Rachunkowość 5/12/2009
KAPITAŁY, FUNDUSZE, REZERWY I WYNIK FINANSOWY.
Kapitał - to pojecie z dziedziny ekonomii i finansów, oznaczające dobra (bogactwa, środki, aktywa) finansowe, szczególnie, gdy służą one rozpoczęciu lub kontynuacji działalności gospodarczej. Jest jednym ze środków wytwórczych, obok pracy, przedsiębiorczości i ziemi, które sa potrzebne do rozpoczęcia produkcji.
Kapitały (lub fundusze) - są źródłem finansowania składników majtku danej jednostki, czyli kto i na jakich warunkach oraz na jaki okres finansował rzeczowe i finansowe składniki majątku jednostki gospodarczej. Określa jednocześnie prawo własności do majątku tej jednostki.
Określenie prawa własności pozwala na rozgraniczenie kapitałów (funduszy) na:
- KAPITALY (FUNDUSZE) WŁASNE
- KAPITALY (FUNDUSZE) OBCE
Kapitał własny - wartościowy odpowiednik składników majątku do których danej jednostce przysługuje prawo własności:
Kapitały powierzone - wkład finansowy lub rzeczowy właściciela (kapitał podstawowy)
Kapitały samofinansowania - powstaje z osiągniętego zysku zatrzymanego w firmie
Formy kapitału własnego:
RZECZOWA - nieruchomości, maszyny, zapasy
FINANSOWA - pieniądze, papiery wartościowe, udziały
NIEUCHWYTNA - patenty, licencje, wiedza i umiejętności
Kapitały (fundusze) obce - wymagają spłaty w z góry określonych terminach i na z góry określonych zasadach. Sa to zobowiązania, gdyż firma zobowiązana jest do zwrotu ich równowartości, na ogol wraz z korzyścią dla wierzyciela, po upływie określonego okresu czasu.
- za korzystanie z kapitałów obcych przedsiębiorstwo wnoszą opłaty
- wysokość opłat i terminy ich realizacji sa ściśle określone miedzy stronami
Cechy kapitału obcego:
Konieczność spłaty kapitału
Obligatoryjność opłaty odsetki
Odsetki stanowią koszty uzyskania przychodu - sa odejmowane od podstawy opodatkowania.
Większy udzial zwiększa ryzyko finansowe
Możliwość wprowadzenia ograniczeń (celowość przeznaczenia)
Brak wpływu dawcy na decyzje firmy
Gwarancja zwrotu.
Kapitały (fundusze) obce występują najczęściej w formie:
Kredytów
Pożyczek
Zobowiązań
Pożyczki, kredyty i zobowiązania dzielą się ze względu na okres spłaty na:
DŁUGOTERMINOWE, których termin spłaty jest dłuższy niż jeden rok od dnia bilansowego, oprócz zobowiązań operacyjnych z tytułu dostaw, robot i usług
KROTKOTERMINOWE, których termin spłaty nie przekracza jednego roku w tym zobowiązania operacyjne
Forma kapitałów obcych długoterminowych mogą być emitowane przez przedsiębiorstwo OBLIGACJE.
Obligacja - jest dokumentem, w którym emitent potwierdza zaciągniecie pożyczki w określonej wysokości i zobowiązuje się do:
Jej zwrotu w podanym terminie
Zapłaty odsetek zgodnie z ustalonymi z góry zasadami
KAPITALY (FUNDUSZE) WLASNE
Kapitały własne tworzy się z wykładów właściciela, wspólników, wplat udziałowców lub akcjonariuszy za nabyte udziały lub akcje.
Z bilansowego punktu widzenia kapital własny jest różnicą miedzy wartością składników majątku jednostki a suma rożnego rodzaju składników kapitału obcego (zobowiązań) oraz rezerw.
Na kapitały własne składają się:
Kapitał (fundusz) podstawowy
Kapitał zapasowy
Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
Pozostałe kapitały rezerwowe
Zysk (strata) z lat ubiegłych
Kapitał (fundusz) własny - w ramach własnego rozróżnia się kapitał założycielski oraz kapitał samofinansowania.
Kapitał założycielski - inaczej kapitał powierzony czyli wniesiony przez założyciela(cieli):
W spółkach z ograniczona odpowiedzialnością - kapital założycielski nosi nazwę kapitału udziałowego
W spółkach akcyjnych - kapitał założycielski nosi nazwę kapitalu akcyjnego
W spółdzielniach - kapitał założycielski nosi nazwę funduszu udziałowego
W przedsiębiorstwach państwowych - kapitał założycielski nosi nazwę funduszu założycielskiego
Kapitał samofinansowania czyli pochodzący z gromadzenia nadwyżek (zysku) na cele rozwojowe w spółkach z.o.o. i spółkach akcyjnych tworzy się:
Kapital zapasowy z wyszczególnieniem pozycji wskazujących na źródła jego utworzenia.
Kapital rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych.
Pozostałe kapitaly rezerwowe, tworzone ustawowo lub zgodnie z umowa lub statutem spółki.
Kapitały własne jednostek:
Przedsiebiorstwo państwowe - fundusz założycielski, przedsiębiorstwa
Spółdzielnia - fundusz udziałowy, zasobowy
Spółka akcyjna - kapital akcyjny, zapasowy
Spółka z o.o. - kapitał udziałowy, rezerwowy, zapasowy
Spółka jawna cywilna, osób fizycznych… - kapitał wspólników
Przez pojecie rezerw rozumie się zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota sa pewne. Rezerwy tworzy się na:
Pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa, przyszłe zobowiązania których kwotę można….
Rezerwy
Tworzenie rezerw w rachunkowości jest wyrazem przestrzegania zasady ostrożności w ramach prowadzonej przez jednostkę gospodarcza polityki finansowej. Należy uwzględnić rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń.
Wynik finansowy - stanowi wyrażony w mierniku pieniężnym rezultat działalności jednostki gospodarczej osiągnięty w pewnym okresie. Rezultat ten może być dodatni (zysk bilansowy) lub ujemny (strata bilansowa).
Na wielkość wyniku finansowego wpływają:
Wynik działalności gospodarczej
Wynik działalności finansowej
Wynik operacji nadzwyczajnych
Różnica miedzy przychodami ze sprzedaży a kosztami ich osiągnięcia informuje o wyniku sprzedaży.
Pozostałe koszty i przychody operacyjne oraz koszty i przychody finansowe korygują wynik na sprzedazy i ustalają wynik na działalności gospodarczej.
Korygując wynik z działalności gospod. o straty i zyski nadzwyczajne, otrzymuje się wynik brutto. Wynik netto uzyskuje się, odejmując od dodatniego wyniku brutto, obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
Procedura ustalania wyniku finansowego przewiduje ustawowo dwa warianty:
Kalkulacyjny, koszty osaigniecia przychodów, będą wykazywane w układzie kalkulacyjnym
Porównawczy, koszty osiągnięcia przychodów będą wykazywane w układzie rodzajowym
Wariant kalkulacyjny może znajdować zastosowanie wtedy, kiedy ponoszone koszty w danej jednostce gospodarczej sa ewidencjonalne:
- tylko według rodzajow i typów działalności
- jednocześnie w układzie rodzajowym i w układzie wedlug rodzajów i typów działalności
Wariant porównawczy można stosować wówczas, gdy w jednostce gospodarczej koszty sa ewidencjonalne:
- tylko w układzie rodzajowym
- jednocześnie w układzie rodzajowym i w układzie…
Rozliczenie wyniku finansowego powinno uwzględniać podział:
Obligatoryjny - obowiązkowe zmniejszenie zysku lub zwiększenie straty - podatek dochodowy, wplaty z zysku w jednostkach państwowych
Fakultatywny - cele, na jakie może być przeznaczona cześć wyniku, zależą od decyzji właściciela jednostki gospodarczej, walnego zgromadzenia, rady pracowniczej
Sprawozdawczość obejmuje zestawienia liczbowe sporządzone jednorazowo lub okresowo dla celów statystycznych i kontroli działalności, przekazywane głownie na zewnatrz w formie wypełnionych formularzy sprawozdawczych jak tez meldunków i raportów.
Sprawozdawczość obejmuje sprawozdawczość rzeczowa i sprawozdawczość finansowa. Podstawa podziału stanowi przede wszystkim źródło , z którego pochodzą informacje.
Sprawozdawczość na potrzeby wewnętrzne sa uwarunkowane koniecznością prezentacji danych w sytuacji majtkowo - finansowej jednostki i osiągniętych przez nią wynikach współwłaściciela, kierownictwa, organom nadzorującym, a także załodze.
Natomiast zewnętrzne potrzeby wynikające z obowiązku publikacji sprawozdań. Wymóg publikacji a także złożenia sprawozdan w sadzie lub innym organie prowadzącym rejestr lub ewidencje działalności gospodarczej danej jednostki, jest podyktowany koniecznością i potrzeba informowania otoczenia jednostki o jej sytuacji ekonomicznej. Do otoczenia jednostki zalicza się organy podatkowe, kontrahentów handlowych, banki i instytucje ubezpieczycieli i do publicznej informacji szczególnie jeżeli akcje jednostki sa notowane na giełdzie.
Sprawozdawczość finansowa obejmuje swym zakresem usystematyzowane zbiory wybranych informacji, tworzonych zarówno przez rachunkowość, jak i poza nią, charakteryzujących miniona i obecna sytuacje finansowo - majątkowa jednostki gospodarczej oraz wielkość osiągniętego wyniku finansowego, jako rezultatu działalności tej jednostki.
Kierownik jednostki powinien złożyć roczne sprawozdanie finansowe z dołączoną opinia biegłego ewidenta opisem uchwały o zatwierdzenie tego sprawozdania i podziale zysków albo pokryciu strat w sadzie lub innym organie prowadzącym rejestr bądź ewidencje działalności gospodarczej jednostki.
