OGÓLNE ZASADY PODEJMOWANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej zostały określone w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Znalazły się w niej zapisy dotyczące procedur związanych z podejmowaniem, prowadzeniem, zawieszaniem i zamykaniem działalności gospodarczej.
Zgodnie z ww. ustawą działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie kopalin ze złóż także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Natomiast przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
Wykonywanie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością uzyskania koncesji, licencji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej. Dotyczy to na przykład: prowadzenia stacji benzynowej, sprzedaży alkoholu, założenia szkoły nauki jazdy, transportu osób i rzeczy itp.
Przedsiębiorcy zobowiązani są do wykonywania działalności gospodarczej na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.
Przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców albo ewidencji jest obowiązany umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych w zakresie swojej działalności do oznaczonych osób i organów, numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz posługiwać się tym numerem w obrocie prawnym i gospodarczym. Identyfikacja przedsiębiorcy w poszczególnych urzędowych rejestrach następuje na podstawie numeru identyfikacji podatkowej (NIP).
Osoby, które po 24 sierpnia 2005 r. rozpoczęły prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności mogą opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej przez siebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Z preferencyjnych zasad opłacania składek nie mogą skorzystać osoby, które:
w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Składki na ubezpieczenia od tak ustalonej podstawy wymiaru mogą opłacać jedynie osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, w tym wspólnicy spółki cywilnej.
W terminie 7 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej przedsiębiorca musi dokonać w jednostce ZUS zgłoszenia do odpowiednich ubezpieczeń. Jeżeli prowadzenie działalności jest jedynym tytułem do ubezpieczeń przedsiębiorcy, składa on formularz ZUS ZUA. Natomiast jeśli osoba ta posiada inny tytuł do ubezpieczeń społecznych, powinna ona samodzielnie ustalić rodzaj swoich ubezpieczeń do których dokonuje zgłoszenia. W razie wątpliwości pomocy w tym zakresie udzielają jednostki ZUS. Ponadto w przypadku obowiązku rozliczania składek za inne osoby, należy dokonać ich zgłoszenia do odpowiednich ubezpieczeń w terminie 7 dni od daty powstania tego obowiązku.
Gdy przedsiębiorca staje się płatnikiem podatku VAT to najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług objętych VAT w Urzędzie Skarbowym właściwym w sprawach VAT składa druk zgłoszeniowy VAT-R . Opłata za rejestrację wynosi 170 zł. Urząd potwierdza zgłoszenie, wydając w tej sprawie decyzję administracyjną (VAT-5).
Zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej
Aby osoba fizyczna mogła rozpocząć działalność gospodarczą powinna uzupełnić i złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Wraz z wnioskiem o wpis do CEIDG składa się oświadczenie o braku orzeczonych - wobec osoby, której wpis dotyczy - zakazów, pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wniosek ten stanowi jednocześnie zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego.
Przedsiębiorca ma prawo we wniosku o wpis do CEIDG określić późniejszy dzień podjęcia działalności gospodarczej niż dzień złożenia wniosku. Data rozpoczęcia działalności gospodarczej nie może być wcześniejsza niż dzień złożenia wniosku o wpis do CEIDG.
Aby zarejestrować działalność gospodarczą jako osoba fizyczna możesz wybrać jeden z trybów postępowania:
Zalogowanie* się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line i złożenie (podpisanie) go elektronicznie.
Bez logowania się do CEIDG, przygotowanie wniosku on-line i podpisanie go w dowolnej gminie (zapamiętaj nr wniosku).
Pobranie i złożenie wniosku papierowego w gminie. Gmina przekształca go na wniosek elektroniczny.
Przesłanie wniosku listem poleconym do wybranej gminy. Podpis musi być notarialnie potwierdzony.
* Przy pierwszym logowaniu należy założyć konto i aktywować je po otrzymaniu potwierdzenia mailowego
Podstawą do złożenia wniosku w CEIDG jest identyfikacja tożsamości osoby której wniosek dotyczy oraz podpisanie wniosku. W przypadku wniosku o zmianę, zawieszenie lub wznowienie niezbędny jest nr NIP.
