PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE

Literatura :

1.        Marian Zdyb „ Publiczne prawo gospodarcze ” Kraków - Lublin wyd. II z 1998 r.

2.        Praca zbiorowa Uniwersytetu Warszawskiego „ Prawo gospodarcze - zagadnienia administracyjno - prawne ” PWN Warszawa z 1998 r.

3.        Cezary Kosikowski „ Polskie publiczne prawo gospodarcze ” PWN Warszawa 1999 r.

+ Akty prawne

 

ZAGADNIENIA :

1.       PRZESŁANKI ODDZIAŁYWANIA PAŃSTWA NA GOSPODARKĘ ( doktrynalne, ekonomiczne ) .

2.       WYDZIELENIE PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO W SYSTEMATYCE PRAWA W OPARCIU O ZASADY PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO .

3.       LEGALIZACJA ( ujawnianie ) DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ - SYSTEMY LEGALIZACJI : - ewidencjonowania

-          koncesyjny

-          zezwoleń

-          rejestrów sądowych

-          krajowego rejestru sądowego (obow. od 2001 r. )

oraz pomocnicze systemy - REGON , NIP.

4.       JAKIE SĄ PUBLICZNO - PRAWNE ELEMENTY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW ?

5.       PROBLEMATYKA ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ :

-          rola banków i komisji nadzoru bankowego ,

-          giełda papierów wartościowych i komisji papierów wartościowych i giełd

6.       ORGANIZACJA GOSPODARKI KOMUNALNEJ :

-          zakres prowadzenia przez jednostki samorządu terytorialnego działalności gospodarczej

7.       INSTYTUCJA WŁASNOŚCI :

-          przekształcenia własnościowe,

-          nacjonalizacja ,

-          uwłaszczenie przedsiębiorstwa państwowego bezpośrednia i kapitałowa ( narodowe fundusze inwestycyjne, przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności , wywłaszczanie )

8.       PRAWO OCHRONY KONKURENCJI :

-          zwalczanie nieuczciwej konkurencji,

-          przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym

-          zakazy konkurencji.

9.       ZAMÓWIENIA PUBLICZNE :

-          tryby zamówień publicznych,

-          organy i ich kompetencje,

-          procedura związana z zamówieniami publicznymi.

10.    REGLAMENTACJA CEN I OBROTU TOWAROWEGO Z ZAGRANICĄ.

11.    PRAWO FORMALNE - PROCEDURY GOSPODARCZE :

-          zamówienia publiczne ,

-          prawo antymonopolowe,

-          procedura upadłościowa,

-          procedura likwidacyjna.

 

 

PRZESŁANKI ODDZIAŁYWANIA PAŃSTWA NA GOSPODARKĘ

 

Każde państwo oddziałuje na gospodarkę w różnym stopniu i zakresie .

Istnieją przesłanki natury historycznej , gdyż już w wieku XVIII zaczyna kształtować się doktryna merkantylizmu ( kierunek ekonomiczny, wg którego miernikiem bogactwa kraju jest ilość nagromadzonego pieniądza kruszcowego ) i państwo zaczyna angażować się w gospodarkę poprzez protekcjonalizm , czyli wspieranie własnej gospodarki w sferze ceł, podatków , zakazów przywożenia towarów , zakazu wywożenia towarów do innych krajów. Okres merkantylizmu i protekcjonalizmu trwał do wieku XIX, tj. do czasu rozwinięcia się doktryny liberalnej , wg której państwo powinno tworzyć jedynie ramy prawne działania gospodarki umożliwiające sprawny przepływ gotówki , ceł. Liberalizm - to kierunek polityczny opowiadający się za ograniczeniem roli państwa w gospodarczej i politycznej działalności jednostek .Liberalizm trwał do XX wieku.

Następnie zrodził się interwencjonizm gospodarczy , wg którego obowiązkiem państwa powinno być zapobieganie kryzysom , a jeżeli już one wystąpią - ich zwalczanie. Interwencjonizm to inaczej oddziaływanie państwa na życie gospodarcze kraju przez dotacje, ustalanie cen produktów rolnych, zamrażanie płac, politykę podatkową, celną. Ojcem interwencjonizmu był Keyns.

Podobne stanowisko wyrażą doktryna etatyzmu, rozwinięta wraz z interwencjonizmem , wg której polityka gospodarcza państwa powinna polegać na zakładaniu przedsiębiorstw państwowych , tworzeniu udziałów państwa w przedsiębiorstwach prywatnych, a także regulowaniu życia gospodarczego za pomocą środków administracyjnych.

Następnie utworzył się kierunek zwany neoliberalizmem ( zmodyfikowany liberalizm ) , który dopuszczał ingerencję państwa w gospodarkę uznając jednak prawo wolnego rynku, wolnej konkurencji , swobody zatrudniania. Monetaryzm zaś uznawał , iż państwo powinno wpływać na gospodarkę państwa środkami fiskalnymi, tj. podatki, cła, kurs walutowy itp.

Społeczna gospodarka rynkowa - państwo powinna ingerować w gospodarkę , by preferować interes społeczny lub zabezpieczać potrzeby społeczne. Państwo może zawierać umowy dotyczące obowiązku utrzymania przez pewien okres czasu danego zatrudnienia, lub też może utrzymywać nierentowne przedsiębiorstwa państwowe w celu preferowania interesów społecznych ( przeciwdziałanie bezrobociu ), może stwarzać zachęty do wzrostu produkcji przeznaczonej na eksport, lub też ochraniać w interesie publicznym pewne gałęzie gospodarki ( np. rolnictwo ).

 

INGERENCJA PROPORCJONALNA PAŃSTWA W GOSPODARKĘ - państwo nie powinno ingerować się więcej niż wymaga tego interes społeczny, oraz powinno ingerować w taki sposób by nie naruszać wolności gospodarczej lub też wolności obywatelskich.

 

WYDZIELENIE PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO W SYSTEMATYCE PRAWA W OPARCIU O ZASADY PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO .

 

ZAKRES PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO ( PGP )- dotyczy gospodarki, jest ono wyróżnione w systemie prawa ze względu na przedmiot regulacji, jakim jest gospodarka.

 

PGP jest częścią działu zwanego prawem gospodarczym, które składa się z 2 części :

I.                     z norm regulujących wzajemne stosunki pomiędzy przedsiębiorstwami, spółdzielniami, spółkami, osobami fizycznymi - jest to tzw. prawo handlowe

II.                   dotyczy regulacji pomiędzy państwem a przedsiębiorcami - jest to tzw. prawo gospodarcze publiczne.

 

Prawo gospodarcze publiczne opiera się , jak każda inna gałąź prawa , na pewnych zasadach. Przyjmuje się 5 podstawowych zasad ( zasada to pewne uogólnienie ) :

1.       zasada wolności gospodarczej ,

2.       zasada równości przedsiębiorców,

3.       zasada swobody zrzeszania się przedsiębiorców ,

4.       zasada państwowej ochrony stosunków gospodarczych ,

5.       zasada demokracji gospodarczej.

 

I.           Zasada wolności gospodarczej wynika z konstytucji i z ustawy o działalności gospodarczej z roku 1988 - „Każdy może podejmować i prowadzić działalność gospodarczą”.

Muszą być spełnione trzy warunki jednocześnie , aby można było mówić o prowadzeniu działalności gospodarczej :

1.        musi to być działalność prowadzona w sferze wytwórczości , budowy, handlu lub świadczenia usług ,

2.        działalność musi być prowadzona w celu zarobkowym ,

3.        musi być prowadzona na własne ryzyko.

 

Słowo „ Każdy ” oznacza jednak wybrane jednostki, którymi są : osoba fizyczna , osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

Osoba fizyczna - musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz

powinna być wpisana do ewidencji działalności gospodarczej.

Osoba prawna - może prowadzić działalność gospodarczą, gdy jest ona

wymieniona w katalogu osób przewidzianych w obowiązującym

prawie, np. spółdzielnia, sp. z o.o., przedsięb. państwowe itd.

Jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej - w przedmiocie

swego działania musi mieć wpisaną działalność gospodarczą

( w Statucie lub w Regulaminie )

Wolność gospodarcza sięga do dwóch linii granicznych :

1.        wolność gospodarcza sięga tak daleko , jak daleko sięga ingerencja gospodarcza państwa. Tam gdzie kończy się kończy się ingerencja państwa tam zaczyna się wolność gospodarcza

2.        wolność gospodarcza kończy się tam gdzie zaczyna się prawo podmiotowe innych jednostek (nie wolno naruszać praw podmiotowych innych jednostek, np. praw osobistych).

Podstawę wolności gospodarczej stanowi :

a)       wolność w sferze własności , tzn. każdy może być właścicielem, a każdy właściciel ma określone prawa i możliwości ,

b)       wolność osobista , np. wolność wyboru miejsca zamieszkania lub prowadzenia działalności gospodarczej , wolność wyboru zajęcia ,

c)       wolność konkurencji - swoboda występowania w gospodarce jako jeden z podmiotów. Konkurencja to współzawodnictwo , każdy może współzawodniczyć z innymi.

d)       wolność umów ( zasada swobody umów w KC ) - swobodne kształtowanie stosunków między przedsiębiorstwami.

 

II.         Zasada równości przedsiębiorstw ( dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą ).

„ Przedsiębiorca ” został wprowadzony ustawą z 1997 r. wprowadzającą ustawę o krajowym rejestrze sądowym ( zastąpił tzw. podmiot gospodarczy ).

Równość przedsiębiorców to równość formalno - prawna w sferze praw i obowiązków. Każdy przedsiębiorca niezależnie od pozycji ( państwowy, prywatny ) ma takie same prawa i obowiązki w sensie formalnym.

Zasadę tę można porównać do równości formalno - prawnej osób fizycznych, które mają te same prawa i obowiązki przy czym każda osoba fizyczna ma inne predyspozycje.

