V. ORGANY PAŃSTWA W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

1. Organy reprezentujące państwo w stosunkach międzynarodowych bez potrzeby przedkładania pełnomocnictwa.

PM nie określa, na jakich zasadach na być oparty proces podejmowania przez państwo decyzji w stosunkach międzynarodowych

przedmiotem prawnomiędzynarodowego uregulowania jest natomiast sfera reprezentacji państwa (kto i na jakich zasadach może wyrażać wolę państwa w stosunkach zewnętrznych); art. 7 pkt. 2 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r.:

„ze względu na ich funkcje i bez potrzeby przedkładania pełnomocnictw, następujące osoby uważa się za reprezentujące swoje państwo:

• głowy państw, szefów rządów i ministrów spraw zagranicznych - dla dokonania wszelkich czynności związanych z zawarciem traktatu

• szefów misji dyplomatycznych dla przyjęcia tekstu traktatu między państwem wysyłającym a państwem przyjmującym

• przedstawicieli akredytowanych przez państwa bądź na konferencji międzynarodowej, bądź przy org. m. lub przy jednym z jej organów - dla przyjęcia tekstu traktatu na tej konferencji, w tej organizacji lub w tym organie.”

2. Pozycja głowy państwa w stosunkach międzynarodowych, jej przywileje, immunitety i odpowiedzialność.

konstytucyjna pozycja głowy państwa; wg norm prawa zwyczajowego jego pozycja określana jest jako tzw. ius repraesentationis omnimodae, czyli nieograniczonego, pełnego prawa reprezentowania państwa w stosunkach międzynarodowych zewnętrznych oraz zespołu przywilejów i immunitetów („immunitet suwerena”)

uprawnienia głowy państwa - reprezentowanie państwa i wyrażanie jego woli na zewnątrz; wysyłanie i przyjmowanie przedstawicieli dyplomatycznych; zawieranie umów międzynarodowych bez pełnomocnictw; ogłaszanie stanu wojny i pokoju; podpisywanie dokumentów (listy uwierzytelniające i odwołujące, pełnomocnictw do zawarcia umowy, dokumentów ratyfikacyjnych itp.)

• w Polsce art. 133 i 126 Konstytucji z 1997 rok

przywileje i immunitety głowy państwa - przysługują urzędowi a nie osobie; na terytorium obcym nie podlega on jurysdykcji karnej, administracyjnej i jurysdykcji miejscowej cywilnej; bezwzględna nietykalność osoby głowy państwa; ochrona przed zniesławieniem (PM zakazuje uprawiania tzw. propagandy dyfamacyjnej wymierzonej przeciw szefom państw); przywilej nietykalności rozciąga się na rezydencję, pojazdy, środki lokomocji i korespondencję

odpowiedzialność głowy państwa - zasada odpowiedzialności szefów państw za zbrodnie i przestępstwa międzynarodowe

3. Udział parlamentu w kształtowaniu polityki zagranicznej.

udział w kształtowaniu i kontroli polityki zagranicznej jest istotnym czynnikiem w stanowieniu polityki zagranicznej i określaniu jej kierunków [oczywiście jego rola jest różna i zależy od ustroju społeczno-ekonomicznego i systemu rządów, jak napisał autor .. SP] - parlamenty są najwyższymi organami władzy państwowej, podejmuje uchwały określające podstawowe kierunki działalności państwa oraz sprawuje kontrolę nad działalnością innych organów władzy i administracji państwowej

ogłaszanie stanu wojny - sejm decyduje o stanie wojny (tylko w przypadku napaści zbrojnej na terytorium RP lub gdy wynika to z zawartych umów) i pokoju

udział parlamentu w realizacji polityki zagranicznej - wzajemne kontakty między parlamentami, wymiana wizyt, prowadzenie oficjalnych rokowań; komisje spraw zagranicznych przesłuchują kandydatów na ambasadorów

Unia Międzyparlamentarna od 1889 r. służy popieraniu kontaktów osobistych między członkami wszystkich parlamentów, zorganizowanych w grupy narodowe

4. Zakres uprawnień rządu oraz szefa rządu w sferze reprezentacji państwa i realizacji polityki zagranicznej.

kompetencje rządu - organ faktycznie określający kształt stosunków zewnętrznych; zawiera umowy wymagające ratyfikacji oraz zatwierdzenia i wypowiada inne umowy międzynarodowe; znaczenie w sferze reprezentacji i wyrażania na zewnątrz woli państwa; umowy międzyrządowe

zatwierdzanie umów międzynarodowych - umowy takie nie zawierają klauzuli ratyfikacyjnej lecz wymagają zatwierdzenia przez rząd (pominięcie parlamentu); procedura zatwierdzania określana jest przepisami wewnętrznymi

uprawnienia szefa rządu - prawo zawierania umów międzynarodowych, prowadzenia rokowań oraz oświadczenia woli państwa bez pełnomocnictw; jego oświadczenia wiążą państwo; przyjmowanie obcych przedstawicieli dyplomatycznych, wystawianie pełnomocnictw zazwyczaj z kontrasygnatą MSZ przedstawicielom państwa w organach i organizacjach międzynarodowych oraz delegatom na konferencje międzynarodowe

spotkanie na szczycie - spotkanie szefów państw i rządów oraz przywódców największych partii dla załatwienia najważniejszych problemów; szef rządu przebywający za granicą korzysta z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych jest on traktowany jak głowa państwa (występujące różnice nie tyle dotyczą jego sytuacji prawnej, co raczej protokolarnej)

5. Pozycja ministra spraw zagranicznych w sferze reprezentacji państwa na arenie międzynarodowej.

kompetencje ministra spraw zagranicznych: reprezentuje państwo, może prowadzić rokowania dwu- i wielostronne oraz podpisywać umowy bez pełnomocnictw; jego oświadczenie pisemne i ustne są wiążące dla państwa

• utrzymywanie stałego kontaktu z obcymi przedstawicielami dyplomatycznymi, bierze udział w składaniu listów uwierzytelniających, uczestniczy w przyjmowaniu delegacji państwowych i rządowych, powoływanie własnych i przyjmowanie obcych charges d'affaires, kontrasygnuje listy uwierzytelniające dyplomatom itd.

