Patologia ćw I 5.10.2007

Guzy przysadki powodują bóle głowy, nudności, wymioty, obrzęk……..

Podział:

• Makrogruczolaki - powyżej 1 cm

• Mikrogruczolaki - poniżej 1 cm

Podział ze względu na czynność wydzielniczą:

• Hormonalnie czynne

• Hormonalnie nieczynne

3 główne Guzy przysadki:

• Prolaktinoma - produkujący prolaktyne

• Gruczolak - produkujący hormon wzrostu (Akromegalia)

• Choroba Cushinga - nadmiar ACTH (adrenokortykotropiny)

Ad. A

Prolaktyna hamuje wydzielanie gonadoliberyn.

Objawy:

zaburzenia miesiączkowania, brak miesiączki, niepłodność, może wystąpić mlekotok, u mężczyzn- impotencja, spadek libido,

niekorzystny wpływ na kości- osteopenia, osteoporoza;

hirsutyzm (owłosienie męskie u kobiet)

Rozpoznanie:

Gdy stężenie prolaktyny w surowicy > 200mg/ml (norma K-20mg/ml;M- 15mg/ml)

Przy niższym wzroście stężenia: stres, niewydolność nerek, nadczynność tarczycy

Ad. B

Akromegalia

Nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu u dorosłych

Objawy:

Bóle głowy, zaburzenia widzenia, prognatyzm, przerost chrząstki nosa, wzrost gł. tkanek obwodowych, części szkieletu, wydatne fałdy nosowo-gardłowe, zmiany skórne, osteoartropatia, powiększenie narządów miąższowych , nadciśnienie, cukrzyca.

Prognatyzm- powiększenie żuchwy, języka, mowa niewyraźna, obniżenie barwy głosu, impotencja, zaburzenia miesiączkowania, zespół cieśni kanału nadgarstka.

Hormon wzrostu działa za pośrednictwem IGF1 (immunopodobnego czynnika wzrostu typu pierwszego - somatomedyna C )

IGF1 produkowane jest w wątrobie

Rozpoznanie :

Oznaczenie hormonu wzrostu

Niedoczynność przysadki:;

Niedobór jednego lub kilku hormonów przysadki

Przyczyny:

Poporodowa martwica przysadki (zespół Sheehana), nieczynne hormonalne guzy przysadki, guzy okolicy podwzgórzowo - przysadkowej, urazy, autoagresja

………………………… wewnątrznaczyniowe w przysadce może wystapić podczas porodu przy dużym krwotoku.

Objawy: brak laktacji, nie wraca miesiączka i owłosienie, zanik piersi, niskie ciśnienie, kobieta nie interesuje się dzieckiem,……

Karłowatość przysadkowa

Przyczyny: idiomatyczna, uwarunkowana genetycznie, guz, naświetlanie czaszki, karłowatość Larona

Spadek lub brak hormonu wzrostu i bardzo często niedobór gonadotropin

Objawy:

Niski wzrost, niedorozwój płciowy, rozwój umysłowy prawidłowy, gromadzenie tkanki tłuszczowej w nadbrzuszu, okrągłe policzki, cofnięty podbródek, krótki nos, przedwczesne starzenie

Moczówka prosta

Jest to stan chorobowy ędący następstwem niedoboru wazopresyny (hormon antydiuretczny, diuretyna, ADH)

Podział etiologiczny: objawowa (guzy okolicy podwzgórzowo- przysadkowej, uraz, choroby zapalne mózgu i opon mózgowych, samoistnie, rzadko uwarunkowana genetycznie

Objawy: poliuria (3-25l /24h), mocz o gęstości względnej poniżej (1,003g/ml), polidypsja, odwodnienie, zapaść

Różnicowanie: nerwica pragnieniowa, moczówka prosta nerkowa, cukrzyca

Wazopresyna produkowana jest w jądrach nadwzrokowychi trzykomorowych podwzgórza, wiąze się z receptorem V2 w cewkach zbiorczych, co sprawia ze cewka staje się przepuszczalna dla wody

Objawy nadczynności tarczycy

Choroba Gravesa-Basedowa jest to schorzenie autoimmunologiczne czyli powstają przeciwciała

2 przyczyna- wole gózkowe nadczynne

Ad A

Może wystepowiac…………złośliwy, obrzęk przedgoleniowy, schorzenia autoimmunologiczne;

Chorują młode osoby, objawy mocno nasilone

Ad B

Guzki autonomiczne, objawy słabo nasilone - głównie ze strony układu krażenia

Objawy podmiotowe:

• Zła tolerancja ciepła

• Chudnięcie mimo wzmożonego łaknienia

• Nudności

• Częste oddawanie stolca

• Brak miesiączki spadek libido

• Uczucie dyskomfortu w oczodołach

• Bóle głowy, wypadanie włosów

• Zaburzenia psychiczne- niepokój, nerwowość, zaburzenia koncentracji

• Drżenie kończyn, osłabienie mięsni

• Napadowe bicie serca

Objawy przedmiotowe:

• Powiekszenie obwodu szyi, wyczuwalne powiększenie tarczycy

• Zwiekszenie amplitudy ciśnienia tętniczego

• Ciepła, wilgotna skóra

• Wytrzeszcz gałek ocznych

• Rozszczepianie paznokci

• Obrzęk przedgoleniowy

• Niepokój ruchowy

Badania laboratoryjne

• Podwyższony poziom wolnych hormonów 9czsaem tlko fT3)

• Bardzo niskie TSH (nie podwyzsza się po podaniu TRH)

• Niski poziom cholesterolu

Podstawowe badania :

Poziom hormonów TSH, FT3, FT4 - wolne SA aktywne

.

.

.

..

.

Przyczyny:

Brak lub niedorozwój tarczycy badż defekty metaboliczne

Nabyte: promienie RTG, leki, lrazy, niedobór jodu, zabiegi chirurgiczne, uszkodzenie przsadki (wtórna niedoczynność tarczycy), proces auto imunoogiczny

Objawy podmiotowe :

• Przyrost Amasy ciała

• Uczucie zmęczenia

• Zła tolerancja zimna

• Zaparcia

• Zaburzenia miesiaczki

• Spowolnienie ruchowe i psychiczne

• Zimna skóra

Objawy przedmiotowe:

• Obrzęk okołooczodołowy

• Wzrost cisnieneia rozkurczowego

• Chłodna sucha skóra

• Przedłużenie czasu trwania odruchów mieśniowych

• Bradykardia

• Włosy suche, łamliwe

• …………………………………….., płyn w worku osierdziowym

• Brzuch duży rozlany

Choroba Cushinga jest stanem chorobowym powodującym identyczne objawy chorobowe, spowodowane jest jednak nadmiernym wydzielaniem ACTH przez gruczolaka przysadki mózgowej.

Objawy chorobowe

• przyrost masy ciała i w następstwie otyłość; otyłość cushingoidalna - nagromadzenie tkanki tłuszczowej na karku, w okolicach nadobojczykowych, twarzy (tzw. twarz księżycowata) i tułowiu

• ścieńczenie skóry, szerokie rozstępy na skórze brzucha, ud, pośladków, piersi i niekiedy ramion, o barwie purpurowoczerwonej

• trądzik, hirsutyzm

• zaburzenia miesiączkowania

• zaburzenia emocjonalne (depresja, chwiejność emocjonalna, upośledzenie czynności poznawczych, zaburzenia snu)

• nadciśnienie tętnicze

• osteoporoza, złamania kompresyjne kręgów

• cukrzyca lub nieprawidłowa tolerancja glukozy

• osłabienie siły mięśniowej związane z zanikiem tkanki mięśniowej spowodowane katabolicznym działaniem glikokortykosterydów

• charakterystyczna budowa ciała - otłuszczenie twarzy i tułowia i chude kończyny górne i kończyny dolne

• u dzieci - opóźnienie wzrostu kostnego z następową karłowatością

Przyczyny

• każde długotrwałe stosowanie glikokortykosterydów (lub ACTH) w przebiegu leczenia innych chorób (np. astma oskrzelowa, RZS, kolagenozy)

• hiperkortyzolizm endogenny zależny od ACTH

• guz przysadki wydzielający ACTH (choroba Cushinga)

• ektopowe wydzielanie ACTH przez guzy hormonalnie czynne (np. rak płuca owsianokomórkowy, rzadziej rakowiak)

• hiperkortyzolizm niezależny od ACTH

• gruczolak nadnercza

• rak nadnercza

• przerost nadnerczy

Diagnostyka

• testy charakterystyczne dla choroby:

• test hamowania z deksametazonem

• dobowe wydalanie z moczem wolnego kortyzolu i 17-hydroksysteroidów

• ocena rytmu dobowego kortyzolu

• stężenie wolnego kortyzolu i ACTH w osoczu

• test stymulacyjny z CRH (hormonem uwalniającym kortykotropinę)

• MRI przysadki mózgowej

• tomografia komputerowa nadnerczy z użyciem środka kontrastowego

• cewnikowanie zatok skalistych dolnych

• późnowieczorne stężenie kortyzolu w ślinie

• testy niecharakterystyczne dla choroby

• glikozuria i hiperglikemia

• policytemia

• neutrofilia i limfopenia

• hiperlipidemia

• obniżenie stężenia potasu i zwiększenie stężenia sodu w surowicy krwi

• rtg kręgosłupa lędźwiowego ujawniające zaawansowaną osteoporozę

---