Wskazówki dotyczące pracy indywidualnej
(badania diagnostycznego)

1. Strona formalna pracy

Praca powinna być napisana czcionką 12 punktów (Arial albo Times New Roman), z zachowaniem odstępów 1,5. Raport (punkt II; integracja danych diagnostycznych) nie powinien przekraczać 4 stron. Wszystkie strony należy ponumerować.

2. Struktura raportu z badania diagnostycznego

1. Dane ogólne dotyczące osoby badanej:

inicjały, płeć, wiek, wykształcenie, zawód, kierunek i rok studiów, aktualna sytuacja rodzinna, zawodowa itp.

UWAGA: z całości materiałów powinny być usunięte dane identyfikacyjne!

2. Osoba badająca:

imię i nazwisko, kierunek, rok i tryb studiów

3. Cel badań diagnostycznych:

ogólnie: zrozumienie sposobu radzenia sobie przez osobę badaną z napotykanymi trudnościami; odpowiedź na pytania: Jak osoba radzi sobie ze stresem? Dlaczego osoba reprezentuje dany styl(e) radzenia sobie ze stresem? itd. (cel należy doprecyzować zgodnie z zaleceniami osób prowadzących zajęcia)

4. Przebieg badań diagnostycznych:

ogólny opis przebiegu badań (kiedy przeprowadzono poszczególne badania, jakie zastosowano metody itd.), ze szczególnym uwzględnieniem odstęp od procedury standardowej, występowaniem zakłóceń itp.

5. Relacja diagnostyczna:

ogólny opis przebiegu relacji diagnostycznej (kontekst badań, motywacja osoby do badania itp.)

6. Określenie sposobu radzenia sobie ze stresem przez osobę badaną. Wyniki weryfikacji hipotez na temat natury (przyczyn) sposobów radzenia sobie ze stresem przez osobę badaną lub/i ewentualnych trudności:

• nawiązanie do celu badania diagnostycznego;

• opis aktualnego sposobu funkcjonowania osoby badanej w sytuacjach stresowych;

• dominujący styl(e) radzenia sobie ze stresem (jeśli jakiś styl dominuje);

• opis skutecznego uwalniania się od skutków stresu i nie dopuszczania do kumulowania się efektów jego długotrwałego działania, radzenia sobie z wahaniami nastroju i emocjami lub wskazanie trudności w tych obszarach (nie radzenie sobie ze stresem);

• określenie uwarunkowań (np. temperamentalnych, osobowościowych) sposobów radzenia sobie ze stresem przez osobę badaną;

• pokazanie mechanizmu utrzymywania czy nasilania się ewentualnych problemów w tym obszarze (np. zdarzenie aktywujące → przekonania i myśli → emocje → działanie);

7. Zasoby (zewnętrzne i wewnętrzne) osoby badanej jako źródła sposobów radzenia sobie i narzędzie ewentualnej pomocy:

należałoby wskazać zarówno zasoby, z których osoba badana korzysta w sytuacjach stresowych, jak i te, których nie wykorzystuje

8. Sformułowanie prognozy co do przyszłego funkcjonowania osoby badanej w sytuacjach stresowych:

9. Sformułowanie zaleceń diagnostycznych w postaci obszarów diagnostycznej penetracji (luki diagnostyczne):

10. Ewentualne sformułowanie zaleceń dotyczących pomocy psychologicznej:

dotyczy sytuacji, w których osoba badana nie radzi sobie efektywnie ze stresem

11. Ewentualne wnioski dotyczące komunikowania wyników osobie badanej:

UWAGA (dotyczy całościowej interpretacja przypadku):

• w raporcie należy odwoływać się do zawartości portfolio diagnostycznego (np. patrz rozmowa, punkt …);

• należy każdorazowo wskazać teoretyczne zaplecze wykorzystywanych pojęć (odwołania do literatury przedmiotu); opcjonalnie można wskazać orientację teoretyczną stosowaną jako podstawa integracji danych diagnostycznych;

• należy dokonywać analizy w ramach jednego paradygmatu teoretycznego i nie łączyć ze sobą teorii pochodzących z różnych paradygmatów;

• chociaż należy podjąć próbę zrozumienia sformułowanego problemu w całościowym kontekście osobowości osoby badanej i warunków jej życia, jednak praca nie jest ogólną diagnozą osobowości; należy trzymać się powyżej zdefiniowanego celu, tj. zbierać i interpretować tylko takie dane, które mają znaczenie dla analizy zachowania w obliczu stresu;

• integracja danych diagnostycznych z różnych metod i wnioski końcowe (punkt 6) stanowią najważniejszą część pracy (decydujące znaczenie dla oceny); na wysoką ocenę zasługują prace, które mają dobrze dokonaną agregację danych - gdy student dostępny materiał porządkuje tak, aby uchwycić indywidualność osoby badanej i jej sposobów radzenia sobie.