• może wystawiać listy komisyjne własnym i udzielać exequatur obcym konsulom

• udziela zezwolenia na opublikowanie umów w kwestiach prawnomiędzynarodowych dotyczących m.in. obowiązywania umów, immunitetów i przywilejów obcych przedstawicieli, wzajemności, uznawania bądź nieuznawania praw i tytułów państw obcych

minister spraw zagranicznych korzysta z takich samych przywilejów jak przedstawiciele dyplomatyczni

ministerstwo spraw zagranicznych - prowadzi całość polityki zagranicznej państwa, utrzymuje kontakt z obcymi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi, kieruje pracą własnych placówek

• spoczywa na nim obowiązek ochrony interesów własnego państwa i jego obywateli; również koordynacja działalności zagranicznej innych centralnych urzędów

struktura MSZ trzy rodzaje departamentów:

• terytorialne (prowadzą i koordynują bieżącą politykę zagraniczną wobec określonych grup krajów)

• funkcjonalne (wydzielone zagadnienia: sprawy konsularne, prawne, traktatowe, kulturalne itp.)

• administracyjne (charakter pomocniczy - gabinet ministra, kadry, łączność itp.)

minister właściwy do spraw zagranicznych kieruje działalnością MSZ przy pomocy sekretarza stanu, podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego ministra w czasie nieobecności ministra jego obowiązki pełni sekretarz stanu, który w tym czasie używa tytułu: kierownik MSZ

6. Ewolucja i współczesna rola stałych przedstawicielstw dyplomatycznych.

instytucja misji dyplomatycznych była znana już w starożytności, choć miały one wówczas charakter jedynie doraźny - polis greckie wysyłały do siebie w celu zawarcia pokoju czy wymiany jeńców kapłanów zwanych kerykes, a później posłów wraz z heroldami

w starożytnym Rzymie istniało specjalne kolegium kapłańskie fecjałów wykonujące niektóre funkcje w zakresie stosunków międzynarodowych z innymi państwami

stałe przedstawicielstwa pojawiły się dopiero w XV wieku, ustanawiały je zwłaszcza państwa włoskie (Mediolan, Wenecja, Florencja), następnie stałe misje wysyłali Hiszpanie i francuzi, a od połowy XVII wieku były one już rozpowszechnione w całej Europie

stałe przedstawicielstwa to główny instrument realizacji stosunków dwustronnych

stałe misje dyplomatyczne są urzędami jednoosobowymi, akredytowanymi przy głowie państwa pobytu, maja charakter przedstawicielski, korzystają przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, stale przebywają w państwie pobytu

sposoby ustanowienia i zakończenia misji dyplomatycznej, funkcje, przywileje i obowiązki są regulowane przez prawo dyplomatyczne (Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 r.)

7. Rodzaje i funkcje misji specjalnych wysyłanych przez państwa.

RODZAJE : obok stałych przedstawicielstw dyplomatycznych państwa wysyłają doraźne delegacje w celu załatwienia określonych spraw - misje specjalne, zwane też misjami ad hoc

cele misji specjalnych - polityczne (prowadzenie rokowań i załatwianie spraw spornych, negocjowanie i podpisywanie deklaracji i umów), ceremonialne (udział w koronacjach, pogrzebach, uroczystościach związanych z objęciem stanowiska prezydenta itp.) i techniczne (rozwiązanie lub uzgodnienie problemów specjalistycznych); osobną grupę stanowią misje specjalne wysyłane na konferencje międzynarodowe

gdy między państwami nie ma stałych stosunków dyplomatycznych, misje specjalne stanowią jedyną formą bezpośrednich kontaktów między tymi państwami

• niekiedy (tzw. ambasadorzy „wędrujący”, ambasador-at-large) jedna osoba jest wysyłana w celu przedstawienia stanowiska lub zbadania opinii innych rządów do kilku krajów

wysłanie misji specjalnej występuje w wyniku uzgodnienia między zainteresowanymi państwami; wcześniejsze określenie celu misji

Konwencja o misjach specjalnych z 1969 roku

8. Ewolucja i współczesne znaczenie przedstawicielstw handlowych ustanawianych przez państwa.

monopol handlu zagranicznego - stan, w którym regulowanie i prowadzenie międzynarodowej wymiany handlowej wykonywane jest przez państwo lub z jego upoważnienia

zadania przedstawicielstw handlowych - reprezentacja interesów państwa w dziedzinie handlu zagranicznego, działanie na rzecz rozwoju stosunków gospodarczych, badania sytuacji ekonomicznej kraju, w którym się znajdują, odnotowanie ruch cen i zmian kursów, uczestniczą w przygotowywaniu umów ekonomicznych, ocenia i pomoc w działalności przedsiębiorstw handlu zagranicznego

dawniej - polskie przedstawicielstwa handlowe były biurami radców czy attache handlowych i stanowiły część składową przedstawicielstw dyplomatycznych mająca autonomię funkcjonalną (również w państwach, z którymi nie utrzymywaliśmy stos. dypl.)

polskie przedstawicielstwa - wydziały ekonomiczno-handlowe będące integralna częścią ambasad, sekcje i wydziały handlowe przy konsulatach (dawniej biura radców handlowych)

9. Rozwój i charakterystyka przedstawicielstw państw przy organizacjach międzynarodowych.

związany z dwudziestowiecznym dynamicznym rozwojem organizacji międzynarodowych oraz wzrostem ich znaczenia i roli w stosunkach międzynarodowych - obok delegacji uczestniczących w okresowych posiedzeniach organów organizacji międzynarodowych pojawiają się przedstawicielstwa państw członkowskich przy organizacjach

Polska jako pierwsza ustanawia przedstawicielstwo przy Lidze Narodów - 1920 rok

prawdziwe rozpowszechnienie stałych przedstawicielstw przy organizacjach międzynarodowych ma miejsce po II WŚ

stałe przedstawicielstwa państw członkowskich przy org. m. wynikają ze wzrostu znaczenia i dynamicznego rozwoju organizacji międzynarodowych; rozwój stałych przedstawicielstw nastąpił po drugiej wojnie światowej; istnieją nie tylko przy ONZ ale także przy wielu organizacjach wyspecjalizowanych (UNESCO w Paryżu, FAO w Rzymie itp.) oraz innych organizacjach tj. Unia Europejska, NATO itd.

cele stałych przedstawicielstw - utrzymanie stałego kontaktu z sekretarzem organizacji, zapewnia szybkie dostarczenie dokumentacji i informacji, pozwala utrzymywać stosunki i uzgadniać stanowisko z innymi członkami organizacji także w okresach między posiedzeniami i sesjami organów

Konwencja o reprezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi - 14 marca 1975 r. uchwalenie Konwencji; reguluje ona sytuację stałych przedstawicielstw państw członkowskich oraz status prawny stałych obserwatorów państw nie będących członkami, sytuacje prawna delegatów do organów i na konferencje międzynarodowe

zadania przedstawicielstw - (art. 6 powyższej Konwencji) reprezentacja państwa, utrzymanie więzi między państwem a organizacją, prowadzenie negocjacji, zaznajamianie się z działalnością organizacji, zapewnienie udziału państwa w działalności organizacji, ochrona interesów państwa, popieranie realizacji celów organizacji

