NEW AGE -Stał się on popularny szczególnie w latach 50. zwłaszcza na terenie państw wysoko rozwiniętych, nie mniej znalazł też swoich zwolenników m.in. na terenie państw byłego bloku komunistycznego, w tym i w Polsce. Określany jest jako "nowa religia", "nowy ruch parareligijny", "nowa filozofia życia". Z tych zaledwie kilku określeń można wysnuć wnioski, że New Age jest zjawiskiem trudnym do jednoznacznego określenia, szczególnie ze względu na mnogość podejść ogółu do tegoż nurtu. Trudności z określeniem czym dokładnie jest New Age wynikają także m.in. z tego, że nurt ten w krąg swych zainteresowań bardzo różne tradycje, nie jest więc zatem spójnym systemem. New age przejawia się m.in. w muzyce popularnej, sztuce, dążeniach feministycznych, ruchach ekologicznych, medycynie naturalnej, ruchu hipissowskim, wegeterianiźmie. New Age przyrównywany jest do szerokiej rzeki, która łączy w sobie inne nurty. Charakterystyczne jest jednak to, że New Age jako tako nie stara się łączyć tych różnorodnych elementów, ważne jest jedynie to, by wszystkie te elementy pomagały jednostce żyć szczęśliwie, co najczęściej było jednoznaczne z życiem z Naturą.
Kulturowe źródła ruchu New Age:
Ruch ten wyrósł na glebie współczesnej, a przede wszystkim masowej kultury i środków jej przekazu. Związane jest to z tym, że według wielu badaczy wpływ mediów masowych otworzył nową epokę w historii dziejów człowieka. Lata 60 miały wg twórców New Age wyznaczać granicę pomiędzy epoką werbalną i epoką obrazu i dźwięków. W epoce werbalnej człowiek miał poznawać świat za pomocą słowa drukowanego, była epoką racjonalizmu, który zrodził rewolucję naukową i techniczną, podczas gdy okres od lat 70. mamy do czynienia z odbieraniem świata poprzez radio i telewizję, jest też jednocześnie okres ten emocjonalny, świat się przeżywa, a nie rozumie. Dla człowieka nowej epoki - owego właśnie new age'u ważne są wewnętrzne doznania i doświadczenia, stąd tak popularne stały się w owym ruchu metody pozwalające na poznanie wnętrza siebie takie jak medytacja, kontemplacja sztuki, ale także muzyka, seks czy narkotyki. W konsekwencji tego człowiek nowej epoki ucieka od ideologii, instytucjonalizmu raz biurokracji na rzecz relacji bezpośrednich i spontanicznych. małych wspólnot dających większe poczucie bliskości. Istotne jest także to, że New Age spełnia wszystkie potrzeby nowego człowieka, również naukowe, z tym jednak, że spełnia je na sposób inny, bardziej ezoteryczny niż scjentologiczny.
Marian Filipiak drugą przyczynę powstania New Age widzi w zjawisku dezinstytucjonalizacji. Zjawisko te polega na ucieczce w prywatność od instytucji, a spowodowane zostało tym, że człowiek w machinie społecznej, jaką tworzą różne instytucje czuje się odindywidualizowanym trybikiem, nie znaczącym nic dla samej maszyny. Zaznaczyło się to szczególnie w sferze religii. Nastała bowiem epoka, w której odpowiedzi na nurtujące człowieka pytania udzielane mu przez religię, szczególnie katolicką przestały wystarczać. New age z kolei stara się pokonać podział między nauką a religią, dlatego znalazł tylu zwolenników.
Trzecim powodem powstania new age upatruje się w narodzinach epoki industrialnej, czy też postindustrialnej, charakteryzuje się ona bowiem krytyką stylu życia epoki industrialnej i niewydolności cywilizacji przemysłowej, konsumpcjonizmu. Zaopatrywania te znalazły upust w ruchach hippisowskich odrzucających świadomie zachodni styl życia.
W społeczeństwach postindustrialnych pojawiają się nowe style życia, przejawiające się w dwóch obszarach:
na poziomie behawioralnym uwidacznia się to w traktowaniu czasu jako wartości, którą należy rozporządzać według własnego wyboru
na poziomie wartości - dostrzega się dowartościowanie samorealizacji ludzkiej, stawia się nią ponad inne wartości choćby takie jak sukces.
PODSTAWOWE ELEMENTY DOKTRYNY NEW AGE:
Według wyznawców New Age dzieje ludzkości dzielą się na ery, którym nadaje się nazwy znaków zodiaków. Pomimo różnych konfliktów dotyczących tej kwestii, większość ludzi, nie tylko "filozofów" new age dostrzega to, że żyjemy aktualnie w przełomie epoki ryb - dominacji chrześcijaństwa (interesujące jest to, że ryba jest symbolem wyznawców Chrystusa) oraz epoki Wodnika. Według różnych opinii miała się ona rozpocząć już w latach 60 (dowodem byłby kontrkultura i muzyka rockowa), według innych u początku lat 90. XX wieku, jeszcze inni twierdzą, że na dobre rozpocznie się ona w w połowie XXII wieku, bo przeminięciu tzw miesiąca platońskiego (2150 lat) od narodzin Chrystusa.