9. Bibliografia:

wykorzystana literatura podstawowa i dodatkowa

10. Podpis.

………………

3. Elementy portfolio diagnostycznego

Oprócz raportu w pracy powinny się znaleźć materiały wyjściowe (pierwotne, bazowe) oraz interpretacje wyników obserwacji i rozmów psychologicznych, badań kwestionariuszowych; w portfolio mogą też się znaleźć wszystkie te materiały, które dokumentują kompetencje diagnostyczne studenta.

UWAGA: Portfolio diagnostyczne może być zrealizowane w sposób nieco odbiegający od poniższych wskazówek, jednak przy zachowaniu przejrzystej i logicznej struktury pracy.

1. Obserwacja i rozmowa nr 1:

objętość: 1 - 1,5 strony (nie licząc transkrypcji)

1.1. Dane obserwacyjne

gestykulacja, mimika (kontakt wzrokowy itd.), postawa ciała, sposób poruszania się, emocje (stopień ekspresji, labilność, wskaźniki napięcia itd.), sposób mówienia (ton głosu, tempo, charakterystyczne sformułowania itd.), wygląd, ubiór (adekwatny/nieadekwatny do sytuacji, wieku, kolory itd.), charakterystyczny styl zachowania

UWAGA: należy zwrócić szczególną uwagę na dane obserwacyjne związane z celem diagnozy (zachowanie się osoby badanej w sytuacji stresowej).

1.2. Relacja diagnostyczna

opis przebiegu relacji diagnostycznej (jakość kontaktu itp.) oraz uczucia, refleksje i osobiste wrażenia badającego na temat osoby badanej (dane z recypatii)

1.3. Analiza danych pochodzących z obserwacji i rozmowy psychologicznej

twierdzenia opisowe, twierdzenia interpretacyjne (hipotezy) wraz z przesłankami (zestawienia można dokonać w tabeli - por. Tabela nr 1; transkrypcja nagranej rozmowy z zaznaczeniem wszelkich przerw, powtórzeń itp., zachowanie osoby badanej oraz hipotezy)

Tabela 1. Raport z rozmowy nr 1

Transkrypcja rozmowy nr 1	Komunikacja niewerbalna	Hipotezy (robocze, cząstkowe)
1D: … 1OB: …		H1: …

Poza tabelą - prezentacja hipotez na temat sposobów radzenia sobie ze stresem (style, strategie itd.) przez osobę badaną; warto uwzględnić obszary: sytuacje odbierane przez osobę badaną jako stresujące (ich specyfika), najważniejsze stresory, reakcje stresowe i poziom świadomości tych reakcji przez osobę badaną, przeważająca ocena pierwotna (wg Lazarusa) sytuacji stresowych (wyzwanie lub zagrożenie), dostępność i umiejętność korzystania ze wsparcia społecznego, strategia radzenia sobie a rodzaj sytuacji stresowej, elastyczność/brak elastyczności doboru strategii, dominujący styl radzenia sobie ze stresem, poziom refleksyjności w zakresie sposobów radzenia sobie ze stresem

UWAGA:

• hipotezy powinny być wyraźnie związane z celem badania diagnostycznego;

• hipotezy powinny być sformułowane w terminach psychologicznych, a nie w języku potocznym;

• hipotezy cząstkowe, robocze mogą być umieszczone poza tabelą, ale wówczas należy podać każdorazowo numer(y) wypowiedzi osoby badanej, do której (których) odnosi się dana hipoteza

2. Metoda kwestionariuszowa nr 1 (CISS):

objętość: do 1 strony

informacja dotycząca tego, jakie narzędzie zastosowano w badaniu oraz odsyłacz do bibliografii