• konwencja przewiduje przyznanie przez państwo, w którym znajduje się siedziba organizacji regionalnych, ułatwień przedstawicielstwom umożliwiającym im wykonywanie swych funkcji (zakres przywilejów i immunitetów w znacznym stopniu wzorowany na odpowiednich postanowieniach Konwencji wiedeńskiej z 1961 różnicą np. to, iż precedencja między szefami stałych przedstawicielstw, nieróżniących się między sobą rangami, określana jest wg porządku alfabetycznego nazw ich krajów używanych w organizacji

10. Istota i zadania spełniane przez urzędy konsularne.

służba konsularna jest integralną częścią służby zagranicznej państwa

charakter przedstawicielski urzędów konsularnych jest ograniczony w porównaniu do przedstawicielstw dyplomatycznych - wyraźne jest jednak dążenie do dalszego zacierania różnic między położeniem prawnym konsula i dyplomaty

zadania konsulatów - ochrona skonkretyzowanych interesów obywateli i państwa we wszystkich dziedzinach, które wymagają od konsula jego działania, opieki i ochrony oraz popieranie przyjaznych stosunków między państwem wysyłającym a przyjmującym

w praktyce uwidoczniła się tendencja do zrównywania konsulów (pod względem przywilejów i immunitetów) z dyplomatami konwencje konsularne

K. Libera właściwość rzeczowa konsula obejmuje: kompetencje o charakterze ogólnym, opiekę nad obywatelami państwa wysyłającego, kompetencje w sferze obrotu gospodarczego, żeglugi morskiej i powietrznej oraz kompetencje o charakterze prawnym i administracyjnym

art. 5 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku:

1. ochrona interesów państwa wysyłającego i jego obywateli,

2. popieranie rozwoju stosunków handlowych, gospodarczych, kulturalnych i naukowych między państwem wysyłającym i przyjmującym,

3. zapoznawanie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami i rozwojem życia handlowego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego oraz składanie sprawozdań swemu rządowi,

4. wystawianie paszportów i wiz,

5. udzielanie pomocy własnym obywatelom,

6. pełnienie czynności notariusza i urzędnika stanu cywilnego pod warunkiem zgodności z przepisami miejscowymi,

7. ochrona interesów spadkowych własnych obywateli, ochrona interesów nieletnich osób i osób pozbawionych pełnej zdolności do czynności prawnych,

8. reprezentowanie współobywateli przed sądem oraz innymi władzami państwa przyjmującego,

9. wykonywanie nadzoru i kontroli nad statkami i samolotami,

10. udzielanie pomocy statkom i samolotom

• w punkcie m konwencja stwierdza, że konsule mogą wykonywać wszelkie czynności, jakie zostały im powierzone przez państwo wysyłające, a które nie są zakazane przez ustawodawstwo państwa przyjmującego, nie spotykają się z jego sprzeciwem lub są przewidziane w umowach międzynarodowych obowiązujących państwo wysyłające i przyjmujące

11. Pojęcie, rodzaje i funkcje misji wojskowych wysyłanych przez państwa.

przypadki (szereg różnych stanów faktycznych) działania jednostek wojskowych, żołnierzy i oficerów w charakterze organu zewnętrznego państwa (wszelkie zorganizowane siły zbrojne, jednostki powietrzne, lądowe lub morskie przebywające poza granicami swego kraju)

• okręty wojenne poza swoimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym korzystają z pełnego immunitetu, są wyłączone spod jurysdykcji miejscowej; działają jednocześnie jako organy społeczności międzynarodowej zwalczanie niewolnictwa czy piractwa

rodzaje misji wojskowych - misje doraźne (dla załatwienia określonej sprawy), stałe misje wojskowe w wyniku umów międzynarodowych i przebywające stale na terytorium innego państwa (te z kolei dzielą się na mające uprawnienia do reprezentacji państwa oraz misje wysyłane na podstawie umów o pomocy i współpracy wojskowej)

12. Ewolucja prawa dyplomatycznego (ze szczególnym uwzględnieniem norm regulujących stosunki dyplomatyczne współcześnie).

do XIX w. prawo dyplomatyczne jest wyłącznie prawem zwyczajowym, tworzonym w drodze praktyki międzynarodowej

XIX wiek - na Kongresie Wiedeńskim - regulamin w sprawie klas pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych + protokół akwizgrański z 1818 roku

wiek XX - regionalna konwencja panamerykańska z Hawany o przedstawicielach dyplomatycznych - 1928 rok

wiek XX - projekt Komisji Prawa Międzynarodowego - konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku (wchodzi w życie 3 lata później) - NIE UCHYLIŁA PRAWA ZWYCZAJOWEGO

13. Źródła prawa dyplomatycznego

stosunki dyplomatyczne regulowane są przez zespół norm prawa międzynarodowego, wyodrębnionych jako tzw. prawo dyplomatyczne, przez normy o charakterze kurtuazyjnym, oparte na uprzejmości międzynarodowej, i wreszcie przez normy prawa wewnętrznego

- Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1964 roku

- zwyczaj międzynarodowy

- reguły kurtuazji międzynarodowej (reguły grzeczności, ogólne normy dobrego wychowania, protokół dyplomatyczny)

- wciąż obowiązuje regulamin w sprawie klas pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych z 1815 roku

- ONZtowska Konwencja o misjach specjalnych (Nowy Jork, 1961)

- konwencja wiedeńska dotycząca reprezentacji państw w ich stosunkach i organizacjach międzynarodowych o charakterze uniwersalnym z 1975 roku

- na gruncie polskim - ustawa o służbie zagranicznej z 2001 roku

stosunki dyplomatyczne można rozumieć szeroko, obejmując nimi działalność i pozycję wszystkich organów reprezentujących państwo w stosunkach zewnętrznych, lub wąsko, sprowadzając je do stosunków utrzymywanych za pomocą stałych przedstawicielstw (misji) dyplomatycznych

14. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami, ustanowienie stałej misji dyplomatycznej oraz jej szefa.

prawo legacji - prawo wysyłania własnych (czynne prawo legacji) i przyjmowania obcych przedstawicieli dyplomatycznych (bierne prawo legacji); ustanawianie stosunków dyplomatycznych następuje na podstawie wzajemnego porozumienia

nawiązanie stosunków dyplomatycznych:

• porozumienie o nawiązaniu stosunków dyplomatycznych

• znalezienie odpowiedniego kandydata na szefa misji (spełniającego warunki państwa wysyłającego i zaakceptowanego przez państwo przyjmujące) - prośba skierowana w drodze poufnej do państwa przyjmującego

• agrément (agrimą)- zgoda państwa przyjmującego na proponowaną osobę; odmowa nie musi być uzasadniona, nie jest czymś wyjątkowym w stosunkach dyplomatycznych

• listy uwierzytelniające - po uzyskaniu agrément szef państwa wysyłającego (ambasador lub poseł) i minister spraw zagranicznych (w odniesieniu do charges d'affaires) wystawiają listy uwierzytelniające i wprowadzające (mianowanie zgodnie z procedurą wewnętrzną), które są składane głowie państwa przyjmującego lub ministrowi spraw zagranicznych (przyjęcie ich jest warunkiem niezbędnym) - akredytacja

• po wręczeniu listów uwierzytelniających ambasador jest przyjmowany przez głowę państwa na audiencji prywatnej, w której uczestniczy z reguły minister spraw zagranicznych

akredytacja w kilku krajach - szef misji dyplomatycznej może mieć za zgodą państw przyjmujących akredytację w więcej niż w jednym państwie np. ambasador RP w RPA jest równocześnie akredytowany w Lesotho, Namibii, Mozambiku i Suazi

• misja dyplomatyczna w państwie, w którym szef misji nie ma stałej siedziby, może być kierowana przez chargé d'affaires ad interim

członkowie personelu dyplomatycznego powinni mieć w zasadzie obywatelstwo państwa wysyłającego

15. Funkcje misji dyplomatycznej.

ujęte w Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1964 roku

reprezentowanie państwa wysyłającego w państwie przyjmującym - szef misji dyplomatycznej kontroluje i koordynuje działalność wszystkich placówek, biur i przedstawicielstw w państwie przyjmującym; oświadczenia szefa misji maja charakter oficjalny

ochrona interesów państwa wysyłającego i jego obywateli - misja sprawuje opiekę dyplomatyczną nad obywatelami będącymi na terytorium państwa pobytu, kontrola nad realizacja umów

prowadzenie rokowań z państwem pobytu - w celu zapobiegnięcia szkodliwym dla swego kraju zjawiskom i procesom; wyjaśnianie problemów spornych, prowadzenie rokowań i zawieranie porozumień

informacje o państwie pobytu - zdobywanie legalnymi sposobami, dozwolonymi przez miejscowe prawo możliwie pełnych i rzetelnych danych o państwie pobytu (prognozowanie, wytyczanie kierunków polityki zagranicznej); sprawozdania na podstawie gazet, statystyk, oficjalnych spotkań itp. o poszczególnych problemach i dziedzinach

rozwijanie przyjaznych stosunków - rozwijanie stos. poprzez stymulowanie współpracy gospodarczej, naukowej czy kulturalnej; działania na rzecz promocji swego kraju

funkcje konsularne (fakultatywnie) - specjalne wydziały konsularne

16. Personel misji dyplomatycznej (ze szczególnym uwzględnieniem klas szefów misji oraz zagadnienia precedencji).

szefowie misji dyplomatycznej mogą należeć do jednej z trzech klas:

• ambasadorów i nuncjuszów (przedstawiciel Stolicy Apostolskiej) - akredytowani przy głowie państwa

• posłów nadzwyczajnych i ministrów pełnomocnych oraz internuncjuszów - akredytowani przy głowie państwa

• chargés d'affaires (en pied) - akredytowani przy ministrze spraw zagranicznych - szefowie misji

• chargés d'affaires ad interim - pracownicy dyplomatyczni misji kierujący nią w czasie okresowej nieobecności czy choroby szefa

• minister-rezydent - między posłami a chargés d'affaires; byli ustanawiani rzadko, i to przede wszystkim w protektoratach i państwach zależnych; klasa ta przestała mieć jakiekolwiek znaczenie w praktyce

• precedencja - pierwszeństwo między szefami placówek; regulamin wiedeński ustalił, iż w każdej klasie funkcjonariusze dyplomatyczni zajmują miedzy sobą miejsce według daty urzędowej notyfikacji ich przybycia

• państwo może ustalać tę kolejność albo od momentu złożenia listów uwierzytelniających, albo od momentu zawiadomienia o przybyciu i przedstawieniu MSZ kopii listów uwierzytelniających, jednakże praktyka ta musi być jednolita i stosowana bez dyskryminacji

personel misji dyplomatycznej dzieli się na:

• personel dyplomatyczny (grono korzystające z przywilejów i immunitetów; ministrowie, radcowie, sekretarze, attaches zwykli, będący najniższymi rangą dyplomatami oraz specjalni - wojskowi, morscy czy lotniczy, utrzymujący stosunki z odpowiednimi ministerstwami państwa pobytu i mający specjalne pozycje funkcjonalne i protokolarne w misji - między radcą a sekretarzem)

• personel administracyjny i techniczny (kierownik i pracownicy kancelarii, maszynistki, lekarze, tłumacze, szyfranci)

• służba misji (personel obsługi - kierowcy, dozorcy, sprzątaczki zatrudnieni przez państwo wysyłające)

• prywatna służba (domowa służba członków misji, niezatrudnieni przez państwo)

• Klasy szefów misji dyplomatycznej i zasada precedencji - ewolucja i stan obecny

ustanowione w 1815 roku na Kongresie Wiedeńskim - regulamin w sprawie klas pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych - wyglądało to jak wyżej - III klasy

1818 rok - protokół akwizgrański - czwarta klasa ministra - rezydenta między posłami a charg'e d'affaires - nie przyjęła się w praktyce

obecnie - druga klasa wyszła już praktycznie całkowicie z użycia - spotykamy jeszcze pronuncjuszy, których oficjalny statut jest nieuregulowany - zalicza się ich jednak do tej klasy

pierwsza klasa jest akredytowana zawsze przy głowie państwa

trzecia klasa przy MSZ

precedencja - pierwszeństwo między szefami placówek; regulamin wiedeński ustalił, iż w każdej klasie funkcjonariusze dyplomatyczni zajmują miedzy sobą miejsce według daty urzędowej notyfikacji ich przybycia

• państwo może ustalać tę kolejność albo od momentu złożenia listów uwierzytelniających, albo od momentu zawiadomienia o przybyciu i przedstawieniu MSZ kopii listów uwierzytelniających, jednakże praktyka ta musi być jednolita i stosowana bez dyskryminacji