Tak samo przedsiębiorcy - jedni mogą być finansowo niezależni, mogą prowadzić działalność jednoosobowo itp. Jednakże tak samo są oni obciążeni np. podatkami i opłatami ( osoby fizyczne są obciążone podatkami o charakterze degresywnym , zaś osoby prawne o charakterze liniowym ).

Ustawa o działalności gospodarczej mówi o równym dostępie do kredytu, równym dostępie do środków produkcji , energii , surowców.

 

III.       Zasada swobody zrzeszania się przedsiębiorców oznacza , że przedsiębiorcy mogą się zrzeszać , ale nie mają takiego obowiązku.

W Polsce przewidziane są dla zrzeszania się cztery formy organizacji zrzeszeniowych :

a)       Izba Gospodarcza ,

b)       organizacje rzemieślnicze ,

c)       samorząd zawodowy niektórych przedsiębiorców ,

d)       korporacje zawodowe.

 

Izba Gospodarcza to jednostka zrzeszeniowa przeznaczona dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od formy działania, regulowane ustawą z 1989 r. o Izbach Gospodarczych ( mogą istnieć izby zorganizowane terytorialnie , czyli dotyczy wszystkich działających na danym terenie ; i branżowo - dotyczy danej branży ).

 

Organizacje rzemieślnicze - ustawa o rzemieślnictwie z 1989 r. , podstawową organizacją rzemieślniczą jest CECH - do której mogą należeć osoby będące rzemieślnikami ( wykonanie pracy własnej kwalifikowanej , pełnionej w oparciu o dyplom, świadectwo potwierdzające kwalifikacje danej osoby ) . Rzemieślnik może zatrudniać 50 osób najemnych.

Z rzemiosła wyłączono : transport, gastronomię , hotelarstwo i inne. Osoby działające w ww. sferach mogą zrzeszać się w samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców.

 

Samorząd zawodowy niektórych przedsiębiorców ( ustawa z 1989 r. ) przewiduje istnienie zrzeszeń zawodowych , zrzeszenie handlu i usług .

 

Korporacje zawodowe przeznaczone są dla osób wykonujących wolne zawody : lekarz, adwokat, architekt , geodeta , doradcy podatkowi , notariusze itp.

Część korporacji działa na dobrowolności zrzeszania , lecz są również korporacje do których przynależność jest obligatoryjna, np. zawody prawnicze.

 

IV.      Zasada państwowej ochrony stosunków gospodarczych oznacza , że właśnie państwo gwarantuje istnienie ustalonego porządku gospodarki. Państwo winno kształtować ustawodawstwo gospodarcze i winno z niego wynikać , iż każdy przedsiębiorca może domagać się swoich praw na drodze sądowej, czyli że będzie mógł chronić swoją własność.

 

V.        Zasada demokracji gospodarczej oznacza prawo do głoszenia pluralistycznych poglądów w sferze gospodarki. Przedstawianie programów pluralistycznych gospodarki z zastrzeżeniem , że państwo musi stworzyć gwarancje by system gospodarczy nie przekształcił się w sposób skrajny, np. nie można przejąć na własność państwa przedsiębiorstw prywatnych.

 

SYSTEMY LEGALIZACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Legalizacja to taki stan , który jest zgodny z prawem.

 

Rozróżnia się kilka systemów ewidencyjnych :

1.       System ewidencyjny ( najpowszechniejszy ) obejmuje ok. 2 miliony przedsiębiorców, wpis do ewidencji jest podstawą prowadzenia działalności.

Ewidencja działalności gospodarczej jest prowadzona przez organy ewidencyjne. Ustawa o działalności gospodarczej stwierdza, że organem ewidencyjnym jest terenowy organ administracji , ale ustawa kompetencyjne przekazała je jako zadanie zlecone organom gminy.

Organ ewidencyjny prowadzi rejestr ewidencji dział. gospod.

Do ewidencji tej wpisuje się :

a)       dane :

-        osoby fizycznej - imię , nazwisko , miejsce zamieszkania ,

-        jedn. nie posiadającej osobowości prawnej - nazwę i siedzibę ,

b)       przedmiot działalności ( określony w sposób rzeczywisty ) odpowiadający temu , czym dana jednostka będzie się zajmowała . Może być on określony dwoma sposobami :

A: powszechnie zrozumiałymi sformułowaniami , przy użyciu słów , których

znaczenie jest jednoznaczne ,

B: przy użyciu określeń znajdujących się w europejskiej klasyfikacji działalności ,

wydanej przez Prezesa GUS , która podaje nazewnictwo odnoszące się do

gospodarki ,

W przypadku formułowania przedmiotu dział. gospod. wybór sposobu określenia jest dowolny , sposób A lub B.

c)       miejsce wykonywania działalności ( jedno lub kilka, można też określić jako miejsce prowadzenia dział. gospod. teren całego kraju ) ,

d)       termin rozpoczęcia działalności.

Obok ww. można wpisać również dane dotyczące pełnomocnika.

 

Wpis następuje wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej, zwanym zgłoszeniem i winno ono zawierać ww. elementy. Wnosi się za niego opłatę skarbową.

Działanie organu polega wyłącznie na badaniu zgodności wniosku z prawem ( czy zawiera wszystkie niezbędne dane ). W przypadku braku odpowiednich danych organ zwraca uwagę wnioskodawcy na ich uzupełnienie , bowiem w przypadku nie uzupełnienia wniosku organ odmawia wpisu. Organ ewidencyjny bada również czy dana jednostka podlega wpisowi do ewidencji dział. gospod..

 

Nie podlegają wpisowi do ewidencji osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej , którymi są spółki prawa handlowego ( spółki jawne i komandytowe ).

 

Nie podlega wpisowi do ewidencji dział. gospod. działalność prowadzona w sferze rolnictwa indywidualnego, działalność, która dla jej podjęcia wymaga koncesji ;lub zezwolenia.

 

Nie wymaga wpisu do ewidencji (może być ale nie musi) uboczne zajęcie zarobkowe, np. drobne produkcje, drobny handel , świadczenie drobnych usług - wykonywane osobiście bez zatrudnienia pracowników najemnych i stanowiąca tylko dodatkowy przychód ( obok głównego ).

 

Jeżeli organ odmówi dokonania wpisu jego działalność może być wzruszona .

Organ ewidencyjny wpisując do ewidencji dział. gospod. wydaje zainteresowanemu zaświadczenie o dokonaniu wpisu ( jest to czynność materialnie techniczna ), omowa i wykreślenie odbywa się już w formie decyzji administracyjnej.

 

Wykreślenie z ewidencji dokonuje się na wniosek , a w pewnych sytuacjach „ z urzędu ” ( gdy organ ewidencyjny ma ku temu podstawy , tj. prawomocny wyrok sądowy, ostateczna decyzja administracyjne, z których wynika zakaz prowadzenia działalności pewnego rodzaju ).

 

System ewidencyjny będzie funkcjonował w ciągu najbliższych dwóch lat. W 2001 r. przestanie istnieć w związku z obowiązywaniem ustawy o krajowym rejestrze sądowym.

 

Organ ewidencyjny nie jest upoważniony by badać zgłoszenia do ewidencji pod względem merytorycznym, lecz jedynie pod względem formalno - prawnym.

Na gruncie nowej ustawy przewiduje się , iż organy ewidencyjne będą sygnalizowały fakt, iż dział. gospod. zagraża bezpieczeństwu państwa , lub obywateli , lub zasadom moralności ( informacja taka będzie zgłaszana do organów administracji rządowej ).

 

2.       System rejestrów sądowych

Rejestracji sądowej podlegają te jednostki , które uzyskują status osoby prawnej.

Rejestracji sądowej podlega również spółka jawna i komandytowa - nie posiadające osobowości prawnej.

Rejestracji jest tyle, ile rodzajów osób prawnych (typu instytucjonalnego i ustawowego), np. rejestr spółek akcyjnych , z o.o., przedsiębiorstw państwowych itd.

Do rejestracji nie wpisuje się banków, uczelni wyższych, gmin itp.

Rejestry prowadzą sądy rejonowe, w miastach w których siedzibę ma sąd okręgowy.

 

Stowarzyszenia rejestruje się w sądzie okręgowym , zaś Fundacje - w sądzie rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy.

 

Aby sąd mógł dokonać rejestracji musi zostać złożony wniosek ( sąd działa wyłącznie na wniosek ).

Do wniosku konieczne jest dołączenie odpowiednich dokumentów :

1.        dokument , z którego wynika fakt utworzenia danej osoby prawnej :

-        w spółce akcyjnej - statut ,

-        w spółce z o.o. - akt założycielski ( jeżeli jest to spółka jednoosobowa ) lub umowa spółki ( jeżeli są dwie osoby lub więcej ).

-        przedsiębiorstwo państwowe - akt założycielski ,

-        fundacja - akt tworzenia fundacji i statut lub w przypadku innych akt notarialny.

 

2.        oświadczenie o zgromadzeniu odpowiedniego majątku ( w sp. prawa handlowego - kapitał ) ,

 

3.        określenie, kto będzie reprezentował daną osobę prawną.

 

Sąd bada wniosek i załączniki pod względem formalnym ( kompletność , zupełność ). Sąd nie wnika w meritum zagadnienia, nie bierze pod uwagę , czy działalność zagraża bezpieczeństwu , czy dane zawarte w zgłoszeniu odzwierciedlają stan faktyczny .

Wpis do rejestru dokonywany jest przy zastosowaniu procedury nieprocesowej , przy zastosowaniu przepisów KPC, a także przepisów szczególnych ( w odniesieniu do sp. praw handlowego - Kodeks Handlowy a w odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych przepisy ww. ).

