Drzewa to największe i najdłużej żyjące organizmy na Ziemi

Wśród roślin drzewiastych najstarsze na świecie są [prawdopodobnie] krzewy, i tak w Pensylwanii
w USA znaleziono krzew borówki - Gaylussacia brachycera, której wiek określa się na 13 000 lat,
oraz krzewy kreozytowe (Larrea tridentata) z rodziny Zygophyllaceae rosnące na pustyni Mojave w Kalifornii, mające 10 000 - 12 000 lat.

W lasach Wasatch Mountain stanu Utah rośnie klon osiki Populus tremuloides. Zajmuje 43 ha powierzchni, połączony
wspólnym [po części] systemem korzeniowym. Jego wiek szacowany jest na ponad 10 000 lat.
Na Mt Read. w Tasmanii odkryto zespół genetycznie identycznych okazów przedstawiciela zastrzalinowatych - Lagarostrobos franklinii.
Naukowcy oceniają wiek tego stanowiska znacznie powyżej 10 000 lat. Również na Tasmanii, w okręgu World Heritage
naukowcy australijscy odkryli krzew Lomatia tasmanica - przedstawiciela rodziny Protaceae.
Jest to jedyna znana populacja tej unikalnej rośliny, znanej również jako King's Holly.
Wszystkie żyjące egzemplarze tego gatunku są genetycznie identyczne i rozmnażają się jedynie wegetatywnie.
Metodą węgla radioaktywnego obliczono wiek skamieniałych fragmentów liści, identycznych z żywymi, na 43 600 lat.
Wszystkie powyższe informacje dotyczą klonów [osobników rozmnażających się w sposób wegetatywny].
Interpretując te dane w inny sposób, można twierdzić, że dane stanowisko istnieje tak długo, natomiast wiek żywych osobników jest znacznie niższy.

Za najstarsze drzewo świata uważa się sosnę sędziwą (Pinus longaeva).
Rośnie ona w Ameryce Północnej w Kalifornii, w Górach Białych. Najstarszy zbadany egzemplarz nosi nazwę „Matuzalem”, zaś jego wiek wynosi ponad 4 780 lat.
Inny, nazwany „Prometeuszem”, niestety niefrasobliwie ścięty i badany „post mortem”, miał 4 844 słoje.
Kolejnym rekordzistą jest Fitzroya cupressoides, przedstawiciel Cyprysowatych - Cupressaceae, rosnący w pd. Chile i Argentynie.
Pochodzące z Chile drzewo osiągnęło wiek 3 622 lat.
Do drzew, którym udało się przekroczyć wiek 2 000 lat zaliczają się jeszcze:
- sosna oścista (Pinus aristata) - 2 425 lat,
- sekwoja wieczniezielona (Sequoia sempervirens) - 2 200 lat,
- sosna (Pinus balfouriana) - 2 110 lat.
Być może podobny wiek osiągnęły również:
- szydlica japońska (Cryptomeria japonica),
- cis pospolity (Taxus baccata),
- welwiczja przedziwna (Welwitschia mirabilis).

Zróżnicowanie pod względem rozmiarów jest wśród drzew bardzo duże. Mamutowiec olbrzymi - Sequoiadendron giganteum jest rekordzistą pod względem wysokości, grubości.
Np. objętość drewna najpotężniejszego mamutowca „Generał Sherman” [wysokość - 83,52 m, pierśnica - 8,85 m] szacuje się na ponad 1500m³ - To mniej więcej tyle ile wynosi objętość mieszkań jednego pionu w dziesięciopiętrowcu!!!

Najstarsze żyjące drzewa mają około 3300 lat. Ich drewno jest bardzo trwałe. Drzewa, które padły 1000 lat temu, mają jeszcze zdrowe drewno. Drzewa te rosną w Stanach Zjednoczonych, w Kalifornii, na zachodnich zboczach gór Sierra Nevada, na wysokości 1500 - 2000 m n.p.m. Rejon ten jest obficie zraszany chmurami niosącymi wilgoć znad Pacyfiku.
Obecnie 92% drzewostanów mamutowca jest własnością państwa i znajduje się pod ochroną.

