewody wyprowadzające międzypłacikowe
42. Jak zbudowany jest miąższ ślinianki podjęzykowej?
- odcinki wydzielnicze śluzowo-surowicze z przewagą komórek śluzowych
- przewody wyprowadzające śródpłacikowe (wstawki i przewody prążkowane) oraz międzypłacikowe
- komórki mioepitelialne
- sieć naczyń krwionośnych włosowatych
43. Wymień elementy płacika ślinianki podżuchwowej.
- odcinki wydzielnicze surowiczo-śluzowe z przewagą komórek surowiczych
- komórki mioepitelialne
- przewody wyprowadzające śródpłacikowe - wstawki i przewody prążkowane
- naczynia krwionośne włosowate
- tkanka łączna właściwa luźna (śródpłacikowa)
- włókna nerwowe
44. Jaka jest droga śliny w płacikach ślinianki?
Odcinki wydzielnicze ślinianki - wstawki - przewody prążkowane.
45. Gdzie dokładnie w śliniance zlokalizowane są komórki mioepitelialne i jaka jest ich rola?
Zlokalizowane są pomiędzy błoną podstawną a komórkami gruczołowymi odcinka wydzielniczego. Wyciskają one wydzielinę z odcinka wydzielniczego do światła przewodu wyprowadzającego.
46. Podaj dokładną lokalizację w śliniance kapilar wydzielniczych. Wyjaśnij, na czym polega ich rola w procesie wydzielania.
Kapilary wydzielnicze leżą na błonie podstawnej w płaciku ślinianki. Syntetyzują składniki wydzieliny i ją wydzielają.
47. Jaki jest skład śliny?
- woda
- jony sodu, potasu, chloru, jodu, wodorowęglany
- białka - amylaza, lizozym, immunoglobulina klasy IgA, czynnik wzrostu nerwów, czynnik wzrostu naskórka
- proteoglikany, kalikreina
48. Jakie funkcje pełni ślina?
- zwilża pokarm
- ułatwia formowanie kęsów i połykanie
- umożliwia odbieranie wrażeń smakowych
- rozpoczyna trawienie
- zwilża i spłukuje powierzchnię błon śluzowych
- pełni funkcje obronne
40. Z jakich warstw zbudowany jest przełyk? Wymień w kolejności począwszy od światła przełyku. W których warstwach znajdują się: a) gruczoły, b) mięśnie gładkie?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- przydanka w części nadprzeponowej lub błona surowicza w części podprzeponowej
a) w błonie śluzowej i podśluzowej
b) w blaszce mięśniowej błony śluzowej i w błonie mięśniowej dolnej części przełyku
41. Jakie tkanki występują w błonie śluzowej przełyku?
- tkanka nabłonkowa (nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący)
- tkanka łączna właściwa luźna
- tkanka mięśniowa gładka
42. W której części przełyku są gruczoły przełykowe?
W jego górnym i środkowym odcinku - w błonie podśluzowej, zaś w dolnym - w błonie śluzowej.
43. Gdzie w przewodzie pokarmowym występują gruczoły?
W jamie ustnej i gardle.
W przełyku:
- w górnym i środkowym odcinku w błonie podśluzowej
- w dolnym odcinku w błonie śluzowej
W żołądku w blaszce właściwej błony śluzowej, w dwunastnicy w błonie podśluzowej, w jelicie w blaszce właściwej błony śluzowej.
44. Jaka tkanka mięśniowa tworzy blaszkę mięśniową błony śluzowej przełyku?
Tkanka mięśniowa gładka.
45. Jaki rodzaj tkanki mięśniowej tworzy błonę mięśniową przełyku?
- tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa - w górnym odcinku
- mięśnie mieszane (gładkie i poprzecznie prążkowane szkieletowe) - w środkowym odcinku
- tkanka mięśniowa gładka - w dolnym odcinku
46. Jaka jest budowa histologiczna ściany przełyku?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi i nerwami oraz gruczołami. U ptaków zawiera ona jeszcze gruczoły śluzowe otoczone skupieniami tkanki limfatycznej.
- blaszka mięśniowa błony śluzowej utworzona z miocytów gładkich o przebiegu podłużnym lub skośnym
Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej zawierającej naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy, gruczoły śluzowe
Błona mięśniowa z dwóch warstw miocytów gładkich (w części dolnej): wewnętrznej - okrężnej i zewnętrznej - podłużnej, w części środkowej mięśnie mieszane, a w górnej poprzecznie prążkowane szkieletowe.
Przydanka w części nadprzeponowej i błona surowicza w części podprzeponowej.
47. Jaką strukturę ma zewnętrzna część przełyku w odcinku za przeponą?
Jest pokryta w odcinku podprzeponowym błoną surowiczą z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i tkanki łącznej. Dla odróżnienia, w części nadprzeponowej jest przydanka.
48. Jaki rodzaj tkanki mięśniowej tworzy błonę mięśniową: a) gardła, b) przełyku?
a) tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa
b) w górnym odcinku mięśnie poprzecznie prążkowane szkieletowe, a w dolnym mięśnie gładkie
49. Jakie rodzaje mięśni występują w błonie mięśniowej żołądka, a jakie w błonie mięśniowej przełyku?
W żołądku - mięśnie gładkie
W przełyku:
- w części górnej - poprzecznie prążkowane szkieletowe
- w części środkowej - mieszane
- w części dolnej mięśnie gładkie
50. Narysuj przekrój przez ścianę żołądka mięsożernych.
Patrz: Rys.
Z jakich części składa się żołądek przeżuwaczy w momencie jego rozwoju?
Składa się z części przedniej, z której rozwijają się żwacz i czepiec oraz z tylnej, z której rozwija się trawieniec. Księgi zaś oddzielają się od trawieńca.
Z jakich części makroskopowych składa się żołądek mięsożernych?
- wpust
- trzon
- dno
- odźwiernik
51. Z jakich warstw składa się żołądek u mięsożernych?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- błona surowicza
52. Jaka jest budowa błony śluzowej żołądka mięsożernych?
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty, pomiędzy komórkami którego występują często leukocyty
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi oraz nerwami, w której spotyka się włókna siateczkowe, fibroblasty, plazmocyty i leukocyty, a także grudki limfatyczne. Występują w tej warstwie gruczoły żołądkowe
- blaszka podgruczołowa z tkanki łącznej właściwej zbitej pomiędzy blaszką mięśniową a gruczołami
- blaszka mięśniowa błony śluzowej zbudowana jest dwóch pokładów miocytów gładkich, wewnętrznego - okrężnego i zewnętrznego - podłużnego
W którym miejscu w żołądku powstają komórki nabłonkowe żołądka?
W miejscu występowania dołeczków żołądkowych.
Jaką funkcję pełni śluz żołądkowy? Kiedy zwiększa się jego ilość?
Zabezpiecza błonę śluzową żołądka przed samostrawieniem przez enzymy żołądkowe jak również przed urazami mechanicznymi ze strony pokarmu. Ilość tego śluzu zwiększa się pod wpływem alkoholu, kwasów czy gorczycy.