1. Procedura badania:

data badania, miejsce badania, czas trwania (godzina rozpoczęcia i zakończenia), warunki badania i jego przebieg, ewentualne odstępstwa od standardowej procedury, czynniki zakłócające przebieg badania, kontakt z osobą badaną i jej motywacja

2. Wyniki:

• obliczenie wyników surowych dla każdej skali;

• zamiana wyników surowych na wyniki przeliczone (podać w oparciu o jakie źródło: numer i tytuł tabeli, strona);

• informacja o rodzaju norm (aktualność) i przyjętym poziomie istotności;

• określenie przedziałów ufności dla wyników w poszczególnych skalach (podać w oparciu o jakie źródło: numer i tytuł tabeli, strona);

• ocena istotności różnic między wynikami w poszczególnych skalach (podać w oparciu o jakie źródło: numer i tytuł tabeli, strona).

2.3. Prezentacja wyników:

• wyniki należy przedstawić w tabelach (wszystkie tabele w tekście powinny mieć numerację i tytuły); załączona poniżej tabela stanowi wzór (por. Tabela nr 2); przedziały ufności należy podawać w stenach (zgodnie ze wskazówkami zawartymi w podręczniku testowym);

• tabelom powinien towarzyszyć komentarz (np. poniższa Tabela prezentuje……, w Tabeli nr … przedstawiono….., por. Tabela nr …, itp.);

Tabela 2. Wyniki uzyskane w badaniu kwestionariuszem CISS

Skala	wynik surowy	wynik przeliczony	przedział ufności
SSZ - styl skoncentrowany na zadaniu
SSE - styl skoncentrowany na emocjach
SSU - styl skoncentrowany na unikaniu
ACZ - angażowanie się w czynności zastępcze
PKT - poszukiwanie kontaktów towarzyskich

2.4. Podsumowanie i interpretacja wyników:

• w podsumowaniu warto zebrać i krótko podsumować najważniejsze wyniki (m.in. różnice istotne);

• interpretując wyniki należy brać pod uwagę przedziały ufności;

• należy zinterpretować wyniki w poszczególnych skalach w odniesieniu do wyników grupy
  normalizacyjnej;

• należy spróbować określić, jakie znaczenie mają otrzymane wyniki np. dla funkcjonowania osoby badanej w sytuacjach stresowych; wyniki mogą być podstawą wyjaśnienia aktualnych trudności w radzeniu sobie ze stresem lub/i możliwości osoby badanej.

UWAGA: interpretacja wyników jest czymś więcej niż tylko podsumowaniem - zbiorczym opisem otrzymanych wyników.

3. Obserwacja i rozmowa nr 2:

objętość: 1 - 1,5 strony (nie licząc transkrypcji)

3.1. Dane obserwacyjne

gestykulacja, mimika (kontakt wzrokowy itd.), postawa ciała, sposób poruszania się, emocje (stopień ekspresji, labilność, wskaźniki napięcia itd.), sposób mówienia (ton głosu, tempo, charakterystyczne sformułowania itd.), wygląd, ubiór (adekwatny/nieadekwatny do sytuacji, wieku, kolory itd.), charakterystyczny styl zachowania

UWAGA: warto zwrócić uwagę na zmiany zachowania osoby badanej (w porównaniu z rozmową nr 1).

3.2. Relacja diagnostyczna

opis przebiegu relacji diagnostycznej (jakość kontaktu itp.) oraz uczucia, refleksje i osobiste wrażenia badającego na temat osoby badanej (dane z recypatii)

3.3. Analiza danych pochodzących z obserwacji i rozmowy psychologicznej

• twierdzenia opisowe, twierdzenia interpretacyjne (hipotezy) wraz z przesłankami (zestawienia można dokonać w tabeli - por. Tabela nr 1; transkrypcja nagranej rozmowy z zaznaczeniem wszelkich przerw, powtórzeń itp., zachowanie osoby badanej oraz hipotezy);

• należy przedstawić weryfikację wcześniej postawionych (na podstawie danych z rozmowy nr 1 oraz badania kwestionariuszem CISS) hipotez na temat sposobów radzenia sobie ze stresem (style, strategie itd.) przez osobę badaną oraz przyczyn tych sposobów (uwarunkowania środowiskowe, sytuacyjne, podmiotowe, np. cechy temperamentu lub osobowości itd.).