 

Do rejestru wpisuje się nazwę lub firmę, siedzibę , przedmiot działalności ( winien odpowiadać sformułowaniom zawartym w Europejskiej klasyfikacji dział. gospod. - inaczej sąd odmówi wpisu do rejestru ) , a także dane dotyczące osób , które będą daną osobę prawną reprezentowały ( osoby fizyczne ) oraz organy jakie w imieniu tej osoby będą działać ( Zarząd, dyrektor - zgodnie z wyposażeniem przez ustawę ) , dane dot. majątku osoby prawnej, dane dot. podstawy utworzenia danej osoby prawnej.

 

W rejestrze przedsiębiorstw państwowych poza powyższymi ujawnia się dane dot. umów cywilno - prawnych dotyczących majątku przedsiębiorstwa.

Wpis do rejestracji ma znaczenie konstytutywne, tj. z dniem dokonania wpisu dana jednostka nabywa osobowość prawną. Osobowość prawna wiąże się z wydaniem postanowienia przez sąd w sprawie wpisu do rejestru . Z dniem jego wydania dokonuje się wpisu do rejestru - tego samego dnia.

 

WYJĄTKI - w stosunku do stowarzyszenia - po wydaniu postanowienia musi upłynąć 30 dni do uprawomocnienia i wówczas następuje wpis i otrzymuje ono status osoby prawnej. Podobnie ma się do przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę Skarbu Państwa.

 

Znaczenie systemu rejestru sądowego ;

1.        Jawność formuły - dane zawarte w rejestrze są dostępne dla każdego zainteresowanego , bez pisemnych potwierdzeń danych zawartych w rejestrze - odpis może wyłącznie otrzymać dana osoba prawna.

 

2.        Jawność materialna - ma ścisły związek z dwoma domniemaniami :

a)       domniemanie prawdziwości danych zawartych w rejestrze, zgodności z faktami, jest możliwość wzruszenia przez przeprowadzenie dowodu przeciwnego.

b)       domniemania znajomości wszystkich danych zawartych w rejestrze - wiąże się z osobami reprezentującymi , np. osoba reprezentująca nie może stwierdzić , iż nie wie co jest zapisane w rejestrze, nie mogą one powoływać się na nieznajomość tych danych. Możliwy jest również dowód przeciwny , tj. wzruszenie.

 

3.       System koncesyjny.

Koncesja - to decyzja administracyjna, to uchylenie zakazu , odstęp od monopolu państwa, szczególnego rodzaju zezwolenie. Brak jednocześnie definicji normatywnej słowa „ koncesja ”.

Podjęcie dział. gospod. wymaga wydania koncesji w około 30 sferach działalności. Większość jest określona przedmiotowo w ustawie o dział. gospod. Część określono także w innych ustawach , np. nadawanie programów radiowych i telewizyjnych ( ust. o radiofonii i telewizji ) , budowa i eksploatacja autostrad ( ust. o budowie dróg i autostrad płatnych ).

 

Organy koncesyjne - to organy naczelnych lub centralnych organów administracji rządowej , w których zakresach kompetencji znajduje się wydawanie decyzji w sprawach koncesji.

Organy koncesyjne wydają koncesję na rzecz koncesjonariuszy ( może nią być osoba fizyczna, prawna lub jednostka nie mająca osobowości prawnej ).

 

W odniesieniu niektórych osób fizycznych koncesja nie może zostać wydana, dotyczy to osób zajmujących funkcje publiczne , osoby na wysokich stanowiskach administracji rządowej i samorządowej, osób zatrudnionych w służbach policyjnych i celnych itp.

Ponadto osoba fizyczna może jednocześnie prowadzić dział. gospod. w oparciu o wpis do ewidencji dział. gospod.

 

W przypadku dział. gospod. objętej koncesją to nie może być ona wpisana do ewidencji i odwrotnie wpis do ewidencji oznacza , iż dział. gospod. nie podlega koncesjonowaniu.

 

Osoba fizyczna może zatem prowadzić jednocześnie dział. gospod. ewidencjonowaną , jak i koncesjonowaną, ale musi chodzić tu o różny rodzaj działalności ( np. w sferze handlu , oraz działalność polegająca na prowadzeniu apteki ).

 

Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej występują na równi z osobami fizycznymi.

 

Inaczej jest w stosunku do osób prawnych.

Osoby prawne , aby uzyskać koncesję muszą być uprzednio wpisane d rejestru sądowego wskazując we wpisie działalność objętą koncesjonowaniu.

Osoby prawne mają zatem dwa tytuły prowadzenia dział. gospod. jednocześnie ( u osób fizycznych tylko jedno ) :

a)       wpis do rejestru sądowego ,

b)       koncesję.

 

Uprawnienia organu koncesyjnego ( nie ma działania z urzędu ):

Organ koncesyjny może żądać od koncesjonariusza przedstawienia wszelkich informacji dotyczących niezbędnych dokumentów , z których wynikałby stan faktyczny koncesji i jego sytuacja prawna.

Organ koncesyjny może określić warunki na jakich dana osoba lub jednostka będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą - przed wydaniem koncesji lub w samej koncesji .

Organ koncesyjny może żądać złożenia zabezpieczenia finansowego. Kwotę i formę określa organ koncesyjny. Zabezpieczenie finansowe ma służyć ochronie interesów osób trzecich , tj. korzystających z usług koncesjonariusza lub osób zawierających umowy z koncesjonariuszem .

Organ koncesyjny bada czy dział. jaka ma być prowadzona nie zagraża bezpieczeństwu państwa, obywateli lub nie będzie naruszać interesów gospodarki państwa.

 

Po zbadaniu sytuacji prawnej i faktycznej może zostać wydana decyzja koncesyjna. Przeważnie trwa to dosyć długo , dlatego organ koncesyjny może wydać promesę koncesyjną , czyli przyrzeczenie wydania koncesji.

Organ koncesyjny wydając promesę zobowiązuje się do późniejszego wydania koncesji , ale to zobowiązanie jest skuteczne tak długo , jak długo nie zmienią się warunki prawne lub faktyczne koncesjonariusza. Jeżeli się zmienią promesa staje się nieważna.

Promesę wydaje się na czas określony - min. 6 miesięcy.

 

Znaczenie promesy :

a)       jedni uważają , że promesa koncesyjna upoważnia do przygotowania się koncesjonariusza do przyszłego prowadzenia działalności ( na zawarcie umów , podpisania listów intencyjnych , zakupu surowców, materiałów technologii itp. )

b)       drudzy uważają , iż promesa umożliwia koncesjonariuszom dokonywanie czynności właściwych prowadzeniu działalności gospodarczej.

Są to dwa różne stanowiska , które można oprzeć o aktualnie obowiązujące przepisy.

 

Organ koncesyjny może ograniczyć koncesję , oznacza to zawężenie pola działania danego przedsiębiorcy ( przedmiotowe zawężenie ) , np. w przypadku naruszeni prawa lub niewykonywania warunków wskazanych przez organ koncesyjny.

 

Cofnięcie koncesji :

Odmowa lub cofnięcie koncesji przez organ koncesyjny może być spowodowany naruszeniem bezpieczeństwa państwowego lub interesów gospodarczych państwa ( interpretacja należy do organu koncesyjnego )

 

Organ koncesyjny wydaje decyzję :

-         
wydanie koncesji , podstawą wydania jest KPA , wg

-          promesa koncesyjna , procedury administracyjnej , ale

-          ograniczenie koncesji , ustawą szczególna jest tu ust. o dział.

-          cofnięcie koncesji , gospod. bowiem w KPA nie ma

pojęcia cofnięcia lub ograniczenia

decyzji - mowa o tym w ust. o dz. g.

 

Wobec powyższych decyzji można stosować wzruszenia w formie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, a dopiero później można wnieść skargę do NSA.

 

 

4.       System zezwoleń .

Istnieje kilka rodzajów zezwoleń :

1.       zezwolenie na dokonywanie czynności prawnych ( umożliwienie niektórym przedsiębiorcom lub osobom fizycznym dokonywanie czynności prawnych wynikających z obowiązywania ustawy , np. o zezwoleniu na dokonywanie czynności prawnych uregulowanych kodeksem celnym, prawem dewizowym. ustawą o spółkach z udziałem zagranicznym ) - zezwolenie to nie stanowi podstawy prowadzenia działalności gospodarczej ( np. zezwoleniem takim jest w spółce z udziałem zagranicznym - zezwolenie na zdobycie od osoby prawnej składników majątkowych )

 

2.       zezwolenie na utworzenie danego przedsiębiorcy , jest podstawą legalizacyjną prowadzenia działalności gospodarczej ( gdy chodzi o utworzenie banku, zakładu ubezpieczeń, sportowej spółki akcyjnej tzw.„klubu sportowego” ).

Po uzyskaniu tego zezwolenia trzeba poddać się procedurze rejestracyjnej, np. bank w rejestrze sądowym.

 

3.       zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej - jest wymagane obecnie w przypadku ok. 80 różnych sferach prowadzenia dział. gospod.

Jeżeli dział. gospod. dla jej prowadzenia wymaga uzyskania zezwolenia , to tym samym nie podlega wpisowi do ewidencji i odwrotnie , wpis do ewidencji oznacza, iż nie wymaga ona zezwolenia.

 

4.       zezwolenie na funkcjonowanie w specjalnej sferze ekonomicznej - wydawane może być przedsiębiorcy już istniejącemu.

 

Zezwolenia wydają różne organy : naczelne i centralne , terenowe organy administracji rządowej , organy samorządu terytorialnego.

 

Przesłanki wydawania zezwoleń ( dlaczego? ) :

a)       kwalifikacyjna - wydaje się tym osobom , które mogą wykazać się odpowiednimi kwalifikacjami, osiągnięciami,

b)       związane z bezpieczeństwem i ochroną osób trzecich - zezwolenie może otrzymać osoba , która daje rękojmię należytego wykonania umowy , która może potwierdzić bezpieczne wykonanie umowy ,

c)       posiadanie odpowiedniej infrastruktury technicznej, zaplecza technologicznego itp.