53. Jaki nabłonek występuje w żołądku i jakie są funkcje tego nabłonka?
Jest to nabłonek jednowarstwowy walcowaty. Wydzielina komórek tego nabłonka chroni błonę śluzową żołądka przed samostrawieniem przez enzymy żołądkowe i przed uszkodzeniami mechanicznymi. Jego komórki wytwarzają też sok żołądkowy.
54. Jakie komórki produkują śluz chroniący żołądek?
Produkują go komórki nabłonkowe żołądka, komórki śluzowe ujścia i szyjki gruczołów żołądkowych właściwych a także komórki śluzowe gruczołów wpustowych i odźwiernikowych.
55. Co to jest blaszka podgruczołowa, gdzie i u jakich zwierząt występuje? Jaką funkcję spełnia?
Jest to warstwa z tkanki łącznej właściwej zbitej leżąca pomiędzy blaszką mięśniową błony śluzowej a gruczołami w żołądku i jelicie cienkim mięsożernych i konia. Zabezpiecza przed urazami mechanicznymi ze strony pokarmu i przed przebiciem ostrymi odłamkami kostnymi.
56. Czym różni się błona śluzowa żołądka świni od psa?
U psa pomiędzy blaszką mięśniową błony śluzowej a gruczołami blaszki właściwej znajduje się blaszka podgruczołowa. U świni nie ma takiej blaszki.
57. Wymień elementy histologiczne błony podśluzowej żołądka mięsożernych.
- tkanka łączna właściwa luźna
- włókna kolagenowe
- włókna sprężyste
- naczynia krwionośne
- naczynia limfatyczne
- sploty nerwowe układu autonomicznego
- komórki tłuszczowe
58. Wymień elementy histologiczne błony mięśniowej żołądka mięsożernych? sk|o|p|ać go!
- trzy warstwy miocytów gładkich: wewnętrzna - skośna, środkowa - okrężna i zewnętrzna - podłużna
- w tkance łącznej oddzielającej poszczególne warstwy znajdują się naczynia krwionośne oraz sploty nerwów
59. Jakie są funkcje błony mięśniowej żołądka?
- pozwala po rozluźnieniu na wypełnienie pokarmem żołądka
- zapewnia mieszanie pokarmu z sokiem żołądkowym, co usprawnia trawienie
- przesuwa trawioną treść pokarmową do dwunastnicy
60. Z jakiej tkanki zbudowana jest błona surowicza żołądka mięsożernych?
Z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i tkanki łącznej właściwej luźnej.
61. U jakich dwóch zwierząt w żołądku rozróżnia się część przedżołądkową i część trawienną?
- koń
- świnia
62. Jaka jest budowa ściany żołądka konia i świni?
U tych zwierząt żołądek ma dwie części:
- przedżołądkową
- trawienną
Błona śluzowa w części przedżołądkowej zbudowana jest z nabłonka wielowarstwowego płaskiego (u konia zrogowaciałego), zaś nabłonek ten przechodzi w sposób nagły w nabłonek jednowarstwowy walcowaty części trawiennej. Blaszka właściwa części przedżołądkowej zbudowana jest z tkanki łącznej luźnej, wpuklającej się do nabłonka w postaci brodawek. W części trawiennej w blaszce właściwej spotyka się gruczoły oraz skupienia tkanki limfatycznej.
63. Wymień w logicznej kolejności części, z jakich składa się żołądek przeżuwaczy. Podkreśl tę z nich, która nie jest zaliczana do przedżołądków.
- żwacz
- czepiec
- księgi
- trawieniec
64. Z jakich warstw zbudowana jest ściana przedżołądków?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- błona surowicza
65. Jaka jest histologiczna budowa błony śluzowej, podśluzowej, mięśniowej i surowiczej przedżołądków? U jakich zwierząt one występują?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy płaski, mający warstwę zrogowaciałą na powierzchni
- blaszka właściwa błony śluzowej utworzona z tkanki łącznej wpuklającej się do nabłonka w postaci brodawek łącznotkankowych
- blaszka mięśniowa błony śluzowej - tylko w obrębie ksiąg
Błona podśluzowa z tkanki łącznej luźnej zawierająca:
- naczynia krwionośne
- naczynia limfatyczne
Błona mięśniowa:
- dwie warstwy miocytów gładkich: wewnętrzna - okrężna i zewnętrzna - podłużna
Błona surowicza utworzona z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i tkanki łącznej właściwej luźnej.
66. Jaka jest budowa kosmka żwacza? Jaką funkcję spełnia żwacz?
Kosmek pokryty jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym. Wnętrze kosmka wypełnia blaszka właściwa błony śluzowej zawierająca pętle naczyń krwionośnych włosowatych, która bez wyraźnej granicy przechodzi w błonę podśluzową.
W żwaczu znajduje się duża ilość bakterii, które fermentują błonnik oraz pierwotniaków, które odgrywają rolę w przemianie węglowodanowej i białkowej. W żwaczu zachodzi również mieszanie się treści pokarmowej.
67. Scharakteryzuj budowę listewek czepca.
Listewki czepca są to fałdy błony śluzowej przebiegające w różnych kierunkach. Na ścianach i wolnych brzegach listewek znajdują się brodawki ze zrogowaciałym nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. W części wierzchołkowej listewki znajduje się beleczka mięśniowa zbudowana z miocytów gładkich, których skurcz umożliwia otwieranie się i zamykanie komórek czepca.
68. Wymień struktury, dzięki którym listewki czepca mogą się otwierać i zamykać?
- w obrębie dna czepca stożkowate brodawki ze zrogowaciałym nabłonkiem
- w części wierzchołkowej beleczka mięśniowa
69. Gdzie znajdują się mięśnie w czepcu?
- w części wierzchołkowej listewek czepca
- w błonie mięśniowej
70. Jaka jest histologiczna budowa ściany żwacza?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi
Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi
Błona mięśniowa zbudowana z miocytów gładkich układających się dwie warstwy: wewnętrzną - okrężną i zewnętrzną - podłużną.
Błona surowicza z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i tkanki łącznej właściwej luźnej.
71. Jaka jest histologiczna budowa ściany czepca?
Błona śluzowa:
- zrogowaciały nabłonek wielowarstwowy płaski
- blaszka właściwa błony śluzowej
- beleczki mięśniowe w listewkach czepca
Błona podśluzowa z tkanki łącznej z naczyniami krwionośnymi
Błona mięśniowa z dwóch warstw miocytów gładkich: wewnętrznej - okrężnej i zewnętrznej - podłużnej
Błona surowicza z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i tkanki łącznej właściwej luźnej.
72. Jaka jest histologiczna budowa ściany ksiąg?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy płaski
- blaszka właściwa błony śluzowej
- blaszka mięśniowa błony śluzowej
Błona podśluzowa z tkanki łącznej z naczyniami krwionośnymi
Błona mięśniowa - miocyty gładkie biegną wzdłuż blaszek ksiąg docierając do ich wolnego brzegu i tworząc tam wał brzeżny
Błona surowicza z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i tkanki łącznej właściwej luźnej.
