PAMIĘĆ ABSOLUTNA

Słaba pamięć jest częściej wynikiem złego postępowania człowieka, niż uwarunkowaniem biologicznym. W ciągu dnia jesteśmy tak zaganiani własnymi sprawami, czy to prywatnymi czy zawodowymi, że zapominamy o dbaniu o naszą pamięć, poprzez np. złe odżywianie, używki, brak snu itp. Niżej postarałem się przedstawić najczęściej popełniane błędy podczas eksploatacji jakże bezcennego narzędzia pracy. Unikanie ich kosztuje Cię nie wiele wyrzeczeń i wysiłku, a spowoduje, że będziesz cieszył się dobrą zdolnością przyswajania informacji aż do późnej starości.

• niedobór snu - naukowcy mają podzielne zdanie a propos niedoboru snu; jedni twierdzą, że brak snu znacznie osłabia funkcjonowanie pamięci, a inni twierdzą, że nie ma on jednak bezpośredniego wpływu na pamięć; jednak zmęczenie wywołane jego brakiem ma negatywny wpływ na cały organizm - czujemy się zmęczeni, brak motywacji do dalszej nauki - dlatego ciągłe zarywanie nocy ma ultra krótkotrwały efekt (jeżeli w ogóle jakiś ma... czasami jednak nie ma się wyboru :-( , ale lepiej jest takich przymusowych nocnych dyżurów unikać); 

• brak wysiłku fizycznego - krótko mówiąc: w zdrowym ciele, zdrowy duch; dzięki ćwiczeniom fizycznym nie tylko można sobie wyrobić dobrą prezencję, ale także poprawić pamięć; częsty ruch na świeżym powietrzu ma zbawienny wpływ na zdolność zapamiętywania i koncentracji - dlatego warto wygospodarować codziennie chociaż jedną godzinkę na bieg czy spacer po parku, albo chociaż ćwiczenia ogólnorozwojowe w domu np. dlatego że sport poprawia ogólny stan zdrowia, zwalcza stres i depresje oraz poprawia samopoczucie;

• stres - towarzyszy nam prawie każdego dnia, wiele stresowych sytuacji jest po prostu nie do uniknięcia; dowiedziono jednak, że stres przyczynia się do powstawania nadciśnienia, chorób wieńcowych itp. oraz powoduje złe samopoczucie, zmęcznie, a przede wszystkim niechęć do dalszej nauki - o tym jak zminimalizować skutki stresu

• zła dieta - spożywanie posiłków to nie jest w cale taka prosta sprawa; jeżeli będziesz przyjmował złe paliwo, to silnik w końcu padnie - najważniejsze jest spożywanie dużej ilości warzyw i owoców zamiast frytek i hamburgerów, wody zamiast coli oraz duże ilości ryb morskich, orzechów, mikroelementów itp.; żywienie się jest jednak w pewnym stopniu cechą indywidualną każdego człowieka zależną od gustu i innych upodobań, dlatego zachęcam do przeczytania książek temu poświęconych (a w księgarniach i nie brakuje); 

• brak powtórek - według teorii brytyjskiego psychologa i specjalisty w dziedzinie funkcjonowania pamięci, Alana Baddeleya, prawdopodobieństwo zapomnienia informacji czy zdarzenia zależy od tego, jak często przywołujemy je w pamięci; możliwość   zapomnienia   informacji   jednorazowo   przywołanej   w   pamięci   jest  bardzo duża ¹

• niesystematyczność  - samo powtarzanie nie wystarczy - żeby osiągnąć najlepsze rezultaty trzeba to robić systematycznie (np. za godzinę, za dzień, za miesiąc itp.);

• rozkojarzenie/brak koncentracji - jeżeli zaczynasz się uczyć myśląc o wydarzeniach jakie miały miejsce dzisiaj w szkole, to na pewno będziesz się uczył o wiele dłużej i o wiele szybciej to zapomnisz, niż gdy poświęcisz temu co robisz maksimum swojej uwagi - więcej o tym jak sobie radzić z roztargnieniem podczas nauki w dziale Koncentracja;

