ZMIANA SPOŁECZNA to różnica między stanem

systemu społecznego (grupy, organizacji) w jednym

momencie czasu i stanem tego samego systemu w innym

momencie czasu. PRZYCZYNY ZMIAN SPOŁECZNYCH:

1)Środowisko naturalne np. cofnięcie się lodowca ok. 13 tys. Lat temu

doprowadziło do wzrostu powierzchni lasów i rozwoju

rozmaitych form zwierzęcych, co wywarło wpływ na ewolucję

różnych typów społeczeństwa.2)Procesy kulturowe, którymi są:
· odkrycie czyli odsłonięcie jakiejś istniejącej idei lub prawa

(np. prawo ciążenia, grawitacja zawsze istniała,

ale dopiero w pewnym momencie czasu uczeni

mogli zrozumieć jej naturę i oddziaływanie)

3) wynalazek czyli nowe wykorzystanie lub nowe

zestawienie istniejącej wiedzy (samochód, samolot,

komputery - wynalazki materialne, alfabet, biurokracja,

normy i instytucje społeczne - wynalazki niematerialne)

4)dyfuzja czyli przenikanie cech kulturowych z jednego

społeczeństwa do drugiego. Jest możliwa dzięki migracji,

handlowi, podróżom, może być również skutkiem podboju

jednego społeczeństwa przez drugie. Takie wartości jak wolność

czy demokracja upowszechniają się w taki sam sposób jak

narzędzia czy broń.5)Struktura społeczna czyli różnice pomiędzy

grupami rasowymi, etnicznymi czy religijnymi, a także różnice płci.

6)Ludność - szybki jej przyrost zagraża trwałości zasobów

społeczeństwa, wymusza zmianę wzorów życia społecznego.

Wzrost liczby ludności w miastach zmienił powolny rytm życia w

małych skupiskach miejskich w gorączkowe tempo życia w

nowoczesnych miastach. Natomiast zbyt mały przerost ludności

może w przyszłości zagrażać egzystencji społeczeństwa, może

być zbyt mało pracowników, żeby wyprodukować niezbędne zasoby.

ROZWÓJ SPOŁECZNY to proces kierunkowy napędzany przez

mechanizmy wewnątrzspołeczne - endogenne (zamknięte w ramach

rozważanego systemu), w którym poziom pewnych istotnych zmiennych

jest stale rosnący. ROZWÓJ JEDNOLINIOWY (unilinearny)

czyli taki, w którym sekwencja zmian biegnie zawsze tym samym,

jednym torem, po regularnej, wyznaczonej jakby z góry trejektorii.

ROZWÓJ WIELOLINIOWY (multilinearny) czyli taki, w którym

różne sekwencje zmian maja jedynie zbliżony ogólny kierunek, ale

przebiegają w różny sposób, różnymi torami czy trajektoriami, w

zależności od konkretnych warunków historycznych czy kulturowych

danego społeczeństwa.

POSTĘP SPOŁECZNY to proces rozwojowy, którego

kierunek jest wartościowany, oceniany pozytywnie. Postęp

przybliża nas nieustannie do takiego stanu społeczeństwa,

który realizuje jakieś ważne społeczne wartości, jest

uważany za dobry, sprawiedliwy, szczęśliwy, godny.

Przeciwieństwem postępu jest REGRES, oddalanie się od

takich wysoko cenionych wartości i tym samym zbliżanie się

do wartości przeciwnych. Postępem jest to, co za postęp jest

przez społeczeństwo uważane (podobnie z regresem).

RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA:- PIONOWA - to przemieszczanie się

pomiędzy pozycjami i grupami ulokowanymi na różnych

szczeblach hierarchii stratyfikacyjnych (poruszanie się w

górę i w dół).· Awans czyli uzyskanie wyższej pozycji

zawodowej lub wejście do wyższej grupy zawodowej.· Degradacja

czyli zejście do grupy niżej ulokowanej bądź na niższą pozycję

.- POZIOMA - to przemieszczanie się jednostek lub grup do innej

grupy pozostającej na tej samej pozycji np. zmieniamy firmę, ale

pozostajemy na tym samym stanowisku.- WEWNĄTRZPOKOLENIOWA

- zmiany dokonują się na przestrzeni życia jednego pokolenia

i mogą być związane np. z dostępem do edukacji.
- MIĘDZYPOKOLENIOWA - zmiany dokonują się na

przestrzeni życia kilku pokoleń, np. dziadkowie z wykształceniem

podstawowym, rodzice średnim, a dzieci z wyższym.

Ruchliwość społeczna to teren, na którym bardzo często

ujawniają się występujące w danym społeczeństwie stereotypy,

przesądy i praktyki dyskryminacyjne. Powoduje to że np. dla

mniejszości etnicznych tworzy się pewien pułap osiągnięć, poza

który wyjść nie można, albo nie dopuszcza się kobiet do niektórych

typowo „męskich” zawodów lub płaci się kobietom mniej niż mężczyzną

za pracę na takim samym stanowisku mimo lepszego wykształcenia.
Dlatego też szukają oni kanałów alternatywnych, która nie koniecznie

są akceptowane przez społeczeństwo, jak handel narkotykami,

kradzieże czy prostytucja.SPOŁECZEŃSTWO OTWARTE - to takie, w

którym awans jednostkowy lub grupowy jest nie tylko możliwy, ale silnie kulturowo

oczekiwany i wymagany, np. społeczeństwo amerykańskie.SPOŁECZEŃSTWO

ZAMKNIĘTE - to takie, które wyklucza, bądź w bardzo

dużym stopniu ogranicza możliwości ruchliwości społecznej.

---