Skibińska „ Wspomaganie dzieci w uważnym słuchaniu i rozwijaniu słuchu fonematycznego w zakresie potrzebnym do nauki czytania i pisania”
Słuch fonemowy jest to zdolność rozróżniania fonemów, czyli dźwięków mowy ludzkiej, różnicowanie dźwięków mowy, czyli prawidłową analizę i syntezę słuchową wyrazu (wypowiedzi).
W kształtowaniu umiejętności pisania i czytania dominują metody analityczno-syntetyczne. Zakładają one ze dzieci różnicują pojedyncze głoski na początku, w środku i na końcu wyrazów. Mają tak rozwinięta pamięć słuchową że potrafią zatrzymać w niej głoski i posłużyć się nimi w pisaniu i czytaniu. Dobrze rozwinięty słuch fonematyczny jest wskaźnikiem dojrzałości do nauki szkolnej.
Mechanizmy percepcji i pamięci słuchowej:
Słuch fizjologiczny, słyszalność dźwięków
Słuch fonematyczny, umiejętność różnicowania głosek
Analiza słuchowa, zdolność do wydzielania i scalania składników mowy: zdań, wyrazów, sylab i głosek
Pamięć słuchowa
Sprawność w kojarzeniu usłyszanych słów, zaliczenie ich do odp kolekcji
Dostrzeganie zależności pomiędzy wyrazami w wypowiedzi w celu uchwycenia ich sensu
Człowiek nie zachowuje w swoim umyśle i nie przetwarza niepotrzebnych informacji, także dźwiękowych. W systemie słuchowej pamięci bodźce są zatrzymywane przez parę sekund i znikają, jeśli nie zostaną przetworzone na reprezentacje. Te zas kodowane są w formie akustycznej jako:
Układ liniowy dźwięków, np. melodia
Ciąg głosek lub szereg gestów
Pętla fonologiczna to system który umożliwia zatrzymanie w pamięci przemijającej przez około 2 s. informacji akustycznych, np. usłyszanych słów. Umożliwia nam funkcjonowanie w wielu sytuacjach np. kiedy trzeba policzyć coś lub podać sumę. Dzięki niej możliwa jest dźwiękowa analiza słów potrzebnych do wyodrębnienia głosek w nagłosie, wygłosie i śródgłosie.
Można zwiększyć u dzieci zakres pętli f. poprzez odpowiedni trening. Dz. Lepiej rozumieją dłuższe wypowiedzi i same takie formułują. W ramach ćw dz. Zatrzymują w swoje pamięci coraz dłuższe słowa i zdania. Z większą łatwością wyodrębniają w wypowiedziach zdania i słowa, a także głoski w nagłosie, wygłosie i śródgłosie.
Jednym z głównych warunków odnoszenia sukcesu w nauce czytania i pisania jest dobrze rozwiniety słuch fonematyczny. Dużo się poświęca uwagi w wspomaganiu dzieci w rozwijaniu tego słuchu. Najważniejsze są zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające analizie słuchowej(wydzielanie i scalanie składników mowy: zdań, słów, sylab i głosek) rozwijaniu słuchu f. oraz lepszemu dostrzeganiu zależności pomiędzy słowami wypowiedzi potrzebnemu do uchwycenia jej sensu.
ZABAWY I ĆWICZENIA ROZWIJAJACE SŁUCH F.