18. Pojęcie przywilejów i immunitetów dyplomatycznych oraz podstawa ich funkcjonowania.

Pojęcie przywilejów i immunitetów

• wyłączenia, ulgi, prawa i szczególna ochrona, z jakiej korzystają przedstawiciele dyplomatyczni poza granicami swego kraju

• umowy międzynarodowe traktujące o przywilejach i immunitetach: Karta NZ, Konwencja o przywilejach i immunitetach Narodów Zjednoczonych z 1946 r., konwencja o przywilejach i immunitetach organizacji wyspecjalizowanych 1947 r., Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych

Podstawa przywilejów i immunitetów dyplomatycznych

teoria eksterytorialności - Grocjusz założenie, że misja dyplomatyczna powinna być traktowana tak, jak gdyby ambasada czy poselstwo, znajdujące się poza krajem pobytu, było cząstką państwa wysyłającego; teoria ta jest odrzucana w nauce jako sprzeczna z rzeczywistością

teoria reprezentacji - pochodzi z czasów absolutyzmu; założenie, że skoro przedstawiciel dyplomatyczny jest osobistym reprezentantem - alter ego monarchy-suwerena, który nie podlega żadnej władzy, to i on powinien być traktowany tak samo i mieć takie same przywileje i immunitety. Przedstawiciel dyplomatyczny reprezentuje naród i państwo, a skoro wszystkie państwa są sobie równe to organy jednego państwa nie powinny podlegać organom drugiego

• uzasadnia jednak tylko przywileje organów wewnętrznych i zewnętrznych występujących w stosunkach międzynarodowych, nie uzasadnia natomiast przywilejów innych osób, które nie mają w pełni przedstawicielskiego charakteru

teoria funkcjonalna - założenie, że warunkiem wykonania przez personel misji powierzonych mu zadań jest korzystanie z określonych przywilejów i immunitetów; różnym funkcjom, wykonywanym przez różne kategorie personelu misji, przysługują różne przywileje i immunitety

• zawężające interpretowanie przywilejów

• we współczesnym prawie międzynarodowym przywileje i immunitety oparte są częściowo na teorii funkcjonalnej, a częściowo na teorii reprezentacji

• przywileje i immunitety można podzielić na rzeczowe (przysługujące placówce dyplomatycznej) oraz osobowe (poszczególne kategorie pracowników misji)

19. Przywileje i immunitety misji dyplomatycznej (rzeczowe).

nietykalność (pomieszczeń, archiwów, dokumentacji, korespondencji urzędowej) - oznacza, że bez zgody szefa misji funkcjonariusze państwa przyjmującego nie mają prawa wstępu na teren misji (aspekt negatywny); obowiązek podjęcia wszystkich stosownych środków w celu ochrony pomieszczeń misji przed jakimkolwiek natręctwem, szkodą oraz zakłóceniem spokoju i naruszeniem jej powagi (aspekt pozytywny)

• nietykalność obejmuje środki transportu misji, które są wyłączone spod rewizji, rekwizycji, zajęcia itp., a także archiwa i dokumenty misji

azyl dyplomatyczny - nie objęty PM, uregulowany na konferencjach w Hawanie i Montevideo; azyl umożliwia obywatelowi schronienie na jego własnym terytorium w misji dyplomatycznej innego państwa azyl może być udzielony tylko zbiegowi politycznemu, w przypadkach nagłych, na określony czas, przy czym państwo, na terytorium którego udzielono zbiegowi politycznemu schronienia, może zażądać opuszczenia przez niego swego terytorium pod warunkiem zagwarantowania mu bezpieczeństwa

prawo porozumiewania - porozumienie się z innymi placówkami i konsulatami państwa wysyłającego niezależnie od tego, gdzie się one znajdują, za pomocą wszelkich odpowiednich środków (kodem czy szyfrem), włączając w to kurierów dyplomatycznych, którzy korzystają z nietykalności. Korespondencja urzędowa dotycząca przedstawicielstwa i jego działalności jest nietykalna. Zwolnienie z opłat, podatków itp. placówki dyplomatycznej pobieranych w związku z wykonywaniem funkcji oficjalnych

prawo używania flagi i godła

zwolnienie od podatków i opłat

20. Przywileje i immunitety personelu misji dyplomatycznej (osobowe).

nietykalność przedstawiciela dyplomatycznego - zakaz stosowania jakichkolwiek środków przymusu: zatrzymania czy aresztowania, nakłada obowiązek traktowania go z należytym szacunkiem oraz obowiązek przedsięwzięcia wszelkich kroków dla ochrony i zapobieżenia jakiemukolwiek zamachowi na jego osobę, wolność lub godność (rezydencja, akta, korespondencja, mienie)

immunitet jurysdykcyjny - przedstawiciel dyplomatyczny wyłączony jest spod jurysdykcji karnej państwa przyjmującego oraz spod jurysdykcji cywilnej i administracyjnej (trzy wyjątki);

• a.) powództwa z zakresu prawa rzeczowego dotyczące prywatnej własności położonej na terytorium państwa przyjmującego nieruchomości, b.) spraw dotyczących dziedziczenia, w której przedstawiciel dyplomatyczny występuje jako wykonawca, administrator, spadkobierca lub zapisobierca w charakterze osoby prywatnej, a nie w interesie państwa wysyłającego, c.) roszczeń z tytułu działalności zawodowej czy handlowej, wykonywanej przez przedstawiciela dyplomatycznego poza jego czynnościami urzędowymi

• nie ma on obowiązku składania zeznań w charakterze świadka

• immunitet jurysdykcyjny może zostać uchylony przez państwo wysyłające; immunitet sądowy nie zwalnia od odpowiedzialności przed sadami państwa wysyłającego

zwolnienie z opłat i podatków - przedstawiciel dyplomatyczny nie podlega przepisom o ubezpieczeniach społecznych, jest zwolniony z wszelkich opłat i podatków osobistych czy rzeczowych, państwowych, regionalnych czy komunalnych; z wyjątkiem VAT; bagaż dyplomaty jest zwolniony z kontroli

kategorie osób korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych - poza szefem misji i personelem dyplomatycznym z przywilejów i immunitetów korzystają członkowie ich rodzin, pozostający z nimi we wspólnocie domowej

