PEDAGOGIKA SPOLECZNA - odpowiedzi


PEDAGOGIKA SPOŁECZNA - ODPOWIEDZI

  1. Biografie

Helena Radlińska:

Twórczyni pedagogiki społecznej w Polsce. Głosiła ideę wychowania, za pomocą którego pragnęła budować „lepszą przyszłość”. Pierwszym krokiem na drodze do osiągnięcia niezbędnych przeobrażeń miało być kształtowanie czynnych i twórczych postaw.

Postawy tego rodzaju powinno cechować:

Oznacza to, że pedagogika w ujęciu Radlińskiej jest zaangażowana w proces przebudowy społecznej i wykracza poza obszar tradycyjnego stosunku wychowawczego typu nauczyciel-uczeń. PRACE: Kto to był Mickiewicz?, Podstawy wychowania narodowego i inne.

Aleksander Kamiński:

Wg Kamińskiego, pedagogika społeczna jest nauką praktyczną, ma służyć aktualnym potrzebom społecznym i jednostkowym, powinna koncentrować się na problematyce środowiska wychowawczego.

Wyróżnił 3 typy działań wychowawczych:

- kontakt oparty jest na indywidualnym stosunku wychowawca- wychowanek;

- wychowanie zespołowe w grupie odpowiednio zostało zaktywizowane wychowawczo;

- wychowanie przebiega w toku ulepszania środowiska siłami tegoż środowiska.

W organizowaniu środowiska Kamiński proponuje uwzględnić czynniki:

Mary Richmond:

Dała podstawy do opracowania metody indywidualnego przypadku w pracy socjalnej. O pracy z indywidualnym przypadkiem mówiła ona jak o zorganizowanym, zaplanowanym procesie współpracy z klientem, na drodze której dochodzi do rozwiązania problemu jednostki. Pomoc ta ma mieć charakter wielospecjalistyczny, o szerokim spektrum działania.

Wśród przykładów pracy z jednostkami, przedstawia nam wiele trudnych, skomplikowanych i poważnych problemów. Podkreśla, że sukcesy osiągnięte w pracy z jednostkami mogą mieć miejsce wyłącznie w przypadku zaangażowania opiekuna społecznego w problem jednostki. Podaje ona również zasady, według których pomocnik socjalny winien pracować ze swym klientem. Należy:

Ryszard Wroczyński:

Uznaje konieczność interwencji w pozaszkolnym środowisku życia dziecka. Kładzie nacisk na stymulowanie wyzwalania się w tym środowisku bodźców rozwojowych wspomagających proces dydaktyczno- wychowawczy szkoły oraz osiąganiu celów i realizowaniu zdań, które stają przed szkołą jako podstawową instytucją wychowawczą.

  1. Geneza i rozwój pedagogiki społecznej w Polsce:

Narodzenie PS przypada na rok 1908 (pierwsza próba sformułowania przedmiotu i zadań pedagogiki społecznej przez Helenę Radlińską w pracy Z zagadnień pedagogiki społecznej). Jest to okres tworzenia podstaw teoretycznych pedagogiki społecznej w Polsce. Przesłanki koncepcji pedagogiki społecznej Radlińskiej w pracy: Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego (1935) (wzajemny i aktywny stosunek jednostki i środowiska). Od roku 1950 przerwa w PS, w 1957r. zjazd uczniów i studentów Radlińskiej i reaktywacja PS. W Polsce obfitość prac teoretycznych i badań empirycznych. Rozwój naukowy przypada na lata 60. i 70 (np. czasopisma Pedagogika społeczna, Wychowanie poza szkołą). W latach 80-tych nastąpił kryzys w PS, obnażanie ograniczeń myśli i praktyk pedagogicznych (duże znaczenie polityki!), powstają koncepcje przeciwko urabianiu wychowanków. W 1999r. reforma w systemie edukacji, w służbie zdrowia, administracji kraju (zapotrzebowanie na myśl naukową PS i racjonalne rozwiązania w pracy socjalnej).

Tło historyczne: zabory, II Rzeczypospolita, okres okupacji, początek Polski Ludowej,

Czynniki, które wzbudziły zainteresowanie problemami społecznymi: pobudki: patriotyczne, dobro narodu, jego odrodzenie, krzewienie kultury narodowej, odczuwanie związku z przeszłością; czerpanie z dorobku H. Kołłątaja, S. Staszica i innych, problem roli środowiska w procesie wychowawczym i organizowania środowiska wychowawczego, sposoby profilaktyki szerzenia się patologii społecznej.

Problemy: obrona przed warunkami środowiskowymi hamującymi i obniżającymi życie i rozwój człowieka, życie i edukacja człowieka w starszym wieku, problemy sieroctwa, rodzin niepełnych,

  1. Funkcje pedagogiki społecznej + definicje:

    1. Kompensacyjna - wyrównywanie braków utrudniających prawidłowe funkcjonowanie; może dotyczyć jednostki lub grupy społ.; Może być:

        • pośrednia (np. pomoc w organizowaniu warunków życia)

        • bezpośrednia (np. zasiłek)

  • Profilaktyczna - redukowanie zagrożeń zw. z patologiami (alkoholizm, przemoc, narkomania, prostytucja, wandalizm); prowadzenie szkoleń, organizacja czasu w inny sposób; mogą je organizować różne instytucje państwowe;

  • Doskonalenie - rozwijanie osobowości ludzi w taki sposób, żeby nastąpiła zmiana w naszym otoczeniu.

