Doktryny polityczno- prawne (ćwiczenia) 26.10.2010r.
Protagoras z głowy!
Platon zasługuje na oddzielne zajęcia. Był uczniem Sokratesa. Jego myśli obrazuje proces krystalizowania się w greckiej polis polityki na skutek racjonalizacji etyki. Opiera się na fundamencie etycznym i realizacji celów etycznych. Polityka jest środkiem tych postulatów.
epistemologia- pytania o rację bytu
eschatologia - zajmuje się problemem gromadzenia wiedzy
etyka- zajmuje się postawami jakie są i jakie być powinny
polityka - pewien obszar etyki zajmującej się obszarem wspólnym, założony na płaszczyźnie polis
Dopiero Arystoteles stworzył z polityki odrębną naukę, dziedzinę. Wszyscy komentatorzy szukali ucieczki do idealizmu. Platon wywodził się z arystokratów, był szlachetnie urodzony; jednym z przodków jej matki był sam Solon. Potępiał egalitaryzm polityczny. Chwalił wszystko, co istniało przed polis.
Idealizm filozoficzny- dotyczy sfery metafizycznej. Otaczająca nas rzeczywistość materialna, poznawalna zmysłami ma charakter wtórny, ponad którą istnieje rzeczywistość idealna, pierwowzór rzeczywistości materialnej, poznawalnej wyłącznie rozumem, a więc nasza rzeczywistość nie wyczerpuje się w jednym kierunku bytu. Nadaje słowom kompletnie nowy sens. Świat idei wg Platona znajdował się w przestrzeni kosmicznej, międzyplanetarnej. Można przy pomocy rozumu poznać świat idei. Kiedy umieramy nasze dusze powracają do świata idei, a potem powracają na ziemię. Teorie anamnezy - dusza jest czymś łączącym się z światem idei. Polis jako wspólnota ludzi jest bazą do (Politea- „Państwo”, Nomoi- „Prawa”) Idealiści filozoficzni opisują świat jaki jest i święcie wierzą, że tak jest.
dusza człowieka jest punktem wyjścia. Istnieje silna paralela między jednostką a wspólnotą.
Teoria organiczna/organistyczna- Platon koncentruje się na tym, co niematerialne. Zajmuje się paralelą między duszą a wspólnotą. Dusza składa się z trzech elementów: rozumu, energii, pożądliwości. Z tych idealnych części ma składać się idealna wspólnota. Naturalne predyspozycje, wartość, obecność danej cnoty determinuje przynależność do danej grupy. Sprawiedliwość- imperatyw wykonywanych obowiązków i umiarkowanie - te dwie cnoty muszą posiadać wszyscy, bez wyjątku. Cnota męstwa determinuje przynależność do grupy tzw. strażników, odpowiedników energii. Mądrość- przynależność do grupy mędrców. Do pożądliwości należą ci, którzy nie posiadają tych dwóch cech. Dla Platona najważniejsza jest wartość danego społeczeństwa (naturalizm!) każdy może być użyteczny (sofokracja). Świat pochodny jest sumą marnych kopii świata idealnego. „Im dalej od ideału, to tym bardziej rzecz daleka jest od ideału i jest bardziej podatna na zepsucie”. Chciał stworzyć ideał, któremu nie pozwoli na ruch. Należy zatrzymać czas, ponieważ ruch czyni wszystko zawsze gorszym. Mędrcy są w stanie obcować z ideałami. Umieją dostosować rzeczywistość do ideału i kształtować ją. Każdy w państwie Platona wykonuje zajęcie zgodne z jego predyspozycjami. Rządzący to nie są egoistyczni oligarchowie. Platon był Grekiem, myślał podobnie jak każdy Grek, że grupy społeczne są na swoim miejscu, że są sobie wzajemnie potrzebne, koncentrował się zatem nie na władzy, lecz na rządzeniu. Nie ma podziału na gorszych i lepszych, każdy działa zgodnie z własnymi predyspozycjami (naturalizm!). U Platona występuje kontratyktualizm, kolektywizm połączony z egoizmem. Jaki cel przyświeca takiej wspólnocie? Szczęście duchowe. Każdy jest go w stanie osiągnąć zgodnie z własną miarą. Wspólnota musi się tak rozwijać, by szczęście płynęło z harmonii opartej na hierarchii. Platon stworzył idealny model. Wszystko co jest w ruchu ulega degeneracji. Zmiana ustroju jest skutkiem rozłamu w klasie rządzącej. Trzeba coś zrobić, by utrzymać jedność w łonie klasy rządzącej, dlatego Platon eliminuje takie instytucje jak: rodzina, własność prywatna, instytucja publiczna, prawo ( w sensie normatywnym). „Nomoi” napisał Platon pod koniec życia, gdy realizacja jego planu w Syrakuzach nie powiodła się. Za centrum postawił prawo, ponieważ człowiek jest zbyt zmienny, nieumiarkowany. Można utrzymać ideał prawa, które zostaną ulepszone. Nocne Zgromadzenie (stowarzyszenie modernizujące prawo) obradowało w nocy, przy czym nie będzie to prawo miał znamion prawa mędrców. W II modelu idealnym nie ma żadnych praw obywatelskich, całkowita reglamentacja sfery publicznej. Platon był zwolennikiem komunizmu koszarowego. Jakiekolwiek poglądy Platona w modelach platońskich odbijają się konkretne nastroje, modele ustrojów przyszłych. Obserwacje łączy w swej filozofii. XIII w. - Tomasz z Akwinu dokonuje akceptacji Arystotelesa dla nauk kościelnych, natomiast Platona usunięto w cień.