Fizjologia - wykład 3

Metody badania procesów trawiennych.

• Określanie strawności (pozorne, rzeczywiste lub biodrowej)

- badanie spożycia i kolekcja kału

- woreczki porowate z próbkami paszy zawieszonej

- badanie in vitro

• kaniulowanie i katertyzacja przewodu pokarmowego naczyń krwionośnych i limfatycznych

- kaniula T pojedyncza i wielokrotna

- kaniula mostkowa pojedyncza lub wielokrotna

- kraetery do przewodu ślinowego trzustki żółciowego

Modyfikacja przewodu pokarmowego

- przecięcie przełyku

- mały żołądeczek/żwacz

- wycięcie jelita ślepego, grubego

Rejestr zjawisk:

- rejestr MMC

- RTG

Do zaobserwowania trzy cykle z czego pierwsza faza trwa u różnych zwierząt określony czas np u szczura ok 15 minut, u psa lub człowieka ok 2 godzn a u cielaka ok 35 minut.

Rejestracja zjawisk neuronowych i elektrycznych:

Rejestr elektryczny mięśniówki gładkiej dwunastyniczy -> MMC (migrujący komplex mioelektryczny).

Cielętom implantuje się kateter do przewodu trzustkowego (coś) dwunastnicą i 2 srebrne elektrody. Rejestruje się aktywność MMC (czas trwania cykli i ich potencjał czynnościowy( i przeprowadza się kolekcje soku trzustkowego (przed po i w czasie karmienia) w celu określenia wpływu soku i wyrzutu białka w soku.

Regulacja pobierania pokarmu:

- antyodżywcze

- woda

- odżywcze

- skłądniki mineralne

- dodatki paszow, probiotyki i antybiotyki

Jednostki:

g lub kg suchej masy/ kg masy ciała

g lub kg suchej masy/kg masy metabolicznej

g lub kg/ kg ^0,75 u bydła i świń

g lub kg/kg ^0,67 u drobiu

- regulacja przez ośrodkowy ukłąd nerwowy - głównie podwzgórze (międzymózgowie)

- krótkie okresy - nadmierna żarłoczność (hiperfalia)

Regulacja poprzez sprzężenie zwrotne, uruchamiane poprzez bodźce z ukłądu pokarmowego/wątroby/układu nerwowego.

ośrodek sytości - dominujący u zwierząt gospodarskich.

W podwzgórzu zlokalizowane są dwa ośrodki regulacji pobierania pokarmu.

- ośrodek łaknienia - boczne części podwzgórza

w neuronach ośrodka łaknienia są głównie receptory adrenergiczne typu alfa (mediatory - noradrenalina i jej antagoniści) pobudzanie ośrodka prowadzi do zwiększenia apetytu.

- ośrodek sytości (część środkowa podwzgórza)

W neuronach recptory cholizoergiczne a substancje przekaźnikowe to acetocholina, pobudzenie ośrodka prowadzi do zmniejszenia apetytu.

Czynniki zwiększające apetyt:

- agoniści naradrenaliny w receptorach alfa: dopamina, serotonina i GABA

- hormony: glikokortykoidy, wzrostu (GH, STH) tarczycy

Czynniki obniżające:

- pepydy: bombezyna, CCK, somatostatyna, VIP

- Hormony: kalcytonina, glukagon, insulina

Funkcjonowania ośrodka sytości:

pokarm żołądek

Rozciągnięce ścian żółądka

Zwiększenie aktywności skurczowej => bombezyna => pierwszy sygnał zwolnieni

ciśnienie w części odźwiernikowej => somatostatyna => pobieranie pokarmu

dopływający pokarm

Jelito, dwunastnica ... trzustka

wzrost wydzielania CCK => podwzgórze

i Somatostatyczne w jelicie i trzustce => zaprzestanie jedzenia

Wzrost syntezy enterostatyny =>

Somatostatyna i enterostatyna to inhibitory pobierania pokramu.

Do czynników długoterminowych kontroli zaliczna jest leptyna uwalniana z adiptocytów pod wpływem wchłoniętych składników pokarmowych mogą działać na uwalniane leptyny bezpośrednio lub pośrednio przez insuline.

Leptyne jest także wytwarzana w żołądku i może mieć też udział w krótkoterminowej kontroli przyjmowania pokarmu w ujemnej interakcji z produkowaną w żołądku greliną.

Funkcjonowanie ośrodka łaknienia:

- sygnałem do rozpoczęcia jest opróżnienie przewodu pokarmowego z treści

- spadek cukru we krwi

- spadek peptydów we krwi

- wystąpienie odruchów warunkowych

Obniżenie stężenia cukru we krwi - główne źródło energii dla neuronów mózgowych - jest czynnikiem zwiększającym apetyt.

Regulacja pobierania pokarmu jest inna u przeżuwaczy niż u monogastrycznych. Obecność przedżołądków w występujących w nich procesów fermentacyjnych obniżyły znacznie CCK wydzielanej przez śluzówkę dwunastnicy.

Dorosłe przeżuwacze:

Przedżołądki

Fermentacja węglowodanów

LKT + gazy

Pobudzenie chemireceptorów w błonie śluzowej przedżołądka

informcja nerwem błędnym dociera do ===> podwzgórza

Dane ostopizk (? coś tu źle zapisałam) fermentacji i wypełnienia żwacza

Wzrost LKT we krwi jest czynnikiem obniżającym apetyt, wzrost kw. tłuszczowych z lipolizy tł zapasów zwiększa pobieranie pokarmu.

Ośrodek łaknienia i sytości współdziałają na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Pobudzanie ośrodka łaknienia wyzwala uczucie głodu prowadząc do chęci pobierania pokarmu. Pokarm jest pobierany do czasu pobudzenia ośrodka sytości, który hamuje apetyt.

Regulacja pobierania wody:

- Ośrodkowa - w podwzgórzu

- obwodowa - związana z pobudzaniem osmoreceptorów w naczyniach krwionośnych

Wpływ innych czynników na pobieranie pokarmu:

- forma fizyczna paszy istotna u przeżuwaczy - rozdrobniony pokram przemieszcza się szybciej niż włókno (włókna)

- strwaność - pasze o nieskie jstrawności dłużej zalegają w przewodzie pokarmowym

- zawartość białka w dawce - niedobór obniża pobieranie u świń drobiu i przeżuwaczy.

- dodatek mocznika - do dawki niedoborowej w białko zwiększa pobranie.

- zawartość NaCl - sód podawany w lizawkach zwiększa pobieranie

- zawartość wody - podawana razem z paszą dla drobiu czy świń zmniejsza pobranie

- smak, zapach - pokarmy słodkie pobudzają apetyt koni świń i psów, gorzkie np śruta rzepakowa zmniejsza pobranie, kwaśne pobudza apetyt u owiec.

Procesy trawienne monogastryznych:

pokarm jest źródłem różnych składników odżywczych

- węglowodanów - celuloza, hemiceluluza, pektyny, skrobie zapasowe

- lipidy - roślinne zawierają NNKT, fosfolipidy, steroidy, i zwierzęce zawierają kwasy tłuszczowe będące substancjami energetycznymi i pełniących funkcje biologiczne (składniki błon i błoniastych struktur wewnątrzkomórkowych)

- białka - (roślinne i zwierzęce) - będące źródłem AA wykorzystywanym jako materiał budulcowy, energetyczny, substraty do produkcji hormonów i innych związków azotowych.

- witaminy - składniki enzymów tkankowych będących katalizatorami reakcji chemicznych

- sole mineralne.

Procesy trawienne:

pokarm rozdrobniony i nawilożony śliną, uformowany w kęs przechodzi do cieśni gardłowej, następnie do korzenia języka - połknięcie (mimowolne). Ośrodek połykania w rdzeniu przedłużónym. Siłą mięśni i grawitacji przechodzi dalej do przełyku (ruchy perystaltyczne).

W fazie końcowej połykania następuuje odruchowe otwarcie zwieracza wpustu do żołąka (drogi aferentne i eferentne biegną w nerwach błędnych).

motoryka żołądka:

Zołądek jest miejscem trawienia i magazynowania pokarmu. Funkcje mafazynowe pelni częśc prosymalna odbywajcy się w części dysalnej (obwodowa częśc trzonu, część odźwiernika).

Regulacja aktywności żółądka:

1. Układ nerwowy

- współczulny - odziaływuje hamująco

- przywspółczulny - działa pobudzająco

2. Humoralna

a. część pobudzająca:

- gastryna - peptyd wydzialany w odźwierniku, dwunastnicy

- motyliny - ppepyd wydzialany w jelicie cienkim

- insulina - hypogikemia pobudza aktywność ruchową.

b. czynniki hamujące:

- glukagon - hypoglikemia hamuje motorykę

- sekretyna - peptyd z dwunastnicy, hamuje motorykę zwłaszcza gdy treść jest zakwaszoa i zawiera dużo tłuszczu

- GIP - żołądkowy peptyd hamujący

Aktywność ruchowa żołądka w początkowym okresie pobierania pokarmu jest mała, następnie nasila się i maleje w miarę jego opróżniania.

Skurcze żołądka rejestruje się za pomocą umieszczonych w nim baloników - obserwuje się zmiany ciśnienia w różnych fazach trawienia (podczas ruchów mieszania się treści i jej przesuwania)

---