• używki - napiszę krótko: wszystko jest dla ludzi, byle z umiarem - pamiętaj, że każdy papieros czy butelka piwa wpływa zabójczo na cały organizm, a w szczególności na pamięć - jak to już w życiu bywa: coś za coś :-);

Unikanie wyżej wymienionych punktów, stanowić powinno minimum w profilaktyce pamięciowej. Natomiast przestrzeganie poniższych powinno sprawić, że nauka będzie dla Ciebie mniej stresująca (jeżeli w ogóle jest :-) , a zapamiętywanie trwalsze:

• najlepiej zapamiętuje się informacje, mając prawdziwy zapał do nauki, a najszybciej - angażując wszystkie możliwe zmysły; 

• nie bój się błędów i porażek - nie udaje Ci się czegoś zapamiętać przez dłuższy czas, pomyliłeś się - pamiętaj, że błędy są nieodłączną częścią nauki - uczymy się na błędach - więc lepiej niech będą mobilizacją do dlaszej, wzmożonej pracy, niż przyczyną depresji; 

• nie od razu Rzym zbudowano - wyznaczaj sobie cel, ale nie próbuj go osiągnąć za wszelką cenę od razu, gdyż może to się skończyć natychmiastowym niepowodzeniem; podziel go na mniejsze etapy ("podcele"), które konsekwentnie realizuj:

• dużych partii materiału najlepiej uczyć się wieczorem i powtarzać rano, natychmiast po przebudzeniu (w trakcie snu najważniejsze informacje są utrwalane, a mniej potrzebne - wyrzucane); warto też podzielić je na mniejsze części i uczyć się ich w różnych kolejnościach; 

• pamiętaj o tym, że obrazy powiększone zapamiętujemy o wiele szybciej niż te naturalnej wielkości - przydaje się to np. przy nauce słówek języków obcych - zrób sobie duże plansze, które zawieś na ścianie tak żeby w ciągu dnia móc co jakiś czas na nie spoglądać; 

• nie przestawaj się uczyć - może to brzmieć dla niektórych strasznie, ale jeżeli nie chcesz za kilkanaście lat nie potrafić zapamiętać prostej listy zakupów, to ćwicz swoją pamięć nieustannie, gdyż każde zapamiętywanie powoduje tworzenie się nowych synaps i połączeń między nimi, których ilość z kolei odpowiada za stan naszej pamięci;

Z pewnością wiesz, że żeby nauczyć się czymś posługiwać i robić to najefektywniej jak to jest tylko możliwe, to na początku trzeba tę rzecz dobrze poznać i zrozumieć jej działanie. Podobnie jest z pamięcią. 

Pamięć ma za główne zadanie (co pewnie nie jest wielkim odkryciem :-) spełniać trzy funkcje. Są nimi:

• zapamiętywanie,

• przechowywanie,

• odtwarzanie informacji.

Każdy człowiek ma je rozwinięte w innym stopniu, ale wszyscy ludzie (poza nieliczymi wyjątkami) mają najgorzej rozwiniętą retencję (czyli przechowywanie i odtwarznie). Cecha ta ma swoje wady i zalety. Wady chyba są oczywiste - problemy z nauką i zapamiętywaniem większych partii materiału, a zalety? I to jakie! Pomyśl sobie czy chciałbyś do końca życia pamiętać wszystkie wiadomości usłyszanie w radio czy w telewizji? - a tak wszystkie dane jakie trafiają do mózgu są selekcjonowane i te ważniejsze zostają zapamiętane, a te mniej ważne skasowane.

Jak powiedział słynny amerykański pisarz, E. G. Hubbard:

,,Dobra pamięć to z pewnością ogromna zaleta, lecz zdolność zapominania jest prawdziwym dowodem wielkości."²

Naukowcy dokonali kilku podziałów pamięci. Najważniejszy jednak jest podział na:

• pamięć bezpośrednią (krótkotrwałą) - pamiętanie bodźców bezpośrednio po ich działaniu;

• pamięć długotrwałą (trwałą) - pamiętanie bodźców, przedmiotów, czynności przez długi a czasem nieograniczony okres czasu.

