1. Etapy prowadzenia indywidualnego przypadku

Praca socjalna z przypadkiem obejmuje określone procedury postępowania nazwane etapami:

• Diagnoza przypadku (rozpoznanie)

• Opracowanie planu postępowania

• Prowadzenie przypadku

Postępowanie pracownika socjalnego prowadzącego indywidualny przypadek powinno rozpoczynać się od:

1. właściwie zdefiniowania problemu poprzedzanego, rozpoznaniem sytuacji życiowej klienta. W tej fazie działania pracownika socjalnego podstawowym narzędziem jest rozmowa i wywiad z klientem oraz tzw. „wywiad środowiskowy” Umiejętnie przeprowadzona rozmowa i właściwie przygotowany wywiad jest dla pracownika socjalnego nieocenionym źródłem wiedzy o klientach

2. integralną częścią rozpoznania diagnostycznego powinna być pogłębiona charakterystyka społeczno-kulturowej specyfiki środowiskowej w której żyje potencjalny lub faktyczny adresat działań. Dopiero teraz stawiamy ostateczną diagnozę społeczną, która wskaże bezpośrednie lub pośrednie przyczyny trudności życiowych jednostki, co pozwoli określić kierunki i sposoby ich przezwyciężania. Jest to dla całej procedury prowadzenie indywidualnego przypadku moment najważniejszy przesądzający o dalszych efektach pracy socjalnej.

3. Kolejny etap postępowania który określa „ co kiedy i jak czynić ma pracownik socjalny” Plan pomocy powinien opierać się na jasno sformułowanych celach będący odpowiedzią na pytania:

• Kto jest głównym adresatem naszych działań

• W jakim okresie i zakresie możemy spodziewać się pozytywnych skutków naszej interwencji

• Jakich zmian oczekujemy.

Po opracowaniu planu pomocy następuje jego wchodzenie

4. Ostatnim etapem będzie ocena wdrążonego planu pracy z indywidualnym przypadkiem, ocena efektów podjętej interwencji (ewaluacja).

2. Wymień zasady pracy socjalnej

• Akceptacja klienta- dostrzeganie i zrozumienie wszystkich okoliczności w jakich funkcjonuje klient

• Afirmacja indywidualności- uznanie i docenienie indywidualnych cech klient. Indywidualizacja wymaga wolności od nastawień i uprzedzeń unikanie „przyklejania etykiet” i podejścia stereotypowego, jak także wiedzy na temat zachowań ludzkich.

• Celowe wyrażanie uczuć i odczuć klienci powinni mieć możliwość nieskrępowanego wyrażania swoich uczuć w relacji z pracownikiem socjalnym (wyjść poza same fakty by odkryć uczucia, które leżą u ich podstaw)

• Postawa nieoceniająca zasada wstrzymywania się od ocen opiera się na przekonaniu ż e funkcja pracy socjalnej wyklucza przypisywanie winy lub niewinności, choć zawiera oceny wartościowujace postawy

• Obiektywizm badanie sytuacji bez osobistych preferencji

• Kontrolowanie zaangażowania emocjonalnego nadmierna identyfikacja emocjonalna kłóci się z zasadą obiektywności i neutralności. Kontrolowane zachowanie emocjonalne osiąga się przez empatię

• Samostanowienie zasada samostanowienia oparta jest na uznaniu „praw i potrzeb klientów co do wolności dokonywania wyborów i podejmowania decyzji”. Pracownicy socjalni są odpowiedzialni za budowanie takich realcji roboczych z klientami , w których możliwe jest dokonywanie wyborów

• Dostęp do zasobów pracownicy socjalni wzywani są do działanie na rzecz zapewnienia wszystkim potrzebnych zasobów, usług oraz możliwości

• Poufność lub prawo do prywatności oznacza, że klienci muszą wyrażać swoja zgodę zanim jakiekolwiek informacje dotyczące ich tożsamości, treści prowadzonych rozmów zostaną ujawnione

3. Podstawowe założenia psychiatrii środowiskowej

Psychiatria środowiskowa to kierunek współczesnej psychiatrii wykorzystującej lokalne środowisko w działaniach profilaktycznych, leczeniu i rehabilitacji zaburzeń psychicznych. Jednym z podstawowych założeń psychiatrii środowiskowej jest przekonanie że sprawa opieki nad chorymi, ich indywidualny i społeczny los nie są zadaniem wyłącznie psychiatrii lecz całej społeczności i społeczeństwa.

4. Rola dziecka w rodzinie alkoholowej

Najbardziej w takich sytuacjach cierpią dzieci. Wobec sytuacji w jakiej znajdują się w związku z nałogiem rodzica (rodziców) uczą się trzech podstawowych postaw: nie mów, nie ufaj oraz nie czuj.

To wszystko patologizuje ich rozwój, a same dzieci z rodzin alkoholowych przyjmują tutaj pewne role. Pojawiają się tu cztery podstawowe rodzaje ról:

• bohater rodziny - zazwyczaj czymś się oni wyróżniają. Paradoksalnie nie otrzymują oni na ogół pomocy od specjalistów, gdyż ci uznają ich za odpowiedzialne i silne osoby nie potrzebujące Żadnej pomocy. Są to tacy mali dorośli, którzy starają się pomagać członkom rodziny i przejmować odpowiedzialność. Dzieci takie nie potrafią się jednak bawić. Na ogół są to najstarsze dzieci. W szkole wyróżniają się w nauce, sporcie, albo w jednym i drugim. Przestrzegają reguł, zawsze kończą wyznaczone prace w terminie. Osoby pracujące na co dzień z dziećmi i młodzieżą powinny szukać u swych podopiecznych takich cech, jak nadmiernie rozwinięte poczucie odpowiedzialności, potrzeba wykazania się czy perfekcjonizm. Cechuje ich również rezygnacja z zaspokajania własnych potrzeb.