• członkowie personelu administracyjnego i kancelaryjnego - immunitet od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej obejmuje tylko czynności o charakterze oficjalnym

początek i koniec przywilejów i immunitetów - od chwili wjazdu na terytorium państwa przyjmującego, bądź od chwili notyfikacji jej nominacji MSZ do momentu opuszczenia kraju. W przypadku wojny bądź zerwania stosunków dyplomatycznych między państwami, państwo przyjmujące ma obowiązek szanowania i ochrony pomieszczeń misji i jej mienia

przejazd przez państwo trzecie - korzystanie z uprzywilejowanego traktowania w czasie przejazdu lub przebywania na terytorium państwa trzeciego pod warunkiem, że znajduje się w drodze do kraju przyjmującego lub w drodze powrotnej (in transitu)

prawo używania flagi i godła

zwolnienie z rewizji

21. Obowiązki ciążące na przedstawicielach dyplomatycznych wobec państwa przyjmującego.

poszanowanie praw i przepisów państwa przyjmującego - przywileje i immunitety nie wyłączają podlegania miejscowemu prawu, lecz wyłączają jedynie właściwość sądów lokalnych i zastosowania sankcji za naruszenie odpowiednich norm; nie przestrzeganie przepisów może prowadzić do wydania noty protestacyjnej państwa pobytu, uznania za persona non grata, a nawet do wydalenia; ma szanować ustrój, religię, miejscowe tradycje państwa pobytu

zakaz mieszania się w sprawy wewnętrzne - zakaz mieszania się w sprawy wewnętrzne, krytyki polityki państwa pobytu, prowadzenia agitacji przeciwko władzom państwa pobytu

zakaz wykorzystywania pomieszczeń misji w sposób niezgodny z jej funkcjami - zakaz wykonywania przez przedstawicieli dyplomatycznych w państwie przyjmującym żadnej działalności zawodowej w celu uzyskania korzyści osobistych

22. Pojęcie, charakter i funkcje korpusu dyplomatycznego.

węższe i szersze znaczenie korpusu dyplomatycznego - korpus to: wszyscy szefowie placówek dyplomatycznych akredytowanych w danej stolicy (węższe znaczenie); wszystkie osoby zaliczane do personelu dyplomatycznego i korzystający z przywilejów dyplomatycznych, którzy są wpisani na specjalną listę prowadzona przez protokół dyplomatyczny miejscowego MSZ (szersze znaczenie)

dziekan korpusu dyplomatycznego (doyen) - z reguły najstarszy przedstawiciel dyplomatyczny, a więc ambasador najdłużej przebywający w danym kraju; w niektórych państwach funkcję tą pełni nuncjusz Stolicy Apostolskiej. Obowiązki protokolarne i reprezentacyjne. Dziekan (dziekanka w stosunku do pań) pomaga nowo przybyłym dyplomatom, informuje o miejscowych zwyczajach, o kolejności składania wizyt itp., w imieniu korpusu składa życzenia, wygłasza toasty lub przemówienia z okazji świąt państwowych

istotą korpusu dyplomatycznego jest fakt, że nie jest to żadna organizacja i nie ma osobowości prawnej, pełni rolę niemal wyłącznie ceremonialną. Stosunki z korpusem utrzymuje MSZ poprzez departament protokołu dyplomatycznego

23. Przyczyny i konsekwencje zakończenia misji dyplomatycznej w państwie.

zakończenie misji na skutek notyfikacji - notyfikacja przez państwo wysyłające państwu przyjmującemu o zakończeniu misji i odwrotnie (art. 43 Konwencji wiedeńskiej); na skutek notyfikacji państwu wysyłającemu przez państwo przyjmujące, że odmawia uznania przedstawiciela dyplomatycznego za członka misji

uznanie za persona non grata - po uznaniu przez państwo przyjmujące przedstawiciela dyplomatycznego za persona non grata, państwo wysyłające powinno odwołać taka osobę

zakończenie misji dyplomatycznej na skutek wypadków losowych - np. śmierć szefa placówki (placówką kieruje charges d'affaires ad interium do czasu nominacji nowego szefa), zmiana stanowiska głowy państwa, przy której przedstawiciel dyplom. jest akredytowany (potwierdzenie listów akredytacyjnych)

dymisja (zgubienie szyfru , doznanie ciężkiej obrazy i brak zadośćuczynienia)

zerwanie stosunków dyplomatycznych - ogłoszenie stanu wojny, rewolucja w państwie wysyłającym lub przyjmującym lub w przypadku utraty podmiotowości przez któreś z państw

zakończenie misji dyplomatycznej w skutek podniesienia rangi misji, czyli zmiany poselstwa w ambasadę

24. Ewolucja prawa konsularnego (ze szczególnym uwzględnieniem norm regulujących stosunki konsularne współcześnie).

Współczesny konsul zaczął się rozwijać w średniowieczu w basenie Morza Śródziemnego - Genua, Piza itp. Consules marinorum - dla żeglarzy; Consules mercatorum - dla kupców.

Consules ultramarini (zamorscy) - najczęściej ustanawiani przez kupców w państwach muzułmańskich dla ochrony tworzonych przez nich faktorii. Piza, Barcelona, Genua - potem miasta Francji zaczęły przejmować tę praktykę. W XII wieku zaczęto podpisywać z państwami muzułmańskimi kapitulacje (umowy nierównoprawne, nakładające obowiązki tylko na jedną stronę). (I taka umowa Piza - Sułtan Marokański, Piza - Władca Walencji - zrzekał się władzy na rzecz konsula, W 1535 roku Franciszek I zawarł z sułtanem tureckim Solimanem Wspaniałym umowę zwaną kapitulacją, określała ona m.i. prawa Francuzów znajdujących się na terytorium państwa otomańskiego, zezwalała na ustanawianie konsulów francuskich z jurysdykcją w stosunku do obywateli Francji w sprawach cywilnych i karnych. W 1923 roku na mocy traktatu z Lozano Turcja zrzuca kapitulacje, w 1937 czyni to Egipt, a 1947 Chiny.

Konsul był wybierany spośród kupców. Wiek XV - Ryszard III - instytucja konsula wysyłanego, wysłał konsula do Pizy. Pierwszym zawodowym konsulem był Lorenzo Strozzi. Ryszard III zaopatrzył go w pierwsze listy komisyjne uprawniające do opieki nad kupcami angielskimi w Pizie. W czasach absolutyzmu liczba i znaczenie konsulów zmalało, poza tym w wieku XVII/XVIII nastąpił gwałtowny rozwój dyplomacji.

XIX - ze względu na rozwój komunikacji i środków transportu ponownie pojawiła się potrzeba istnienia konsulów.

stosunki konsularne określane są przez zespół norm prawnych umownych i zwyczajowych składających się na międzynarodowe prawo konsularne oraz przez normy prawa wewnętrznego (wielka rola dwustronnych norm umownych)

• konwencje dwustronne - pierwsze zawarte były już w XII i XIII w.