Właściwość	Pamięć krótkotrwała	Pamięć trwała
Czas przechowywania	kilkanaście sekund do kilku lub kilkunastu minut (np. lista zakupów)	praktycznie nieograniczony (!)
Pojemność	7+/-2 elementy; elementem może być litera, cyfra, figura geometryczna, może być nim także wyraz lub liczba	praktycznie nieograniczona (!); według szacunków Csikszentmihalyi, może sięgać 185 miliardów bitów informacji
Zapamiętywanie	szybkie, nie wymaga wysiłku, przebiega automatycznie	wolniejsze, wymaga zaangażowania i skupienia uwagi
Utrwalanie materiału	powtórki wewnętrzne; w pewnych wypadkach ułatwiają przekazanie materiału do pamięci trwałej	wykrycie wewnętrznej struktury lub znaczenia; uczenie się dowolne
Format zapamiętywanych informacji	akustyczny lub wzrokowy	semantyczny lub wzrokowy
Wrażliwość na zapominanie	duża; informacje zapominane znikają bezpowrotnie	mała; informacje są zapominane pozornie, ponieważ można je odzyskać dzięki stosowanym świadomie, specjalnym strategiom wydobycia, albo też odzyskiwane są spontanicznie, w wyniku reminiscensji (przypomnienia)
Dostęp	łatwy i natychmiastowy	powolny, niekiedy wymaga wysiłku
Format zapisu (kod)	głównie akustyczny i wzrokowy; niekiedy semantyczny	głównie semantyczny; niekiedy wzrokowy lub słuchowy

Istnieje także podział, ze względu na zaangażowane w procesie zapamiętywania zmysły:

• pamięć wzrokowa (wzrokowcy - około 65% ogółu ludności, przyswaja szybciej informacje pisane lub robiąc notatki);

• pamięć słuchowa (słuchowcy - około 20% - najlepiej uczą się przez powtarzanie informacji na głos lub słuchając nagrań);

• pamięć dotykowa (kinestetycy - około 15 % - szybciej zapamiętują nowe informacje jeżeli powiązane są z ruchem - np. podczas chodzenia).

Badania nad pamięcią i jej właściwościami to istny temat rzeka, ale z racji iż strona którą oglądasz poświęcona jest metodom szybkiej nauki, a nie samej tylko pamięci (choć jest to temat równie ciekawy), więc wystarczą nam tylko podstawowe informacje z tego zakresu. 

Pamięć ma nieograniczone możliwości, jednak przypomina mięsień - im bardziej będziesz nad nią pracował tym lepsze wyniki osiągniesz! Porady jak ćwiczyć pamięć i lepiej zapamiętywać znajdziesz na następnych stronach poświęconych pamięci.