Integralną częścią wniosku o wpis do CEIDG jest żądanie:
1. wpisu albo zmiany wpisu do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON);
2. zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników;
3. zgłoszenia płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,
4. przyjęcia oświadczenia o wyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej.
Do wniosku o wpis do CEIDG przedsiębiorca może dołączyć zgłoszenie rejestracyjne lub aktualizacyjne, o których mowa w przepisach o podatku od towarów i usług.
Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do CEIDG.
Wniosek o wpis do CEIDG można złożyć:
1. on-line - przy użyciu podpisu elektroniczne, weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, albo podpisem osobistym, o którym mowa w przepisach o dowodach osobistych, albo w inny sposób akceptowany przez system CEIDG umożliwiający jednoznaczną identyfikację osoby składającej wniosek i czas jego złożenia.
2. w urzędzie gminy - osobiście lub listem poleconym (w przypadku przesłania wniosku listem poleconym powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy potwierdzonym przez notariusza).
Składając osobiście wniosek o wpis do CEIDG organ gminy potwierdza tożsamość przedsiębiorcy oraz potwierdza za pokwitowaniem przyjęcie wniosku. Proszę zabrać ze sobą dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość.
Jeśli wniosek o wpis do CEIDG będzie niepoprawny to:
1. gdy został złożony on-line - system CEIDG poinformuje niezwłocznie o niepoprawności wniosku,
2. gdy został złożony w urzędzie gminy - organ gminy niezwłocznie wzywa do skorygowania lub uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni roboczych.
Zawieszanie i wznawianie działalności gospodarczej
Zawiesić działalność gospodarczą może przedsiębiorca niezatrudniający pracowników.
Przez przedsiębiorcę niezatrudniającego pracowników należy rozumieć przedsiębiorcę, który nie nawiązał stosunku pracy z pracownikami, w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Zawieszający działalność nie przestają być przedsiębiorcami.
Zawieszenie oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy.
Formularz wniosku o wpis do CEIDG jest jednocześnie formularzem wniosku o zawieszenie oraz wznowienie działalności gospodarczej.
Wniosek o zawieszenie oraz wznowienie działalności gospodarczej można złożyć:
1. on-line - jeśli twój wpis został już przeniesiony do CEIDG, przy użyciu podpisu elektronicznego, weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, albo podpisem osobistym, o którym mowa w przepisach o dowodach osobistych, albo w inny sposób akceptowany przez system CEIDG umożliwiający jednoznaczną identyfikację osoby składającej wniosek i czas jego złożenia,
2. w urzędzie gminy - osobiście lub listem poleconym, (w przypadku przesłania wniosku listem poleconym powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy, potwierdzonym przez notariusza).
Jeśli wniosek o wpis do CEIDG będzie niepoprawny to:
1. gdy został złożony on-line - system CEIDG poinformuje niezwłocznie o niepoprawności wniosku,
2. gdy został złożony w urzędzie gminy - organ gminy niezwłocznie wzywa do skorygowania lub uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni roboczych.
Przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Jeżeli przedsiębiorca nie wznowi działalności przed upływem okresu 24 miesięcy, wpis zostanie wykreślony z urzędu.
Zarówno data rozpoczęcia zawieszenia jak i wznowienia działalności gospodarczej nie może być wcześniejsza niż dzień złożenia wniosku.
Zawiesić działalność gospodarczą może wyłącznie przedsiębiorca nie zatrudniający pracowników.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w różnych formach prawnych może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.
Jeśli przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą tylko jako wspólnik jednej lub wielu spółek cywilnych to zawieszenie przez niego działalności we wszystkich spółkach oznacza zawieszenie wszelkiej wykonywanej przez niego aktywności gospodarczej podlegającej wpisowi do CEIDG i oznacza konieczność złożenia wniosku o zawieszenie działalności gospodarczej we CEIDG.
Okres zawieszenia może być podany w dniach, miesiącach albo miesiącach i dniach. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
1. ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
2. ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4. ma prawo lub obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
5. wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6. ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
7. może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Zakończenie i wykreślenie działalności gospodarczej
W celu zgłoszenia zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca wypełnia wniosek.
Uwaga! Złożenie wniosku o wykreślenie wpisu w CEIDG przez przedsiębiorcę, który opłaca składki na ubezpieczenia w ZUS na preferencyjnych warunkach spowoduje, iż przedsiębiorca utraci prawo do tego udogodnienia. Aby zachować możliwość skorzystania z preferencyjnych warunków należy zawiesić działalność gospodarczą. Okres zawieszenia nie wstrzymuje biegu okresu 24 miesięcy.
Wniosek o wykreślenie wpisu z CEIDG można złożyć:
1. on-line - jeśli twój wpis został już przeniesiony do CEIDG, przy użyciu podpisu elektronicznego, weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, albo podpisem osobistym, o którym mowa w przepisach o dowodach osobistych, albo w inny sposób akceptowany przez system CEIDG umożliwiający jednoznaczną identyfikację osoby składającej wniosek i czas jego złożenia,
2. w urzędzie gminy - osobiście lub listem poleconym (w przypadku przesłania wniosku listem poleconym powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy, potwierdzonym przez notariusza).
Jeśli wniosek o wpis do CEIDG będzie niepoprawny to:
1. gdy został złożony on-line - system CEIDG poinformuje niezwłocznie o niepoprawności wniosku,
2. gdy został złożony w urzędzie gminy - organ gminy niezwłocznie wzywa do skorygowania lub uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni roboczych.
Przedsiębiorca jest zobowiązany złożyć wniosek o zmianę wpisu w terminie najpóźniej 7 dni od dnia zmiany danych oraz wniosek o wykreślenie wpisu w terminie 7 dniu od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej.
W przypadku zaprzestania należy podać datę przypadającą na ostatni dzień wykonywania działalności gospodarczej. Data zaprzestania działalności gospodarczej nie może być późniejsza niż data złożenia wniosku.
Przedsiębiorca może być także wykreślony z CEIDG w drodze decyzji administracyjnej w przypadku:
1. Gdy prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę,
2. Stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej,
3. Niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed upływem okresu 24 miesięcy od dnia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
4. Utraty przez przedsiębiorcę uprawnień do wykonywania działalności gospodarczej przysługujących na podstawie art. 13 ust 1 albo ust 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
5. Gdy został dokonany z naruszeniem prawa,
6. Wpisania do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej wskutek przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą.
WAŻNE INFORMACJE OGÓLNE
Niezależnie od tego w jakiej formie złożysz wniosek CEIDG-1, warto pamiętać o poniższych zasadach:
Wiedz: Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis. Wpis jest dokonywany nie później niż następnego dnia roboczego po dniu wpływu do CEIDG poprawnego wniosku. Wraz z wnioskiem o wpis do CEIDG składa się oświadczenie o braku orzeczonych - wobec osoby, której wpis dotyczy - zakazów, pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Przedsiębiorca ma prawo we wniosku o wpis do CEIDG określić późniejszy dzień podjęcia działalności gospodarczej niż dzień złożenia wniosku. Przedsiębiorca jest obowiązany złożyć wniosek o zmianę wpisu w terminie najpóźniej 7 dni od dnia zmiany danych.
Ważne: Numerem identyfikacyjnym przedsiębiorcy w CEIDG jest numer identyfikacji podatkowej (NIP). Jeżeli wnioskodawca nie posiada, bądź nie pamięta swojego NIP powinien we wniosku o wpis do CEIDG zaznaczyć rubrykę "Nie posiadam numeru NIP". Po zarejestrowaniu działalności gospodarczej NIP zostanie nadany/zweryfikowany i umieszczony we wpisie przedsiębiorcy w CEIDG automatycznie. Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą numerem identyfikacyjnym w CEIDG oraz właściwym identyfikatorem we wszelkich kontaktach z administracją podatkową jest numer NIP.
Nie wszystkie rodzaje działalności gospodarczej są dozwolone dla indywidualnych przedsiębiorców.
Pamiętaj: Przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Jeżeli przedsiębiorca nie wznowi działalności przed upływem okresu 24 miesięcy, wpis zostanie wykreślony z urzędu. Przedsiębiorca może wznowić działalność przed upływem 30 dni od jej zwieszenia. (28 lub 29 w lutym). Z punktu widzenia formalnoprawnego w takim przypadku nie nastąpią skutki prawne (podatkowe, ubezpieczeniowe) wynikające z faktu zawieszenia. Zarówno data rozpoczęcia zawieszenia jak i wznowienia działalności gospodarczej nie może być wcześniejsza niż dzień złożenia wniosku.
Uwaga: Przedsiębiorca jest zobowiązany złożyć wniosek o zmianę wpisu w terminie najpóźniej 7 dni od dnia zmiany danych oraz wniosek o wykreślenie wpisu w terminie 7 dniu od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej. W przypadku zaprzestania należy podać datę przypadającą na ostatni dzień wykonywania działalności gospodarczej.
Nowość: Zaświadczeniem o wpisie w CEIDG jest wydruk ze strony internetowej CEIDG. Organy administracji publicznej nie mogą domagać się od przedsiębiorców okazywania, przekazywania lub załączania do wniosków zaświadczeń o wpisie w CEIDG. Nie ma obowiązku przedkładania w kontaktach z organami administracji publicznej zaświadczeń o nadaniu numeru NIP i REGON w sytuacji, gdy odpowiednie numery znalazły się we wniosku, w innych przypadkach zamieniono zaświadczenie na oświadczenie.
Aby zarejestrować działalność gospodarczą jako osoba fizyczna możesz wybrać jeden z trybów postępowania:
Zalogowanie* się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line i złożenie (podpisanie) go elektronicznie.
Bez logowania się do CEIDG, przygotowanie wniosku on-line i podpisanie go w dowolnej gminie (zapamiętaj nr wniosku).
Pobranie i złożenie wniosku papierowego w gminie. Gmina przekształca go na wniosek elektroniczny.
Przesłanie wniosku listem poleconym do wybranej gminy. Podpis musi być notarialnie potwierdzony.
* Przy pierwszym logowaniu należy założyć konto i aktywować je po otrzymaniu potwierdzenia mailowego
Podstawą do złożenia wniosku w CEIDG jest identyfikacja tożsamości osoby której wniosek dotyczy oraz podpisanie wniosku. W przypadku wniosku o zmianę, zawieszenie lub wznowienie niezbędny jest nr NIP.
OKRES PRZEJŚCIOWY
Od 1 lipca do końca 2011 roku trwało przenoszenie danych z ewidencji gminnych do CEIDG o funkcjonujących przedsiębiorcach (aktywni i zawieszeni). Z dniem przeniesienia do CEIDG wpisu, wójt, burmistrz albo prezydent miasta przestawał być organem ewidencyjnym dla przedsiębiorcy, którego wpis przeniesiono. Do dnia 31 grudnia 2011 r., w zakresie wpisów nieprzeniesionych do CEIDG, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pozostawał organem ewidencyjnym i rejestruje zmiany we wpisach.
Sprawdź czy twoja gmina korzysta już z CEIDG i zobacz czy twój wpis został już przeniesiony do CEIDG. Jeżeli nie ma Twojego wpisu w CEIDG, udaj się do Urzędu Gminy, w którym rejestrowałeś firmę w celu aktualizacji danych. Jeżeli wpis został opublikowany i chcesz go poprawić możesz udać się w tym celu do najbliższego Urzędu Gminy lub złożyć wniosek o zmianę online.
Ze względu na fakt, że wpisy w ewidencjach gminnych tworzone były na przestrzeni lat w oparciu o zmieniające się przepisy prawne, informacje zawarte w tych rejestrach różniły się, w zależności od daty dokonania wpisu oraz od sposobu prowadzenia ewidencji.
Najczęściej występujące braki i błędy stwierdzone przez MG w czasie badania danych zgromadzonych w ewidencji gminnych:
1. brak kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD2007);
2. wielokrotne wpisy jednego przedsiębiorcy - osoby fizycznej (powielony PESEL);
3. brak numeru PESEL lub NIP;
4. niekompletne dane adresowe.
Ministerstwo Gospodarki zachęca przedsiębiorców do sprawdzenia i aktualizowania swoich wpisów w CEIDG, aby uzyskać stan zgodny z aktualnym prawem.
Platforma produkcyjna Portal nadzorowany jest przez Ministra Gospodarki Portal współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.