• egzamin w styczniu, pisemny, test – drobne abc, uzupełnianie paru kropeczek;

• zakres materiału zostanie podany;

• zakres materiału – bloki:

1. przedsiębiorca;

2. działalność gospodarcza;

3. prywatyzacja i komercjalizacja;

4. działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego;

• akty prawne - podstawowe:

1. ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;

2. ustawa z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji;

3. ustawa z 20 grudnia 1996 o gospodarce komunalnej;

• literatura:

  • K. Strzyczkowski „Prawo gospodarcze publiczne”;

  • M. Etel i inni „Publiczne prawo gospodarcze – ćwiczenia”;

  • C. Kosikowski „Publiczne prawo gospodarcze Polski i UE”;

  • J. Ciechanowicz-McLean „Prawo gospodarcze publiczne. Zarys wykładu”;

  • Komentarze do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (np. Kosikowski, Powałowski).

Przedsiębiorca – wybrane podstawy prawne:

• art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej;

• art. 43¹ ustawy Kodeks cywilny – na tą regulację powołują się chętnie niektóre akty z naszej dziedziny; jednak nie jest to regulacja kompletna;

• art. 3 ustawy Prawo własności intelektualnej;

• art. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;

• art. 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Nie do końca te normy definicyjne są ze sobą spójne, więc sięgamy do źródeł.

Przedsiębiorca – pojęcie:

• Art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej:

„1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą”.

Pewien wyłom w ustępie 2: „2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej” a więc za przedsiębiorcę nie jest uważana spółka cywilna, tylko przedsiębiorcami są jej wspólnicy – rzecz drobna, ale ma duże znaczenie w praktyce.

• Art. 43¹ Kodeksu cywilnego:

„Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa
w art. 33¹ § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową”.

Mamy więc do czynienia z chaosem informacyjno-legislacyjnym i wieloma nieścisłościami.

Przedsiębiorca:

• osoba fizyczna – przedsiębiorca indywidualny (uproszczona procedura – tzw. „polityka jednego okienka”);

• osoba prawna:

• spółki kapitałowe prawa handlowego (ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych – dwa podmioty: spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) [podmiot typowy];

• przedsiębiorstwa państwowe [podmiot typowy];

• spółdzielnie [podmiot atypowy];

• stowarzyszenia (wyłącznie kwalifikowane – czyli te, które podlegają wpisowi do KRS wedle ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym) [podmiot atypowy];

• fundacje [podmiot atypowy];

Dlaczego trzy ostatnie podmioty są atypowe? Prowadzenie działalności gospodarczej nie jest ich działaniem statutowym. Prowadzona działalność gospodarcza przeznaczona na realizację celów statutowych możliwość zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych.

• jednostka organizacyjna niebędąca osoba prawną:

• spółki osobowe prawa handlowego (T) (ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych: spółka jawna, spółka komandytowa, spółka partnerska i – hybryda – spółka komandytowo-akcyjna, zaliczana do spółek osobowych) [podmiot typowy];

• zakłady budżetowe (np. wywóz śmierci w gminie);

• gospodarstwa budżetowe;

• instytuty gospodarki budżetowej (np. w Krakowie czy w Poznaniu – zajmują się spławnością rzek);

3 ostatnie podmioty należą do sfery użyteczności publicznej.

Spółka prawa cywilnego jest wyróżniana obok spółek prawa handlowego, nie jest ona jednak przedsiębiorcą. Różnice w procesie rejestracji – nie obowiązuje jej tzw. syndrom „jednego okienka”. Wspólnicy muszą zawrzeć umowę, iść po NIP i REGON, a jeśli są płatnikami podatku, to jeszcze muszą złożyć oświadczenie na określonym formularzu. Numer NIP dostaje spółka, REGON – także spółka, podatek od czynności cywilnoprawnej (czyli umowy spółki) płacą jednak wspólnicy, zgłoszenia VAT także dokonują wspólnicy, podatek dochodowy – płacą wspólnicy w wysokości swoich udziałów, umowa cywilna – wspólnicy… Nieścisłość pomiędzy art. 4 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej a Kodeksem cywilnym. Wybitna niekonsekwencja ustawodawcy.

Przedsiębiorca:

• osoba fizyczna – pełna zdolność do czynności prawnych rozpatrywana poprzez pryzmat
  art. 11 i 12 Kodeksu cywilnego;

• Art. 11: „Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności”.

• Art. 12: „Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie”.

Przedsiębiorca – dlaczego wymagana jest wobec niego pełna zdolność do czynności prawnych?

Wymóg istotny z punktu widzenia pewności obrotu gospodarczego, a dokładniej wymóg istotny
z punktu widzenia odpowiedzialności za zobowiązania jaka więc jest możliwość weryfikacji, czy przedsiębiorca posiada pełną zdolność do czynności prawnych?

Odpowiedzialność przedsiębiorcy indywidualnego jest najbardziej restrykcyjna i nieograniczona nawet klauzula wykonalności może być rozciągnięta na Bogu ducha winnego współmałżonka przy wspólności majątkowej.

„Nasz dzielny ustawodawca … nie potrafię wytłumaczyć, dlaczego jest taka dziwna regulacja spółki cywilnej”.

Weryfikacja

Skąd mamy wiedzieć, kto ma pełną zdolność do czynności prawnych? Odpowiedź bardzo pożądana
z punktu widzenia obrotu handlowego. Zapytać nie wolno – gdyż jest to naruszenie dóbr osobistych art. 20-22 Kodeksu cywilnego; można zwrócić się do wydziału cywilnego sądu okręgowego, czy zostało wydane wobec tego przedsiębiorcy orzeczenie ograniczające jego zdolność do czynności prawnych lub pozbawiające go zdolności do czynności prawnych.

Uwaga - „Często się myli społeczeństwu pełna zdolność do czynności prawnych ze zdolnością prawną”.

Weryfikacja:

• brak weryfikacji;

• domniemanie dobrej wiary (zakładamy, że wszyscy mają pełną zdolność do czynności prawnych; jeśli przedsiębiorcy trafi się kontrahent bez pełnej zdolności do czynności prawnych, to „ma on po prostu pecha” można ściągać teoretycznie z przedstawiciela ustawowego, ale jest to bardzo ciężkie; organ ewidencyjny nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za niezgodność wpisu z rzeczywistością , jedynie za naruszenia formalne).

Firmy – krzaki osoba bez zdolności prawnej rejestruje działalność gospodarczą i zaciąga kredyt.

Działalność gospodarcza

• art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;

• art. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa;

• art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

• art. 5a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Także są to definicje niespójne.