Rodzinni bohaterowie napotykają na ogromne trudności w odgrywaniu swej roli, gdy dorosną i wchodzą w świat ludzi pracujących. Często nie potrafią się bowiem oderwać od pracy, stają się pracoholikami. Odnoszą wielkie sukcesy w obranym przez siebie zawodzie i szybko wspinają się po szczeblach kariery. Przychodzi im jednak płacić wysoką cenę za ich wysoko rozwinięte poczucie odpowiedzialności i solidność. Obsesyjnie zajęci kierowaniem i sterowaniem ludźmi oraz wydarzeniami wokół siebie, bohaterowie odsuwają na bok własne odczucia i potrzeby.

Miewają też trudności z nawiązaniem bliższych znajomości lub wyrażaniem własnych uczuć wobec innej osoby. Niezdolni do wyrażania lub nawet rozpoznawania własnych uczuć, z trudem zawierzają innym ludziom. Mają zwykle niewielu przyjaciół lub nie mają ich wcale, toteż zagłębiają się w pracy zawodowej, by zaspokoić potrzebę więzi z otoczeniem.

Z czasem stają się zgorzkniałymi ludźmi, mającymi pretensje do całego świata i odczuwającymi złość na myśl o tym, że ominęło ich dzieciństwo. żyją w stałym napięciu, są sztywni, nieustępliwi i wpadają w panikę w spontanicznych, nie dających się przewidzieć sytuacjach.

• kozioł ofiarny - dziecko, które przeszkadza wszystkim we wszelkich grupach. Jego rodzice są wzywani do szkoły a one same oscylują w stronę środowisk patologicznych i chuligańskich. Odwraca więc uwagę od rzeczywistych problemów rodziny, stając się wcieleniem rodzinnych frustracji i pakując się co i rusz w kłopoty. Wdaje się w bójki, wchodzi w konflikt z prawem, używa narkotyków albo ucieka z domu. Często są one obciążane winą za problem alkoholowy w rodzinie (Tata pije, bo nie może już znieść kłopotów z tobą.).

W pracy zawodowej kozłom ofiarnym prawie nigdy nie udaje się zrobić nic jak należy. Doświadczają nieustannych niepowodzeń z powodu autodestrukcyjnych skłonności. Zdarza się, że zamiast stosować się do reguł obowiązujących w danej firmie, wybierają drogę „na skróty” i narażają się szefowi. Nie umiejąc zgodnie współżyć z innymi, wdają się w niszczące kłótnie z kolegami z pracy. Do niepowodzeń, jakie odnoszą w pracy, może przyczyniać się też alkohol i narkotyki. Są nieprzystosowani do życia w społeczności. Kozłom ofiarnym trudno jest funkcjonować w układach społecznych i spotykają się ze społeczną dezaprobatą, gdyż zachowują się w sposób nieakceptowany przez innych. Wskutek braku umiejętności 2 podtrzymywania więzi społecznych stają się outsiderami. Sprawiając na zewnątrz wrażenie dziwaków, kozły ofiarne w głębi duszy są samotne, okaleczone, pełne lęku i złości.

• dziecko we mgle - często jest nim dziecko średnie, które nie potrafi sobie znaleźć miejsca ani w swojej rodzinie, ani w szkole. Nikt go nie dostrzega i nie pamięta o nim. Odizolowują się od rodziny i żyją we własnym świecie, w poczuciu krzywdy i samotności. Dzieci takie są „wyprane” z uczuć i zagniewane w środku. Najczęściej to właśnie one popełniają w takich rodzinach samobójstwo. Często powielają również schemat i podejmują działania autodestrukcyjne, np. uciekając w narkotyki. Jako dorośli nie umieją się odnaleźć w pracy zawodowej ani w ogóle w świecie. Zawsze są na zewnątrz i tylko zaglądają do środka. Niewiele mówią i wolą pracować oddzielnie, a uczestnictwo w pracy zespołowej może sprawiać im trudności. Zawsze wykonują to, co im się każe i nie robią wokół siebie szumu. Współpracownicy prędzej czy później przestają zwracać na nie uwagę i często zapominają włączyć je do grupowych przedsięwzięć. Bywa, że pracodawcy pomijają je w podwyżkach i awansach. Podczas towarzyskich okazji również trzymają się na uboczu, czas wolny spędzają daleko od licznego grona osób. Mają zazwyczaj niewielu przyjaciół i nawiązują niewiele długotrwałych związków. Na zewnątrz nieśmiałe i pełne rezerwy, zagubione dzieci czują się samotne, okaleczone i niezdolne do stawienia czoła problemom.

• maskotka - są nimi najczęściej dzieci najmłodsze. Starają się one rozbawiać, przymilać i patrzeć optymistycznie na sytuację. Odwracają w ten sposób uwagę od rodzinnego problemu i skupiają ją na sobie. Tak naprawdę płaczą jednak wewnątrz siebie. Głównym problemem jest w ich przypadku fakt, że nikt nie traktuje ich poważnie.

• Wspomagacz - pomaga osobie pijącej, chroni ją, poszukuje ją gdy długo jest nie obecny. Dziecko posiada błędne mniemanie że niespełna oczekiwań rodziców, jest winne dlatego czuje się zobowiązane do opieki nad pijącym.

Podane wyżej modele są „czyste”. Najczęściej jest jednak tak, iż role te mieszają się wśród rodzeństwa z rodziny alkoholowej.

Owe cztery typy noszą często nazwę „fałszywych osobowości”. Są one rezultatem nieświadomej reakcji dziecka, które usiłuje stawić czoło faktowi, że jego rodzice zawiedli w roli rodziców, a poza tym chce ukryć i obronić ważne aspekty swej wewnętrznej rzeczywistości. Fałszywe osobowości prezentujące wyższość (bohater), agresję (kozioł ofiarny), wycofanie się (dziecko zagubione, czyli dziecko we mgle) i dowcip (maskotka) są jawnym przeciwieństwem i zaprzeczeniem prawdziwych, utajonych uczuć, takich jak podatność na zranienie, potrzeba kontaktu i nadwerężony szacunek do samego siebie. Grane przez dzieci alkoholików role, mające pomóc w przetrwaniu, stają się nieodłączną częścią ich osobowości i są przeszkodą na drodze do ich wyzdrowienia.

5. Omów zjawisko tolerancji i nie tolerancji

Tolerancja - osobą tolerancyjną jest ta, która potrafi akceptować kogoś lub coś bez aprobowania (pochwalania), kto nie zawsze potępia tego, co nie akceptuje, kto nie interweniuje mino, że widzi coś niestosownego nierozsądnego w postępowaniu innych, kto ma krytyczną opinię, ale chowa ją dla siebie a jeśli już ją wyraża to bardzo powściągliwie. Jest to osoba wyrozumiała dla cudzych błędów i słabości. Wyróżnia się:

• Tolerancje pozytywną czynna, treściwa)- akceptacja aktywne popieranie takich poglądów, które uważamy za błędne, nie zgadzamy się z nimi. Ekumenizm - zwolennicy różnych religii tolerują się wzajemnie.

• Tolerancja negatywna (bierna)- niesprzeciwianie się wobec cudzych zachowań, które ocenia się krytycznie.

• Tolerancja brak przymusu wobec drugiego-, jeżeli nie zgadzamy się z cudzymi poglądami to dążymy do tego by zmienić te zachowania, ale bez przymusu, przemocy za pomocą łagodnej perswazji lub dialogu. Osoba Samoa argumentuje, ale jest także otwarta na cudze argumenty.

Nietolerancja- prowadzi do uprzedzeń i dyskryminacji

1. Dystansowanie się do drugiego człowieka- bezosobowo chłodno ale poprawnie . Nie zbliżamy się do niego.

2. Dehumanizacja (dewaluacja)- aktywne obniżanie wartości drugiego człowieka lub grupy przymiotów społeczeństwa: my - oni (oni są gorsi) Wyst. Etykietowanie (stygmatyzowanie), a pomocą określeń: debil czubek itp.

3. Delegitymizacja- pozbawienie osób, grup społecznych tych praw, które przysługują ogółowi społeczeństwa ( w krajach arabskich kobiety) grupy mniejszościowe- religijne, etniczne, narodowościowe.

4. Segregacja - fizyczne dzielenie ludzi - segregowanie na lepszych i gorszych

5. Eksterminacja- fizyczne niszczenie - zabijanie pewnych osób czy grup ludzi

6. Kodeks etyczny pracownika socjalnego

Kodeks Etyczny, jako zbiór wytycznych codziennego postępowania zawodowego ma służyć wszystkim tym, którzy zdecydowali się związać swą przyszłość z zawodem pracownika socjalnego.

Również społeczeństwo ma prawo wiedzieć, że zawód pracownika socjalnego dysponuje określonymi środkami zabezpieczającymi, gwarantującymi wykonywanie zawodu w sposób rzetelny, profesjonalny i odpowiedzialny.

  Kodeks Etyczny to nie tylko zbiór nakazów i zakazów, których należy przestrzegać, wykonując zawód pracownika socjalnego, lecz jest również przekazaniem pewnych wartości, m.in. takich jak:

- działania na rzecz dobrobytu społecznego,

- poprawa warunków bytu osób, rodzin, grup,

- działania, zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości społecznej.

 Kodeks nawiązuje do idei pracy socjalnej - poszanowania godności człowieka i obrony tej godności, prawa człowieka do samostanowienia, dbałość o równość szans.

  Kodeks zawiera pewne standardy zachowań etycznych, których pracownicy socjalni muszą przestrzegać, wykonując swój zawód. Standardy te odnoszą się do zawodu, relacji ze współpracownikami, klientami, pracodawcą i społeczeństwem.

Stanowi on podstawę do rozwiązywania sporów etycznych, gdy zachodzi wątpliwość, że postępowanie pracownika socjalnego nie spełnia warunków w nim zawartych lub z niego wynikających. Kodeks stara się objąć etyczną regulacją możliwie najistotniejsze sfery aktywności pracownika socjalnego.

Ustanawiając etyczne standardy wykonywania zawodu, należy mieć jednocześnie świadomość, iż treści zawarte w kodeksie nie są ostateczne i mogą ulegać zmianom w najbliższych latach, wraz z rozwojem zawodu i świadomości społecznej.

Ogólna postawa i sposób postępowania pracownika socjalnego. 

1. Pracownika socjalnego powinno cechować wysokie morale zawodowe i osobiste;

2. Obowiązkiem pracownika socjalnego jest posiadanie i doskonalenie kwalifikacji zawodowych;

3. Pracownik socjalny powinien wykorzystywać w swej pracy zawodowej wiedzę, umiejętności i wartości leżące u podstaw pracy socjalnej;

4.  Pracownik socjalny zobowiązany jest kierować się w działalności zawodowej zasadą dobra klienta;

5. Pracownik socjalny zobowiązany jest przeciwstawiać się praktykom niehumanitarnym lub dyskryminujacym osobę czy grupę osób;

6. Pracownik socjalny powinien ponosić ostateczną odpowiedzialność za jakość i zakres świadczeń, do których się zobowiązuje , które zleca lub wykonuje;

7. Pracownik socjalny nie może wykorzystywać kontaktów służbowych dla własnych korzyści;

8. Pracownik socjalny powinien przestrzegać zasady, że podstawowym jego obowiązkiem zawodowym jest pomoc w rozwiązywaniu trudności życiowych klienta.

Odpowiedzialność etyczna pracownika socjalnego wobec klienta. 

1. Pracownik socjalny zobowiązany jest do poszanowania godności klienta i jego prawa do samostanowienia;

2. Pracownik socjalny jest zobowiązany do równego traktowania klientów bez względu na wiek, płeć, stan cywilny, orientację seksualną, narodowość, wyznanie przekonania polityczne, stan zdrowia, rasę, kolor skóry oraz inne preferencje i cechy osobiste;

3. Pracownik socjalny powinien uznać zasadę spolegliwej opiekuńczości za podstawową regułę określającą kontakty z klientem;

4. Pracownik socjalny zobowiązany jest wykazać zaangażowanie na rzecz pomocy klientowi w rozwiązywaniu jego trudności życiowych oraz wykorzystać w tym celu swoją wiedzę, umiejętności zawodowe i kompetencje;

5. Pracownik socjalny powinien - stosownie do możliwości klienta - wzmacniać jego wysiłki na rzecz życiowego usamodzielnienia;

6. Pracownik socjalny zobowiązany jest do udzielenie klientowi pełnej informacji na temat dostępnych świadczeń;

7. Pracownik socjalny powinien udzielić klientowi precyzyjnej informacji na temat uprawnień do świadczeń i wynikających stąd zobowiązań.

8. Pracownik socjalny winien zasięgnąć konsultacji współpracowników i zwierzchników w przypadku, gdy leży to w żywotnym interesie klienta;

9. Pracownik socjalny za zgodą klienta ma prawo zaprzestać świadczenia pomocy, gdy wyczerpane zostały przewidziane prawem świadczenia lub gdy takie świadczenia nie są już potrzebne;

10. Pracownik socjalny ma prawo do zmiany formy udzielanej pomocy w przypadku stwierdzenia wykorzystania świadczeń niezgodnie z przeznaczeniem;

11. Pracownik socjalny zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych od klienta w toku czynności zawodowych;

12. Pracownik socjalny ma prawo bez zgody klienta przekazywać poufne informacje wyłącznie wówczas, gdy przemawiają za tym ważne względy zawodowe.

Odpowiedzialność etyczna pracownika socjalnego wobec społeczeństwa.

1. Pracownik socjalny zobowiązany jest działać na rzecz dobra ogólnego;

2. Pracownik socjalny zobowiązany jest zapewnić osobom uprawnionym dostęp do niezbędnych świadczeń i szans życiowych;

3. Pracownik socjalny powinien domagać się zmian w ustawodawstwie sprzyjających poprawie warunków życia społeczeństwa i propagować idee sprawiedliwości społecznej;

4. Pracownik socjalny powinien wspierać działania społeczności lokalnych na rzecz samopomocy społecznej oraz zachęcać do współudziału w kształtowaniu instytucji społecznych i w tworzeniu polityki społecznej.

7. Cechy struktur młodzieżowych i motywy przynależności

Subkultury młodzieżowe

Najczęściej przyjmuje się, że subkultury odznaczają się odrębnością od dominującej kultury społeczeństwa w zakresie pewnych wartości i norm postępowania. Jeżeli subkulturowe wartości i normy są sprzeczne z tymi, które są charakterystyczne dla kultury dominującej, można mówić o subkulturach dewiacyjnych.

Do głównych cech subkultur młodzieżowych zalicza się:

- założenia ideologiczne

- obyczajowość

- kreowany wizerunek, aktywność twórcza.

Trójfazowy okres rozwoju spontanicznej kultury młodzieżowej:

• 1. subkultura młodzieżowa - chęć odróżnienia się od reszty społeczeństwa głównie przez zewnętrzne atrybuty- ubiór, styl spędzania czasu wolnego, język. Wzory zachowania tego rodzaju grup mieszczą się w ramach powszechnie obowiązującego porządku społecznego

• 2. okres kontrkultury- młodzież uświadamia sobie wtedy swoją odrębność pokoleniową i kulturową, protest przeciwko zasadom funkcjonowania oraz wartościom, tworzącym fundament społeczeństw zachodniego kręgu kulturowego. Zakwestionowanie świata rządzonego przez wartości materialne, nastawionego na efektywność i zysk.

• 3. faza kultury alternatywnej- stadium najbardziej dojrzałe: totalna krytyka zastanego świata dorosłych jest powoli zastępowana przez próby kreowania wzorców i zachowań pozytywnych. Społeczności alternatywne są nastawione raczej na twórczą aktywność na obrzeżach głównego nurtu kulturowego niż atakowanie starego systemu.

Młodzi dorastający ludzie znajdują się w specyficznej sytuacji społecznej. Osiągnęli już dojrzałość biologiczną, nie są, więc już dziećmi. Jednocześnie jednak nie przyznaje się im praw i nie nakłada obowiązków, charakterystycznych dla ludzi dorosłych. Charakter okresu młodości dobrze opisuje pojęcie „moratorium”, czyli odroczenie. W związku z pobieraniem nauki odroczona jest odpowiedzialność, związana z finansowaniem swojego utrzymania. Podobnie jest z założeniem rodziny i opieką nad dziećmi. Psychospołeczne moratorium to swoisty okres ochronny, pozwalający młodym ludziom na wypróbowywanie różnych rodzajów aktywności bez konieczności ponoszenia wielu konsekwencji nietrafnych wyborów.

Rozwój kultury młodzieżowej jest odbiciem skomplikowanych procesów społeczno- ekonomicznych i zmian cywilizacyjnych. Jej kształt wynika ze specyfiki okresu dorastania- czasu, który charakteryzuje się m. in. nasiloną potrzebą autonomii i zaburzeniami społecznego funkcjonowania. Grupy subkulturowe są istotnym elementem kultury młodzieżowej i spełniają ważne funkcje w życiu adolescentów; zarazem jednak uczestnictwo w subkulturach dewiacyjnych może nieść za sobą szereg zagrożeń dla prawidłowego rozwoju młodych ludzi.

Subkultury młodzieżowe:

- heavymetalowcy
- depechowcy
- szalikowcy
- sprajowcy
- graficiarze
- sataniści
- punki
- raperzy
- anarchiści
- grunge
- rockersi
- jumole
- rastafarianie
- rolkarze
- killersi
- skinheadzi

8. Opieka hospitacyjna - zasady, organizacje i etyczne

W ujęciu Światowej Organizacji zdrowia opieka hospitacyjna jest to opieka sprawowana nad chorymi w terminalnym, ostatnim stadium życia choroby kiedy nie oczekuje się już na wyleczenie, co więcej nie dąży się już do przedłużenia życia, ale stwarzania najwyższego komfortu życia pacjenta.

Opieka hospicyjna ma charakter całościowy. Celem tej opieki jest poprawa jakości życia chorego przez łagodzenie i uśmierzanie bólu a także przez niesienie szeroko pojętej pomocy lekarsko-pielęgniarskiej i psychologiczno duchowej.

Hospicjum służy podtrzymywaniu i poprawie godności i jakości życia w tej reszcie życia, która pozostała choremu człowiekowi. W Polsce Ew 1992 roku została uchwalona karta Hospicjum oraz zasady opieki hospicyjnej.

1. Leczenie ukierunkowane na zwalczanie objawów choroby m.in.,. bólu. Opieka psychiczna i duchowa, rozmowa z umierającym.

2. Pacjent traktowany jest jako osoba, która trzeba wyleczyć, a nie jako jednostka chorobowa

3. Opieka nad rodzina chorego, również po jego śmierci

4. Włączenie rodziny do opieki nad chorym

5. Opieka prowadzona jest przez zespół specjalistów, którzy współdziałają ze sobą i się uzupełniają

6. Opieka ma charakter ciągły zapewniony przez stały skład personelu niezależnie od tego czy chory przebywa w szpitalu, w domu czy w hospicjum.

7. Personel jest dostępny o każdej porze dnia i nocy.

9. Metody rozwiązywania konfliktu interpersonalnego

Rozwiązywanie konfliktów.

1. Pseudorozwiązywanie konfliktów - prowadzi do załagodzenia konfliktu.

2. ignorowanie - polega na pomijaniu problemu milczeniem, ma swoje źródło w przekonaniu, że brak decyzji wywoła mniejszy konflikt niż odrzucenie żądań. Technikę tą najczęściej stosuje jedna ze stron konfliktu kiedy nie słucha argumentów drugiej strony, nie przyjmuje ich do wiadomości i nie stara się ich zrozumieć, unika także wymiany poglądów.

3. Odwlekanie - oczekiwanie na zmiany, które mają nastąpić w międzyczasie, na zdarzenia losu, a konflikt może wtedy pogłębić się. Wraz z upływem czasu, strony nabierają przekonania o własnych racjach oraz formalizują swoje poglądy. Przedmiot konfliktu, czasem błahy, zostaje zapomniany, a pojawiają się działania symboliczne mające na celu obronę własnej godności, honoru, dobrego imienia. Odwlekanie jest bardzo męczące i kosztowne, jest często stosowane w życiu publicznym.

4. Pokojowe współistnienie - kiedy obie strony udają, że konflikt nie istnieje. Współpraca między stronami jest pozornie dobra, ale jest to współpraca głównie z obowiązku, a nie z przekonania i zaangażowania. Rodzi się poczucie fałszu, podejrzenia o nieczyste intencje, a kontakt nabiera charakteru gry i uniemożliwia otwartą komunikację.

5. Deprecjonowanie - umowne pozbawienie wartości przeciwnika w konflikcie. Jest to mechanizm, który stosujemy w wielu sytuacjach. Ma on kilka etapów i jako przykład może posłużyć procedura odczłowieczania, którą najczęściej stosuje się w kłótniach:

• I etap - poddanie w wątpliwość zdolności umysłowych przeciwnika (kretyn).

• II etap - sugeruje brak zdrowia psychicznego u osoby deprecjonowanej (oszołom)

• III etap - opuszczenie świata ludzi i wkroczenie w świat zwierząt (małpa, osioł)

• IV etap - określenia związane z przyrodą nieożywioną, jest to bardzo głęboki etap dehumanizacji (młot, gnój). Czasem dehumanizacja pełni rolę pozytywną (podczas wojen, operacji). Etykietowanie występuje w konfliktach, np. na wojnie - zabicie żółtków, czarnuchów, anie ludzi. Konflikt może zacząć się od etykiety.

• Separacja - jest to usunięcie strony konfliktu z dotychczasowej przestrzeni życiowej. Tak np. bywają rozwiązywane konflikty rodzinne. Nie kończy to sporów, a jeśli już, to bardzo rzadko. Ofiarami separacji najczęściej bywają dzieci.

• Kompromis - przy zastosowaniu tej techniki zakłada się, że obie strony dojdą do porozumienia jeśli każda z nich zadowoli się osiągnięciem częściowego spełnienia swych żądań. Rozwiązanie kompromisowe jest jedynie oddaleniem momentu konfrontacji, ale połowiczne spełnienie żądań, poczynione ustępstwa są najczęściej pretekstem do eskalacji konfliktu.

10. Podstawowe umiejętności komunikacji

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11. Atrakcyjność interpersonalna w kontaktach pomocowych

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

12. Omówić wybraną koncepcję rozwoju moralnego

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

13. Pojęcie normy i patologia społeczna

Norma społeczna to subiektywne przeświadczenie o konieczności danego zachowania. To zbiór nakazów i zakazów adresowanych do jednostki ze świata zewnętrznego i wynikających z norm z norm prawnych etycznych i obyczajowych. Harmonia społeczna między wymienionymi normami występuje gdy wartości jednostki i wartości systemu społecznego nakładają się na siebie.

Patologia społeczna (wg. M. Lipka) to określone postawy, zachowania i sytuacje życiowe które są szkodliwe dla historycznie uwarunkowanego postępu i powodują ujemne następstwa dla wszechstronnego rozwoju jednostki, grupy lub całego społeczeństwa a polegają na nieprzestrzeganiu obowiązujących przepisów prawa norm moralnych obyczajowych i kulturowych oraz na odrzuceniu lub na nieposzanowaniu wartości obiektywnie zgodnych z wartościami

Rodzaje patologii:

• Rozpad rodziny

• Przemoc w rodzinie

• Alkoholizm

• Narkomania

• Bezrobocie

• Przestępczość

14. Uzależnienie - etapy, terapia

Uzależnienie jest chorobą, która zaczyna się i rozwija bez świadomości zainteresowanej osoby. Można ją określić jako działanie szkodzące zarówno danej osobie, jak i jej otoczeniu, a które jest mimo to jest kontynuowane. Ponieważ wola osoby uzależnionej jest wobec uzależnienia słaba, osoba taka umie powstrzymać się od danego działania. Można powiedzieć, że uzależnienie przejmuje kontrolę nad życiem danej osoby.
Alkoholizm czy narkomania to choroby przewlekłe, postępujące i nieuleczalne. Oznacza to, że człowiek uzależniony już nigdy nie będzie umiał zażywać danego środka w sposób kontrolowany bez ponoszenia kosztów z tym związanych. Jest to choroba kontroli, czyli np. alkoholik nie panuje nad pitym alkoholem, a tym samym alkohol panuje nad alkoholikiem.
Nieleczone uzależnienie od alkoholu czy narkotyków może zakończyć się śmiercią, ale zawsze istnieje szansa jej zaleczenia. Można to zrobić przez pełną abstynencję, która daje nam możliwość powstrzymania rozwoju choroby oraz stopniowy powrót do zdrowia. Powrót do zdrowia składa się z wielu etapów, począwszy od odtrucia przez terapię w ośrodku odwykowym, grupy wsparcia, grupy AA lub AN, leczenie poszpitalne, rozwój duchowy i osobisty oraz pracę ze specjalistami z innych dziedzin.

OBJAWY UZALEŻNIENIA

Aby rozpoznać uzależnianie, należy stwierdzić czy w trakcie ostatniego roku wystąpiły co najmniej trzy z wymienionych poniżej objawów. Główne objawy uzależnienia to: 

1. Silna, nieodparta chęć napicia się alkoholu lub wzięcia narkotyku, połączona z narastającym napięciem, lękiem, niepokojem. Występuje często w miejscach lub sytuacjach kojarzonych z narkotykiem lub alkoholem. Ten objaw nazywa się głodem.

2. Trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z braniem lub piciem. Uzależniony nie potrafi kontrolować rozpoczęcia zażywania lub picia, długości trwania picia lub brania, ilości wypijanego alkoholu lub zażywanych narkotyków. Nazywa się to utratą kontroli.

3. Objawy fizyczne, takie jak: skurcze mięśni, dreszcze, pocenie się, nudności, wymioty, połączone przede wszystkim z silnym lękiem i niepokojem, pojawiające się po zakończeniu brania lub picia, czyli objawy abstynencyjne.

4. Inna niż dawniej reakcja na alkohol lub inne środki - "słabsza" lub "mocniejsza" głowa. W związku z tym potrzeba zażywania większych lub mniejszych dawek, czyli tzw. zmiana tolerancji.

5. Zaniedbywanie obowiązków, zainteresowań, zamykanie się w swoim świecie, oddalenie od bliskich z powodu zwiększającej się ilości czasu poświęcanego na zdobywanie i zażywanie narkotyku lub picie alkoholu, czyli pogorszenie funkcjonowania społecznego.

6. Branie narkotyków, picie alkoholu pomimo wiedzy o powodowanych przez te środki szkodach fizycznych i psychicznych, czyli pogorszenie funkcjonowania fizycznego i emocjonalnego.

Obok tych objawów mogą pojawiać się także: utrata pamięci, picie lub branie ciągami - przez kilka dni lub tygodni, regularne klinowanie tzn. leczenie kaca alkoholem, nieskuteczne próby abstynencji.