73. Czym różnią się blaszki większe od blaszek mniejszych ksiąg?
- wielkością
- tym, że mięśnie gładkie wnikają do mniejszych blaszek tylko z blaszki mięśniowej błony śluzowej, zaś do większych blaszek również z błony mięśniowej
74. Do jakich blaszek ksiąg wnikają mięśnie błony mięśniowej ksiąg?
Do blaszek większych ksiąg.
75. W którym z przedżołądków są pakiety mięśniowe?
W czepcu.
76. W którym z przedżołądków występuje: a) nabłonek wielowarstwowy płaski, b) blaszka mięśniowa błony śluzowej?
a) w żwaczu, czepcu, księgach
b) w księgach
78. Jakim nabłonkiem pokryty jest: a) żwacz, b) czepiec, c) księgi, d) trawieniec?
a), b), c) - nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym
d) nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym
79. Co dzieje się w poszczególnych przedżołądkach przeżuwaczy?
- żwacz - fermentacja błonnika, przemiany węglowodanowe i białkowe
- czepiec - mieszanie i rozdzielanie pokarmu
- księgi - treść pokarmowa jest odwadniana i rozcierana przez blaszki ksiąg
80. Jaki nabłonek występuje w żwaczu, a jaki w trawieńcu?
- żwacz - nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący
- trawieniec - nabłonek jednowarstwowy walcowaty
81. Jaki nabłonek występuje w żołądku a jaki w czepcu?
- w żołądku - nabłonek jednowarstwowy walcowaty
- w czepcu - nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący
82. W jakiej warstwie ściany żołądka są gruczoły wpustowe?
W blaszce właściwej błony śluzowej.
83. Jakie rodzaje gruczołów żołądkowych wyróżniamy? Podkreśl te z nich, które są najliczniejsze.
- gruczoły żołądkowe wpustowe
- gruczoły żołądkowe właściwe
- gruczoły żołądkowe odźwiernikowe
84. Narysuj i podpisz gruczoł właściwy żołądka.
Patrz: Rys.
85. Gdzie dokładnie znajdują się gruczoły żołądkowe właściwe i jaką pełnią funkcję?
Występują w blaszce właściwej błony śluzowej trzonu i dna żołądka. Produkują sok żołądkowy, w skład którego wchodzą pepsynogen, chymozyna (podpuszczka), lipaza żołądkowa, gastryna.
86. Jakie części wyróżniamy w gruczole żołądkowym właściwym?
- szyjkę lub cieśń
- trzon
- dno
87. Jakie komórki wyróżniamy w gruczołach żołądkowych właściwych? Podkreśl te, które są najliczniejsze.
- komórki główne
- komórki okładzinowe
- komórki śluzowe ujścia i szyjki
- komórki endokrynowe
- komórki macierzyste
88. Wymień komórki występujące w gruczołach żołądkowych właściwych. Podaj ich funkcje.
- komórki główne - produkują pepsynogen, podpuszczkę (chymozynę) i lipazę żołądkową
- komórki okładzinowe - produkują HCl i czynnik wewnętrzny Castle'a
- komórki śluzowe ujścia i szyjki - produkują śluz
- komórki endokrynowe - produkują hormony przewodu pokarmowego np. gastrynę
- komórki macierzyste - dają początek nowym komórkom gruczołu
89. Co wydzielają komórki główne gruczołów żołądkowych właściwych?
- pepsynogen
- podpuszczka (chymozyna)
- lipaza żołądkowa
90. Gdzie znajdują się komórki główne w żołądku i co produkują?
Znajdują się w szyjce i dnie gruczołów żołądkowych właściwych. Wydzielają pepsynogen, podpuszczkę (chymozynę) i lipazę żołądkową.
91. Jakie komórki w gruczołach żołądkowych właściwych są odpowiedzialne za wydzielanie gastryny?
Są to komórki endokrynowe G.
92. Co chroni błonę śluzową żołądka przed uszkodzeniem przez HCl i enzymy?
- śluz wydzielany przez komórki nabłonka żołądka
- ureaza wydzielana przez komórki dodatkowe gruczołów żołądkowych właściwych
- aniony węglanowe
93. Przez co jest pobudzane wydzielanie pepsynogenu w żołądku? Jakie komórki gruczołów żołądkowych właściwych go wydzielają?
Wydzielają go komórki główne, pod wpływem hormonu gastryny produkowanej przez komórki endokrynowe G oraz przez histaminę.
94. Co to jest czynnik wewnętrzny Castle'a i co się dzieje, kiedy nie jest wydzielany?
Jest to czynnik wydzielany przez komórki okładzinowe gruczołów żołądkowych właściwych, który jest niezbędny do wchłaniania witaminy B12. Jeżeli go nie ma, prowadzi to do niedokrwistości złośliwej.
98. Gdzie wytwarzana jest cholecystokinina (pankreozymina)? Za co odpowiedzialny jest ten hormon?
Wytwarzana jest w komórkach endokrynowych przewodu pokarmowego typu I. Wpływa na zwiększenie wydzielanie soku trzustkowego, insuliny, dwutlenku węgla oraz żółci. Zwiększa skurcze pęcherzyka żółciowego, zmniejsza opróżnianie żołądka.
99. W której warstwie ściany żołądka znajdują się gruczoły odźwiernikowe? Jakie substancje wydzielają komórki tych gruczołów?
Leżą one w blaszce właściwej błony śluzowej odźwiernikowej części żołądka i wydzielają śluz zasadowy, gastrynę i somatostatynę.
100. Wyjaśnij, jaka jest rola największego gruczołu organizmu.
Tym gruczołem jest wątroba, która:
- przerabia substancje otrzymane z krwią
- usuwa z krwi substancje szkodliwe dla organizmu
- magazynuje pewne substancje, a potem wydziela je do krwioobiegu w razie potrzeby
- wydziela żółć, która bierze udział w trawieniu
- wydziela do krwi różne związki chemiczne i metabolity
- produkuje białka osocza krwi
- uczestniczy w przemianach węglowodanów
- magazynuje tłuszcze i witaminy
- unieszkodliwia trujące związki chemiczne, leki
- wychwytuje z krwi i unieszkodliwia drobnoustroje
- w okresie zarodkowym pełni funkcję krwiotwórczą
101. Wymień funkcje hepatocytów.
- udział w metabolizmie cukrów (glukozy), białek, lipidów
- wydzielanie żółci
- detoksykacja leków i ksenobiotyków i ich unieczynnianie
- wydzielanie heparyny, mocznika itp. i magazynowanie witamin A, D, E, K, B2 i PP
102. Co to są komórki amfikrynowe? Podaj przykład.
Są to komórki wydzielające w dwóch kierunkach. Są nimi np. hepatocyty wydzielające do wewnątrz, do krwi np. heparynę oraz wydzielające na zewnątrz, do kanalików żółciowych - żółć.
103. Co to znaczy, że komórki wątroby są amfikrynowe?
Oznacza to, że wydzielają w dwóch kierunkach: na zewnątrz do kanalików żółciowych i do wewnątrz czyli do krwi.
104. Jak nazywa się substancja wydzielana przez komórki wątrobowe do kanalików żółciowych i co wchodzi w jej skład?
Jest to żółć, w skład której wchodzą:
- kwasy żółciowe
- barwniki żółciowe
- cholesterol
- immunoglobuliny IgA
- lecytyna
- związki mineralne
- woda
105. Jakie substancje wydzielają hepatocyty do krwi?
- mocznik
- heparynę
- czynnik przeciwanemiczny (z witaminą B12)
- kwas moczowy i inne.
106. Jakie elementy osocza produkuje wątroba?
- albuminy
- niektóre frakcje globulin
- fibrynogen
- protrombina
107. Jakie białka powstają w wątrobie?
- albuminy
- niektóre frakcje globulin
- fibrynogen
- protrombina
- hemopeksyna
- transferyna
- kolagen (w warunkach chorobowych)
- somatomedyna C (IGF-I)
- erytropoetyna
108. Dlaczego przy uszkodzeniu wątroby pojawia się skłonność do krwawień?
Ponieważ wątroba produkuje protrombinę - białko osocza krwi - która bierze udział w jej krzepnięciu.
109. W jaki sposób wątroba bierze udział w przemianach węglowodanów?
W wątrobie odbywa się synteza glikogenu z cukrów prostych i magazynowanie go w hepatocytach.
110. Jakie witaminy są gromadzone w komórkach wątrobowych?
A, D, E, K, B2, PP.
111. Co jest magazynowane w hepatocytach?
- cukry (glikogen),
- tłuszcze (tłuszcze obojętne i kwasy tłuszczowe),
- białka (fibrynogen, albuminy, globuliny, protrombina),
- pigment (lipofuscyna, hemosyderyna, barwniki żółciowe),
- witaminy (A, D, E, K, B2, PP).
112. Z jakich rodzajów tkanek zbudowana jest wątroba?
- tkanka łączna właściwa luźna
- tkanka nabłonkowa - śródbłonek naczyń wątroby + hepatocyty
- tkanka mięśniowa gładka - w ścianach naczyń krwionośnych
- tkanka nerwowa - włókna nerwowe dochodzące do ścian naczyń krwionośnych
113. Wymień elementy histologiczne płacika anatomicznego wątroby.
- naczynia krwionośne włosowate
- włókna siateczkowe
- hepatocyty
- żyła centralna
- kanaliki żółciowe
- włókna nerwowe
- makrofagi wątrobowe
114. Na czym polega choroba - marskość wątroby?
Polega na znacznym rozroście tkanki łącznej międzyzrazikowej spowodowanym zanikami zrazików.
115. Podaj przykłady zwierząt, u których zraziki wątrobowe są dobrze widoczne?
- świnia
- wielbłąd
- kaczki, gęsi, indyki
116. Z jakich naczyń wątroba otrzymuje krew?
- z żyły wrotnej otrzymuje krew czynnościową płynącą z jelita i ze śledziony
- z tętnicy wątrobowej krew odżywczą
117. Wymień w logicznej kolejności nazwy żylnych naczyń krwionośnych jakimi krew płynie w wątrobie.
- żyła wrotna (wpada do wątroby)
- żyły międzypłatowe
- żyły śródpłatowe
- żyły międzyzrazikowe
- żyły okołozrazikowe
- żyły śródzrazikowe - naczynia krwionośne włosowate zatokowe (sinusoidy)
- żyła środkowa (centralna)
- żyły zbiorcze (podzrazikowe)
- żyły wątrobowe
118. Gdzie w obrębie wątroby krew czynnościowa miesza się z krwią odżywczą?
W naczyniach śródzrazikowych wątroby - sinusoidach.
119. Co to jest sieć dziwna żylno-żylna?
Jest to sieć występująca w wątrobie. Żyła wrotna wątroby (w dużym uproszczeniu) rozpada się na sieć naczyń włosowatych typu zatokowego - sinusoid wątroby (żyły śródzrazikowe), które z kolei łączą się w żyły wątrobowe.
120. Co tworzy w wątrobie sieć dziwną?
- żyły okołozrazikowe
- naczynia śródzrazikowe (sinusoidy)
- żyła środkowa (centralna)
121. Podaj nazwy tętnic, na jakie rozgałęzia się tętnica wątrobowa, wchodząc do wątroby?
- tętnica wątrobowa
- tętnice międzypłatowe
- tętnice międzyzrazikowe
- gałązki wnikające do zrazików i rozdzielające się na naczynia włosowate, które wpadają do żył śródzrazikowych
122. Jakie komórki mają zdolność do fagocytozy w wątrobie?
Są to komórki gwiaździste (Browicza-Kupffera).
123. Co to są komórki gwiaździste w wątrobie i jaką funkcję pełnią? Jak je inaczej nazywamy?
Są to komórki mające wypustki znajdujące się wśród komórek śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych wątroby, które:
- zapobiegają wewnątrznaczyniowemu krzepnięciu przez fagocytozę włóknika
- wychwytują z krwi i fagocytują drobnoustroje
- fagocytują komórki nowotworowe
- wychwytują zużyte lub uszkodzone erytrocyty
- biorą udział w wytwarzaniu barwników żółciowych
- wytwarzają siec włókien siateczkowych
Inna nazwa komórek gwiaździstych wątroby to komórki siateczkowo-śródbłonkowe, komórki Browicza-Kupffera albo makrofagi wątrobowe.
124. Gdzie przebiegają w wątrobie naczynia limfatyczne?
Przebiegają one w przestrzeniach wrotnych towarzysząc żyłom, tętnicom oraz przewodom żółciowym międzyzrazikowym. Wchodzą w skład tetrad wątrobowych.
125. Czym charakteryzuje się budowa naczyń śródpłacikowych wątroby?
Są to naczynia zbudowane ze śródbłonka, z wrzecionowatych komórek, pomiędzy którymi są rozstępy, pory w ich cytoplazmie. Nie ma on błony podstawnej. Komórki śródbłonka wspierają się tylko na mikrokosmkach hepatocytów oraz na delikatnej sieci włókien siateczkowych. Wśród komórek śródbłonka znajdują się komórki gwiaździste z wypustkami, które pełnią funkcje makrofagów.
126. Co to jest przestrzeń okołozatokowa (Dissego) w wątrobie?
Jest to przestrzeń pomiędzy komórkami śródbłonka naczyń włosowatych zatokowych wątroby a jej hepatocytami. Śródbłonek takich naczyń nie ma błony podstawnej i jest porowaty. W przestrzeni Dissego znajdują się mikrokosmki hepatocytów, wypustki komórek gwiaździstych, włókna siateczkowe oplatające beleczki i blaszki wątrobowe, a także komórki o charakterze lipocytów, jak również komórki z ziarnistościami wydzieliny, którym przypisuje się funkcje endokrynowe.
127. Jaka jest rola przestrzeni okołozatokowych w wątrobie (przestrzeni Dissego).
- do przestrzeni okołozatokowych wątroby przenikają elementy osocza, a w warunkach patologicznych elementy morfotyczne krwi
- w przestrzeniach okołozatokowych wątroby znajdują się lipocyty, które mają zdolność gromadzenia witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
- w przestrzeni okołozatokowej są obecne komórki z ziarnistościami wydzieliny, którym przypisuje się funkcje endokrynowe
- przestrzenie te są początkiem naczyń limfatycznych wątroby
128. Na co wpływa różna odległość hepatocytów od żyły okołozrazikowej?
Hepatocyty strefy 1 najszybciej ulegają regeneracji, najpóźniej obumierają i są najlepiej ukrwione. Hepatocyty stref 2 i 3 są najbardziej narażone na działanie czynników chemicznych.
129. Co to są beleczki i blaszki wątrobowe?
Beleczki wątrobowe są to sznury biegnące promieniście w zraziku wątrobowym anatomicznym składające się z dwóch szeregów komórek wątrobowych, pomiędzy którymi w środku biegnie kanalik żółciowy śródpłacikowy. Blaszki wątrobowe mogą składać się z wielu warstw komórek - muralium multiplex (u ryb), z dwóch - muralium duplex (u gadów i ptaków) lub jednej warstwy - muralium simplex (u ssaków)
130. W jakim kierunku w zraziku płynie: a) krew w żyłach śródzrazikowych, b) żółć w kanalikach żółciowych?
a) od obwodu do środka do żyły centralnej
b) od środka w kierunku obwodu
131. Jaka jest budowa triady wątrobowej?
Triada zbudowana jest z tkanki łącznej właściwej luźnej, w której leżą:
- tętnica międzyzrazikowa
- żyła międzyzrazikowa
- przewód żółciowy międzyzrazikowy
Triady leżą w przestrzeniach bramno-żółciowych.
132. Z jakich elementów zbudowana jest tetrada wątrobowa?
- tkanka łączna właściwa luźna
- tętnica międzyzrazikowa
- żyła międzyzrazikowa
- przewód żółciowy międzyzrazikowy
- naczynie limfatyczne międzyzrazikowe
133. Jaka jest budowa ściany przewodu żółciowego zbiorczego?
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty z rąbkiem szczoteczkowym
- włókna sprężyste
- komórki mięśniowe gładkie
134. Jak zbudowany jest zrazik czynnościowy wątroby? Jak inaczej określamy ten zrazik?
Zrazik czynnościowy wątroby ma kształt trójkąta. Za jego środek przyjęto uważać przewód żółciowy międzypłacikowy należący do triady wątrobowej leżący w przestrzeni wrotnej. Natomiast trzy wierzchołki trójkąta stanowią żyły centralne trzech zrazików anatomicznych. Ten zrazik jest inaczej nazywany zrazikiem wrotnym.
135. Co wchodzi w skład zrazika wrotnego wątroby?
- hepatocyty
- naczynia śródzrazikowe wątroby
- tętnica międzypłacikowa
- żyła międzypłacikowa
- przewód żółciowy międzypłacikowy
- tkanka łączna międzypłacikowa
- włókna nerwowe
- włókna siateczkowe
- komórki Browicza-Kupffera
- żyły okołozrazikowe
136. Co to jest gronko wątrobowe i jak jest zbudowane?
Jest to jednostka morfologiczna i strukturalna wątroby składająca się z wycinków stykających się ze sobą zrazików anatomicznych wątroby. Gronko ma kształt rombu, którego kąty stanowią leżące na przeciw siebie żyły środkowe oraz dwie leżące na przeciw siebie przestrzenie wrotno-żółciowe z triadami wątrobowymi. Oś zaś tego gronka przebiega na granicy sąsiadujących ze sobą zrazików anatomicznych, gdzie przebiegają żyły okołozrazikowe.
137. Co ogranicza gronko wątrobowe?
- 2 żyły centralne
- 2 przestrzenie bramno-żółciowe
138. Podaj struktury ograniczający zrazik wrotny
3 żyły centralne
139. Jakie struktury usytuowane są w centrum: a) płacika czynnościowego wątroby, b) pęcherzyka trzustki?
a) przewód żółciowy międzyzrazikowy leżący w przestrzeni wrotnej i wchodzący w skład triady (bądź tetrady) wątrobowej
b) jądro śródpęcherzykowe pęcherzyka trzustki
140. Z jakiego listka zarodkowego rozwija się wątroba?
Z endodermy.
141. Narysuj przekrój przez ścianę pęcherzyka żółciowego.
Patrz: Rys.
142. U jakich zwierząt nie występuje pęcherzyk żółciowy?
- koń
- jeleniowate
- słoń
- gołąb
- perliczka
- mysz
- szczur
143. Jaki typ nabłonka wyściela pęcherzyk żółciowy?
Nabłonek jednowarstwowy walcowaty z rąbkiem szczoteczkowym.
144. Co tworzy ściany kanalików żółciowych?
Szczytowe powierzchnie (błony komórkowe) sąsiednich hepatocytów.
145. Jaka jest histologiczna budowa ściany pęcherzyka żółciowego?
Błona śluzowa:
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty z (u bydła) komórkami kubkowymi
- blaszka właściwa błony śluzowej z gruczołami śluzowymi, surowiczymi i naczyniami krwionośnymi, limfatycznymi i siecią włókien nerwowych
Błona mięśniowa z miocytów gładkich z przewagą tych przebiegających okrężnie
Błona surowicza z wyjątkiem części przylegającej do wątroby, gdzie występuje przydanka
146. Scharakteryzuj budowę błony śluzowej pęcherzyka żółciowego?
Błona śluzowa tworzy tu liczne fałdy, które znikają po wypełnieniu się pęcherzyka żółcią. Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, który w wielu miejscach tworzy uchyłki. Na wolnych powierzchniach komórek nabłonka są mikrokosmki. Blaszka właściwa błony śluzowej składa się z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi, limfatycznymi, siecią włókien nerwowych, gruczołami śluzowymi, surowiczymi.
147. Gdzie w przewodach wyprowadzających (żółciowych) znajdują się komórki kubkowe?
W ścianie przewodu wątrobowego wspólnego pomiędzy enterocytami.
148. Jakie dwie części i o jakich funkcjach wyróżniamy w miąższu trzustki?
- część egzokrynowa wytwarzająca enzymy trawienne
- część endokrynowa wytwarzająca hormony
149. Wymień wszystkie elementy strukturalne w części zewnątrzwydzielniczej płacika trzustki.
- tkanka łączna właściwa luźna (śródpłacikowa)
- naczynia krwionośne włosowate
- pęcherzyki wydzielnicze - komórki surowicze + jądra śródpęcherzykowe
- przewody odprowadzające
150. Jakie dwie części wyróżnia się w komórkach części egzokrynowej trzustki?
- część podstawną - ciemną, zasadochłonną
- część powierzchniową - jasną, kwasochłonną
151. Jaka jest budowa odcinka wydzielniczego trzustki?
Odcinek wydzielniczy ma kształt pęcherzyka albo cewki, których ścianę tworzy jedna warstwa sześciennych komórek gruczołowych spoczywająca na błonie podstawnej.
