Oddanie przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania:

• spółka z udziałem pracowników – ona leasinguje to przedsiębiorstwo państwowe; panuje mit, że leasingują pracownicy, ale nie - to jest spółka kapitałowa z udziałem pracowników (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna – wyłączone są wszystkie spółki osobowe) – pracownicy muszą wynosić ok. 80 % składu osobowego spółki;

• nazywane w ujęciu potocznym prywatyzacją leasingową;

• umowa – pewne quasi obligatoryjne postanowienia umowne wprowadzane przez ustawę;

• czas.

Strony umowy:

• SP;

• przejmujący – spółka.

Okres umowy – 15 lat (zawiera ją spółka jako podmiot gospodarczy i SP reprezentowany przez ministra albo organ założycielski); bardzo długi okres (kiedyś było to 10 lat) – związane to jest
z problemami płatniczymi leasingujących spółek, więc ustawodawca ex lege wydłużył okres trwania umowy.

Wymogi podmiotowe – odnoszące się do przedsiębiorstwa państwowego – warunki łączne (są to przedsiębiorstwa państwowe o mniejszym obrocie i przychodzie)

• wysokość funduszy własnych w dniu 31 grudnia roku poprzedzającego rok wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej nie jest wyższa od równowartości w złotych 2 mln euro – nie jest to duża kwota;

• wartość sprzedanych towarów i usług w roku poprzedzającym rok wydania zarządzenia
  o prywatyzacji nie przekracza równowartości w złotych 6 mln euro (kryterium przychodowe).

Nie są to duże podmioty gospodarcze – na co wskazują limity kwotowe (raczej są to przedsiębiorstwa państwowe o regionalnym zakresie).

Są to jednak wartości historyczne w kontekście przeliczeniowym – może być tak, że w momencie wydania zarządzenia przedsiębiorstwo państwowe będzie miało wyższe niż ustawowe wskaźniki przeliczeniowe (funduszy własnych i przychodów); nikt tego w tym zakresie nie weryfikuje.

Kurs – wartości te obliczane są wg kursu kupna ogłoszonego prze NBP na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej jest to wyjątek, gdyż zazwyczaj przyjmowany jest średni kurs waluty ogłaszany przez NBP (czyli kurs kupna i sprzedaży na pół); kurs kupna jest najniższy (potem jest średni i sprzedaży jest najwyższy).

Rada Ministrów w uzasadnionych przypadkach może wyrazić zgodę na prywatyzację bezpośrednią przedsiębiorstwa państwowego przez oddanie do odpłatnego korzystania, które nie spełnia powyższych przesłanek czyli ma fundusze własne wyższe lub przychód wyższy lub obie wartości są wyższe. Rada Ministrów może tego dokonać w formie rozporządzenia (tylko i wyłącznie); „szczególnie uzasadnionych przypadków” nie był ustawodawca uprzejmy wskazać są więc rozpatrywane poprzez parametryzację wewnętrzną (czyli zależą od woli Rady Ministrów); Rada Ministrów czyni to na wniosek Ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, który może złożyć go z własnej inicjatywy albo na wniosek organu założycielskiego, ale nie na wniosek organów przedsiębiorstwa państwowego (czyli w tym przypadku dyrektora) – tzn. może być złożony przez dyrektora bezpośrednio, ale zostanie cofnięty do organu założycielskiego.

„Uzasadnione przypadki” – kierowanie się kondycją finansową przedsiębiorstwa państwowego (im gorsza, tym bardziej Rada Ministrów jest skłonna leasingować to przedsiębiorstwo państwowe) czyli kryterium wpływów do SP; oraz wpływ tego przedsiębiorstwa państwowego na rynek pracy, zatrudnienie, społeczeństwo (są to jednak normy o charakterze ogólnym).

