Wytaczarko -frezarki

Rys.1


Wytaczarko frezarki stanowią grupę obrabiarek których podstawowymi zabiegami obróbkowymi jest wytaczanie otworów i frezowanie płaszczyzn, a przeznaczeniem produkcyjnym obróbka korpusów. Zastosowanie wyposażenia normalnego i specjalnego umożliwia wykonywanie różnorodnych zabiegów obróbkowych.
Z tego względu wytaczarko-frezarki należą do najbardziej uniwersalnych obrabiarek i są stosowane przede wszystkim w produkcji jednostkowej i małoseryjnej.
Wielkościami oznaczeniowymi wytaczarko-frezarek są: średnica wrzeciona, wymiary powierzchni roboczej stołu, posuw stołu oraz wrzeciennika.

Wytaczarko-frezarki są budowane w różnych odmianach konstrukcyjnych, spośród których najczęściej są stosowane:


- wytaczarko-frezarki ze stołem krzyżowym i nieprzesuwnym stojakiem, które są wykonywane ze wspornikiem wytaczadła lub ze skróconym łożem, tzn. bezwspornikowe (rys.a).
- Wytaczarko-frezarki z przesuwnym stojakiem które mogą mieć łoże poprzeczne lub mogą być wykonane jako płytowe z przesuwnym stojakiem (rys.b).
Wytaczarko-frezarki z łożem poprzecznym mają sztywniejszy stół i są stosowane przede wszystkim do robót frezarskich. Natomiast wytaczarko-frezarki płytowe są przeznaczone do obróbki ciężkich i dużych przedmiotów ustawianych na stałej płycie.
Charakterystyczną cechą wytaczarko-frezarek jest rozwiązanie zespołu wrzecionowego, wyposażonego w dwa współosiowe wrzeciona. Poniżej rysunek przedstawia jednobieżny napęd wrzeciona.


Wrzeciona wytaczarko-frezarek mogą mieć napęd dwubieżny lub jednobieżny. W przypadku napędu dwubieżnego obydwa wrzeciona są ułożyskowane niezależnie i mogą się obracać z różnymi prędkościami.
Takie rozwiązanie umożliwia jednoczesną obróbkę przy zastosowaniu różnych parametrów skrawania dla narzędzi osadzonych we wrzecionie wewnętrznym oraz dla narzędzi osadzonych na tarczy planującej połączonej na stałe z wrzecionem zewnętrznym. W przypadku napędu jednobieżnego, który ze względu na większą dokładność obróbki jest obecnie częściej stosowany, wrzeciono wewnętrzne nie ma niezależnego łożyskowania i obraca się z taką samą prędkością jak wrzeciono zewnętrzne.

Wysuwane wrzeciono wewnętrzne służy do wytaczania, gwintowania itp., dlatego jego końcówka jest przystosowana do mocowania narzędzi w wewnętrznym gnieździe stożkowym(Morse'a, metrycznym lub ze stożkiem o zbieżności 7:24). Niewysuwne wrzeciono zewnętrzne jest przeznaczone do osadzania głowic frezowych lub tarczy planującej i z tego względu ma końcówkę walcową z zabierakami czołowymi lub stożkową ze stożkiem krótkim.



Tarcze planujące mają rowki teowe służące do mocowania przyrządów obróbkowych i mogą być wyposażone w suporty poprzeczne. Przykładowe zamocowania narzędzi przedstawia powyższy rysunek.
Większość stosowanych obecnie wytaczarko-frezarek ma sterowanie centralne ręczne lub zdalne. Elementy sterujące są umieszczone na wrzecienniku lub (w obrabiarkach cięższych np. rys 1) na wiszącej tablicy sterowniczej. Do pomiaru przemieszczeń zespołów roboczych stosuje się liniały i tarcze z podziałką lub urządzenia odczytowe optyczne.
W wytaczarko-frezarkach coraz częściej stosowane sterowanie automatyczne, które może obejmować tylko elektroniczny odczyt przemieszczeń albo cały sterowany numerycznie program pracy obrabiarki, niekiedy z automatyczną wymianą narzędzi.