UWAGA:

• hipotezy nie mogą ograniczać się do klasyfikacji (style radzenia sobie ze stresem przez osobę badaną); powinny stanowić próbę hipotetycznego wyjaśnienia (diagnoza funkcjonalna, a nie nozologiczna!)

• warto określić stopień pewności poszczególnych hipotez (np. Osoba badana najprawdopodobniej…; Można przypuszczać, że …; Na podstawie danych z rozmowy można przyjąć, że …).

4. Metoda kwestionariuszowa nr 2 (EPQ-R lub FCZ-KT):
informacja dotycząca tego, jakie narzędzie zastosowano w badaniu oraz odsyłacz do bibliografii; uzasadnienie wyboru metody (!);

objętość: do 1 strony

4.1. Procedura badania:

data badania, miejsce badania, czas trwania (godzina rozpoczęcia i zakończenia), warunki badania i jego przebieg, ewentualne odstępstwa od standardowej procedury, czynniki zakłócające przebieg badania, kontakt z osobą badaną i jej motywacja

4.2. Wyniki:

• obliczenie wyników surowych dla każdej skali;

• zamiana wyników surowych na wyniki przeliczone (podać w oparciu o jakie źródło: numer i tytuł tabeli, strona);

• informacja o rodzaju norm (aktualność) i przyjętym poziomie istotności;

• określenie przedziałów ufności dla wyników w poszczególnych skalach (podać w oparciu o jakie źródło: numer i tytuł tabeli, strona);

• ocena istotności różnic między wynikami w poszczególnych skalach (podać w oparciu o jakie źródło: numer i tytuł tabeli, strona).

4.3. Prezentacja wyników:

• wyniki należy przedstawić w tabelach (wszystkie tabele w tekście powinny mieć numerację i tytuły); załączona powyżej tabela stanowi wzór (por. Tabela nr 2) i należy umieścić w niej odpowiednie podskale (w zależności od wybranego kwestionariusza - EPQ-R lub FCZ-KT); przedziały ufności należy podawać odpowiednio w stenach lub staninach (zgodnie ze wskazówkami zawartymi w podręcznikach testowych);

• tabelom powinien towarzyszyć komentarz (np. poniższa Tabela prezentuje……, w Tabeli nr … przedstawiono….., por. Tabela nr …, itp.).

4.4. Podsumowanie i interpretacja wyników:

• w podsumowaniu warto zebrać i krótko podsumować najważniejsze wyniki (m.in. różnice istotne);

• interpretując wyniki należy brać pod uwagę przedziały ufności;

• należy zinterpretować wyniki w poszczególnych skalach w odniesieniu do wyników grupy
  normalizacyjnej;

• należy spróbować określić, jakie znaczenie mają otrzymane wyniki np. dla funkcjonowania osoby badanej w sytuacjach stresowych; wyniki mogą być podstawą wyjaśnienia aktualnych trudności w radzeniu sobie ze stresem lub możliwości (zasoby osoby badanej), a także stylu radzenia sobie (cechy temperamentalne lub osobowościowe).

5. Metoda projekcyjna (fakultatywnie)

5.1. Prezentacja zebranego materiału

opowiadania (historie) do dwóch lub trzech tablic bodźcowych

5.2. Analiza i interpretacja danych

analiza opowiadań (pod kątem radzenia sobie ze stresem); na poziomie opisowym (jak bohaterowie opowiadania reagują na sytuacje stresowe itd.) i interpretacyjnym (z którym bohaterem może identyfikować się osoba badana, jakie hipotezy można postawić na temat stresorów, percepcji sytuacji stresowych oraz sposobów radzenia sobie przez osobę badaną ze stresem)

6. Załączniki:

• wypełnione przez osobę badaną arkusze testowe: Kwestionariusz radzenia sobie w sytuacjach stresowych (CISS) oraz metoda fakultatywna (EPQ-R lub FCZ-KT);

• transkrypcje rozmowy nr 1 i 2 (jeśli nie zostały zamieszczone w części 1 i 3);

• ewentualnie tablice bodźcowe wykorzystane w badaniu metodą projekcyjną.

4

---