• konwencje wielostronne - obecnie istnieją trzy konwencje wielostronne: dwie regulują stosunki konsularne państw amerykańskich - konwencja o funkcjach konsularnych z Caracas z 1911 r. i konwencja hawańska o funkcjonariuszach konsularnych z 1928 r. Powszechną umowa jest Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych podpisana 24 kwietnia 1963 r. (weszła w życie w 1967 r.)

• zwyczaj międzynarodowy - konwencje dwustronne zawierające identyczne rozwiązania, mogą być traktowane jako dowód istnienia powszechnej praktyki przyjętej przez prawo

• ustawodawstwo wewnętrzne - w granicach dozwolonych PM; każde państwo samo określa pragmatykę służbowa urzędów konsularnych, określa ich prawa, obowiązki, rangi itp.

25. Źródła prawa konsularnego.

stosunki konsularne określane są przez zespół norm prawnych umownych i zwyczajowych składających się na międzynarodowe prawo konsularne oraz przez normy prawa wewnętrznego (wielka rola dwustronnych norm umownych)

• konwencje dwustronne - pierwsze zawarte były już w XII i XIII w.

• konwencje wielostronne - obecnie istnieją trzy konwencje wielostronne: dwie regulują stosunki konsularne państw amerykańskich - konwencja o funkcjach konsularnych z Caracas z 1911 r. i konwencja hawańska o funkcjonariuszach konsularnych z 1928 r. Powszechną umowa jest Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych podpisana 24 kwietnia 1963 r. (weszła w życie w 1967 r.)

• zwyczaj międzynarodowy - konwencje dwustronne zawierające identyczne rozwiązania, mogą być traktowane jako dowód istnienia powszechnej praktyki przyjętej przez prawo

• ustawodawstwo wewnętrzne - w granicach dozwolonych PM; każde państwo samo określa pragmatykę służbowa urzędów konsularnych, określa ich prawa, obowiązki, rangi itp. (w Polsce - ustawa o służbie zagranicznej z 2001 roku (określa wymogi dla kandydatów na urzędników konsularnych) )

26. Początek i koniec funkcji konsularnych w państwie przyjmującym ze szczególnym uwzględnieniem procedury ustanawiania szefa placówki konsularnej.

ustanowienie stosunków konsularnych - na podstawie wzajemnego porozumienia; zgoda na ustanowienie stosunków dyplomatycznych z reguły oznacza również zgodę na nawiązanie stosunków konsularnych; zerwanie stosunków dyplomatycznych nie pociąga za sobą zerwania stosunków konsularnych

wykonywanie funkcji konsularnych przez misje dyplomatyczne - specjalne wydziały konsularne, Polska posiada 37 wydziałów konsularnych w ambasadach RP. Nie jest wymagana zgoda państwa przyjmującego, lecz jedynie notyfikacja osób, które wykonują funkcje konsularne przy ambasadach (osoby te korzystają z szerszych przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, a nie konsularnych)

ustanowienie placówek konsularnych - zgoda na nawiązanie stosunków konsularnych pozwala państwu wysyłającemu na ustalenie siedziby urzędu konsularnego, jego klasy i okręgu konsularnego (ustalenie kilku placówek konsularnych działających w określonych częściach terytorium państwa przyjmującego); propozycje państwa wysyłającego podlegają aprobacie państwa przyjmującego

listy komisyjne (patenty) - propozycja co do osoby szefa placówki konsularnej; szefowie placówek konsularnych otrzymują tzw. listy komisyjne wystawione przez głowę państwa, premiera czy ministra SZ (zależnie od przepisów prawa wewnętrznego); wymieniają one nazwisko szefa, jego klasę, okręg konsularny i siedzibę placówki. Patent przekazywany jest rządowi państwa przyjmującego (droga dyplomatyczna). Za zgodną rządu państwa przyjmującego list komisyjny może być zastępowany notyfikacją. Państwo przyjmujące udziela zgody - udziela exequatur (dopuszczenie szefa placówki do pełnienia swoich funkcji). Nie ma obowiązku udzielania wyjaśnień w przypadku odmowy exequatur

zakończenie funkcji konsularnych - zawiadomienie przez państwo wysyłające państwa przyjmującego o zakończeniu czynności przez funkcjonariusza konsularnego, cofniecie exequatur, notyfikacja przez państwo przyjmujące państwu wysyłającemu, że przestało uważać daną osobę za członka personelu konsularnego

• również zdarzenia losowe, zerwanie stosunków konsularnych, wybuch wojny, zmiany w podmiotowości czy rewolucja

27. Funkcje konsularne.

K. Libera właściwość rzeczowa konsula obejmuje: kompetencje o charakterze ogólnym, opiekę nad obywatelami państwa wysyłającego, kompetencje w sferze obrotu gospodarczego, żeglugi morskiej i powietrznej oraz kompetencje o charakterze prawnym i administracyjnym

art. 5 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych:

1. ochrona interesów państwa wysyłającego i jego obywateli,

2. popieranie rozwoju stosunków handlowych, gospodarczych, kulturalnych i naukowych między państwem wysyłającym i przyjmującym,

3. zapoznawanie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami i rozwojem życia handlowego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego oraz składanie sprawozdań swemu rządowi,

4. wystawianie paszportów i wiz,

5. udzielanie pomocy własnym obywatelom,

6. pełnienie czynności notariusza i urzędnika stanu cywilnego pod warunkiem zgodności z przepisami miejscowymi,

7. ochrona interesów spadkowych własnych obywateli, ochrona interesów nieletnich osób i osób pozbawionych pełnej zdolności do czynności prawnych,

8. reprezentowanie współobywateli przed sądem oraz innymi władzami państwa przyjmującego,

9. wykonywanie nadzoru i kontroli nad statkami i samolotami,

10. udzielanie pomocy statkom i samolotom

• w punkcie m konwencja stwierdza, że konsule mogą wykonywać wszelkie czynności, jakie zostały im powierzone przez państwo wysyłające, a które nie są zakazane przez ustawodawstwo państwa przyjmującego, nie spotykają się z jego sprzeciwem lub są przewidziane w umowach międzynarodowych obowiązujących państwo wysyłające i przyjmujące

28. Funkcjonariusze konsularni ze szczególnym uwzględnieniem klas kierowników urzędów konsularnych, pojęcie korpusu konsularnego.