10 BARDZO WAŻNYCH RAD

1.	Nauka jest najbardziej efektywna wówczas, gdy sprawia nam  radość.
	Staraj się być zainteresowany przedmiotem, którego się aktualnie uczysz, gdyż naukowcy dowiedli, że lepiej zapamiętujemy rzeczy budzące pozytywne emocje. Jeżeli mimo wszystko nie wykazujesz dużego zainteresowania (np. jesteś z natury umysłem ścisłym, a tu musisz wkuwać budowę okrzemki czy innego glona... :-) to postaraj się je chociażby wzmocnić przez korzystanie z atrakcyjnych źródeł jakimi mogą być np. bogato ilustrowane książki, multimedialne programy komputerowe, internet etc.
2.	Im więcej informacji łączysz, tym więcej zapamiętujesz.
	Podczas nauki angażuj jak najwięcej zmysłów - korzystaj z obrazu (rysuj, rób notatki etc.), dźwięku (mów na głos, słuchaj nagrań etc.) oraz ruchu (wystukuj rytm, spaceruj po pokoju etc.). Wykorzystując różne zmysły na raz zmuszasz umysł do wzmożonej koncentracji, a co z kolei powoduje lepsze przeżucanie wiadomości z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej, czyli usprawnia zapamiętywanie. Postaraj się też rozpoznać, który zmysł podczas nauki najbardziej Ci odpowiada, a co ważniejsze, przynosi największe efekty (tzn. czy jesteś wzrokowcem, słuchowcem czy kinestetykiem) i używaj go w pierwszej kolejności.
3.	Jesteś tym co jesz.
	Twój mózg potrzebuje energii do sprawnego funkcjonowania, dlatego spożywaj duże ilości warzyw i owoców, które są źródłem glukozy i witamin. Nigdy też nie zapominaj o zjedzeniu śniadania - to dzięki temu najważniejszemu posiłkowi mózg (i cały organizm) ma dostarczoną energię po całonocnym odpoczynku.
4.	Sleep deprivation makes you sutpid, a w dosłownym tłumaczeniu: Brak snu czyni cię głupim.
	Jak twierdzi psycholog James Mass mózg potrzebuję 1 godzinę snu na każde 2 godziny pracy kiedy jestemy przebudzeni. Z prostych rachunków wynika, że 8 godzin to idealna liczba snu potrzebna przeciętnemu człowiekowi. Brak snu, twierdzi Maas, powoduje odnoszenie słabych efektów w pracy, skłonnoć do popełnienia wypadków, jest przyczyną wielu chorób a nawet śmierci. Potwierdzeniem o zbawiennym wpływie na naszą inteligencję właciwej porcji snu, może być fakt, że wybitny fizyk Albert Einstein sypiał rednio po 10 godzin dziennie. Poza inteligencją sen wpływa także na naszą urodę - wystarczy spojrzeć na dobrze wysypiającą się Sophię Loren czy Tinę Turner
5.	Jedyne głupie pytania to te, których nie zadajesz.
	3x pytaj! Staraj się dowiedzieć wszystkiego co związane jest z danym tematem - idź do biblioteki, popytaj nauczyciela, poszukaj w internecie i wszędzie indziej gdzie Ci tylko przyjdzie do głowy. Wzmocni się Twoje zainteresowanie (patrz punkt 1), a także dowiesz się wielu nowych i interesujących rzeczy na poruszenie których, nie ma zazwyczaj czasu na lekcji.
6.	Jeśli sądzisz, że potrafisz to masz rację. Jeśli sądzisz,   że nie potrafisz - również masz rację.
	Nie pozwól by ogarnęła Cię jakakolwiek chandra czy zmęcznie wywołane słabą wiarą we własne możliwości. Powtarzanie sobie słów w stylu ,,nigdy w życiu tego nie zapamiętam", ,,jestem za głupi, żeby się tego nauczyć" na pewno Ci nie pomogą, a wręcz przeciwnie - spowodują, że tak na prawdę nauczenie się tego materiału będzie o wiele trudniejsze. Dlatego zawsze kiedy zaczynasz łapać doła - zrób sobie krótką przerwę, przewietrz się i głowa do góry! Nie taki diabeł... :-)
7.	Muzyka zmniejsza stres, łagodzi strach, dodaje energii i  poprawia pamięć. Muzyka sprawia, że ludzie są mądrzejsi.
	Jak dowiódł bułgarski psychiatra i pedagog Georgi Łozanow muzyka ma zbawienny wpływ na zapamiętywanie. Jednak nie może to być dowolna muzyka, tylko taka, która pozwala na wyciszenie się - najlepsze są utwory barokowe i kompozycje takich twórcow jak np. Vivaldi, Bach czy Handel.
8.	Trudności w nauce w 80% związane są ze stresem. Usuńmy  stres, a znikną problemy z nauką.
	Stres w szkole, w domu, w pracy - jak widać jest on nie odłączną częcią naszego życia. Owszem, umiarkowany bywa mobilizujący do pracy, gdyż powoduje wydzielanie adrenaliny, która w odpowiednich ilociach wzmacnia ślady pamięciowe, jednak w zbyt dużych dawkach blokuje drogi prowadzące do zapisanych w pamięci wiadomości.
9.	Mózg ludzki - trampolina, z której możemy się odbić w  magiczny świat geniuszu.
	Odbijaj się od niej stosunkowo często, gdyż zapamiętując od razu część zapominamy. Ustal sobie plan powtórek danej partii materiału (np. za godzinę, za dzień, za tydzień, miesiąc itp.) oraz pamiętaj o tym, że żeby coś na dłużej przenieść do pamięci długotrwałej, liczba powtórek powinna być większa od liczby koniecznej do nauczenia się.
10.	Ze staraj zrozumieniem zapamiętywać się, a sensowniej: Staraj  się zapamiętywać ze zrozumieniem.
	Powyższy przykład chyba mówi sam za siebie: łatwiej zapamiętać i zrozumieć poprawnie zbudowane zdanie tworzące logiczną całość niż kilkuwyrazowy bezsensowny bełkot, czyż nie...?