FAZY ROZWOJU UZALEŻNIENIA

Faza 1 picie towarzyskie

• picie sprawia przyjemność 

• wzrost tolerancji i ochoty na alkohol

Faza 2 ostrzegawcza

• szukanie okazji do picia 

• inicjowanie wypijania kolejek 

• po wypiciu lepsze samopoczucie 

• alkohol przynosi ulgę, uwalnia od napięć 

• rozpoczęte picie kończy się "urwaniem filmu" 

• próby picia ukrytego, w samotności, na kaca

Faza 3 krytyczna

• wyrzuty sumienia - "kac moralny" 

• "klin" przynosi ulgę 

• zaniedbywanie rodziny i konflikty małżeńskie

• nieobecności w pracy

• usprawiedliwianie picia licznymi okazjami 

• wzrost agresywności, konflikty z prawem

• zaniedbywanie wyglądu zewnętrznego 

• zaburzenia popędu seksualnego 

• picie ciągami na przemian z okresami całkowitej abstynencji dla poprawy zdrowia, udowodnienia "silnej woli" 

• składanie przysiąg abstynencji 

• poczucie pustki bezradności

Faza 4 chroniczna

• okresy długotrwałego opilstwa

• picie poranne 

• upijanie się w samotności 

• spadek tolerancji na alkohol 

• sięganie po alkohole niekonsumpcyjne 

• rozpad więzi rodzinnej 

• wynoszenie rzeczy, kradzieże - w celu zdobycia alkoholu 

• degradacja zawodowa i społeczna 

• otępienie alkoholowe - "wtórny analfabetyzm" 

• alkohol staje się jedynym celem w życiu 

• psychozy alkoholowe - "delirium" 

• padaczka alkoholowa 

• choroby somatyczne - polineuropatia, marskość wątroby 

• skrajne wyczerpanie organizmu

FAZY POWROTU DO ZDROWIA  

• pełna akceptacja trzeźwości i abstynencji

• zmiana stylu życia, twórcze wykorzystanie czasu wolnego 

• uczenie się znajdowania przyjemności w trzeźwym życiu 

• rekonstrukcja więzi rodzinnych i praca nad ulepszeniem życia rodzinnego 

• angażowanie się w pomaganie innym ludziom 

• odzyskiwanie zaufania i akceptacji ze strony najbliższych osób 

• odzyskiwanie szacunku dla siebie samego 

• poprawa zdolności do współżycia seksualnego 

• dbanie o odpowiednie odżywianie się, regularny sen i wypoczynek 

• trenowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami życiowymi 

• trenowanie praktycznych umiejętności ważnych w kontaktach z ludźmi 

• trenowanie umiejętności zapobiegania nawrotom picia 

• zdobywanie wiedzy o procesie nawrotu picia i sygnałach ostrzegawczych 

• przygotowywanie się do systematycznego uczestnictwa w programie AA 

• praca nad konstruktywnymi i trzeźwymi kontaktami z innymi ludźmi 

• praca nad poprawą kontaktów z członkami własnej rodziny 

• zrozumienie i akceptacja obecności Siły Wyższej jako wsparcia w pracy nad sobą 

• budowanie poczucia własnej wartości 

• budowanie nowej wizji własnego życia w trzeźwości 

• rozpoznawanie własnego systemu iluzji i zaprzeczeń 

• zdobywanie wiedzy o mechanizmach uzależnienia 

• rozpoczęcie pracy nad rozwojem duchowych aspektów życia 

• rozpoznawanie własnych uszkodzeń emocjonalnych i duchowych 

• uznanie faktu własnego uzależnienia i nadzieja na uratowanie siebie 

• dostrzeganie faktu utraty zdolności do kierowania swoim własnym życiem 

• rozpoznawanie i uznawanie faktu własnej bezsilności wobec alkoholu 

• uświadamianie sobie szkód we własnym życiu spowodowanych przez alkohol 

• zdobywanie wiedzy o objawach i naturze uzależnienia od alkoholu - uczestnictwo członków rodziny w programie pomocy psychologicznej dla rodzin

• rozpoczęcie systematycznej terapii uzależnienia

• początek zdawania sobie sprawy z własnej choroby

• dłuższe przerwy w piciu i kontakty z placówką odwykową i grupami samopomocy

• leczenie uszkodzeń somatycznych i zaburzeń psychicznych

• detoksykacja - odtruwanie, przerywanie ciągu picia

ETAPY TERAPII

Leczenie odwykowe

• detoksykacja, przerwanie ciągu, odtruwanie organizmu

• leczenie farmakologiczne zaburzeń psychicznych i somatycznych

• budowanie świadomości problemu, otwarcie się na informacje o uzależnieniu i sposobach wychodzenia z nałogu

• wypracowanie motywacji do zachowania abstynencji

• korzystanie z Anticolu, Esperalu i innych

• uznanie swojej bezsilności wobec nałogu, "poddanie się" i dopuszczenie wizji życia trzeźwego 

• tworzenie planu zmiany swoich zachowań i próby konsekwentnego realizowania go
  Rehabilitacja 

• korzystanie z indywidualnych i grupowych form pomocy psychologicznej w celu zrozumienia siebie rozwiązywania swoich problemów 

• nawiązywanie kontaktu z rodziną i zachęcenie najbliższych do psychoterapii małżeńskiej i rodzinnej 

• troska o swoje zdrowie i kondycję fizyczną 

• dbanie o higienę psychiczną - umiejętne, konstruktywne rozładowywanie napięć psychicznych w sytuacji stresowej 

• praca nad rozwojem osobistym w grupach samopomocowych, np. AA, AN 

• umacnianie się w dążeniu do trzeźwości przez korzystanie z ambulatoryjnych form wsparcia, np. porady indywidualne, maratony i obozy psychoterapeutyczne

