Sieć IMGW 2000 posterunków opadowych - tylko odczyt wysokości opadów, raz na dobę o godzinie 6:00 GMT, przypisuje jej wartość poprzedniej dobie. 200 posterunków meteorologicznych - oprócz sumy wysokości opadu, dokonuje się odczytów temperatury, wilgotności, prędkości i kierunku wiatru, obserwacje wizualne -zachmurzenie, stan pokrywy gruntu, widzialność, rosa, deszcz, mgła. Odczyty co najmniej trzy razy w ciągu doby (6, 12, 18 GMT). 50 stacji meteorologicznych - dokonuje się tych samych obserwacji co na posterunkach, oraz dodatkowo ciśnienie atmosferyczne, temperatura gleby, rodzaje chmur, określa się natężenie zjawisk (np. mgły). Odczyty dokonywane są najmniej trzy razy dziennie stacje synoptyczne). 2 lub 3 obserwatoria meteorologiczne - pomiary odbywają się ciągle, całą dobę. Wyznacza się elementy związane z promieniowaniem słonecznym, sondowana jest atmosfera w pionie, oznaczanie CO2, SO2, NO. Zasady obowiązujące meteorologów: 1.) Zasada porównywalności - pomiary wykonane przyrządami działającymi na takiej samej zasadzie; wprowadzone jednakowe terminy obserwacji na całym świecie (6, 12, 18 GMT). 2.) Reprezentatywności (wybór miejsca pod obserwacje meteorologiczną) - punkt pomiarowy powinien charakteryzować jak największy obszar. 3.) Warunek ciągłości (dotyczy klimatologii) - do opracowań ciąg danych z minimum 10 lat, na świecie 40. Posterunki specjalistyczne - dotyczą jednego lub wybranej grupy elementów np. aktynometryczne- obserwacja promieniowania słonecznego. Średnia doba słoneczna - jest to czas pomiędzy kolejnym górowaniem słońca nad danym punktem, czas ten zmienia się z długością geograficzną. Czas miejscowy (czas słoneczny, lokalny) - Tm=Tśe-1h+l (l-szerokość geograficzna punktu). Czas uniwersalny - czas Grinitch. Ciśnienie atmosferyczne [P] -jest to nacisk słupa powietrza o wysokości od górnej granicy atmosfery do powierzchni ziemi. Zależy ono od wysokości n.p.m., im niżej tym ciśnienie większe. 1 hPa=3/4 mmHg; 1 hPa=1mb Ciśnienie normalne -jest to wartość ciśnienia atmosferycznego wyznaczona na średniej wysokości poziomu morza 1013,24 hPa. Wartość średnia roczna w Polsce=1015 hPa. Pomiarów dokonujemy za pomocą: barometru (aneroid) barografu (barogram -na nim zapisuje się dane) barometru stacyjnego (rtęciowy) Poprawki stosowane przy pomiarze P barometrem rtęciowym: na wysokość n.p.m. (otrzymaną wartość sprowadzamy do poziomu morza) ze względu na szerokość geograficzną (sprowadzamy do szerokości 45^0) ze względu na temperaturę (rozszerzalność rtęci; sprowadzamy do temperatury 0 ^0C) poprawka instrumentalna (niedokładność noniusza) Promieniowanie słoneczne: nauka nosi nazwę aktynometrii. Promieniowanie słoneczne (krótkofalowe) -promieniowanie widzialne. Promieniowanie słoneczne całkowite -p. bezpośrednie+ p. rozproszone. Promieniowanie odbite - promieniowanie długofalowe (cieplne). Natężenie promieniowania słonecznego: jest to ilość energii jaka dociera do powierzchni jednostkowej, wystawionej prostopadle do padania promieni, powierzchni idealnie czarnej, w jednostce czasu. I 1[W/m^2]=1400 [cal/cm^2 min] Stała słoneczna: jest to natężenie promieniowania słonecznego wyznaczonego na górnej granicy atmosfery przy średniej odległości słońca od ziemi. I0=1,98 [cal/cm^2 min]. Bilans promieniowania: Q^*=KŻ±K­±LŻ±L­ KŻ -promieniowanie krótkofalowe, całkowite K­ -promieniowanie krótkofalowe, odbite LŻ -promieniowanie zwrotne atmosfery L­ -promieniowanie odbite, długofalowe Albedo A -jest to procentowy stosunek promieniowania dobitego do promieniowania padającego. Dla gruntu 10-40%, dla użytków zielonych 20%, dla wody i śniegu 50-80%. Usłonecznienie: jest to czas trwania bezpośredniego promieniowania słonecznego U [h]. Średnio w Polsce 6h; w zimie 2-3; w lecie 12-13; zaś jesienią i wiosną 4-6 godzin. Pomiaru dokonuje się za pomocą Heliografu. Zależy ono m.in. od szerokości geograficznej, pory roku, zanieczyszczenia atmosfery. Usłonecznienie względne: jest ot usłonecznienie rzeczywiste do usłonecznienia maksymalnie możliwego. Temperatura powietrza: uwarunkowana od promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni czynnej. Wielkość fizyczna określająca stopień ogrzania danego ciała. t^0C=5/9(t^0F-32); t^0F=9/5t^0C+32; t^0C=T^0K-273 Temperatura rzeczywista: w danej chwili Temperatura średnia dobowa-roczna 6-7^0C średnia rzeczywista temperatura powietrza: tśr=(t1+t2+...+t24)/24; wprowadzony w 1971, na posterunkach meteorologicznych od 1995 tśr=(t6+t12+t18+t00^*)/4 t00^*- wartość z termogramu. Od styczna 1996 tśr=(tmax+tmin+t6+t18)/4 Gradient temperatury: jest to zmiana temperatury wraz z wysokości, przyjmuje się że jest to zmiana temperatury na 100 m wysokości. Dla powietrza suchego ok. 1^0C na 100m, dla wilgotnego 0,4-0,6^0C na 100m. Inwersja temperatury: przygruntowa: w swobodnej atmosferze Geneza powstania: z wypromieniowania (w nocy) niewielkie wysokości, kilkanaście, kilkadziesiąt metrów. inwersja frontowa inwersje mechaniczne (lokalne) inwersje orograficzne (lokalne) kotliny obszarów górskich. Zjawisko izotermii: Meteorologiczne pory roku: 5Łwiosna, jesień<15; 15Łlato; zima -średnia dobowa Ł0 Sezon wegetacyjny tśr/dł5 Dni gorące tmax/dł25; dni upalne tmax>30; dni przymrozkowe tmin<0; dni mroźne tmax<0^0C. Wskaźniki wilgotności powietrza: Wilgotność właściwa: zawartość pary wodnej w powietrzu do masy tego powietrza q [g/kg] Wilgotność bezwzględna: masa pary wodnej na jednostkę objętości powietrza (absolutna) a [g/m^3] (gęstość) Prężność pary wodnej: ciśnienie pary wodnej e [mb]; [hPa]; [N/m^2] Niedosyt wilgotności powietrza: różnica pomiędzy maksymalną prężnością p.w. a jej prężnością rzeczywistą Dd=E-e [mb]; [hPa]; [N/m^2]. Wilgotność względna: procentowy stosunek rzeczywistej prężności p.w. do maksymalnej f=e/E*100% Punkt rosy: nasycenie powietrza parą wodną Emax td [^0C] a=217*e/T; q=622/(p.-0,378e). Wartości liczbowe prężności pary wodnej (e) i wilgotności bezwzględnej (a) w przedziale temperatur -15:15^0C są prawie jednakowe. Maksymalne wartości e=15-16 mb i przypadają na miesiące letnie. Wilgotność względna wciągu roku 60-80%. Niedosyt wilgotności w ciągu lata 5-8 [mb]. Wilgotność względna: fśr=(f6+f12+f18+f24)/4 -do 1995; fśr=(2f6+f12+f18)/4 ; wyznaczamy za pomocą: higrometru, higrografu, psychrometru[e=E-a(t-t')p; E- max prężność pary wodnej zależna od temperatury. Psychrometr Asmana: odczytujemy t (suchy) i t' (mokry); Dt=t-t'; z tabeli 11 dla Dt +e i - D; z tabeli 13 dla Dt +f; z tabeli 6 td dla e z poprawką. W Polsce na obszarach nizinnych ostatnie przymrozki wiosenne zanikają na ogół w maju, a miejscami już w kwietniu, pierwsze przymrozki jesienne zjawiają się przeważnie w październiku, na wybrzeżu w listopadzie. W polskich górach ostatnie przymrozki wiosenne mogą zdarzyć się jeszcze w końcu czerwca, pierwsze jesienne zaś już w końcu sierpnia.

CHMURY Warunki powstawania: atmosfera, powietrze musi zawierać parę wodną odpowiednia temperatura t Łtd (t- temp. wilgotnego, td- temp punktu rosy) powietrze musi zawierać jądra kondensacji (np. drobne pyły, zanieczyszczenia powietrza) Powstawanie: jednorodne -składają się albo z kryształków lodu, albo z cząstek wody, nie ma z nich opadu. niejednorodne- zarówno z cząstek wody i z kryształków lodu, tylko z tych chmur powstaje opad. Ze względu na genezę powstania: konwekcyjne - przemieszczanie się powietrza w pionie, chmury o budowie pionowej. wślizgowe - cirrusy piętro wysoki. Piętro wysokie 5000-13000 [m] -jednorodne, zbudowane tylko z kryształków lodu, zwiastują pogorszenie pogody, chmury wślizgowe. 1.) Cirrus Ci (pierzaste) - zbudowane z białych, delikatnych włókien lub wąskich pasm. Ma jedwabisty połysk i włóknisty wygląd. 2.) Cirrocumuluc Cc (pierzasto kłębiaste) - cienka biała ławica, płat lub warstwa chmur złożona z bardzo małych członów w kształcie ziaren itp. (np. smugi kondensacyjne) 3.) Cirrostratus Cs (pierzasto warstwowe) - przejrzysta, biaława zasłona, z chmur o włóknistym lub gładkim wyglądzie, pokrywająca niebo całkowicie lub częściowo, przez którą bez problemu przebija się słońce (zjawisko halo). Piętro średnie 2000-7000 [m] 4.) Altocumulus AC (średnie kłębiaste) - chmura jednorodna, z kryształków lodu lub cząstek wody, brak opadów, przypomina cirrocumulus lecz na większe ziarna. 5.) Altostratus As (średnie warstwowe) - chmura mieszana, pada śnieg, deszcz, krupa śnieżna, nie są to deszcze ulewne. Piętro niskie d0 2000 [m] 6.) Nimbostratus Ns (deszczowo warstwowe) - warstwa, ciężka, gruba, nie przebija przez nią słońce. Związana z frontem ciepłym. Pada wszystko oprócz gradu. Opady długotrwałe (kilka, kilkanaście dni). 7.) Stratocumulus Sc (warstwowo kłębiaste) - chmura jednorodna z kryształków lodu. 8.) Stratus St (warstwowe) - przypomina mgłę, schodzi do powierzchni ziemi, chmura jednorodna z cząstek wody, może wypaść mżawka. Budowa pionowa od 500 [m] do piętra wysokiego 9.) Cumulus Cu (kłębiaste) - chmura jednorodna z cząsteczek wody. 10.) Cumulonimbus Cb (kłębiasto deszczowe) - chmura niejednorodna, pada wszystko łącznie z gradem. Związane z nią są wyładowania atmosferyczne. Chmura- ziemia- piorun; chmura-chmura-błyskawica; dają bardzo durze, obfite opady.

---