Wymogi dotyczące spółki:

• do spółki przystąpiła ponad połowa (czyli 50 % plus 1) pracowników przedsiębiorstwa (rolników, rybaków) – ale co się później stanie z tą wartością, to nikogo nie interesuje;

• akcjonariuszami spółki są wyłącznie (ex lege) osoby fizyczne (Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa może zezwolić na uczestnictwo w spółce osobom prawny; oczywiście przesłanki o charakterze uznaniowym; nie można dopuścić tutaj jednostek niebędących osobami prawnymi – tj. spółek osobowych z Kodeksu spółek handlowych);

• co do zasady opłacony kapitał zakładowy spółki nie niższy niż 20 % wysokości funduszu założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa kapitał zakładowy to oczywiście mogą być środki pieniężne, aporty oraz oba naraz;

• co obliczenia tych wysokości przyjmuje się wartości z dnia, na który został sporządzony bilans za rok obrotowy poprzedzający wydanie zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej.

Mogą to być dość duże wymogi kapitałowe dla takiej spółki, gdyż ten akcjonariat jest dość rozproszony i może nie mieć środków do spełnienia tych warunków

Odstępstwo od wysokości kapitału zakładowego (20 %)

• Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może określić przypadki, w których wysokość zakładowego kapitału może zostać obniżona do wysokości 15 % (czyli maksymalnie obniżona o 5 %) funduszu założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa – uwzględnia się wartość przeliczeniową z tego samego momentu, co w poprzednim przypadku.

Jest to rozwiązanie, które można określić mianem „ducha czasu”, gdyż w pewnych momentach zainteresowanym ciężko było zebrać wymagany kapitał.

Wymogi

• co najmniej 20 % akcji zostało objętych przez osoby niezatrudnione w prywatyzowanym przedsiębiorstwie państwowym (tzw. podmiot obcy) – ale wciąż to muszą to być osoby fizyczne Skarbu Państwa tutaj nie ma – jest to sprywatyzowanie bezpośrednie przecież. Jest to akcjonariat wybitnie rozproszony, gdyż w przedsiębiorstwie państwowym jest zatrudnionych dużo osób , a z tego bierzemy te 50 % + 1 i jeszcze 20 % podmioty obce głównie są to członkowie rodzin pracowników, to znów skutkuje rozproszeniem;

• Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa może wyrazić zgodę na oddanie przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania na rzecz spółki, która nie spełnia tego wymogu.

Ale trzeba pamiętać, że ci pracownicy i członkowie ich rodzin muszą włożyć trochę pieniędzy,
a potem niekoniecznie musi być różowo.

Jeśli w ciągu 6 miesięcy od dnia założenia wniosku o prywatyzację bezpośrednią nie zostanie złożony wniosek o wpisanie do rejestru przedsiębiorców spółki wypełniającej warunki określone w ustawie, SP może oddać przedsiębiorstwo do odpłatnego korzystania osobie fizycznej lub prawnej czyli nie trzeba być wpisanym, żeby działać; termin 6 miesięcy to analogia to czasu istnienia w Kodeksie spółek handlowych spółki w organizacji; jest to czas na działania organizacyjne, wybór organów (odpowiednio dla spółki akcyjnej i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), zgromadzenie tego kapitału itp. Przedsiębiorstwo państwowe wciąż w tym czasie normalnie funkcjonuje (wciąż ułomne osoby prawne nie mogą leasingować).

W tym przypadku oddanie do odpłatnego korzystania następuje w trybie przetargu publicznego lub negocjacji podjętych na podstawie publicznego zaproszenia.

