Wysiękowe zapalenie opłucnej - gromadzenie się płynu w jamie opłucnej w skutek odczynu zapalnego jej listków z następowymi powikłaniami ze strony ukł. oddechowego i krążenia.
Przyczyny: gruźlica, choroby bakteryjne, wirusowe, nowotworowe, choroby reumatyczne, urazy klatki piersiowej.
Patofizjologia: płyn gromadzi się w zatoce żebrowo- przeponowej, wysoka temperatura, powstają zrosty, zastój wydzieliny w oskrzelach, ucisk na płuca i narządy śródpiersia.
Objawy: kaszel, wzrost temp., kucie w klatce, oddychanie powierzchowne, tępy ucisk w klatce, niewydolność oddechowa
Rehabilitacja:
leczenie farmakologiczne
ewakuacja wysięku
pozycje ułożeniowe
kineza oddechowa
ćw. ogólnousprawniające
Okres ostry: ułożenie na boku zdrowym z wałkiem pod żebrami (od chwili rozpoznania do 14 dni po wchłonięciu wysięku), nie robimy terapii oddechowej, pacjent oddycha sam swoim rytmem, bokiem na wałku - rozciąganie, kilkanaście minut odpoczynku na plecach, zakaz leżenia na boku chorym, ruchy po stronie zdrowej ramionami, skręty tułowia w przód i w tył do 30-45 stopni.
Okres przewlekły (po wchłonięciu) :
ćwiczenia oddechowe ( ćwiczenia przepony- głębokie wdechy i wydechy przeponowe - przepona aktywuje klatkę do pracy, wdech wspomagany ruchami kg, ćwiczenia oddychania torem dolnożebrowy, ćwiczenia rozciągające zrosty - skręty, skłony w str. zdrową, ćwiczenia mięśni międzyżebrowych zewnętrznych, ćwiczenia ogólnousprawniające (rozciaganie zrostó, poprawa czynności oddechowej, zwiekszenie wydolnosc), drenaż bierny - dla wykrztuszania wydzieliny, wibracje, masaż przestrzeni międzyżebrowych, delikatne oklepywanie
Astma oskrzelowa - napadowy lub przewlekła duszność spowodowana czynnościowym zmniejszeniem się światła oskrzeli wskutek reakcji na czynnik alergiczny. Charakteryzuje się nadreaktywnością oskrzeli i odwracalną obturacją dróg oddechowych.
Objawy: napady świszczącego oddechu, uczucie lęku, uczucie cięzaru w klatce, nadmierne rozdęcie klatki piersiowej, zasinienie powłok skórnych, wydzielanie lepkiej, śluzowatej wydzieliny.
W czasie napadu:
farmakologia
nauka przyjmowania pozycji rozluźniających (na jeźdźca, woźnica)
masaż klatki piersiowej i obręczy barkowej
wzdychanie lub potok słowny
wydech przez zamknięte usta
nauka stabilizacji obręczy górnej
Rehabilitacja:
ćwiczenia ogólnousprawniające o charakterze wydolnościowym
korekcja postawy
ćwiczenia z mała intensywnością np. basen
nauka włączania przepony podczas oddychania
nauka prawidłowego oddychania (wdech krótki długi wydech)
ćwiczenia oddechowe z aktywacją toru przeponowego
inhalacje
POCHP -przewlekła obturacyjna choroba płuc, stan chorobowy charakteryzujący się niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, wynika z przewlekłych stanów zapalnych oskrzeli i rozedmy płuc.
Objawy: kaszel, odkrztuszanie plwociny, duszność, przedłużony wydech, krwioplucie
Diagnostyka: oglądanie pacjenta, sinica, ocena sposobu oddychania (dominuje tor górno-żebrowy, zanika dolnożebrowy i przeponowy), stan odżywienia BMI, objawy serca płucnego, spirometria, rtg klatki, pulsoksymetria, gazometria krwi tętniczej, tk
Rehabilitacja:
ćwiczenia oddechowe przeponowe sterowane
ćwiczenia ogólnousprawniające (przeplatane oddechowymi, duże tempo - wydolność)
zmniejszenie napięcia mm. klatki piersiowej : masaż klatki, sprężynowanie
wzmocnienie mm. brzucha
nauka efektywnego kaszlu i odkrztuszania
drenaż (leżenie do odkrztuszenia lub 30 min, lekkie oklepywanie, masaż przestrzeni)
ćw. min 3x w tyg. po 20 min
Rozstrzenie oskrzeli - trwałe rozszerzenie (workowate lub walcowate) końcowych odcinków średnich i drobnych oskrzeli ze zmianami zapalnymi ich ścian oraz tkanek otaczających w wyniku przewlekłych chorób oskrzeli, płuc i opłucnej.