 

Zezwolenia te są decyzjami administracyjnymi i stosuje się do nich przepisy KPA , z tym , że poszczególne akty prawne przewidujące wydawanie zezwolenia stanowią legis specjalis w stosunku do KPA.

 

5.       Rejestracja kwalifikacyjna - podlegają jej osoby wykonujące wolne zawody ( wykonywanie działalności osobiście przy wykorzystaniu własnych umiejętności , bez angażowania dużych środków materialnych - lekarz , geodeta , architekt , adwokat, notariusz , radca prawny ).

Działalność podejmowana jest na własne ryzyko.

Osoby , które wykonują wolne zawody podlegają rejestracji kwalifikacyjnej , dokonują jej korporacje ( samorządy zawodowe ) np. samorząd lekarski , który prowadzi ewidencję lekarzy pracujących na własny rachunek. Niekiedy wykonywanie wolnego zawodu łączy się z uzyskaniem zezwolenia ( organ ubezpieczeniowy ). Rejestracja kwalif. jest dokonywana , gdy dana osoba uzyskuje niezbędne kwalifikacje np. zawód adwokata może być wykonywany , gdy : uzyska odpowiednie kwalifikacje oraz wpis do ........ Adwokackiej.

Rej. kwalif. zastępuje jakikolwiek inny system rejestracyjny ( wpis do ewidencji i rejestru sądowego )

 

SYSTEMY POMOCNICZE - NIP , REGON

 

REGON - system statystyczny

Wpis do tego systemu dokonywany jest w oparciu o ustawę z 1995 r. o statystyce publicznej, która to przewiduje , że wpis dokonywany jest na wniosek przedsiębiorcy. Taki obowiązek musi być spełniony w ciągu 14 dni od rozpoczęcia dział. gospod. Wniosek składa się do Urzędu Statystycznego i on na podstawie wniosku nadaje numer i wydaje zaświadczenie o nadaniu numeru (jest to czynność materialno - techniczna).

Numer ten ma odpowiednie znaczenie identyfikacyjne ( kim jest przedsiębiorca i jaką działalność prowadzi ).

Jest niezbędny w systemie podatkowym celnym , ubezpieczeniowym, przy zawieraniu umów cywilno - prawnych , przy podejmowaniu czynności bankowych.

 

NIP - system ewidencji podatników

Każdy przedsiębiorca jest podatnikiem. Mają obowiązek uzyskania numeru NIP, który wynika z ustawy z 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników. Każdy przedsiębiorca musi wystąpić z wnioskiem o nadanie NIP. Wniosek powinien zawierać nazwę , miejsce działalności , rodzaj dział. , bank , przedmiot działania , miejsce przechowywania dokumentów finansowych. NIP nadawany jest decyzją administracyjną, wydaje ją właściwy Urząd Skarbowy.

 

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY - został wprowadzony ustawą z 1997 r. o KRS.

System ten wiąże się ze skonstruowaniem centralnego rejestru sądowego (od 2001 r.) trzech grup podmiotów :

1)       wszyscy przedsiębiorcy ( nie będą już ewidencjonowani , nie będą wpisywani do innych rejestrów )

2)       podmioty , dla których dz. gospod. nie jest celem ich istnienia ( stowarzyszenia , fundacje , partie polit. )

3)       niewypłacalni dłużnicy ( niewypłacalność musi być potwierdzona przez sąd czyli przedsiębiorstwa przeciwko , którym toczy się postępowanie upadłościowe .

KRS będzie centralnie , będzie scentralizowany , natomiast wpis będzie dokonywał Sąd Rejonowy.

 

JAKIE SĄ PUBLICZNO - PRAWNE ELEMENTY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW ?

Przedsiębiorcą najbardziej poddanym dział. państwa jest p.państwowe , które funkcjonuje w oparciu o ustawę z 1981 r. o p.p. Podlegają one obecnie przekształceniu , prywatyzacji i likwidacji. W rękach p.p. znajduje się ok. 20% całości majątku państwa.

PP jest osobą prawną , jest przedsiębiorcą , samodzielnym , samorządnym i samofinansującym , mającym osobowość prawną

SAMODZIELNOŚĆ oznacza , że p.p. zasadniczo bez ingerencji z zewnątrz prowadzi dz. gospod. w oparciu o przydzielony mu majątek i ma odpowiednie organy , które to przedsiębiorstwo reprezentują.

SAMORZĄDNOŚĆ - w p.p. także zasadniczo powołuje się organy samorządu pracowniczego ( ogólne zebranie delegatur , rada pracownicza )

SAMOFINANSOWANIE - p.p. pokrywa swoje wydatki z własnych przychodów.

RODZAJE PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH :

1.        P.P. działające na zasadach ogólnych - to p. , które w całej swej rozciągłości podlegają przepisom ustawy z 1981 r. Tworzone jest i poddane nadzorowi ze strony organów założycielskich. Ten nadzór sprawowany może być przez organy naczelne lub centralne administracji państwowej ( ok. 100 przedsiębiorstw ) , zdecydowana większość podlega nadzorowi wojewodów. P.P. jest kierowane zasadniczo przez dyrektora , reprezentuje on je na zewnątrz , samodzielnie decyduje , ale w wielu sprawach jego samodzielność jest ograniczona uprawnieniami samorządu pracowniczego lub ustawami.

Przedsiębiorstwo działające na zasadach ogólnych to p. , które ma obowiązek wykonywania zadań nałożonych przez organ założycielski tylko wtedy , gdy :

-        nast. stan klęski żywiołowej,

-        potrzeby związane z obronnością kraju,

-        gdy Polska jako kraj musi wywiązywać się z umów międzynarodowych.

 

Przedsiębiorstwo działa w oparciu o statut, jest on zatwierdzany przez ogólne zgromadzenie pracowników. Określa strukturę organizacyjną przedsięb. , Ponadto p. działa w oparciu o regulamin organizacyjny ustalony przez Dyrektora ( określa prawa i obowiązki osób pełniących kierownicze funkcje).

Organ założycielski nie może pozbawić p. jego majątku.

Organ założycielski ma cały szereg uprawnień ( kierowanie , przekształcanie p. ).

 

2.        Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej - jest ich bardzo niewiele. To takie p. , które wykonują specyficzne zadania , np. transport osobowy, komunikacja miejska, świadczenie usług w zakresie inżynierii sanitarnej, odprowadzanie ścieków , usługi kulturalne.

Do r. 97 te państwowe p.u.p. były liczne . Od lipca 1997 r. te p. , które podporządkowane były organom komunalnym , organom samorządu zostały przekształcone w spółki prawa handlowego.

W chwili obecnej mamy do czynienia wyłącznie z państwowymi p.u.p. - do najbardziej znanego jest Poczta Polska.

P.u.p. jeśli jest nierentowne powinno być dotowane przez organ założycielski ( brak zasady samofinansowania ). Cechą p.u.p. jest to , iż jest ono zobowiązane do wykonywania wszelkich działań nakazanych przez organ założycielski. Przedsiębiorstwo nie może odmówić wykonania zadania , ale możne żądać dostosowania środków finansowych albo rzeczowych.

P.u.p. działa w oparciu o statut zatwierdzony przez organ założycielski .

Dyrektora p.u.p. powołuje i odwołuje organ założycielski ( dyr. przeds. dział. na zasadach ogólnych powołuje i odwołuje rada pracownicza ).

 

3.        P. o charakterze monopolistycznym - np. PKP , nie jest poddane przepisom ustawy o p.państwowym. Mają swoją odrębną regulację prawną. Są to przedsięb. dział. jako jedyne w określonej sferze gospodarki.

 

4.        Przedsięb. podporządkowane naczelnym organom administracji rządowej - min. sprawiedliwości , min. obrony narodowej. Te przedsięb. mogą być objęte regulację ustawy o przed. państw. w takim zakresie w jakim określi to RM.

 

UPRAWNIENIA ORGANÓW ZAŁOŻYCIELSKICH

1.        Prawo do nakładania nie państwowych zadań - zależy od tego czy mamy do czynienia z p. na zasadach ogólnych czy z p.u.p. Większe możliwości nakładania zadań są gdy mamy do czynienia z p.u.p.

2.        Prawo do dokonywania przekształceń p.p. - organ założycielski8 decyduje w drodze decyzji administracyjnej o połączeniu p.p. z inną jednostką jak również o podziale p.p.

Organ założycielski decyduje czy p.p. ma strukturę złożoną czy też jednolitą ( jedno lub wielo zadaniowe )

3.        Prawo do dokonywania zmian w sferze kierowania przedsięb. państwowym - P.p. może zostać objęte umową o zarządzaniu p.p. , zawieraną pomiędzy organem założycielskim a osobą fizyczną lub prawną zwaną zarządzającym . Inicjatywa zawarcia takiej umowy może wyjść od przedsięb. lub organu założycielskiego. Konsekwencją zawarcia umowy jest odwołanie dyr. i rozwiązanie organu samorządu pracowniczego. W p.p. powołuje się wówczas radę nadzorczą ( skład : przedstawiciele pracowników p. , przedstawiciel organu założycielskiego).

Zawarcie takiej umowy ( menedżerska ) oznacza , że p.p. przestaje być jednostką samorządną. Dyr. przeds. zostaje zastąpiony przez zarządcę , który wkracza w większość uprawnień byłego dyr. Zarządca nie może jedynie występować ze sprzeciwem w stosunku do poleceń organu założ. Ma on prawo dokonywania podziału zysku p. , lecz nie może zatwierdzać bilansu przedsiębiorstwa.

Umowa o zarządzaniu przedsięb. powinna określać wynagrodzenie zarządzającego, powinna wskazywać okres , na który została zawarta ( nie krótszy niż 3 lata ).