152. Jakimi nabłonkami wysłane są: a) przewody międzyzrazikowe, b) przewody śródzrazikowe trzustki?
a) nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym
b) nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym lub płaskim
153. Wymień elementy strukturalne głównego przewodu wyprowadzającego trzustki.
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty z komórkami kubkowymi
- tkanka łączna właściwa luźna z gruczołami śluzowymi i komórkami mięśniowymi gładkimi
- od zewnątrz częściowo okryty błoną surowiczą
154. Wymień elementy histologiczne wysp trzustki. Jakie trzy hormony wydzielają wyspy Langerhansa?
- komórki nabłonkowe
- tkanka łączna właściwa luźna
- naczynia krwionośne włosowate zatokowe
- naczynia limfatyczne
- sieć włókien siateczkowych
- komórki endokrynowe A, B, D, PP oraz komórki układu APUD takie jak: P, EC, S i C
- zakończenia włókien nerwowych
Te hormony to: insulina, glukagon, somatostatyna.
155. Co pobudza wydzielanie hormonów trzustki?
Hormon sekretyna produkowany przez komórki S błony śluzowej jelita cienkiego.
Wydzielanie soku trzustkowego pobudza również cholecystokinina wydzielana przez komórki I przewodu pokarmowego, VIP, bombezyna.
156. Co pobudza a co hamuje wydzielanie soku trzustkowego?
Pobudza: impulsy z nerwów błędnych, sekretyna, cholecystokinina, gastryna, VIP
Hamuje: somatostatyna
157. Jakie enzymy produkuje trzustka?
- amylazy
- trypsynogen, chymotrypsynogen, karboksypeptydaza
- lipazy
158. Co wchodzi w skład soku trzustkowego?
- woda
- elektrolity
- enzymy trzustki: trypsynogen, chymotrypsynogen, lipaza, amylaza, DNA-aza, RNA-aza, fosfolipaza, elastaza
159. Co wytwarzają poszczególne komórki endokrynowe wysp trzustki?
- komórki A - glukagon
- komórki B - insulina
- komórki D - somatostatyna
- komórki PP - polipeptyd trzustkowy
160. Przez co regulowane jest wydzielanie insuliny?
- stężenie glukozy we krwi
- hormony osi jelitowo-insulinowej
- aminokwasy (arginina, leucyna)
- glikokortykoidy, somatotropina
- adrenalina
161. Co to są jądra śródpęcherzykowe przewodów wyprowadzających trzustki?
Są to komórki nabłonkowe początkowej części przewodu wyprowadzającego trzustki. Nazwane są jądrami, ponieważ ich cytoplazmy prawie nie widać pod mikroskopem świetlnym.
162. Na czym polega biegunowość komórek pęcherzyków trzustki?
W wierzchołkowych częściach są ziarna zymogenu, natomiast pod nimi znajdują się wszystkie organella. po jakimże baczy orgazm masz?
163. Które organella komórkowe są zaangażowane w wytwarzanie ziaren wydzieliny komórek B trzustki?
- jądro komórkowe
- szorstka siateczka śródplazmatyczna (RER)
- aparat Golgiego
164. Przedstaw ultrastrukturę poszczególnych komórek trzustki.
- komórki B - mają okrągłe pęcherzykowate jądra, rozbudowaną RER, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze
- komórki A - większe od komórek B, maja rozbudowana RER, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze
- komórki surowicze - są duże, pryzmatyczne, mają zasadochłonną cytoplazmę, okrągłe jądra, rozbudowaną RER, aparat Golgiego i liczne pęcherzyki wydzielnicze w wierzchołkowych częściach
165. Jakie jest działanie wydzieliny komórek B trzustki? Co wydzielają te komórki?
Wydzielają one insulinę, która obniża poziom glukozy we krwi, działając na komórki wątrobowe i stymuluje glikogenezę.
166. Co jest regulowane przez insulinę?
Reguluje ona poziom glukozy we krwi (obniża go), działając na komórki wątrobowe - hepatocyty i wzmagając w nich syntezę glikogenu z glukozy.
167. Na co i jak działa glukagon?
Oddziałuje na komórki wątrobowe powodując glikogenolizę, a tym samym zwiększenie poziomu glukozy we krwi.
168. Co pobudza wydzielanie glukagonu? coś + adrarg
- zmniejszenie stężenia glukozy we krwi
- adrenalina
- arginina
169. Gdzie znajdują się receptory dla insuliny?
Na powierzchni komórek wątrobowych - hepatocytów.
170. Gdzie są receptory dla glukagonu?
Ma powierzchni komórek wątrobowych - hepatocytów.
171. Jakie są funkcje insuliny i glukagonu? Przez jakie komórki są wydzielane?
Insulina obniża poziom glukozy we krwi, powodując jej magazynowanie w postaci glikogenu w wątrobie. Wydzielana jest przez komórki B wysp Langerhansa trzustki.
Glukagon zwiększa zawartość glukozy we krwi powodując glikogenolizę w komórkach wątrobowych i produkowany jest przez komórki A wysp trzustki.
172. Z jakiego listka zarodkowego rozwija się jelito cienkie?
Z endodermy.
173. Jakie części wyróżniamy w jelicie cienkim? Podkreśl nazwę tych z nich, które zaliczane są do jelita krezkowego.
- dwunastnica
- jelito czcze
- jelito kręte (biodrowe)
174. Z jakich warstw składa się ściana jelita cienkiego?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- błona surowicza lub przydanka (dwunastnica)
175. Jakie rodzaje wyniosłości tworzy wewnętrzna powierzchnia jelita dla zwiększenia powierzchni wydzielniczo-chłonnej?
- fałdy okrężne Kerkringa, uwypuklenia błony śluzowej i podśluzowej, najwięcej jest ich w jelicie czczym
- kosmki jelitowe, uwypuklenia błony śluzowej
176. Wymień wszystkie elementy strukturalne kosmka jelitowego. Określ ich funkcje.
- komórki nabłonka jednowarstwowego walcowatego z rąbkiem szczoteczkowym
- komórki kubkowe
- tkanka łączna właściwa luźna
- włókna mięśniowe gładkie
- naczynia krwionośne włosowate
- przewód mleczowy
- miofibroblasty
- komórki nerwowe
Kosmki jelitowe zwiększają powierzchnię chłonną jelita.