    • OPIEKA- forma świadcząca w tych wszystkich sytuacjach życiowych, w których ludzie dotknięci nieszczęśliwym układem wydarzeń losowych nie umieją lub nie mogą dojść do sił, aby samodzielnie pokonać trudności, np. domy małego dziecka

    WSPARCIE - pomoc w sytuacjach trudnych, rodzaj interakcji , pomoc w sytuacjach problemowych; działania nieformalne i nieprofesjonalne, wynikające z dobrych chęci, pobudek moralnych, religijnych; przedmiotami wsparcia mogą być sąsiedzi, koledzy, znajomi; typowymi sytuacjami wymagającymi wsparcia są sytuacje przeciążenia, konfliktu, ubóstwa materialnego, duchowego, izolacji społecznej, uzależnień np. alkoholizm, lekomania, pracoholizm.

    POMOC - oznacza działania jednostki albo określonej grupy czy też instytucji na rzecz drugiego człowieka, który znalazł się w sytuacji problemowej, przełomowej, niepomyślnej, której nie będzie w stanie własnymi siłami przezwyciężyć; działania pomocowe mają na celu przywrócenie stanu normalności.

    TERAPIA - działania ukierunkowane na osiągnięcie pożądanego stanu zdrowia (fizycznego i psychicznego) przy pomocy różnych zabiegów: leczenia, psychoterapii, hipnoterapii, bioenergoterapii.

    PREWENCJA - oddziaływanie na społeczeństwo przez wymierzanie sprawiedliwości w sprawach karnych; wyróżniamy prewencję ogólną negatywną (odstraszanie potencjalnych sprawców przez istnienie kar) oraz prewencję pozytywną (kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa przez wymierzanie sprawiedliwości w sprawach o przestępstwa).

    SIŁY SPOŁECZNE - cechy, zdolności, możliwości do podejmowania działań; źródłem sił społecznych jest motywacja (np. organizacja drużyny piłkarskiej)

    KAPITAŁ LUDZKI - ekonomiczny zasób wiedz, umiejętności, zdrowia i energii witalnej zawarty w każdym człowieku i społeczeństwie jako całości, określający zdolność do pracy, do adaptacji do zmian w otoczeniu oraz możliwości kreacji nowych rozwiązań.

    1. Marginalizacja, jej znaczenie, osoby nią zagrożone, powody:

    To brak uczestnictwa jednostki w życiu gospodarczym, kulturalnym, politycznym. Jeśli brak jest uczestnictwa, to występuje marginalizacja lub wykluczenie ze społeczeństwa.

    Etapy: 1. Problemy finansowe - są przyczyną nie brania udziały w imprezach kulturowych (kino, teatr); ZAGROŻONE: osoby bezrobotne (trwałe bezrobocie), osoby z patologiami w rodzinie, osoby z niskim wykształceniem, samotne matki, osoby niepełnosprawne i chore, osoby skazane, osoby starsze, pracujące dzieci, mniejszości etniczne i religijne, sieroty, osoby samotne, uchodźcy.

    Powody marginalizacji:

    1. Kluczowe  pojęcia pedagogiki społecznej:

    ŚRODOWISKO - to wszystko co nas otacza i co na nas wpływa; zestaw osób oraz grup oddziałujących na człowieka; kształtuje każdą osobę podczas jej rozwoju częściowo determinując jej poglądy zachowania i możliwości.

    WYCHOWANIE - całość zamierzonych oddziaływań środowiska społecznego, przyrodniczego na jednostkę, trwające całe życie; wychowanie naturalne, instytucjonalne, samochowychowanie; oddziaływanie to ma wpływ na stosunek jednostki do otaczającego świata, kształtowanie się systemu wartości, norm, celu życia;

    SOCJALIZACJA - to proces nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości; trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie; największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy Kościół).

    SIŁY SPOŁECZNE - cechy, zdolności, możliwości do podejmowania działań; źródłem sił społecznych jest motywacja (np. organizacja drużyny piłkarskiej).

    SIŁY LUDZKIE - uzdolnienia i cechy jednostek i grup społecznych wyróżniające się lub mogące się wyrazić w jakiejkolwiek dziedzinie aktywności.

    POTENCJAŁ ROZWOJOWY - ???

    1. Środowisko jako podstawowy termin i obszar działania, rodzaje środowiska.

    Wg H. Radlińskiej środowisko to zespół warunków, wśród których znajduje się jednostka i czynniki kształtujące jej osobowość, oddziałujące stale lub przez dłuższy czas.