SZYBKIE CZYTANIE:

- symbol metod szybkiego uczenia się. Tego zagadnienia dotyczyła większość z ponad 300 maili jakie otrzymałem w ostatnich dwóch latach.

Temat pełen dowodów naukowych i zagadek. W toku poznawania zagadnienia sam również zmieniłem poglądy na temat szybkiego czytania. Tony Buzan argumentuje, iż jest ono możliwe, gdyż nie tracimy czasu na zatrzymania na wyrazie i nasz wzrok płynniej się porusza. Paul Scheele sądzi wręcz, że powtarzanie wyrazów w myślach wcale nie poprawia zapamiętania tekstu. Pragnę jednak zwrócić Twoją uwagę na genealogię czytania. Pisano by przenieść informacje wokalne na trwałe znaki. Dlatego czytając musimy czytać znaki fonetycznie. Początkowo robimy to litera po literze, następnie sylabami, wreszcie wyrazami. I tu według mnie tkwi istota szybkiego czytania w czytaniu szybciej niż wyrazami, po prostu rozumienie sensu. Tu przyznaję rację Buzanowi.

Spróbuję wprowadzić Cię w arkana tej niesamowitej umiejętności, więc weź głęboki oddech...zrelaksuj się...

przede wszystkim zastanów się po co chcesz pojąć tę umiejętność (najlepiej napisz to).

Aby czytać z prędkością 1000 słów/min. potrzeba odrobinę praktyki, ale zacząć możesz od pięciuset.

1.Przygotuj potrzebne przybory (książka, wskaźnik [najlepiej długi ołówek lub linijkę], ew. okulary). Ustaw się w pozycji takiej by słońce nie padało w oczy. Koniecznie siedząc (łóżko podświadomie kojarzy się ze snem).

 

2. Teraz najważniejsze: czytaj pół (początkowo trzecią część) linijki na jeden rzut oka (pół sekundy): skup się i nie wracaj wzrokiem do przeczytanego tekstu.

najważniejsze miejsca                       zaznaczaj ołówkiem

w ten sposób                                   rozumiesz kontekst zdania,

nie męczysz oczu,                        oszczędzasz czas,                        to proste,

tylko spróbuj,                        nawet jeżeli czegoś                        nie zrozumiesz

to nie wracaj się,                        twoja podświadomość                        to zanotowała,

reszta wyniknie z                        dalszej części książki,

teraz to tylko                        kwestia treningu.

3.Jeżeli chcesz doskonale zapamiętać i poczuć książkę. użyj czytania trzykrotnego:

a) Przegląd wstępny - Dokładnie czytasz wstęp, przedmowę, bibliografię; całość pozostałą część książki wertujesz (3 sek./str) czytasz interesujące fragmenty. Zapytaj co chcesz się dowiedzieć się z tej książki.

b) Faza główna - czytasz pół linijki jednym rzutem oka. Używając wskaźnika. Zaznaczasz najważniejsze fragmenty ołówkiem (=wskaźnikiem). Nie wracaj się. Z czasem zauważysz, że to nie jest konieczne.

c) Faza końcowa - Wertujesz książkę jeszcze raz dzień po przeczytaniu książki sporządzasz niezbędne notatki, warto wpisać książkę (autor, tytuł, recenzja na 3 linijki) do "zeszytu lektur".

Z czasem docenisz metody szybkiego czytania. Razem z niezbędnymi notatkami dadzą Ci trzy razy krótszy czas czytania książek i trzy razy lepsze zrozumienie.

Mała rada: ten sposób dotyczy książek beletrystycznych; inaczej czytasz książkę telefoniczną i powinieneś inaczej czytać poradniki...jednak wszystkie czytaj jak gazety, tylko to co Cię interesuje...

---