177. Czym różni się kosmek jelitowy od kosmka żwacza?
Kosmek jelitowy |
Kosmek żwacza |
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty (enterocyty) ze śródbłonkowymi limfocytami - komórki kubkowe - komórki endokrynowe - mikrokosmki - przewód mleczowy - naczynia krwionośne włosowate - komórki mięśniowe gładkie - komórki nerwowe - tkanka łączna właściwa wiotka |
- nabłonek wielowarstwowy płaski zrogowaciały - tkanka łączna właściwa luźna - naczynia krwionośne włosowate - niekiedy komórki mięśniowe gładkie
|
178. Jaka jest różnica między mikrokosmkiem a kosmkiem jelitowym?
Zasadnicza różnica jest taka, że kosmki jelitowe pokrywają enterocyty, na których dopiero znajdują się mikrokosmki. Na jednym enterocycie kosmka jelitowego jest od 1500 do 3000 mikrokosmków. Różnią się też budową. Mikrokosmek jest to twór cytoplazmatyczny zbudowany z ułożonych równolegle 30 filamentów aktynowych połączonych białkami łączącymi: wiliną i fimbryną, oraz w ich skład wchodzi jeszcze miozyna I i kalmodulina. W górnej części kosmka jest część bezpostaciowa. Zaś kosmek jelitowy budują komórki nabłonka jednowarstwowego walcowatego pokryte rąbkiem szczoteczkowym (mikrokosmkami), komórki kubkowe, tkanka łączna właściwa luźna, naczynia krwionośne włosowate, przestrzeń mleczowa, pojedyncze miocyty gładkie, miofibroblasty.
Ponadto mikrokosmek jest nieporównywalnie mniejszy od kosmka jelitowego.
179. Dzięki czemu mikrokosmki mogą się poruszać?
Dzięki filamentom aktynowym umieszczonym w ich wnętrzu.
180. Wymień komórki nabłonka kosmka jelitowego. Co tworzy jego rdzeń?
- komórki absorpcyjne (enterocyty)
- komórki kubkowe (śluzowe)
- komórki endokrynowe
- limfocyty śródnabłonkowe
Rdzeń kosmka tworzą - tkanka łączna właściwa luźna, naczynia krwionośne włosowate, przewód mleczowy.
181. Scharakteryzuj ultrastrukturę komórki absorpcyjnej.
Jest to komórka walcowata, wydłużona. Jądro leży u jej podstawy, ma liczne organella. Na wolnej szczytowej powierzchni tych komórek znajduje się rąbek szczoteczkowy zbudowany z mikrokosmków.
182. Co wydzielają i gdzie leżą gruczoły enteroendokrynowe? Jakim skrótem oznaczamy ich komórki.
Leżą w błonie śluzowej jelita. Wydzielają:
- komórki S - sekretynę
- komórki D - somatostatynę
- komórki G - gastrynę - komórki gastroendokrynowe żołądka
- komórki CCK lub I - cholecystokininę
- komórki EC - serotoninę
- komórki D1 - VIP
183. Jaka jest rola komórek Panetha? pan fagocytuje Lidkę.
- wydzielają lizozym i defensyny
- mają zdolność do fagocytozy
184. Jaka jest budowa histologiczna błony śluzowej jelita cienkiego?
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty z rąbkiem szczoteczkowym i komórkami kubkowymi
- blaszka właściwa błony śluzowej zbudowana z tkanki łącznej właściwej luźnej, zawierającej włókna sprężyste, komórki mięśniowe gładkie, limfocyty, eozynofile, neutrofile, plazmocyty i komórki tuczne. W blaszce tej leżą również naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy, gruczoły jelitowe, grudki limfatyczne
- blaszka mięśniowa błony śluzowej z dwóch warstw miocytów gładkich: wewnętrznej - okrężnej i zewnętrznej - podłużnej
U jakich zwierząt w jelicie cienkim występuje blaszka podgruczołowa? Jaka jest jej budowa?
Występuje ona pomiędzy gruczołami jelitowymi blaszki właściwej błony śluzowej a blaszką mięśniową tejże błony, przy czym u konia składa się ona tylko z warstwy ziarnistej, a u mięsożernych zarówno z blaszki ziarnistej jak i zbitej.
W której części jelita cienkiego występują w szczególności grudki chłonne skupione?
W jelicie krętym (biodrowym).
185. Jaka jest budowa błony podśluzowej jelita cienkiego?
- tkanka łączna właściwa luźna
- naczynia krwionośne
- włókna nerwowe
- niekiedy grudki limfatyczne
186. Gdzie znajdują się gruczoły Brunnera i jaką pełnią funkcję?
W błonie podśluzowej ściany dwunastnicy. Wydzielają zasadowy śluz, przyczyniają się do utrzymania w dwunastnicy środowiska zasadowego niezbędnego do uaktywnienia enzymów trzustki. Chroni on również nabłonek dwunastnicy przed szkodliwym działaniem kwaśnej treści pokarmowej przechodzącej z żołądka.
Gdzie leżą w ścianie jelita sploty nerwowe?
- w błonie mięśniowej
- w błonie podśluzowej
187. Gdzie leżą komórki rozrusznikowego Cajala?
W błonie mięśniowej jelita cienkiego pomiędzy warstwami miocytów gładkich.
Jaka jest funkcja krypt jelitowych?
Są miejscem wytwarzania komórek nabłonka jelita oraz ulokowane są tam komórki macierzyste. W kryptach znajdują się również ujścia gruczołów jelitowych.
188. Czym jest od zewnątrz otoczone jelito cienkie?
Otoczone jest błoną surowiczą, za wyjątkiem części położonej pozaotrzewnowo (dwunastnica), która ma przydankę.
189. Które jelito nie posiada kosmków jelitowych ani fałdów okrężnych?
Nie posiada ich jelito grube.
190. Jakie odcinki wyróżniamy w jelicie grubym?
- jelito ślepe (kątnica)
- okrężnica
- jelito proste (prostnica, odbytnica)
191. Jakie warstwy wyróżniamy w ścianie jelita grubego?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- błona surowicza lub przydanka (część końcowa odbytnicy leżąca pozaotrzewnowo)
192. Jaka jest histologiczna budowa ściany jelita grubego?
Błona śluzowa:
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty z licznymi komórkami kubkowymi, w jego obrębie można spotkać tez komórki endokrynowe takie jak D, L, N, M, EC
- nabłonek wpukla się do blaszki właściwej błony śluzowej tworząc krypty jelitowe
- w końcowym odcinku jelita prostego pojawia się nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi i nerwami, grudkami limfatycznymi, eozynofilami
- blaszka mięśniowa błony śluzowej z kilku warstw miocytów gładkich
Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej ze splotami naczyniowymi i nerwowymi.
Błona mięśniowa z dwóch warstw miocytów gładkich: wewnętrznej - okrężnej i zewnętrznej - podłużnej
Błona surowicza z wyjątkiem części leżącej pozaotrzewnowo przy końcu prostnicy, która ma przydankę.
193. Co to jest mesothelium?
Jest to nabłonek surowiczy (nabłonek jednowarstwowy płaski), który wraz z cienką warstwą tkanki łącznej tworzy błonę surowiczą.
