Pedagogika emancypacyjna
Istota pedagogiki emancypacyjnej
Wyzwolenie swojego umysłu od ograniczeń narzucanych przez społeczeństwo, aby świadomie ukierunkować i wykorzystać .
Otwartość rozwój, wyjście poza naukowo doświadczalne teorie. Celem jest obiektywne poznanie, rozwój komunikacji między ludźmi.
Pedagogika jako siła polityczna, ale nie jako narzędzie partii. Pomaga przekraczać ograniczenia i podejmować wysiłek rozwoju, uwalnianie ludzi od nieświadomości w stosunku do władzy.
Geneza nazwy, narodziny prądu.
Emancypacja- ( łac. emancipatio)- w dawnym Rzymie wyzwolenie spod bezwzględnej władzy ojca, samodzielność;
dzisiaj: równouprawnienie, uwolnienie się od przesądów.
Narodziny prądu:
Średniowiecze: emancypacja miast, burżuazji, chłopstwa, niewolników, narodów skolonizowanych, wsi, obywateli, Żydów, mniejszości etnicznych, kobiet.
Oświecenie w Polsce: Hugo Kołłątaj i KEN , samodzielność myślenia
XVIII w. masowa emancypacja
XIX w. Hegel-emancypacja duchowa
Karol Marks-emancypacja ekonomiczna klasy robotniczej, ekspansja marksizmu, różne odłamy (szkoła frankfurcka)
Szkoła frankfurcka (odłam krytykujący marksizm). Główne myśli:
-Zwrot ku człowiekowi. Wolny, odpowiedzialny, twórczy, wyzwalanie się bez przemocy.
-Krytyka rzeczywistości, potrzebne są zmiany. Refleksja i działanie
-Demokratyzacja. Nierówności społeczne są spowodowane nierównomiernym podziałem władzy.
-Krytyka technologii. Technologia zniewala człowieka, czego przyczyną jest nadmiar dóbr. Prowadzi to do manipulacji społeczeństwa przez państwo.
-Rewolucje. Jest potrzebna, ale nie ma już tak głębokiego podziału między robotnikami a kapitalistami, więc przeprowadzić ją mają studenci, mniejszości i lumpenproletariat.
Przedstawiciele pedagogiki emancypacyjnej.
|
Paulo Freire |
Ivan Illich |
Nom Chomsky |
Inspiracje |
Chrześcijaństwo, Marksizm (Marks, Engels, Lucᾰcs, Marcuse); Psychoanaliza (Fromm) |
Chrześcijaństwo; Szkoła frankfurcka |
Oświeceniowy liberalizm. Libertariański socjalizm (Russell) Progresywizm (Dowey) |
Przedmiot krytyki społeczeństwa |
Struktura postkolonialnego ucisku klasowego |
Rozwinięte społeczeństwo kapitalistyczne wraz z jego profesjonalizmem i instytucjonalizmem |
Ogólnoświatowa korporacyjna struktura gospodarcza |
Przedmiot krytyki edukacji |
Bankowy model edukacji |
Wiedza jako towar oraz obowiązek szkolny |
Edukacja jako narzędzie utrwalania iluzji |
Droga emancypacji społecznej |
Budzenie świadomości, kręgi kulturowe, rewolucja |
Odinstytucjonalizowanie, samoograniczenie |
Zakwestionowanie autorytetów, wspólnoty bazowe |
Droga emancypacji poprzez edukację |
Alfabetyzacja |
Likwidacja szkoły i obowiązku szkolnego |
Mówienie prawdy przez nauczycieli |
Cel emancypacji społecznej |
Zniesienie podziału na uciskających i uciskanych |
Wspólnoty konwiwalne |
Demokracja jako otwarta debata obywateli |
Cel emancypacji w edukacji |
Edukacja stawiająca problemy |
Pełna wolność wyboru treści i sposobu nauki (odszkolenie) |
Uświadomienie sobie istnienia iluzji społecznych |
Pedagogika emancypacyjna w Polsce.
Zygmunt Kwieciński, seminarium czwartkowe : „Społeczne aspekty wychowania”, definicja racjonalności emancypacyjnej
XX w. Ośrodek Studiów Kulturowych i Edukacyjnych UMK „Nieobecne dyskursy” (Zygmunt Kwieciński, Lech Witkowski)
Cykl wydawniczy „Studia Kulturowe i Edukacyjne”
Seminarium „Rozwój - Edukacja - Kultura”, Zygmunt Kwieciński, UAM
Krytyka pedagogiki emancypacyjnej.
Krytyka utopijnego optymizmu pedagogicznego
Niemożliwość osiągnięcia ostatecznego wyzwolenia