Zatwierdzone roczne sprawozdanie finansowe podlegaja trwałemu przechowywaniu.
Prawidłowo sporządzona sprawozdawczość finansową powinna charakteryzować: rzetelność, sprawdzalność, jednolitość, terminowość, ciągłość, kompletność
Roczne sprawozdanie finansowe obejmuje w swym zakresie następujące sprawozdania:
Bilans
rachunek zysków i strat,
informacje dodatkowa
sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych
Bilans jednostki gospodarczej stanowi syntetyczne, dwustronne lub dwuczęściowe, wartościowe zestawienie wszystkich aktywów i pasywow jednostki , sporządzone na określony dzień i w określonej formie.
Dwustronne ujecie majątku w bilansie wynika z zastosowania dwóch rożnych przekrojów - rzeczowego i finansowego.
Przekrój rzeczowy w aktywach bilansu polega na grupowaniu majątku według jego występowania oraz funkcji jaka spełnia.
Analiza wstępna czyli `czytanie' bilansu która umożliwia wyrobienie sobie poglądu na ogólną sytuacje finansowa i wykrycie pozycji świadczących o niesprawiedliwej gospodarce jednostki.
Następnie przechodzi się do Analizy szczegółowej, która jest przeprowadzona w dwóch nakladach, a mianowicie:
- w układzie pionowym
- w układzie poziomym
W układzie pionowym ma na celu zbadanie dynamiki i struktury poszczególnych pozycji aktywów i pasywow. Celem badania jest ustalenie zmian zachodzących w wielkości oraz strukturze majątku i źródeł jego pochodzenia.
W układzie poziomym polega na badaniu powiązań między poszczególnymi grupami aktywów i pasywow. Na przykład, ustala się tu w jakiej części kapitaly własne pokrywają majatek trwały i obrotowy itp. jest to badanie wewnętrzne powiązań bilansowych, umożliwiające ocenę prawidłowości finansowania Śródków.
Zlota regula bilansowa - majątek trwały powinien być finansowany glownie kapitałem wlasnym (70%) a źródłem finansowania majątku obrotowego powinny być: kapitał własny (30%) zobowiązania długoterminowe (20%) i zobowiązania krótkoterminowe (50%).
Zlota reguła finansowania - powiązanie określonego składnika majątku z ta częścią kapitału własnego i obcego, która można dysponować przez okres ale krótszy niż wymaga tego płynność określonego składnika aktywów.
`Rachunek zysków i strat - jest to sprawozdanie w którym następuje rozwiniecie wyniku bilansowego, wskazujące na jego ekonomiczna strukture i źródła powstania.
W wariancie porównawczym koszty grupuje się w układzie rodzajowym z uwzględnieniem zmian stanow produktów, przy czym zmiana ta jest wykazywana w grupie „przychody ze sprzedaży i zrównanie z nimi”, a nie w grupie. „koszty działalności operacyjnej”. Zwiększenie stanu produktu następuje ze znakiem + a zmniejszenie znakiem -. Po stronie przychodów wykazuje się koszty wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki.
W wariancie kalkulacyjnym ustala się koszty wytworzenia sprzedawanych produktow oraz wyodrębnia się koszty sprzedaży i ogolne zarządu. Dalszymi pozycjami sa pozostałe koszty oraz pozostałe przychody operacyjne, które sa elementami wyniku działalności operacyjnej.
W informacji dodatkowej powinno się podąć dane oraz wyjaśnienia nie ujęte w bilansie oraz rachunku zysków i strat, a niezbędne do rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, osiągniętej rentowności i wypracowanego przez te jednostkę wyniku finansowego/
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych - inaczej rachunek przepływów pieniężnych ma charakter dynamiczny i służy do oceny sytuacji finansowej.
Rachunek przepływów pieniężnych ujmuje wszystkie wpływy i rozchody Śródków pieniężnych jednostki, z włączeniem operacji związanych z zakupem lub sprzedażą środków pieniężnych.
Sprawozdanie z działalności jednostki powinno zawierać informacje istotne o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, a w tym ocene uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególności informacje o:
zdarzenia istotne wpływające na działalność firmy
przewidywanym rozwoju gospodarczym
ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badan i rozwoju
aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej
nabyciu udziałów wlasnych
posiadanych przez jednostkę oddziałach
instrumentach finansowych
EGZ - 5 zadań
1 zadanie - od bilansu do bilansu (rodzi al 3 zad 15-20)
Bez zestawienia obrotu i sald
Sporządzanie bilansu z umiejętnością skreślenia rzeczy nie należących do bilansu
3 zadanie - sporządź rachunek zysków i strat
4 zadanie - materiały z odchyleniami (przyjąć z użyciem konta, zaksięgować itd.)
5 zadanie - koszty (TKW, CKW), przeksięgowanie kosztów