Sens zawarcia takiej umowy wiąże się z pewnym przekształceniem p. w jednostkę kierowaną jednoosobowo. Bardzo często umowy te zawiera się po to by zlikwidować konflikty pomiędzy organami p. , by uelastycznić dział. p.p.

Może być ona rozwiązana przed upływem okresu na jaki została zawarta np. gdy zarządzający nie wywiązuje się s płatności podatkowych , gdy narusza prawo lub postanowienia umowy. Rozwiązanie umowy oznacza powrót do stanu poprzedniego. Umowę można przedłużyć lub zawrzeć z inną os. fizyczną lub prawną.

Gdy p.p. znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej można wszcząć postępowanie naprawcze , które wszczynane jest przez organ założ. Może on powołać Zarząd Komisaryczny. Postępowanie to powinno być zapisane w rejestrze p.p. Organ założ. wyposaża zarządcę komisarycznego w pełnię praw które przysługiwały dyr. Jego zadaniem jest doprowadzenie do poprawy działalności p. Jeśli cel tego postępowania nie zostanie osiągnięty można wszcząć postępowanie likwidacyjne. Wiąże się to ze zbadaniem czy istnieją przesłanki normatywne do likwidacji np. niepłacenie podatków , duże zadłużenie, jeżeli pr. pozbędzie się ponad 50% swojego majątku z powodu marnotrawnej gospodarki kapitałowej , surowcochłonnej , naruszenie równowagi w sferze ochrony środowiska. Jeżeli wystąpi jakaś przesłanka likwidacji p.p. organ zał. powołuje komisję przygotowawczą , która ocenia realność przesłanek i jeżeli istnieją organ zał. rozpoczyna likwidację. Powołuje się likwidatorów , przejmujących uprawnienia organów przedsięb. ( odwoł. dyr. , rozwiąz. organu samorządu pracowniczego ).

Likwidator powinien wystąpić do sądu z wnioskiem o uwidocznienie procesu likwidacyjnego w rejestrze sądowym. Likwidator sporządza bilans otwarcia likwidacji , dokonuje spisu wszystkich wierzycieli i dłużników przedsięb. , gospodaruje majątkiem p. , zbędne składniki majątku winny być sprzedane i przekazane organowi zał. , zwalnia pracowników ( redukuje stan zatrudnienia ). Następnie dokonuje spłaty zobowiązań przedsiębiorstwa i występuje z wnioskiem do sądu o wykreślenie p. z rejestru . Może okazać się , że po zlikwidowaniu p. pozostaje majątek , wówczas likwidator przekazuje go organowi zał. Po sprzedaży majątku może się także okazać , że p. nie ma środków na spłatę wierzycieli wówczas ogłasza się upadłość p.

Jeżeli p. zaprzestało trwale spłacać długi musi to zostać zgłoszone organowi zał. i sądowi. Sąd rozpatruje wówczas wniosek o upadłości i po przeprowadzeniu postępowanie może ogłosić upadłość p.

1.        SYNDYK MASY UPADŁOŚCIOWEJ - ma w swojej dyspozycji cały majątek upadłego p. - pełni rolę likwidatora .

2.        SĘDZIA KOMISARZ - jeden z sędziów , którzy wykonują nadzór nad czynnościami syndyka

3.        OBSERWATOR PROCESU UPADŁOŚCIOWEGO - przekazuje informacje o upadłości organowi zał. , a potem kieruje odpowiednie wnioski do sądu.

Upadłość doprowadza także do wykreślenia z rejestru sądowego.

P.p. mocą decyzji organu zał. może być zlikwidowane w celach prywatyzacyjnych. Likwidacja w celu prywatyzacji określona jest ustawą z 1996 r.

 

PROBLEMATYKA ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ

 

FUNKCJONOWANIE SPÓŁEK Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM

Istnieje duża swoboda tworzenia tego typu spółek , może pojawiać się tylko przeszkoda prawa bankowego. osoby z zagranicy mogą występować w roli inwestorów. KH przewiduje istnienie 4 kategorii spółek : sp. jawne, sp. komandytowe , sp. z o.o. , sp. akcyjna.

Jeżeli osoby z zagranicy chcą inwestować to tylko w granicach dwóch spółek : z o.o i SA.

Spółka z udziałem zagranicznym jest to sp. z 1 udziałem lub 100% udziałów

 

KTO MOŻE UTWORZYĆ SP. Z UDZIAŁEM ZAGRANICZNYM.

1.       Osoba mająca miejsce zamieszkania za granicą ( os. fiz. )

2.       Spółka mająca siedzibę zagranicą , czyli tam gdzie funkcjonują organy spółki ( osoba prawna )

3.       Jednostka nie mająca osobowości prawnej - spółka mająca siedzibę zagranicą i została utworzona na mocy tamtych przepisów.

 

Jeżeli większość głosów ma zgromadzenie wspólników lub akcjonariuszy należy do osób zagranicznych i jednocześnie jeśli osoba zagraniczna jest uprawniona do powoływania i odwoływania większości członków zarządu - to w takim przypadku pojawiają się ograniczenia - dokonanie czynności cywilnoprawnych takiej sp. z państwową os. prawną wymaga zezwolenia w przypadku np. korzystania z majątku państwowego przez sp. przez okres dłuższy niż 6 miesięcy , wniesienie do sp. z udz. zagr. części majątku gospodarstwa państwowego , objęcie przez państwową os. prawną w sp. udziałem zagr. akcji lub udziałów w zamian za składniki niepieniężne.

Takie zezwolenia wydaje Min. Skarbu Państwa. Może on odmówić wydania zezwolenia jeśli miałoby to zagrażać bezpieczeństwu państwa , obywateli, naruszać interes państwa. Min. Skarbu może w zezwoleniu przewidywać warunki obowiązujące w sp. z udziałem zagr. , może zastrzec , że polski wspólnik powinien mieć określony % udziałów w sp. oraz , że polskiemu wspólnikowi będzie przysługiwała określona liczba głosów w sp. Jeśli te warunki nie zostaną zrealizowane Min. Skarbu może cofnąć zezwolenie, co oznacza rozwiązanie spółki. Dokonuje jej sąd rejestrowy.

Jeśli sp. z udz. zagr. jest cudzoziemcem w rozumieniu ustawy z 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców to musi ona uzyskać zezwolenie od Min. Spraw Wew. i Adm. na nabycie nieruchomości.

Cudzoziemcem jest osoba fizyczna, która nie ma obywatelstwa polskiego, osoba prawna , która ma siedzibę zagranicą , os. pr. kontrolowana przez cudzoziemców ( tj. gdy większość kapitału sp. należy do cudzoziemców i gdy większość członków zarządu może być powoływana lub odwoływania przez cudzoziemców ).

 

 

SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE - uczestniczą tu przedsiębiorcy. W Polsce jest 17 specjalnych stref ekonomicznych ( 2 nie funkcjonują ).

Specj. strefy ekonomiczne zostały utworzone w oparciu o ustawę z 1994 r.

Aby utworzyć strefę specjalną :

-          występowanie strukturalnego bezrobocia,

-          intensyfikacja eksportu

-          surowce , które można wykorzystać

Tworzone są przez RM w drodze rozporządzenia . RM określa obszar , na którym strefa będzie usytuowana. Teren , na którym funkcjonuje strefa powinien być własnością skarbu państwa, spółki z udz. skarbu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Strefy w Polsce utworzono na okres 20 lat.

 

Występuje tu zarządca. Może nim być sp. z o.o. lub SA. Spółce tej musi przysługiwać prawo do terenu, gdzie dana strefa funkcjonuje. Większością głosów w spółce musi wykazywać się skarb państwa lub samorząd wojewódzki. Zarządca udziela wszechstronnej pomocy przedsiębiorcom, którzy funkcjonują w tej strefie. Ponadto Zarządca uchwala regulamin strefy , a także z racji , iż jest on sp. prawa handlowego może wydawać decyzje administracyjne. Jego uprawnienia w tym względzie nie są uprawnieniami własnymi , ale pochodnymi. Min. Gospodarki może przekazać zarządcy strefy uprawnienie do wydawania zezwoleń. Zarządca może mieć przekazane także uprawnienia do wydawania decyzji w sprawie zabudowy i zagospodarowania terenu. Może również wydawać dc. w sferze prawa budowlanego ( pozwolenie na budowę ) , jednakże we wszystkich przypadkach obowiązują go przepisy KPA . Zarządca strefy nie jest jednak organem administracji , ale otrzymując zlecenie musi przestrzegać procedury administracyjnej.

W specj. strefie ekonomicznej funkcjonują przedsiębiorcy, są one dla przedsięb. miejscem , w którym korzystają oni z przywilejów :

-          zwolnienie z podatku dochodowego ( os. fiz., os. pr. ) Może być zwolniony z połowy okresu na jaki została powołana strefa.

-          możliwość korzystania z ulgi podatkowej w podatku dochod. ( max. 50% przy czym ulgę można wykorzystać maź w połowie okresu powołania specj. strefy ekon. ).

Dla tych co nie korzystają z tych przywilejów mogą :

-          zaliczać wydatki inwestycyjne w ciężar kosztów swojej działalności ,

-          mogą dokonywać zwiększonych odpisów amortyzacyjnych z tytułu posiadania środków trwałych.

Zakres przywilejów może wynikać z 3 dokumentów : ustawy o Specj. strefach ekonomicznych , rozporządzenia RM na podstawie którego utworzono sp.str.ek. , zezwolenia jakie dany przedsięb. otrzymał od Min. Gospod. albo Zarządcy danej strefy.

 

OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY W SPECJ. STREFIE EKONOMICZNEJ - zakres obowiązków wynikający z 3 wyżej wskazanych źródeł :

-          utrzymanie zatrudnienia

-          zrealizowanie limitu zatrudnienia

-          prowadzenie działań wyłącznie określonego rodzaju

-          utrzymanie na określonym poziomie sprzedaży towarów i usług na eksport

-          dokonanie określonych inwestycji w sp.str.ek.

