Gazometria:

• pH - norma 7,35 - 7,45

• H+ - 35 - 45 nmol/l

• pO2 (ciśnienie parcjalne tlenu) - norma 65 - 100 mm Hg (10,00 - 13,33 kPa)

• pCO2 (ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla) - norma 35 - 45 mm Hg (4,27 - 6,0 kPa)

• HCO3 (stężenie molowe jonów wodorowęglanowych) - norma 22 - 26 mmol/l

• SpO2 (saturacja) - norma 95 - 99%

• BE (zapas/niedobór zasad) - norma +/- 2,5 mEq/l

Kwasica oddechowa

Przyczyny:

- hipowentylacja (przyczyny mózgowe - uszkodzenie ośrodka oddechowego, depresja przez leki; uszk. rdzenia kr.; nn. przeponowych, przepony, chorobach płuc - astma, rozdema, rozstrzenie, zapalenie, serce płucne)

Leczenie:

• przyczynowe

• objawowe - intubacja i podłączenie do respiratora

Zasadowica oddechowa

Przyczyny:

- hiperwentylacja (pobudzenie ośrodka odd. - salicylany, teofilina, toksyny bakteryjne, silne bodźce nerwowe - ból, zimno; hipoksja, zmiany organiczne OUN - ch. naczyniowe, zaburzenia psychiczne)

Leczenie:

• przyczynowe

• objawowe (tylko u osób bez hipoksji) - oddychanie do plastikowego worka, leki uspokajające, działające depresyjnie na ośrodek oddechowy - benzodiazepiny, barbiturany

Kwasica metaboliczna

Przyczyny:

• cukrzyca

• zatrucie etanolem, metanolem, glikolem etylenowym, salicylanami - prekursory kwasów

• niewydolność nerek

• kwasice cewkowe (upośledzenie wydalania H+, utrata zasad)

• utrata zasad przez p. pok. - biegunka, przetoki zewnętrzne, trzustkowe, jelitowe

• zawał, NZK, wstrząs

Leczenie:

- NaHCO3 (węglan sodu) - natrium bicarbonicum - 8,4% (w 1ml - 1 mmol)

Zasadowica metaboliczna

Przyczyny:

• nadmierna utrata H+ lub Cl- (wymioty, biegunka chlorkowa, diuretyki, mukowiscydoza)

• nadmierna podaż zasad - NaHCO3

• hormonalne - podaż GKS, mineraloKS, hiperaldosteronizm, z. Cushinga, hipokalemia

Leczenie:

• przyczynowe

• objawowe - chlorek potasu (Kcl) 15% (wlew kropelkowy), 0.9% NaCl, płyn żołądkowy - 0,5l

Płynoterapia

Krystaloidy

Są to wodne roztwory:

• soli mineralnych takich jak chlorek sodu, chlorek potasu, chlorek wapnia, chlorek magnezu,

• soli kwasów organicznych, np. octan sodu, mleczan sodu, cytrynian sodu,

• niskocząsteczkowych węglowodanów.

Są tanie, łatwo dostępne, pozbawione reakcji uczuleniowych na ich przetoczenie. Powszechnie stosowane preparaty to:

• sól fizjologiczna - 0,9% roztwór wodny chlorku sodu,

• płyn wieloelektrolitowy - tzw. PWE,

• płyn Ringera mleczanowy i bezmleczanowy oraz jego modyfikacje,

• mieszanka soli fizjologicznej z 5% roztworem glukozy w stosunku 2:1 (tzw. "2:1").

Krystaloidy po przetoczeniu dożylnym szybko przechodzą do przestrzeni pozanaczyniowej, jedynie na krótko uzupełniając objętość osocza.

Koloidy

Są to wodne roztwory substancji wielkocząsteczkowych, najczęściej polimerów glukozy lub pochodnych żelatyny. W przeciwieństwie do krystaloidów pozostają dłużej w osoczu nie przechodząc szybko do tkanek. Lepiej uzupełniają straty osocza. Roztwory koloidowe są droższe od krystaloidów. Wszystkie z nich mogą powodować reakcje uczuleniowe (szczególnie dekstrany i w mniejszym stopniu żelatyny) ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie, a niektóre z nich upośledzają krzepnięcie krwi (głównie dekstrany) lub mogą utrudniać oznaczenie grupy krwi. Do koloidów należą preparaty:

• skrobia hydroksyetylowana - HES (HAES) - izotoniczne lub hipertoniczne, Voluven w stężeniach 6% i 10%

• żelatyna modyfikowana - Gelofusin

• dekstrany (40 i 70)

• albuminy

Koloidem jest także osocze, chociaż nie jest ono typowym płynem infuzyjnym.

---