Objawy: uporczywy kaszel, ropno- śluzowa wydzielina, zaostrzenie choroby - gorączka, dreszcze, wychudzenie, niedokrwistość, pałeczkowate palce, paznokcie szkliste, okrągłe, zespół serca płucnego
Rehabilitacja:
drenaż bierny dla danych segmentów wg Dobrowolskiego:
Pozycje złożeniowe:
- to takie ułożenie pacjenta, by z oskrzeli pod wpływem siły grawitacji nastąpił odpływ wydzieliny,
- drenaż bierny, ułatwienie odkrztuszania wydzieliny i osuszanie oskrzeli (najlepiej po przebudzeniu, przed śniadaniem)
- powoduje zmniejszenie procesów zapalnych, poprawa wentylacji płuc, przygotowanie do brandoskopii i zabiegu chirurgicznego,
- ułatwienie odkrztuszania wydzieliny zalegającej w świetle oskrzeli, rano na czczo, wieczorem przed kolacją lub 2 godziny po.
- kkd powinny być zgięte w biodrach i kolanach- lepsze rozluźnienie mięśni brzucha,
- przed ułożeniem pacjent zażywa środek wykrztuśny i rozszerzający oskrzela; 15- 20 min wcześniej,
- pacjent w pozycji drenażowej zostaje 60 min, 2x 3 dziennie lub 30 min, 4x 6 dziennie, rozpoczynając od 15- 30 min,
- w pozycji Trendelenburga nie pozostaje więcej niż 30 min, zaczynając od 10 min.
- kiedy rozszerzenie oskrzeli występuje w większej ilości segmentów, układa się chorego w odpowiednio dobranych pozycjach drenażowych, rozpoczynając od górnych płatów płuc.
- Kinezyterapia oddechowa:
- ćwiczenia przepony z oporem,
- ćwiczenia uruchamiające odcinki klatki piersiowej o mniejszej ruchomości (oddychanie dolnożebrowe)
- ćwiczenia ogólnousprawniające stosujemy we wczesnym okresie rozstrzeni oskrzeli (mogą spełnić rolę czynnego drenażu)
- elementy ćwiczeń korekcyjnych, zajęcia sportowo- relaksacyjne,
- początkowy okres choroby (forma czynnego drenażu, gry i zabawy sportowe)
Rozedma płuc - przewlekła choroba pęcherzyków, oskrzelików płucnych polegająca na utracie elastyczności i rozdęcia, zniszczenie przegród międzypęcherzykowatych, płuca niedostatecznie opróżniają się w czasie wydechu.
Objawy:
- duszność wysiłkowa,
- kaszel,
- wdechowe ustawienie klatki piersiowej,
- plucina ropno- śluzowa,
- sine zabarwienie powłok skórnych,
- palce pałeczkowate,
- zanik oddechu dolnożebroego i poprzecznego
- spadek siły przepony i mięśni brzucha
Rehabilitacja:
Kinezyterapia:
- ułożenie w pozycjach ułatwiających odksztuszanie zalegającej wydzieliny,
- drenaż czynny ( np. wg Hassa : zestaw 4- 8 ćwiczeń wykonywanych rano i wieczorem, nie należy jeść przynajmniej 2 godz przed ćwiczeniami.)
- nauka efektywnego kaszlu,
- ćwiczenia oddechowe,
- ćwiczenia rozluźniające,
- ćwiczenia czynne mięśni brzucha,
- korekcja postawy ciała.
Stosujemy także w kinezyterapii:
• ćwiczenia wydechu z opaska nieelastyczna na dolnych partiach żeber w siadzie, staniu i chodzie (wdech - 1 krok, wydech - 3 kroki)
• ćwiczenia rozluźniające klatki piersiowej w formie rytmicznych, luźnych skłonów, skrętów, skrętoskłonów tułowia ; można je jednak wykonywać u tych pacjentów u których nie stwierdzono niewydolności oddechowej
• ćwiczenia w formie gwizdu lub dmuchania zapobiegające uruchomieniu mechanizmu wentylowego
• ćwiczenia przepony w leżeniu na plecach z kkd ugiętymi, ramiona wzdłuż tułowia, można oporować np. woreczkami, głowa ma być na niewielkiej poduszce; najlepszy efekt dają ćwiczenia przy współudziale terapeuty, który układa ręce na brzuchu i klatce piersiowej pacjenta. Ćwiczenia te początkowo trwają 10 minut a potem wydłużamy je do 20 - 30 minut
• ćwiczenia ogólno - kondycyjne, maja zastosowanie na początku choroby, zawierają dużo ćwiczeń korekcyjnych