 

Przedsiębiorcy w strefie mogą prowadzić dział. wyłącznie w oparciu o zezwolenie . Jeżeli go nie przestrzegają może być cofnięte przez organy wydające. Niekiedy zezwolenie jest wydawane w drodze przetargu.

Specj. strefy ekonomiczne pozostają w pewnej sprzeczności z prawem unijnym. Tam się ich bowiem nie przewiduje. Rozważa się ich rozwiązanie przed upływem czasu , na jaki zostały utworzone , a szkody przedsiębiorców spowodowane powyższym - pokryć z budżetu państwa - jest to jednak praktycznie niewykonalne.

 

PRZEKSZTAŁCENIA WŁASNOŚCIOWE W GOSPODARCE

Własność jest instytucją prawa cywilnego. Każdy właściciel może korzystać ze swej własności , jeśli chodzi o rzeczy to je posiadać , w granicach obowiązującego prawa.

..........

Okres po II wojnie światowej , kiedy dokonano nacjonalizacji wydano szereg aktów prawnych dot. różnych form własności :

-             dekret o reformie rolnej z 1944 r. ( na własność państwa przekazano duże zasoby własności ziemskich i gruntów znajdujących się w rękach zagranicznych zwłaszcza Niemców )

-             ustawa z 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospod. narod. ( państwo przejęło z rąk prywatnych i po byłej Rzeszy Niemieckiej przedsiębiorstwa strategiczne : zbrojeniowe, hutnicze i górnicze ). Przejęto wszystkie przedsiębiorstwa prywatne zatrudniające na jedną zmianę więcej niż 50 pracowników.

-             w latach 40-stych znacjonalizowano wody, lasy, banki , apteki ( na podstawie ustaw ) zostały zniesione fundacje.

-             w 1950 r. przejęto majątek komunalny. Np. majątki porzucone i opuszczone przez byłych właścicieli został objęty tymczasowym zarządem państwowym. Po kilku latach tymczasowy zarząd został zlikwidowany i te majątki przejęło państwo. Owa nacjonalizacja była po prostu upaństwowieniem.

Stan prawny aż do 1990 wiązał się z własnością państwową. Wskazywał , że jedynym właścicielem majątku jest państwo. Obowiązywała zasada jedności państwowej, zgodnie z którą wszystkie uprawnienia przysługiwały państwu. W KC stwierdzono, że p.p. nie mają żadnych praw własnościowych. Są wykonawcami tzw. zarządu operatywnego , tzn. mają jedynie ograniczone prawo d dysponowania przydzielonym im majątkiem.

W roku 1990 nastąpiły istotne zmiany. Doszło do denacjonalizacji. Zamiany formy własności państwowej na własność prywatną lub innych kategorii.

 

FORMY DENACJONALIZACJI :

1.        poszerzenie sektora prywatnego w gospodarce w oparciu o przepisy ustawy z 1988 r. o dział. gospod. - jeśli rozrasta się sektor prywatny , to zmieniają się proporcje między sektorem państwowym a prywatnym. W roku 1989 i kolejnych latach wyraźnie zaznaczyły się te proporce. Powstało ok. 2 mln. przedsiębiorstw.

 

2.        mała prywatyzacja - tak naprawdę nie dochodziło do zmiany właściciela tylko dysponenta. Lokale sklepowe , biura stały się zbędne jednostkom państwowym, które przekazały je os. prywatnym na podstawie umowy najmu, dzierżawy. Po upływie pewnego okresu dysponenci lokali mogli je odkupić od jednostki państwowej . Doszło wówczas do prywatyzacji właściwej.

 

3.        uwłaszczenie przedsiębiorstw państwowych - zmiany , które zostały wprowadzone w KC polegały na tym , że przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne są podmiotami prawa własności. Nowelizacja ustawy o gospodarce gruntami wiązała się z określeniem praw przedsiębiorstw państwowych w stosunku do poszczególnych składników majątku.

Pozostająca w dyspozycji p.p. nieruchomość ( budynek, budowla ) staje się własnością tego przedsiębiorstwa. Nieruchomości gruntowe przekazane zostają również tym przedsięb. w użytkowanie wieczyste. Podstawę prawną do ujawnienia praw własnościowych p.p. w księgach staną się decyzje administracyjne.

Cel uwłaszczenie - było potrzebne po to by można było w jego następstwie dokonać prywatyzacji p.p. Prawa uwłaszczeniowe przysługują p.p.

 

4.        uwłaszczenie samorządów terytorialnych - podstawą uwłaszczenia gmin to dwa akty prawne :

1)       ustawa o samorządzie terytorialnym

2)       przepisy wprowadzające ust. o samorządzie terytorialnym i pracownikach samorządowych.

Na mocy tych ustaw stworzona została nowa kategoria mienia - mienie komunalne. Podmiotem tego mienia stały się gminy. Wszystko to co w 1950 r. zostało przejęte na własność państwa na powrót miało powrócić do samorządów teryt.

Uwłaszczenie dotyczyło całego majątku pozostającego w dyspozycji państwa. Gminy uzyskały majątek, który służył do wykonywania zadań własnych i zleconych. Gminy mogły zwracać się z wnioskami o przekazanie składników mienia ( z. zlec. ) Przedsiębiorstwa komunalne zostały również uwłaszczone. Stwierdzono , że przysługuje im prawo własności, prawo użytkowania wieczystego. Przedsięb. komunalne dla których organem założycielskim były gminy weszły w zakres mienia komunalnego. W znaczeniu wąskim każde z p. komunalnych stało się podmiotem praw własnościowych.

Komunalne osoby prawne są odrębnymi od gmin podmiotami własności. W roku 1997 zostały one przekształcone w spółki prawa handlowego, sp. z o.o. i sp. akcyjne.

 

5.        prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych - dokonywana jest w różnych formach często w ramach pewnych etapów. Prywatyzacja p.p. polega na prywatyzacji pośredniej ( kapitałowej ) lub bezpośredniej.

Prywatyzacja pośrednia dokonywana jest w dwóch etapach : 1. komercjalizacja p.p. , 2. zbycie akcji lub udziałów os. prywatnej

Komercjalizacja p.p. przybiera 3 postacie :

-          komercjalizacji w celu prywatyzacji

-          komercjalizacji stanowiącą cel sam w sobie

-          komercjalizacji z konwersją wierzytelności

Prywatyzacja bezpośrednia przybiera 3 formy : 1. polegającej na sprzedaży p. , 2. polegającej na oddaniu p. do spółki, 3. polegającej na oddaniu p. do odpłatnego korzystania.

...

Komercjalizacja - polega na tym, że celowy przedsiębiorca staje się przedsiębiorcą , którego forma odpowiada wymogom KH. Komercjalizacja w odniesieniu do p.p. polega na tym , że przestaje istnieć taki przedsiębiorca a pojawia się SA lub Sp. z o.o.

Zatem przedsięb. państwowe zostaje zmienione w sp. prawa handlowego.

Komercjalizacji w celu prywatyzacji dokonuje Min. Skarbu Państwa , może on działać z własnej inicjatywy lub na wniosek organów p.p. Zanim jednak Minister podejmie działania musi on ustalić sytuację ekonomiczną , finansową i prawną p.p. Minister powinien dostać pełną dokumentację obrazującą powyższą sytuację.

Istnieją ustawowe przeszkody uniemożliwiające komercjalizację w niektórych przypadkach np. gdy p. znajduje się w złej sytuacji ekonomicznej znajduje się w stadium postępowania przekształceniowego ( likwidacja , postępowanie naprawcze , upadłościowe ).

Jeżeli Min. Skarbu stwierdzi , że nie ma przeszkód do komercjalizacji , wydaje akt komercjalizacji. Nie jest to ani dec. administracyjna ani akt administracyjny. Przyjmuje się, że akt komercjalizacji jest czynnością cywilno - prawną. Min. Skarbu wydaje akt za Skarb Państwa ( w jego imieniu ). Akt komercjalizacji zawiera wszystkie niezbędne dane , które są potrzebne do zarejestrowania w sądzie spółki prawa handlowego. Akt ten zastępuje wszystkie czynności poprzedzające złożenie wniosku o rejestrację spółki. Założyciele sp. prawa handlowego muszą w drodze aktu notarialnego stworzyć akt założycielski , np. w sp. z o.o. jest to umowa spółki ( 2 lub więcej założycieli ) lub akt założycielski - 1 założyciel. W przypadku SA aktem założycielskim jest oświadczenie o założeniu spółki i statut spółki.

Akt komercjalizacji zastępuje czynności podejmowane prze złożeniem wniosku o rejestrację - powinien mieć formę aktu notarialnego.

Min. Skarbu powinien określić formę spółki . Nie można p.p. przekształcić w inną spółkę niż sp. z o.o. lub SA.

W akcie komercjalizacji należy określić nazwę spółki , siedzibę , wysokość kapitału, przedmiot działania, osoby reprezentujące spółkę. Jeśli teki akt zostanie sporządzony to następnie wyznaczany jest przez Min. Skarbu Zarząd Spółki. Składa on wniosek do sądu o zarejestrowanie , który po jego pozytywnym rozpatrzeniu rejestruje spółkę. Spółka zostaje wpisana do rej. dopiero w następnym miesiącu po wydaniu postanowienia. Z dniem wpisu sp. do rejestru z mocy prawa zostaje wykreślone z rejestru p.p.

KONSEKWENCJE KOMERCJALIZACJI :

1.        spółka pr. handlowego jest sukcesorem generalnym p.p. Na sp. przechodzą wszelkie prawa i obowiązki p.p.