Najwyższym drzewem na świecie był eukaliptus królewski(Eukaliptus regnans), ścięty w roku 1885 w Mt. Baw Baw w Victorii, Australia - mierzył on podobno
470 stóp (143,25 m) . Eukaliptusy królewskie rosną jednak bardzo szybko i nie dożywają sędziwego wieku.
Aktualnie najwyższy eukaliptus mierzy „zaledwie” 96,7 m.
Do najwyższych drzew należą również sekwoje wieczniezielone - Sequoia sempervirens.
W wieku 1500 - 2200 lat osiągają 90-110 m wysokości. Aktualnie to do nich należy rekord wysokości. Konkretnie do drzewa nazwanego Stratosphere Giant, wysokiego na 368 stóp i 4 cale (112,34 m),
przy pierśnicy 5,18 m, rosnącego w Humbold Redwoods State Park w Kalifornii.
Lasy sekwojowe robią imponujące wrażenie. Drzewostany są bardzo gęste i dają nawet 15 000 m³ drewna z 1 ha.
Kolejnym gatunkiem, pretendującym do tytułu „najwyższego” jest daglezja - Pseudotsuga menziesii.
Jest to jedyny przedstawiciel rodziny Pinaceae, który przerósł 100 m - najwyższy okaz, Doerner Fir (znany wcześniej jako Brummit Fir), mierzy 100,28 m, przy pierśnicy 3,54 m.

Najgrubszym znanym drzewem na świecie jest cypryśnik Taxodium mucronatum, rosnący w Meksyku w Santa Maria del Tule, Oaxaca. Ma średnicę 10,82 m [obwód 34 m !!!] przy wysokości 43 m (Little, 1980).

Potężnym drzewem jest też platan wschodni (Platanus orientalis) rosnący w Azji koło Taszkientu - osiągnął on wiek 2000 lat i ponad 20 m obwodu pnia.
Do olbrzymich drzew należą baobaby afrykańskie (Adansonia digitata), drzewo kapokowe (Ceiba pentandra) w Afryce, dracena właściwa - „drzewo smocze” (Dracena draco) na Wyspach Kanaryjskich - osiągają one na grubość ponad 30 m obwodu.
Żyją one jednak stosunkowo krótko, bo 800-1000 lat.
Również niektóre drzewa uprawne osiągają sędziwy wiek. Np. oliwka europejska (Olea europaea) żyje do około 2000 lat.

Najstarsze polskie drzewo, to cis (Taxus baccata) z Henrykowa Lubańskiego, liczący według Cezarego Pacyniaka 1 250 lat.
Najstarszym polskim drzewem które ścięto z użyciem siekiery jest dąb wykopany niedawno obok stopnia wodnego na Wiśle w Krakowie, pochodzi on z 758r. p.n.e.
Najstarszym żyjącym na ziemi do dziś gatunkiem drzewa jest miłorząb, gatunek ten istnieje już ponad 200 mln lat!
dowiedz się o nim więcej...
Jedynie sagowce - Cycadales, mają dłuższą historię - sięgającą 270 mln lat wstecz, chociaż przedstawiciele żyjących do dziś gatunków pojawiły się dopiero we wczesnym trzeciorzędzie, około 50-60 mln lat temu.

Wykaz źródeł:
http://www.botanik.uni-bonn.de/conifers/ - szczególnie godne polecenia,
http://www.nps.gov/seki/bigtrees.htm
http://www.saber.net/~talltrees/
http://www.rmtrr.org/oldlist.htm
http://waynesword.palomar.edu/ww0601.htm

Adam Łapott
drobiazgi - Barbara Teszler

W lesie pod Kołobrzegiem rosną dwa zabytkowe dęby. Najstarszy w Polsce dąb szypułkowy "Bolesław" liczący około 800 lat, wysokości 30 m, średnica korony 18 m. Obwód pnia na wysokości 1,3 m od ziemi wynosi 691 cm. Młodszy "Warcisław" ma w obwodzie 720 cm, wysokość 37 m, wiek 640 lat co plasuje go na piątej pozycji wśród najstarszych drzew tego gatunku w Polsce.
Oba dęby uznane jako pomniki przyrody.

---