Frezarka - obrabiarka przeznaczona do obróbki skrawaniem powierzchni płaskich i kształtowych takich jak rowki, gwinty, koła zębate. Narzędziem obróbczym stosowanym w frezarce jest frez. Głównym ruchem powodującym skrawanie freza jest jego ruch obrotowy, oprócz tego frez przesuwa się względem obrabianego materiału. Obróbka frezarką nazywa się frezowaniem.

Frezarki mogą być jednowrzecionowe lub wielowrzecionowe. Wyposażenie elektroniczne, rozbudowa funkcji oraz sterowanie numeryczne przekształciły konwencjonalną frezarkę w obrabiarkę CNC będącą elementem struktur zintegrowanego wytwarzania CIM.

Najczęściej stosowane frezarki:

• pionowe

• poziome

• uniwersalne

• do drewna

• do kół zębatych

• do gwintów

Nazwa frezarki bierze się od frezu - narzędzia obróbczego, które we frezarce się stosuje. Obróbka frezarką nazywa się frezowaniem i polega na ruchu obrotowym freza. Innymi słowy, frezarki służą do kształtowania elementów, nadają im odpowiednie wymiary i gładkość powierzchni. Obrabiany materiał porusza się ruchem posuwowym prostoliniowym lub krzywoliniowym. Posuw może być ręczny albo zmechanizowany.

Frezarki są stosowane w rozmaitych zakładach produkcyjnych i w warsztatach. Pracują przy obróbce części maszyn, narzędzi, elementów silników, przyrządów - produkcji masowej oraz jednostkowej.

Frezarki bywają jednowrzecionowe i wielowrzecionowe. Frezarki mające elektroniczne wyposażenie, rozbudowane funkcje i sterowanie numeryczne, to frezarki CNC - Computerized Numerical Control.

Najpopularniejszymi frezarkami są frezarki pionowe, poziome i uniwersalne, frezarki do drewna, do kół zębatych i do gwintów, frezarki do betonu i frezarki do metalu. Wyróżnia się także frezarki równowrzecionowe, dolnowrzecionowe i górnowrzecionowe. Frezarki górnowrzecionowe to takie, których wrzeciono znajduje się nad stołem, dolnowrzecionowe - takie, których wrzeciono znajduje się pod stołem. Ale frezarki dolnowrzecionowe wiążą się z niebezpieczeństwem okaleczeń i urazów na skutek kontaktu rąk z obrabiającym narzędziem, wyrwanie obrabianego elementu, rozerwanie narzędzia i tego typu innych sytuacjach.

Zastosowaniem frezarek górnowrzecionowych jest masowe frezowanie zewnętrzne bądź wewnętrzne przedmiotów na całym ich obwodzie. Używa się ich w fabrykach mebli i zakładach produkujących drewniane karoserie.

Najlepszymi wrzecionami są wrzeciona bezszczotkowe, które sterowane są falownikiem z metalowa obudową lub na łożyskach ceramicznych. Dobierając wrzeciono, należy wziąć pod uwagę jego moc i maksymalne obroty.

Wyposażenie standardowe i dodatkowe rozmaitych frezarek bywa bardzo różne, w zależności od przeznaczenia frezarki. W przypadku frezarki CNC w skład wyposażenia standardowe mogą wejść: przekładnie śrubowe toczne, wrzeciono poziome i pionowe, pozycjonowanie wrzeciona, instalacja chłodzenia narzędzia, kabina osłaniająca przestrzeń roboczą, lampa oświetleniowa, podtrzymka do długich trzpieni, osłony prowadnic i klucze obsługowe. Natomiast w wyposażeniu dodatkowym mogą się znaleźć: sonda do pomiaru narzędzia, sonda do pomiaru przedmiotu, elektroniczne kółko ręczne, liniały pomiarowe w trzech osiach, podzielnica z konikiem, stół obrotowy CNC, stół uchylny, stół płytowy, imadła, trzpienie i oprawki, karta Ethernet, głowica wytaczarska nastawna i oprogramowanie.

---