Elementy szczególne umowy (ustawowo oznaczone, a wynikające z woli stron)

• po upływie 2 lat od dnia zawarcia umowy akcje spółki w podwyższonym kapitale mogą objąć osoby prawne – nie ma ustawowego minimalnego progu, o który kapitał musi zostać podniesiony; spółka zawiera tą umowę (nie SP); ta spółka jest już podmiotem samodzielnym; osoby prawne nie mogą zając akcji osób fizycznych, a więc kapitał musi być podniesiony; musi na to dokładnie wskazywać umowa prywatyzacyjna. Albo musi być ona później konwalidowana; wszystkiego dokonuje spółka; czy SP może coś tu namieszać, jeśli zapis taki znajduje się w umowie prywatyzacyjnej? Co do zasady nie jest potrzebna zgoda SP, ale SP może sobie zastrzec w umowie prywatyzacyjnej, że ta osoba prawna musi uzyskać zgodę SP (jest to jednak absolutna mniejszość);

• po upływie okresu, na który umowa została zawarta, i spełnieniu warunków określonych
  w umowie zostanie przeniesione na przejmującego prawo własności przedsiębiorstwa spłacenie wszystkich rat i spełnienie innych ewentualnych warunków określonych w umowie (zwykle dotyczą pakietu czy stabilizacji pracowniczej, także symboliczna cena, czyli zwyczajowa/symboliczna złotówka); przeniesienie własności na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną;

• po upływie okresu, na który umowa została zawarta, przejmujący ma prawo nabycia przedsiębiorstwa; ustalenie ceny następuje po zakończeniu okresu, na który została zawarta umowa o odpłatne korzystanie ten element jest bardziej powszechny – cena jest ustalana po upływie tych 15 lat; niestety, nie na zasadzie humanitaryzmu i dobroci czy oszacowania tego majątku następuje wycena składników majątkowych (art. 55¹ Kodeksu cywilnego); czyli to jest tak, jak w normalnym leasingu; teraz to już są pieniądze spółki, a nie akcjonariuszy; najczęściej nie mają oni pieniędzy – więc przedsiębiorstwo państwowe zostaje przy SP; a spółka w najgorszym wypadku zamyka się;

• własność przedsiębiorstwa może zostać przeniesiona przed upływem okresu, na który zawarta umowa (pozostała część niezależność będzie zapłacona w ratach) – oprocentowanie nie niższe niż wysokość wskaźnika dóbr inwestycyjnych ogłaszanego co kwartał przez Prezesa GUS w Monitorze – jest to wyjątek;

• przeniesienie własności przedsiębiorstwa może nastąpić nie wcześniej niż po zapłaceniu przez przejmującego co najmniej ¼ należności wynikających z umowy oraz po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za drugi rok obrotowy od dnia zawarcia umowy o odpłatne korzystanie (czyli po ludzku musza się odbyć dwa walne zgromadzenia akcjonariuszy); okres ten ulega skrócenia o połowę w przypadku spłacenia przez przejmującego co najmniej połowy należności ustalonej w umowie (wyjątek od wyjątku) – resztę spłaca się w ratach, które muszą być należycie zabezpieczone.

Umowa

• prawa i obowiązku wynikające z umowy o oddanie przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania przysługują SP – w radzie nadzorczej/w organach ma parytet SP, który zastrzega sobie to w umowie prywatyzacyjnej (rada nadzorcza w spółkach skarbowych jest od pewnego czasu fakultatywna); czyli stanowiska obsadza SP (a ściślej mówiąc – Minister);

• jeżeli umowę zawarł organ założycielski (w imieniu SP);

• po zawarciu przekazuje Ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa dokumenty
  i informacje niezbędne do wykonywania przez niego uprawnień SP wynikających z umowy.

Rozwiązanie umowy – przed okresem upływu jej obowiązywania

• uprawniony do rozwiązania jest tylko i wyłącznie SP; czyli przejmujący nie może się z tej umowy wycofać;

• ustawowa regulacja: Umowa może być rozwiązania przez SP przed upływem terminu, na który została zawarta, gdy przejmujący nie wykonują, lub nienależycie wykonują zobowiązania wynikające z zawartej umowy;

• nie wykonuje zobowiązań = nie płaci;

• nienależycie wykonuje zobowiązania = nie płaci w terminie, nie płaci w wymaganej wysokości…

Restrykcja prawna:

Przejmującemu nie przysługuje zwrot spełnionych świadczeń ani nakładów (nakłady związane
z wyposażeniem/doposażenia przedsiębiorstwa państwowego) poniesionych na przedmiot umowy (czyli mówiąc oględnie – spółka ma pecha); czyli nie ma roszczeń na mocy zapisu ustawowego,
ale pozywać zawsze można.