    Ze względu na rodzaj bodźców R. Wroczyński wyróżnia środowisko:

    Każdy człowiek posiada swoje własne środowisko składające się z czynników obiektywnych i subiektywnych kształtowanych, odczuwanych i przetwarzanych indywidualnie i niepowtarzalnie.

    Rodzaje środowiska:

    1. Rodzina jako środowisko wychowawcze, pojęcie rodziny, rodzina w historii, różne aspekty rodziny jej funkcje.

    Rodzina jako środowisko wychowawcze - to zespół bodźców ukierunkowanych celowo na wartości społeczno-moralne jej członków.

    Rodzina - podstawowa grupa społeczna, złożona z osób połączonych stosunkiem małżeńskim i rodzicielskim.

    Typy rodziny:

    Funkcje rodziny:

    Rodzina w starożytnym Rzymie:

    Rodzina w starożytnej Grecji:

    1. Problemy pedagogiki społecznej:

    Ubóstwo: brak dostatecznych środków materialnych do życia, jako bieda niedostatek. Stan poniżej pewnego zmiennego w czasie progu dochodowego lub progu realizacji potrzeb w odniesieniu do jednostki, rodziny lub grupy społecznej.

    Przyczyny:

    * cechy i zachowania ludzi, które uniemożliwiają im osiągnięcie sukcesu we współzawodnictwie ekonomicznym, np.

    * państwo

    Bezrobocie: jest zjawiskiem społecznym, polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

    Przyczyny:

    Bezdomność: względnie trwała sytuacja człowieka pozbawionego dachu nad głową albo nie posiadającego własnego mieszkania (dobrowolnie wybrany styl życia - np. włóczęgostwo, desperacka decyzja - np. uchodźstwo, własne bądź cudze zachowania dewiacyjne - np. odtrącenie od ogniska domowego, zdarzenia losowe - np. trzęsienie ziemi, wadliwa polityka społeczna - np. deficyt mieszkaniowy).

    Syndrom 3B: bieda, bezrobocie, bezdomność!

    Cechy rodzin dotkniętych bezrobociem:

    1. Kształcenie ustawiczne jako obszar pedagogiki społecznej.

    Kształcenie ustawiczne dorosłych to proces systematycznego uczenia się, stałego odnawiania, doskonalenia i rozwijania kwalifikacji ogólnych i zawodowych następujący po zakończeniu obowiązku szkolnego lub wydłużonej edukacji stacjonarnej i trwający przez cały okres aktywności zawodowej. 

    Kształcenie może odbywać się poprzez uczestnictwo w:

    a także:

    Kształcenie ustawiczne może być sprawą indywidualnej jednostki (podnoszącej swoje kwalifikacje z własnej inicjatywy i na własny koszt), bądź też może być projektowane, organizowane i finansowane przez pracodawcę. W takim przypadku kształcenie ustawiczne pracowników jest elementem uczenia się organizacji.

    Ważną kwestią jest również wytworzenie przekonania, że ustawiczne kształcenie dorosłych jest warunkiem koniecznym dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa w nowej rzeczywistości polskiej, a także światowej, iż nieustannie następujące zmiany doskonalące są wyrazem prawidłowego rozwoju gospodarczego i społecznego. Trzeba też przyjąć za rzecz oczywistą, iż ciągły rozwój kwalifikacji, nabywanie wiedzy są wprawdzie warunkiem skutecznego działania, ale są również towarem na rynku pracy.

    1. Problemy współczesnej cywilizacji - nowe uzależnienia i  zagrożenia - Internet, globalizacja, emigracja.

    2. Pedagogika społeczna wobec problemów człowieka starego.

    Problemy osób starszych:

    Gerontologia - jest nauką o starości i o wszystkich związanych z nią zjawiskach i problemach. Jej nazwa utworzona została ze słów pochodzenia greckiego: geras - starość, geron - starzec lub mędrzec, logos - nauka.

    Nauki współpracujące z gerontologią:

    Społeczeństwo jest stare jeśli:

    Czynniki wpływające na starzenie się:

    Instytucjonalne formy pomocy: Nieinstytucjonalne formy pomocy:

    Geragogika - jest jedną z nauk gerontologicznych, wspomaga prawidłową adaptację do starości; analizuje ostatnia fazę życia ludzkiego, diagnozuje sytuację życiową ludzi starych, określa główne czynniki warunkujące proces starzenia się; prowadzi badania nad przedłużeniem i optymalizacja warunków aktywnego życia osób w wieku poprodukcyjnym.

    1. Edukacja ekologiczna - nie obowiązuje.

    2. Czas wolny jako obszar zainteresowań pedagogii społecznej.

    Czas wolny - jest to jaki posiada do swojej dyspozycji jednostka po wykonaniu swoich obowiązkowych zadań, takich jak praca zawodowa, nauka w szkole i w domu czy niezbędne zadania domowe; czas wolny jest racjonalnie przeznaczany na takie zajęcia jak:

    Historia:

    Funkcje:

    Czynniki determinujące ludzkie zachowanie w czasie wolnym:

    Formy spędzania czasu wolnego: