WYKAZ OPATRUNKÓW SPECJALISTYCZNYCH WYKORZYSTYWANYCH W OPIECE PALIATYWNEJ

W leczeniu odleżyn nie zaleca się:

Stosować antybiotyków miejscowo (w razie konieczności zalecane jest podanie ich ogólnie),

Stosować fioletu gencjany, która zamazuje obraz i utrudnia ocenę rany, a także może uszkadzać powierzchowne warstwy naskórka,

Stosować decubitolu, dermazinu, argosulfanu, pasty cynkowej.

Odleżyny - aspekt ekonomiczny

w Stanach zjednoczonych roczne koszty leczenia odleżyn wynoszą ok. 7 miliardów $,

w Wielkiej Brytani ok. 420 milionów￡

w Polsce ??? Nawet nie ma danych szacunkowych

Podział opatrunków na grupy:

1. Opatrunki poliuretanowe

2. Opatrunki hydrokoloidowe

3. Opatrunki hydrożelowe

4. Opatrunki hydrofiber (hydrowłokienne)

5. Dekstranomery

6. Opatrunki algininowe (alginiany)

7. Opatrunki antyseptyczne

8. Opatrunki hemostatyczne

9. Opatrunki zawierające węgiel aktywowany

10. Opatrunki złożone

11. Środki enzymatyczne

Opatrunki poliuretanowe

Dzielimy na 2 podgrupy:

błony półprzepuszczalne poliuretanowe,

gąbki poliuretanowe.

Błony półprzepuszczalne poliuretanowe

Błony półprzepuszczalne poliuretanowe

Budowa i właściwości

Cienkie, samoprzylepne elastyczne, przeźroczyste błony (folie), których struktura budowy pozwala na swobodne parowanie z powierzchni rany - skóra „oddycha”, natomiast nie przepuszcza wody, bakterii z zewnątrz.

Pochłaniają również gazy przez co nie przepuszczają przykrego zapachu czy woni. Opatrunek ten dobrze przylega do rany i skóry wokół, przez co uniemożliwia jego przesuwanie się, a przeźroczysta barwa umożliwia ciągłą obserwację i monitoring rany.

Zastosowanie

• profilaktyka,

• ochrona rany przed zamoczeniem (np. podczas kąpieli) oraz przed stycznością z wydalinami np. moczem, kałem,

• leczenie odleżyn I° i II°,

• zastosowanie również przy rozejściu się brzegów rany,

• zabezpieczenie na pęcherz z płynem surowiczym w celu uniknięcia niekontrolowanego pęknięcia pęcherza,

• mocowanie innego opatrunku w zamian plastra

Opatrunek ten może pozostać niezmieniony maksymalnie przez 14 dni.

Nie należy ich stosować do ran z dużym wysiękiem oraz zainfekowanych

Gąbki poliuretanowe

Wyróżniamy dwie postacie gąbek poliuretanowych:

do ran powierzchownych,

do ran głębokich.

Gąbki poliuretanowe

Gąbki poliuretanowe

Budowa i właściwości

• miękka elastyczna i hydrofilna pianka poliuretanowa o nierównej „komórkowej” strukturze powierzchni,

• właściwości absorbujące (10x)

• izolują termicznie ranę

• są przepuszczalne dla powietrza

• utrzymują one dużą wilgotność rany

Zastosowanie

• leczenie odleżyn II°, III°, IV° i V°,

• leczenie owrzodzeń nowotworowych i naczyniopochodnych

• leczenie innych ran z dużym lub średnim wysiękiem,

• mogą być łączone z lekami działającymi miejscowo np. 1% Metronidazol żel,

Iruxol Mono, MF żel itd.

Opatrunek ten można utrzymać na ranie bez zmiany przez 1 do 4 dni. Zmiany należy dokonać zawsze gdy wchłonięte wydzieliny zbliżają się do krawędzi opatrunku.

Przykłady opatrunków poliuretanowych - gąbki

Allevyn

Allevyn Cavity

Biatain

Opatrunki hydrokoloidowe

3 postacie hydrokoloidów:

płytka

pasta

żel

Opatrunki hydrokoloidowe

Opatrunki hydrokoloidowe

Budowa i właściwości

Opatrunki hydrokoloidowe w postaci płytek, to:

• samoprzylepne, szczelnie izolujące ranę (okluzyjne) opatrunki,

• utrzymują stałą temperaturę wewnątrz rany,

• przeciwdziałają wysychaniu rany,

• zapobiegają tworzeniu się strupa,

• pod opatrunkiem wytwarza się lekko kwaśny odczyn, który powoduje wzmożony napływ granulocytów wielojądrzastych, hamujących wzrost bakterii. Kwaśne pH i hipoksja pod opatrunkiem stymuluje angiogenezę i proces ziarninowania,

• stymulują aktywność enzymów autolitycznych, rozpuszczających uszkodzone tkanki.

Zastosowanie

• ochrona rany przed otarciem i uciskiem,

• dostępne są w różnych rozmiarach, kształtach i stopniach grubości

• leczenie: ran powierzchownych i głębokich, głębokich z tkanką martwiczą suchą i rozpływną, ran ziarninujących, ran naskórkujących, owrzodzeń podudzi, odleżyn od II do V°, oparzeń, pojedynczych ognisk łuszczycy,

• wspomagają również leczenie aktywnych bliznowców,

• nie należy stosować do ran w sytuacji klinicznie pewnej infekcji.

Zmiany opatrunku należy dokonywać nie rzadziej niż co 7 dni lub w sytuacji gdy wydzielina z rany sięga brzegów opatrunku lub już z niego wycieka.

Przykłady opatrunków hydrokoloidowych

Comfeel

Granuflex

Hydrocoll

Opatrunki hydrożelowe

2 postacie:

hydrożele w żelu,

hydrożele płytki.

Opatrunki hydrożelowe

Opatrunki hydrożelowe

Budowa i właściwości

• otrzymywane w procesie polimeryzacji,

• zbudowane z trójwymiarowej sieci hydrofobowych polimerów, posiadających w swojej strukturze grupy hydrofilowe,

• uwodnione w wysokim stopniu - zawierają około 92 - 95% wody.

Zastosowanie

• wspomagają oczyszczanie rany i są stosowane w początkowym okresie leczenia ran głównie odleżyn w celu ich uwodnienia, zapoczątkowania autolizy i oczyszczenia

Opatrunki hydrożelowe mogą pozostać na ranie od 12 do 24 godzin, w przypadku rany czystej, żel można pozostawić do 3 dni.

Przykłady opatrunków hydrożelowych

Aquagel

Hydrosorb

IntraSite Gel

Opatrunki hydrofiber (hydrowłókienne)

Opatrunki hydrofiber (hydrowłókienne)

Budowa i właściwości

• w całości zbudowane są z włókien CMC,

• natychmiastowa pionowa absorbcja płynu wysiękowego bezpośrednio do wnętrza struktury włókna (25x),

• wysięk „zamykany” w strukturze opatrunku i nie kontaktuje się z otaczającą skórą, znacznie zminimalizowane jest ryzyko jej maceracji i podrażnienia,

• sekwestracja bakterii,

• szybko ulega przemianie w spójny, miękki i przejrzysty żel, dokładnie wypełniający ranę,

• utrzymuje wilgotne środowisko w ranie,

Zastosowanie

• leczenie ran ze średnim i dużym wysiękiem

• Leczenie ran powierzchownych i głębokich

• leczenie ran zagrożonych infekcją

• leczenie ran skolonizowanych przez bakterie

Zmiana opatrunku uzależniona od ilości wysięku, początkowo nawet co 12 h

Przykłady opatrunków hydrofiber:

Aquacel

Dekstranomery

Budowa i właściwości

• zbudowane są z kulistych ziarenek polisacharydów o właściwościach hydrofilnych,

• w kontakcie z raną formują miękki żel,

• pochłaniają nadmiar wysięku (30x),

• zapobiegają jednocześnie maceracji okolicznych tkanek,

• zachowują prawidłowe uwodnienie rany,

Zastosowanie

• leczenie ran głębokich o średnim i dużym wysięku,

• także w przypadku ran zainfekowanych

Działanie ich trwa 24 do 48 godzin.

Opatrunki algininowe (alginiany)

2 postacie alginianów:

sznur,

płytka

Opatrunki algininowe (alginiany)

Opatrunki algininowe (alginiany)

Budowa i właściwości

• otrzymywane z soli sodowych i wapniowych kwasu algininowego - kwasu D-mannurowego i kwasu L-glukuronowego,

• pochłaniają osiemnastokrotnie więcej płynu wysiękowego, niż wynosi ich własny ciężar,

• w kontakcie z raną zmieniają swoją strukturę z włókienkowej na żelową,

• dodatkowo niektóre alginiany mają również właściwości hemostatyczne.

Zastosowanie

• leczenie ran „czystych”, z umiarkowanym lub dużym wysiękiem.

• nie powinno się używać alginianów do leczenia ran suchych,

• ze względu na właściwości hemostatyczne także do leczenia owrzodzeń nowotworowych

Zmiana opatrunku uzależniona od ilości wysięku, początkowo nawet co 12 h

Przykłady opatrunków algininowych

Kaltostat

Sorbalgon

Opatrunki antyseptyczne

Opatrunki antyseptyczne

zawierające roztwór chloroheksydyny

zawierające roztwór powidonowanej jodyny

zawierające srebro

zawierające roztwór chloroheksydyny

Budowa i właściwości

- gaza nasączona parafiną oraz 0,5% roztworu chloroheksydyny,

- działanie antyseptyczne,

- dodatkowo zawarta parafina zapobiega przywarciu opatrunku do rany,

• działanie destrukcyjne na żółte tkanki martwicze.

Zmiana opatrunku co 12-24 godzin lub częściej w zależności od stopnia przywierania do powierzchni rany.

zawierające roztwór powidonowanej jodyny

Budowa i właściwości

• gaza o gęstszej strukturze w porównaniu w poprzednimi, nasączona roztworem powidonowanej jodyny,

• działanie antyseptyczne,

• działanie destrukcyjne na martwicę rozpływną.

Zawartość powidonowanej jodyny nadaje barwę żółtą - zmiana opatrunku po wybarwieniu

zawierające srebro

(Na przykładzie Atrauman Ag)

Budowa i właściwości

• siatka poliamidowej pokrytej srebrem, dodatkowo impregnowana rozpuszczalną w wodzie maścią (na bazie triglycerydów maść nie zawiera składników czynnych a także wazeliny)- zapobiega przywarciu opatrunku do rany,

• działanie antyseptyczne,

• działanie destrukcyjne na martwicę rozpływną.

Skuteczność antybakteryjna utrzymuje się do 7 dni.

Opatrunki antyseptyczne

UWAGA!

1. cytotoksyczność

2. reakcje alergiczne

Przykłady opatrunków antyseptycznych

Bactigras

Inadine, Betadina

Atrauman Ag

Opatrunki hemostatyczne

Opatrunki hemostatyczne

Właściwości

• w ciągu 7 do 14 dni są enzymatycznie rozkładane przez płyny ustrojowe na drodze hydrolizy, a następnie metabolizowane,

• po nasączeniu krwią stają się galaretowatą masą, która ułatwia tworzenie się skrzepu i pomaga w zatrzymaniu miejscowego krwawienia.

• hamują krwawienia kapilarne, żylne oraz krwawienie tętnicze o małym nasileniu, w przypadku gdy nie można użyć innych konwencjonalnych metod,

• Nie mogą być one stosowane w połączeniu z innymi związkami o działaniu hemostatycznym (dodanie trombiny nie zwiększa efektu hemostatycznego , a aktywność danego opatrunku ulega znacznemu osłabieniu na skutek niskiego pH),

• opatrunki hemostatyczne wykazują także działanie bakteriostatyczne.

Zastosowanie

Przykłady opatrunków hemostatycznych:

Spongostan

TachoSil

Opatrunki zawierające węgiel aktywowany

Budowa i właściwości

• zawartość węgla aktywowanego

• pochłaniają nieprzyjemny zapach.

Zmianę ich uzależniamy od stopnia przywierania do powierzchni rany, średnio co 12-24h

(Actisorb, Carbonet, Carboflex).

Opatrunki złożone

Środki enzymatyczne

Właściwości

• powodują rozpuszczenie martwicy w ranie

• nie oddziaływają one na prawidłowy nabłonek, tkankę tłuszczową i mięśnie.

Zastosowanie

• 1 raz dziennie cienką warstwę preparatu (1-2mm)

UWAGA!

Wykazują znikome działanie na martwicę w formie strupa. Wówczas należy ją najpierw zmiękczyć przy użyciu np. hydrożeli.

Do zmiany opatrunku 5% Glukoza lub 0,9% NaCl

Przykłady środków enzymatycznie czynnych:

Iruxol Mono

Fibrolan

---