Rozwiązanie umowy przed terminem – SP może:

1. przeprowadzić prywatyzację przedsiębiorstwa, lub odpłatnie zbyć przejęte składniki mienia pozostałe po takim przedsiębiorstwie – w trybie publicznym określonym w art. 48 ust. 1 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji czyli ponownie obrócić danym nakłady związane
   z wyposażeniem/doposażenia przedsiębiorstwem państwowym; także może być to prywatyzacja leasingowa, także tej samej spółce;

2. wnieść bez zachowania trybu określonego w art. 48 ust. 1 ustawy o komercjalizacji
   i prywatyzacji przedsiębiorstwo lub przejęte składniki mienia pozostałe po takim przedsiębiorstwie do jednoosobowej spółki SP wniesienie tytułem aportu; podniesienie walorów tego przedsiębiorstwa ze względu na późniejszą ewentualną sprzedaż; czyli ze względów celowościowych;

Gdyby spółka leasingująca upadła, to przedsiębiorstwo państwowe zostaje wyłączone z masy upadłościowej SP może tym przedsiębiorstwem państwowym kolejny raz obrócić.

Gdzie pracują pracownicy? W przedsiębiorstwie państwowym czy w spółce? Przedsiębiorstwo państwowe ma dyrektora, może mieć radę pracowniczą; ale dyrektorem jest również prezes zarządu, choć przedsiębiorstwo państwowe jest wykreślone; pracownicy są przeniesieni na ten okres do spółki, ale, żeby nie zostali zwolnieni, ustala się w umowie pakiety pracownicze (warunki zwolnienia
i określenie, po jakim czasie jest zwolnienie dopuszczalne); w razie rozwiązania umowy przed terminem wracają do przedsiębiorstwa (na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy);

Przedsiębiorstwo państwowe znika, gdy zostanie przeniesiona własność na przejmującego; nie następuje to ex lege, tylko na wniosek.

Jeśli są organy w spółce, i prezes zarządu jest dyrektorem, to ile ma pensji? Ma tylko jedno wynagrodzenie, bo „by go chyba utopili”. Jest to wynagrodzenie ze spółki, a SP może mu jakiś skromny ryczałcik zapłacić, np. na samochód służbowy.

1. odpłatnie zbyć przedsiębiorstwo lub przejęte składniki mienia po przedsiębiorstwie na rzecz jst lub związku jst, jeżeli mienie to jest niezbędne do wykonywania zadań własnych przez składających ofertę nabycia (czyli jest niezbędne jst lub związkowi jst) rozpatruje się pod kątem szeroko pojętej sfery użyteczności publicznej; sprzedaż poprzez przetarg, jeśli pojawia się więcej chętnych niż jeden.

„Prywatyzacja leasingowa jest bardzo popularna w kraju i bezpodstawnie postrzegana jako lekka, łatwa i przyjemna”.

Co z pozostałymi pracownikami, którzy nie przystąpili do spółki? Zostają przeniesieni do spółki (jeśli mają szczęście) lub mogą zostać zwolnieni. Odszkodowanie płaci spółka (nie SP ani przedsiębiorstwo państwowe) – w wysokości ustawowej (przeważnie) lub troszkę wyższej. Ale zwykle nie jest to 50 % +1 pracowników – najczęściej to prawie 100 % (oprócz tych, których osiągną wiek emerytalny lub którzy znaleźli inne zatrudnienie).

-