Zgodnie jednak twierdzi się, że wpływ Wodnika już jest dostrzegalny, a przejawy tego dostrzega się w tym, co dotąd było spychane na margines przez chrześcijaństwo np. w emancypacji kobiet, ruchach ekologicznych, pokojowych ruchów na rzecz Trzeciego Świata. Uważa się, że im prędzej stara epoka przeminie, tym lepiej, gdyż nie charakteryzowała się ona niczym dobrym, wprowadziła dominację patriarchatu, i męskiego punktu widzenia, technikę i śmiercionośny przemysł, rozkwit nacjonalizmów i rasizmu, podział świata na bloki polityczne, wzrost przestępczości pojawiły się nowe choroby oraz uzależnienia od alkoholu czy narkotyków. Według filozofów Wodnika, chrześcijaństwo również wprowadziło wiele złego, a przede wszystkim podział na sacrum i profanum - a co za tym idzie, schizmy, wojny religijne, inkwizycje itd.
Myśliciele New Age, są zwolennikami zniesienia sztucznego kartezjańsko-newtonowskiego podziału na materię i ducha, to bowiem wprowadza kolejne podziały w społeczeństwie, proponują w zamian przyjęcie filozofii monistycznej, według której wszechświat jest organizmem, składającym się niezliczonej liczby różnych elementów. Podążając za takim myśleniem stwierdzić należy, że kosmos jest jedną wielką świadomą psychiką, a wszystkie byty są jedną wielką rodziną.
Również człowiek jest jednostką monistyczną, a więc jej rozwój powinien być rozwojem całości - najprościej mówiąc ciała i duszy. Istotne jest także to, że New Age nie uznaje człowieka za koronę stworzenia, człowiek jest cząstką natury, choć w przeciwieństwie do innych ma tego świadomość - jest to tzw filozofia holizmu, całościowości stworzenia. Ludzie - jako pojedyncze jednostki są więc w myśl holizmu komórkami organizmu jakim jest Ludzkość, dlatego stwierdzenie "Chora ludzkość" nie jest metaforą, a rzeczywistością, ludzi bowiem "toczą" takie choroby jak lęki czy depresji, związane z przekraczaniem Ery.
Filozofowie New Age przyjmują za Pierre'm Teilhardem de Chardinem [Pierre talejrand de szarden], że człowiek jako elementy uniwersum powinien się doskonalić tym samym doskonaląc kosmos, dokonuje się to przez autentyczne poczucie wolności oraz redukcję stresów. Rozwój człowieka ma dwa wymiary: horyzontalny - gdy sięgamy do prawd zakrytych, oraz wertykalna, kiedy sięgamy wgłąb siebie. Można tego dokonać poprzez medytację, medycynę, sny. Co istotne człowiek nie potrzebuje do tego pomocy jakiegokolwiek bóstwa, sam potrafi się doskonalić.
Podkreśla się skrajny indywidualizm oraz subiektywizm doktryn ruchu New Age, wszystko można przeżyć i doświadczyć samemu. Płaszczyznami w których New Age jest całkowicie rozbieżny z chrześcijaństwem są tzw: autokreacja i autosoteriologia, wg których to człowiek może stanowić o sobie, nie jest zależny od religii i kościoła. Związane jest z tym także charakterystyczne dla new age odrzucenie Boga osobowego, przy jednoczesnym "podtrzymaniu" religijności. Ma to jednak być religijność bez Boga a jedynie droga do autokreacji. Popularne więc wśród wyznawców New Age są poglądu dalekiego wschodu, oparte na mistyce i samodoskonaleniu.
Według filozofowów New Age żyjemy już w epoce pos-chrześcijańskiej, swoistego prologu do czasów, kiedy będzie panował indywidualizm a nie kolektywizm oraz pogodzenie występujących dotąd antagonizmów społecznych, krytyka scjentologicznie i nie-magicznie pojmowanej nauki, która odziera ludzi ze złudzeń cudowności istnienia, jedności kulturowej. Zapanuje także nowy ład polityczny, informacyjny czy kulturowy.
Filipiak krytykuje new age jako objaw irracjonalności u progu 3 tysiąclecia. Nie uważa też tego ruchu za filozofię, a jedynie zbiór chaotycznych "recept" na szczeście.
Z Notatek z HiTK:
Podsumowanie ,początki wywodzą się z:
1) krytyki ideałów społeczeństwa konsumpcyjnego
2) poczucia autonomii jednostki
3) ochrony środowiska naturalnego
4) religijjności w formie eklektycznej
5) dążenia do osiągnięcia innych stanów świadomości
3 filary New Age:
1) zapowiedź wielkiego przełomu - najdejścia Ery Wodnika
2) holizm - przekonanie że w każdej cząsteczce istnieje odbicie wszechświata
3) przemiana osobowości - pokonanie granic fizyczności
Cechy charakterystyczne:
1) Brak wartościowania poszczególnych religii
2) Czerpanie z religii różnych kręgów kulturowych
3) Krytyki nauki
4) Krytyka religii zinstutycjonalizowanych
5) Religia to nie to samo co wiara <--- wiara jest bramą do inicjacji.