194. Jakie są funkcje jelita grubego?
- absorbuje NaCl i wodę co zagęszcza treść pokarmową
- wydziela śluz, co nadaje konsystencję treści pokarmowej
- formuje kał
- flora bakteryjna jelita grubego bierze udział w wytwarzaniu witaminy B12 i K
- chroni przed antygenami
195. Wymień komórki występujące w nabłonku jelita grubego.
- enterocyty (komórki absorpcyjne)
- komórki kubkowe
- komórki endokrynowe takie jak: D, L, N, M, EC
196. W której części jelita występuje najobficiej GALT?
W błonie śluzowej i podśluzowej jelita grubego.
197. Co to są i gdzie występują kępki Peyera?
Są to grudki limfatyczne skupione znajdujące się w błonie śluzowej i podśluzowej jelita krętego i grubego.
198. Czym różni się dwunastnica od okrężnicy?
- ściana dwunastnicy składa się z błony śluzowej, podśluzowej, mięśniowej i przydanki, natomiast zewnętrzna warstwa ściany okrężnicy pokryta jest błoną surowiczą (z wyjątkiem części wstępującej i zstępującej),
- błona śluzowa i podśluzowa dwunastnicy tworzy fałdy Kerkringa, kosmki jelitowe i krypty jelitowe, natomiast okrężnica nie ma kosmków jelitowych i fałdów okrężnych,
- błona mięśniowa dwunastnicy zbudowana jest z dwóch warstw; wewnętrznej-okrężnej i zewnętrznej-podłużnej, natomiast w okrężnicy warstwa zewnętrzna uformowana jest w postaci wypukleń okrężnicy i fałdów półksiężycowatych.
199. Czym różni się dwunastnica od jelita grubego?
Dwunastnica |
Jelito grube |
- przydanka - kosmki jelitowe - fałdy okrężne - gruczoły Brunnera
|
- błona surowicza - brak - brak - brak - więcej komórek kubkowych - więcej składników GALT - zewnętrzna warstwa mięśniowa w postaci uwypukleń okrężnicy i fałdów półksiężycowatych - liczne krypty jelitowe |
200. Jakich struktur nie znajdziemy na terenie jelita grubego?
Nie znajdziemy tam kosmków jelitowych oraz fałdów okrężnych Kerkringa.
201. Jaka jest funkcja krypt gruczołowych?
Zachodzi w nich ciągłe wytwarzanie i odnowa komórek nabłonkowych (absorpcyjnych). Są również miejscem ujść gruczołów.
202. Z jakich komórek zbudowane są gruczoły jelitowe?
- enterocyty
- komórki enteroendokrynowe
- komórki kubkowe
- komórki macierzyste
- komórki Panetha
203. Na czym polega główna czynność gruczołów jelitowych? Jakie komórki budują te gruczoły?
Wydzielina tych gruczołów reguluje procesy trawienia i wchłaniania. Przypuszcza się też, że komórki z ziarnistościami kwasochłonnymi (ich wydzielina) przyczyniają się do zobojętnienia HCl w miazdze pokarmowej.
Budują je komórki absorpcyjne, kubkowe, macierzyste, Panetha i enteroendokrynowe.
204. Jakie komórki endokrynowe występują w przewodzie pokarmowym?
- EC, D, S, G, EG, ECL, CCK
205. Jak zbudowana jest w układzie pokarmowym: a) przydanka, b) błona surowicza?
a) z tkanki łącznej właściwej luźnej
b) z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i cienkiej warstwy tkanki łącznej właściwej luźnej
206. Jakie komórki występują na całej długości przewodu pokarmowego?
- komórki chromochłonne
- komórki nabłonkowe
- komórki tkanki łącznej
- miocyty gładkie
207. Gdzie występują i jakie funkcje pełnią komórki M?
Są to komórki występujące np. wśród komórek nabłonka kępek Peyera, mają na powierzchni mikrofałdy i są miejscem przenikania przez nabłonek wirusów i innych patogenów.
208. Z jakich dwóch podstawowych części składa się żołądek ptaków?
- z części gruczołowej, wydzielającej enzymy trawienne
- z części mięśniowej, służącej do rozcierania pokarmu
209. Przedstaw budowę histologiczną części gruczołowej żołądka ptaków.
- Błona śluzowa złożona z nabłonka jednowarstwowego walcowatego, który wpukla się do blaszki właściwej błony śluzowej tworząc małe gruczoły powierzchniowe.
- Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej, zawierająca gruczoły głębokie, naczynia krwionośne oraz skupienia limfocytów, szczególnie liczne u gęsi
- Błona mięśniowa z trzech warstw miocytów gładkich: wewnętrznej i zewnętrznej - podłużnych i środkowej - okrężnej.
- Błona surowicza
210. Scharakteryzuj budowę części mięśniowej żołądka ptaków.
Od strony światła znajduje się nabłonek sześcienny, który wytwarza zagłębienia w postaci gruczołów cewkowych. Wydzielina tych gruczołów twardnieje tworząc twardą kutikularną płytkę o strukturze podobnej do keratyny. Płytka ta działa jak tarka. Dalej znajduje się blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej zawierającej naczynia krwionośne. Błonie podśluzowej odpowiada warstwa z tkanki łącznej zwartej. Zatem w błonie śluzowej wyróżnia się warstwy: rogową, nabłonkową, właściwą i ścięgnistą. Dalej znajduje się błona mięśniowa zbudowana z pęczków komórek mięśniowych gładkich oddzielonych od siebie przegródkami łącznotkankowymi i jest pokryta błoną surowiczą.
211. Jaka jest histologiczna budowa ściany jelita u ptaków?
Błona śluzowa:
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty z rąbkiem szczoteczkowym i komórkami kubkowymi, pokrywający kosmki jelitowe
- w środku kosmka znajduje się przewód mleczowy otoczony komórkami mięśniowymi gładkimi
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej zawierająca skupienia tkanki limfatycznej, eozynofile oraz gruczoły jelitowe
- blaszka mięśniowa błony śluzowej z komórek mięśniowych gładkich o przebiegu podłużnym
Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej
Błona mięśniowa z dwóch warstw miocytów gładkich: wewnętrznej - okrężnej i zewnętrznej - podłużnej
Pytania dodatkowe
* Jak zbudowane są gruczoły dwunastnicze (Brunnera) i jaka jest ich rola?
Zbudowane są z komórek śluzowych i pewnej liczby komórek surowiczych. Maja też komórki endokrynowe. Ścianę odcinków wydzielniczych tworzą niskie komórki walcowate. Między odcinkami wydzielniczymi spotyka się miocyty gładkie. Przewody wyprowadzające zbudowane są z nabłonka jednowarstwowego walcowatego z rąbkiem szczoteczkowym i komórkami kubkowymi. Wydzielina tych gruczołów przyczynia się do utrzymywania zasadowego środowiska, potrzebnego do uaktywnienia enzymów trzustki. Chroni też nabłonek dwunastnicy przed działaniem kwaśnej treści pokarmowej.
* Gdzie w jelicie występują i jaką funkcję pełnią komórki M?
Występują w obrębie nabłonka jelita grubego. Są to jednokomórkowe gruczoły endokrynowe.