2.        wszystkie wierzytelności i zobowiązania p. stają się zobow. i wierzytelnościami spółki. Bilans zamknięcia p. staje się bilansem otwarcia spółki ( Min. Skarbu nie może dofinans. p.p. ani spółki ).

3.        dyr. p.p. staje się I Prezesem Zarządu Spółki. Może on nie wyrazić zgody na taką zmianę swojej roli.

 

 

RÓŻNICE : nowo powstał spółka nieco różni się od sp. przemienionej KH , mianowicie:

1.        w takiej spółce obowiązkowe jest powołanie rady nadzorczej , część z niej to osoby reprezentowane przez pracowników, część to osoby zaproponowane przez Ministra Skarbu - w spółce działaj. na podstawie KH rada nadzorcza jest nie zawsze obligatoryjna.

2.        różne dyspozycje , majątki takiej spółki wymagają zgody Min. Skarbu. Spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsięb. państwowego nazywana jest jednoosobową sp. skarbu państwa. Jedynym udziałowcem, akcjonariuszem jest tylko Skarb Państwa. Reprezentantem jest Min. Skarbu Państwa.

 

Możliwe jest funkcj. Jednoosobowej sp. Z o.o. zaś niemożliwe jest funkcjon. Jednoosobowej spółki akcyjnej

 

Niekiedy komercjalizacji dokonuje się tylko po to , aby przekształcić p. w spółkę. Nie przewiduje się dalszych etapów - jest to komercjalizacja stanowiącą cel samej w sobie. Taka komercjalizacja może być dokonana wyłącznie za zgodą Rady Ministrów a dokonuje jej Min. Skarbu.

 

Komercjalizacja z konwersją wierzytelności dotyczy p. zadłużonego. Zadłużenie to może być w stosunku do wartości księgowej - powinno sięgać 60% , lub przychodów przedsiębiorstwa - powyżej 50%.

Nie jest możliwe przeprowadzenie takiej komercjalizacji , gdy p. znajduje się w fazie likwidacji, postępowania naprawczego. Dokonuje jej Min. Skarbu. Najpierw musi ustalić listę wierzycieli, następnie opracowuje projekt aktu komercjalizacji, następnie przekazywany jest on wierzycielowi, aby mógł się zapoznać z propozycję Min. Skarbu odnośnie komercjalizacji. Jeżeli wierzyciele reprezentujący ponad połowę wierzytelności nie zgłoszą zastrzeżeń - Min. podejmuje dalsze czynności proceduralne. Przedsiębiorstwo zostaje przekształcone tylko i wyłącznie w sp. Z o.o.

Wierzyciele stają się udziałowcami tej spółki przy czym udziały uzyskują w zamian za swój wierzytelności. To co wierzyciele otrzymują w zamian nie odpowiada wartości wierzytelności. Część długów danego przed. zostaje umorzona. Jest to 70% długów. Chodzi o długi wobec Skarbu Państwa i długi wobec Funduszy Celowych (F. Pracy). Pozostałe 30% podlega spłacie przy czym może być rozłożone na 24 raty.

 

Wierzytelność konwertowana - wierzytelności zamienione na udziały w spółce, wierzytelności częściowo umarzalne.

 

Min. Skarbu wydaje akt komercjalizacji , ale on nie zastępuje aktu założycielskiego spółki. Akt komercjalizacji można traktować jako skonkretyzowaną ofertę prowadzącą do zawiązania spółki.

 

Z dniem rejestracji takiej spółki przestaje istnieć p.p. W tym przypadku nie jest to już jednoosobowa sp. skarbu państwa.

 

Działania komercjalizacyjne dokonywane są w oparciu o ustawę z 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji p.p.

 

ZBYWANIE AKCJI LUB UDZIAŁÓW.

Akcje lub udziały powstałej spółki . Chodzi o to , by jednoosobowa sp. Skarbu Państwa w części lub w całości została przekazana osobom prywatnym . Brak jest w ustawie ograniczenia w nabywaniu akcji lub udziałów przez osoby prywatne. Państwowe os. prawne nie powinny nabywać akcji lub udziałów , choć nie ma wyraźnego zakazu w ustawie.

Należy sporządzić audyt, dokonanie analizy ekonomiczno - finansowej, obowiązuje posłużenie się przetargiem w celu wybrania firmy do dokonania audytu. Gdy wartość spółki zostanie określona Min. Skarbu decyduje o zbyciu udziałów i akcji. Część może być zbyta nieodpłatnie, a nabyć je mogą pracownicy. Nie mogą one przekraczać 15% wartości majątku spółki. ( mnoży się liczbę pracowników x 18 średnich pensji ).

pracownicy muszą złożyć oświadczenie , że chcą nabyć akcje, mają na to rok. Jeśli nabędą nie mogą ich zbyć w ciągu 2 lat od nabycia. Członkowie zarządu nie mogą ich zbyć przez 3 lata. Inne osoby mogą także nabywać akcje lub udziały wyłącznie odpłatnie. Akcje lub udziały zbywa się w formie : 1. przetargu , 2. rokowania, 3. oferty zgłoszonej publicznie.

Z pewnych przywilejów mogą skorzystać nabywcy pakietów akcji lub udziałów. Np. nabywca 30% akcji lub udziałów może rozłożyć płatność na raty - musi być osobą krajową , gdyż nabywca zagraniczny nie ma możliwości nabywania na raty.

 

6.        prywatyzacja powszechna - prywatyzacja bezpośrednia ( PB ) - dotyczy ona całego majątku p.p. a zatem prywatyzowane jest całe przedsiębiorstwo. Nie ma tu do czynienia z komercjalizacją, dotyczy ona niektórych przedsiębiorstw - małych i średnich ( tzn. takich jedn. organizacyjnych , które zatrudniają mniej niż 500 pracowników, obroty są niższe niż 6 mln euro , a fundusze własne mniejsze niż 2 mln euro ). Takie przedsiębiorstwa mogą być prywatyzowane metodą kapitałową. PB polega na zadysponowaniu wszystkimi składnikami p.p.. Zbyte może być całe przedsiębiorstwo i tylko całe. Zbycie części nie oznacza prywatyzacji bezpośredniej.

Wyjątek - Mogą jej podlegać (PB ) także jednoosobowe Spółki Skarbu Państwa.

ROZRÓŻNIA SIĘ 3 FORMY PB : ( podlega jej majątek przedsiębiorstwa )

a)       sprzedaży p.

b)       wniesienie p. do spółki

c)       oddaniu p. do odpłatnego korzystania

 

Przedsiębiorstwo - to zespół składników majątkowych, zaś przeds. p. to podmiot.

 

ad. a) sprzedaż p. - podstawą sprzedaży musi być umowa cywilno - prawna .

Kupujący powinien zobowiązać się do tego , iż będzie w pewnym okresie czasu respektował uprawnienia socjalne pracowników . winien on zobowiązać się , iż kupiony majątek w całości zatrzyma, nie będzie go przez pewien czas zbywał, oraz że utrzyma stan zatrudnienia. Pożądane jest również określenie możliwości inwestycyjnych kupującego.

Jeżeli p. działa w sferze ochrony środowisk to kupujący musi zastrzec , że będzie przestrzegał zasad och. środ.

Umowa taka winna mieć formę aktu notarialnego , gdyż w skład tego przedsiębiorstwa wchodzą zarówno nieruchomości jak i ruchomości.

Jeżeli p. posiada papiery wartościowe to ich przejęcie odbywa się przez ich fizyczne przekazanie.

Zbycie nazwy p. podlega zbyciu wyłącznie nazwy z pozostałym majątkiem

 

ad. b) wniesienie p. do spółki która właśnie jest tworzona lub do sp. która już istnieje

Spełniony musi być warunek : pozostali wspólnicy lub akcjonariusze muszą dysponować 25% częścią kapitału spółki z uwzględnieniem majątku wniesionego przedsiębiorstwa. Majątek p. nie może przekraczać 75% wartości spółki.

 

Pracownicy istniejącego p.p. sami chcą utworzyć spółkę wówczas zastosowanie mają zasady, iż pracownicy muszą wnieść tylko 10 % wartości majątku spółki.

 

W ramach spółki mamy do czynienia z dużym udziałem Skarbu Państwa ( 75 lub 90% ) , ale w ciągu 5 lat powinien on zmniejszyć się do co najmniej 50 %.

 

ad. c) Oddanie p. do odpłatnego korzystania wymaga spełnienia kilku warunków :

-        musi zostać utworzona sp. z o.o. lub SA

-        do takiej spółki musi przystąpić przynajmniej ½ pracowników p.p.

-        pracownicy muszą zgromadzić majątek nie mniejszy niż 20% funduszu przedsiębiorstwa państwowego

-        w spółce tej 20% kapitału musi pochodzić od innych inwestorów , nie będących pracownikami

-        do spółki takiej mogą przystąpić tylko osoby fizyczne

Po spełnieniu ww. warunków zawiera się umowę odpłatnego korzystania z p.p. z daną spółką. Umowa o odpłatne korzystanie , np. umowa najmu, dzierżawy, leasingu ( bez umowy użyczenia - nieodpłatna ) może być zawarta maksymalnie na 10 lat. Może ona zawierać klauzulę , że ten kto korzysta z p. będzie mógł je kupić po upływie 10 lat lub wcześniej.

 

PROCEDURA PRYWATYZACJI BEZPOŚREDNIEJ - przeprowadza ją organ założycielski , którym jest organ centralny lub terenowy ( wojewoda ).

Procedura rozpoczyna się od zbadania czy p. może podlegać prywatyzacji bezpośredniej. Następnie wojewoda wydaje zarządzenie w sprawie prywatyzacji ( może to nastąpić z własnej inicjatywy, lub gdy wpłynie odpowiednia oferta zakupu ). W zarządzeniu wojewoda wyznacza pełnomocnika ds. prywatyzacji. Ten pełnomocnik wykonuje funkcję likwidatora p.p. , on z dniem wydania zarządzenia przejmuje funkcję wszystkich organów p. , sporządza bilans zamknięcia p. i występuje z wnioskiem do sądu o wykreślenie p.p. z rejestru p.