klasy szefów urzędów konsularnych: konsul generalny, konsul, wicekonsul, agent konsularny

od konsulów, wicekonsulów i agentów konsularnych, będących szefami placówek konsularnych i działających na podstawie listów komisyjnych, należy odróżnić funkcjonariuszy konsularnych mających zgodnie z wewnętrzną pragmatyką rangę konsula, wicekonsula czy agenta konsularnego, którzy działają w składzie placówki jako pomocnicy szefa

w polskiej służbie wyróżnia się stopień służbowy konsul generalny - minister pełnomocny, odpowiadający w służbie dyplomatycznej radcy - ministrowi pełnomocnemu

personel konsularny :

- urzędnicy konsularni (sensu stricte) z reguły w randze konsula lub wicekonsula (kierownik/szef urzędu konsularnego + urzędnicy konsularni sensu stricte => urzędnicy konsularni sensu largo)

- pracownicy konsularni (personel pomocniczy) - personel sekretariatu, tłumacze, szyfranci, lekarze, eksperci

- personel służby (obsługi) - woźni, kierowcy, kucharze, ochrona, sprzątaczki

korpus konsularny - szefowie placówek konsularnych w danym mieście państwa przyjmującego (węższe znaczenie); wszyscy funkcjonariusze konsularni (szersze znaczenie); na czele stoi najstarszy klasą szef placówki, zwykle konsul generalny, który najwcześniej otrzymał exequatur; znaczenie podobne do korpusu dyplomatycznego

29. Przywileje i immunitety placówki konsularnej (rzeczowe).

prawo używanie flagi i godła oraz nietykalność placówki konsularnej - władze państwa przyjmującego bez zgody szefa placówki nie maja prawa wkraczania do pomieszczeń konsularnych domniemanie zgody szefa placówki w przypadku pożaru lub innej katastrofy. Pomieszczenia, wyposażenie itp. są wyłączone spod rekwizycji; nietykalność dokumentów; zwolnienie od opodatkowania

prawo porozumiewania - swoboda porozumiewania się wszelkimi środkami łączności, włączając w to kurierów dyplomatycznych i konsularnych

30. Przywileje i immunitety funkcjonariuszy konsularnych (osobowe).

immunitety i przywileje funkcjonariuszy konsularnych - traktowanie z należytym szacunkiem i względem, ochrona przed jakimkolwiek zamachem na osobę, wolność lub powagę przedstawiciela konsularnego

• funkcjonariusze konsularni nie podlegają aresztowaniu ani zatrzymaniu (pozbawienie wolności za ciężkie zbrodnie tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego)

• nie podlegają jurysdykcji władz sądowych lub administracyjnych tylko w odniesieniu do czynności wykonywanych podczas pełnienia swych funkcji

• zwolnienia podatkowe i celne (węższy niż dyplomaci zakres)

szerszy zakres przywilejów i immunitetów konsularnych w polskich konwencjach (np. ustanawiana jest nieistniejąca w prawie powszechnym nietykalność mieszkań funkcjonariuszy konsularnych wydaje się, iż jest to obecnie przeważający kierunek ewolucji prawa konsularnego)

31. Konsul zawodowy a konsul honorowy - podobieństwa i różnice.

Konsul zawodowy

Konsul honorowy

- urzędnik państwowy - otrzymuje wynagrodzenie - działa na podstawie mianowania - podlega szkoleniu - musi być obywatelem państwa wysyłającego - nie może prowadzić dodatkowej działalności - ma wszystkie przywileje i immunitety - obowiązki sprzyjania, pomocy i promocji - zwolniony od wszelkich podatków i opłat od sum otrzymywanych od państwa wysyłającego z tytułu wykonywanej funkcji

- nie jest urzędnikiem - nie otrzymuje wynagrodzenia, musi sam utrzymać konsulat, czasem trafi mu sie ryczałt (ale mały) - działa na podstawie umowy prywatnoprawnej - może być obywatelem zarówno państwa przyjmującego jak i trzeciego - najczęściej prowadzą działalność dodatkową - zazwyczaj nie posiada przywilejów i immunitetów lub w niewielkim zakresie (nietykalność archiwów i dokumentów) - może być aresztowany - obowiązki sprzyjania, pomocy i promocji - zwolniony od wszelkich podatków i opłat od sum otrzymywanych od państwa wysyłającego z tytułu wykonywanej funkcji - nie ma prawa legalizowania dokumentów, świadczenia pomocy prawnej - raz do roku konsul zawodowy powinien przeprowadzić inspekcje, a konsul honorowy napisać raport do zawodowego z tego co zrobił

32. Funkcje misji dyplomatycznej a funkcje konsularne - podobieństwa i różnice.

porównać zagadnienia 15 i 27

33. Immunitet jurysdykcyjny szefa misji dyplomatycznej i kierownika urzędu konsularnego.

KIEROWNICY URZĘDU KONSULARNEGO (węższy zakres immunitetu)

- nie podlegają aresztowaniu ani zatrzymaniu (z wyjątkiem ciężkiej zbrodni, na mocy postanowienia właściwej władzy sądowej - >5 lat pozbawienia wolności)

- mogą być pozbawieni wolności tylko w wykonaniu ostatecznego i prawomocnego orzeczenia sądowego

- nie podlegają jurysdykcji władz sądowych i administracyjnych w odniesieniu do czynności wykonywanych w toku pełnienia funkcji (nie stosuje się w związku z powództwem związanym z wypadkiem w państwie przyjmującym oraz ze szkodami spowodowanymi przez pojazd, statek lub samolot)

- może być wezwany jako świadek - nie musi składać zeznań związanych ze sprawami w odniesieniu do funkcji

- na mocy porozumień dwustronnych zakres może być szerszy (jak np. Polska z Kubą, Rumunią, USA - pełny immunitet jurysdykcyjny)

SZEF MISJI DYPLOMATYCZNEJ (a contrario zakres szerszy)

- pełen immunitet jurysdykcyjny w sprawach karnych oraz, z trzema wyjątkami, cywilnych i administracyjnych

• a.) powództwa z zakresu prawa rzeczowego dotyczące prywatnej własności położonej na terytorium państwa przyjmującego nieruchomości,

• b.) spraw dotyczących dziedziczenia, w której przedstawiciel dyplomatyczny występuje jako wykonawca, administrator, spadkobierca lub zapisobierca w charakterze osoby prywatnej, a nie w interesie państwa wysyłającego,

• c.) roszczeń z tytułu działalności zawodowej czy handlowej, wykonywanej przez przedstawiciela dyplomatycznego poza jego czynnościami urzędowymi

- może być uchylony przez państwo wysyłające (uchylenie WYRAŹNE) dla dobra stosunków dwustronnych

- może się zrzec immunitetu cywilnego i administracyjnego co nie pociąga za sobą zrzeczenia się immunitetu egzekucyjnego

---