Zarządzenie w sprawie prywatyzacji jest aktem administracyjnym, nie jest to jednak decyzja administracyjna. Nie można się od niego odwołać ani wnieść sprzeciwu.

Skutkiem wydania zarządzenia jest likwidacja p.p.

 

NARODOWE FUNDUSZE INWESTYCYJNE

 

Przez instytucję NFI doszło do powszechnej prywatyzacji.

1.                                         W 1993 r. uchwalono ustawę o NFI.

2.                                         Wytypowano grupę ok. 500 przedsiębiorstw państwowych, które miały zostać przekształcone w sp. prawa handlowego albo sp. z o.o. lub też w sp. akcyjną. Typowano przedsiębiorstwa , które były w miarę w dobrej kondycji ekonomicznej.

3.                                         Przekształcenie - zdecydowano się wyłącznie na formę sp. akcyjnej , powstało ok. 500 spółek akcyjnych - jednoosobowych spółek skarbu państwa

4.                                         Utworzono 15 spółek akcyjnych , z których każda nosiła nazwę Narodowe Fundusze Inwestycyjne. Były to także spółki z udziałem Skarbu Państwa.

5.                                         Emisja Świadectw Udziałowych - osoby pełnoletnie nabyły prawo do otrzymania świadectw udziałowych. Same świadectwa były papierami wartościowymi, które mogły podlegać obrotowi. Zaś same prawo nabycia było wyłączone z obrotu.

6.                                         Wniesienie przez 500 spółek akcyjnych majątku do 15 NFI

A)                                                  wniesieniu do spółek podlegało 60% majątku , 40% pozostało w spółkach

B)                                                   Z 60% mniejsza część podlegała rozdysponowaniu między pozostałe 14 fundusze , większa część wniesiona była do 1 wybranego funduszu inwestycyjnego

7.                                         Zamiana świadectw udziałowych w NFI.

 

Prywatyzacja powszechna - polega na przyznaniu praw do majątku wszystkim pełnoletnim osobom.

 

NFI - jako sp. akcyjna wykazuje się odmiennością od sp. określonej przepisami KH, czyli spółek typowych :

1.                                         Powołanie rad nadzorczych NFI - w drodze konkursu kandydatów , byli wyłaniani przez Sejm, Min. Przekształceń własnościowych a nie przez akcjonariuszy

2.                                         Zarząd NFI - nie wykonuje w pełni swoich uprawnień , przyjęto bowiem rozwiązanie jak w przypadku umów menedżerskich.

Rada Nadzorcza NFI - jest uprawniona do zawarcia umowy z zarządzającym. Oprócz zarządu istnieją firmy zarządzające NFI.

3.                                         NFI podlega szczególnemu nadzorowi jako SA ze strony Min. Skarbu.

 

 

PRAWO OCHRONY KONKURENCJI ( POK )

 

Na prawo ochrony konkurencji składają się 3 formy norm :

1.                                         normy umożliwiające zwalczanie nieuczciwej konkurencji

2.                                         normy umożliwiające przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym

3.                                         normy , z których wynikają zakazy konkurencji.

 

Ad. 1)

KONKURENCJA - nie jest terminem zdefiniowanym w prawie, wywodzi się z nauk ekonomicznych ,wg których konkurencja to współzawodnictwo pomiędzy przedsiębiorcami. Przedmiotem współzawodnictwa jest zarówno rynek , jak i działający w ramach tego rynku konsumenci - klienci.

Współzawodnictwo dotyczy opanowania rynku , po to by w efekcie pozyskać jak największą liczbę konsumentów.

Minimalna konkurencja zaistnieje wtedy, gdy na danym rynku mamy do czynienia przynajmniej z dwoma przedsiębiorcami, którzy wytwarzają te same produkty lub świadczą te same usługi .

 

RYNEK to część gospodarki ( krajowy, lokalny )

Przedsiębiorstwo w skali kraju może występować jako jeden z wielu p. , natomiast na rynku lokalnym ( np. gminy ) może występować jako jedyny. Każdy jednak chce mieć zapewniony zbyt swoich towarów lub usług.

przejawem współzawodnictwa między przedsiębiorcami jest posługiwanie się metodą cenową lub jakościową. Inne metody pozyskiwania konsumentów nie zawsze są uczciwe.

 

CZYN NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI - jest to działanie sprzeczne z prawem i godzące w dobre obyczaje kupieckie.

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 r. wskazuje jakie czyny są czynami nieuczciwej konkurencji , np. wprowadzanie w błąd w oznaczeniu przedsiębiorstwa, fałszywe oznaczenie geograficzne pochodzenia towarów .

By jednak uznać taki czyn za czyn nieuczc. konkur. to musi on godzić w interesy przedsiębiorców lub konsumenta.

 

Fałszywe oznaczenie przedsiębiorstwa lub oznaczenie geograficzne pochodzenia towarów to posługiwanie się nazwą m którą nie powinien się posługiwać , nie można używać nazw powszechnych .

 

Czynem naruszenia konkurencji jest również : naruszenie tajemnicy informacji danego p. ( inf. handlowej, technicznej - muszą być one zastrzeżone jako tajemnica ) , nakłanianie innych osób do zerwania umów z danym przedsiębiorcą , nieuczciwa zakazana reklama ( reklama porównawcza, nieuczciwa pokazująca dane nieprawdziwe rozmijające się z rzeczywistością ).

 

Czyn nieuczciwej konk. wiąże się z odpowiedzialnością cywilno - prawną. Osoba, w której interesy ugodził czyn nieuczciwej konk. może żądać odszkodowania, zaprzestania danego działania, naprawienie skutków danej czynności, wydania korzyści otrzymanej w wyniku ww. czynności.

Kilka czynów wiąże się także z odpowiedzialnością karną. Mamy do czynienia ze ściganiem publiczno - prawnym lub wykroczeniami.

 

Ad. 2)

Normy na podstawie , których dochodzi do przeciwdziałania praktyk monopolistycznych.

Zwalczaniem praktyk monopolistycznych zajmuje się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów , Organem jest prezes tegoż urzędu.

Urząd ten działa dlatego , iż praktyki monopolistyczne zakłócają prawidłowe współzawodnictwo między przedsiębiorcami.

PRAKTYKI MONOPOLISTYCZNE - to porozumienie między poszczególnymi przedsiębiorstwami, z których wynika zamiar, wola , osłabienia konkurencji, ograniczenie swobody działania w gospodarce . Treścią tych porozumień może być wiele różnorodnych zagadnień, np. podział rynku o charakterze cenowym. Praktyki monopol. mogą być działaniami jednostronnymi.

Silna poz. na rynku :

1.                                                       pozycja monopol. - ten, który na danym rynku nie spotyka się z żadną konkurencją

2.                                                       pozycja dominująca - to taka poz. w gospodarce , która oznacza przynajmniej 40% udział w rynku i jednocześnie nie spotyka się z istotną konkurencją.

Jeśli przedsiębiorca zajmuje ww. pozycję to nie wolno mu wykonywać pewnych działań : ograniczać produkcji, ograniczać skupu w celu obniżenia cen, stosować cen nadmiernie wygórowanych - jest to zakaz bezwzględny.

Względny charakter mają praktyki monopolistyczne , ale pod pewnymi warunkami. Jeśli dane działanie jest temu przedsiębiorcy niezbędne, ze względów technicznych lub ekonomicznych i jeśli w sposób istotny nie zagraża konkurencji to takie działanie jest dopuszczalne. Ważne jest to , iż ciężar udowodnienia , że zaistniały ww. warunki spoczywa na danym przedsiębiorcy.

 

Jeżeli zostanie stwierdzone naruszenie praktyk monopol. to działania zaczyna organ ochrony . Jego działaniem jest wydanie decyzji administracyjnej o nakazie zaprzestania stosowania danych praktyk monopol. można się odwołać od takiej decyzji.

 

Prezes urzędu jest organem centralnym i nie ma dalszego procesowania w trybie przepisów KPA.

Od decyzji przysługuje odwołanie do sądów odwoławczych , którymi są sądy okręgowe w warszawie, wydział antymonopolowy. Stosowana jest tu procedura cywilno - prawna.

Prezes urzędu może również nakładać kary pieniężne na tych , którzy nie wykonują wydanych przez niego decyzji (na samego przedsiębiorcę , albo na osobę , która u przedsiębiorcy wykonuje funkcję kierowniczą ). Ponadto dysponuje on środkami o charakterze prewencyjnym ( zapobiegające ) np. zakaz łączenia lub podziału przedsiębiorców.

 

PRAWA I OBOWIĄZKI PREZESA URZĘDU.

Ma on uprawnienia i nadzór kontrolny, prowadzi listy przedsiębiorców, którzy w gospodarce mają pozycję monopolistów. Kontroluje przedsiębiorstwa , w których toczy się postępowanie antymonopolowe. Chodzi o zapewnienie swobody konkurencji

 

Ad. 3)

W pewnych sytuacjach nie można dopuścić by dana osoba stanowiła konkurencje dla drugich osób.

Osoby objęte zakazami :

-                                                                                 osoby sprawujące znaczące funkcje publiczne nie powinny prowadzić działalności gospodarczej , gdyż mają duży dostęp do wielu informacji. Mogłyby one zyskać pozycję szczególną

-                                                                                 osoby zajmujące stanowiska kierownicze u danego przedsiębiorcy nie powinny prowadzić czynów konkurencyjnych.

-                                                                                 pracownik pracujący u danego przedsiębiorcy nie powinien rozpocząć konkurencyjnej działalności gospodarczej po ustaniu stosunku pracy

wspólnicy spółki jawne

---