Samorealizacja 

• angażowanie się w pomaganie innym, potrzebującym pomocy 

• zmiana zainteresowań 

• rekonstrukcja więzi rodzinnych i troska o odbudowę uczuć i zaufania 

• uczenie się bycia na trzeźwo w różnych sytuacjach towarzyskich 

• twórcze wykorzystanie czasu wolnego

Trzeźwość 

• zmiana stylu życia 

• pełna akceptacja trzeźwości jako stanu ciała, umysłu i ducha

15. Rola pracownika socjalnego

„Pracownikiem socjalnym może być osoba, która ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe, tzn. ukończyła szkołę pracowników socjalnych lub studia wyższe o kierunku: praca socjalna, polityka społeczna, resocjalizacja, socjologia, pedagogika, psychologia lub inne pokrewne (…) pracownikiem socjalnym może być również osoba z wyższym wykształceniem o kierunku niewymienionym, powyżej, jeśli ukończyła specjalizację z zakresu pomocy społecznej (…)


W praktycznej działalności zawodowej pracownik socjalny powinien przyczyniać się do realizacji przynajmniej jednego z następujących szczegółowych celów pracy socjalnej, a mianowicie:
1. Zapewnienia podstawowych warunków życia tym, którzy są ich pozbawieni - cel ratowniczy;
2. Zaspokajanie potrzeb, które nie mogą być realizowane samodzielnie w ramach innych instytucji - cel kompensacyjny;
3. Minimalizowanie negatywnego wpływu tych czynników, które nie mogą być zmniejszone lub usunięte - cel protekcyjny;
4. Osiągnięcie bardziej satysfakcjonującego poziomu i jakości życia poprzez wspomaganie w rozwiązywaniu problemów, w pokonywaniu trudności - cel promocyjny;
5. Wzmacnianie zdolności grup i społeczności lokalnych do samodzielnego rozwoju i rozwiązywanie własnych problemów;
6. Efektywne organizowanie zróżnicowanych form pomocy, oraz zarządzania nimi;

Wśród umiejętności, jakimi powinien posługiwać się pracownik socjalny wymienić należy; umiejętności funkcjonalne i instrumentalne. Umiejętności funkcjonalne, tzn.:
- Bezinteresowność i uczciwość;
- Poszanowanie godności drugiego człowieka;
- Postawa niesienia pomocy;
- Zdolność do samokontroli;
- Krytyczna ocena swojego postępowania;
- Komunikatywność;
- Empatia;
- Obiektywizm.
Natomiast do umiejętności instrumentalnych zaliczyć można:
- Obowiązkowość;
- Wewnętrzna dyscyplinę;
- Zdecydowanie i konsekwentność;
- Prawdomówność;
- Odpowiedzialność;
- Kulturę osobistą i takt;
- Dyskrecje;
- Zdolności organizatorskie.

Wykonywanie zawodu pracownika socjalnego polegałoby na świadczeniu pracy socjalnej, rozumianej jako działalność profesjonalna, korzystająca z teorii i osiągnięć nauki, w tym teorii ludzkich zachowań i systemów społecznych, mająca na celu:

1. aktywizowanie i wspieranie osób oraz rodzin, które własnym staraniem, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości, nie są w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych oraz nie mogą uczestniczyć w życiu społeczności, by o własnych siłach mogły przezwyciężyć ubóstwo i wykluczenie społeczne,

2. integrację społeczną osób oraz rodzin i innych grup społecznych,

3. dążenie do zapewnienia wszystkim osobom tego wymagającym odpowiednich form wsparcia,

4. zapobieganie problemom wynikającym z wzajemnych ludzkich relacji i współudział w rozwiązywaniu tych problemów - dla osiągnięcia godnych warunków życia przez osoby uzyskujące wsparcie w formie pracy socjalnej.

16. Rodziny problemowe - rodzaje i przejawy

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

17. Promocje zdrowia a różne poziomy profilaktyki (cele i adresaci)

Medyczne spojrzenie na promocję zdrowia skupia się na interwencji medycznej, która ma zapobiec chorobie lub poprawić już istniejący stan. Dąży do uwolnienia ludzi od zdefiniowanych jednostek chorobowych oraz oczekuje, że społeczeństwo podporządkuje się procedurom medycznym do osiągnięcia korzyści zdefiniowanych przez lekarzy.

Społeczny charakter promocji zdrowia bazuje na poglądzie mówiącym, że największy wpływ na stan naszego zdrowia mają czynniki społeczne i ekonomiczne. Celem promocji jest znalezienie sposobów na taka zmianę procesów społecznych, które są najważniejszymi przyczynami chorób i zgonów wśród ludzi niezamożnych. Cele stawianie w promocji zdrowia mają charakter długodystansowy, rozwojowy i zorientowane są na całą populację. Cele promocji zdrowia obejmują trzy kwestie:

1. Podnoszenie świadomości jednostkowej i społecznej

2. umożliwienie człowiekowi kontroli nad procesami zdrowia oraz zapewnienie udziału w realizacji zadań zdrowotnych.

3. rozwój oraz wzmacnianie zasobów zdrowotnych tkwiących w jednostce i jej środowisku.

Stopnie działań profilaktycznych

• profilaktyka I /pierwotna/ w pierwszej fazie polega na dążeniu do oddalenia ryzyka choroby przez określone działania jak szczepienia, doradztwo genetyczne, edukacja, kontrola wagi ciała w celu uniknięcia cukrzycy, program zachęcający do rzucenia palenia, unikanie nadmiernego opalania się

Kierowana jest do podwyższonego ryzyka z powodu zachowań tej grupy czy z powodu działania określonych czynników ryzyka.

• Profilaktyka II /wtórna/ kładzie nacisk na powstrzymanie lub odwrócenie rozwoju choroby przez jej wczesne rozpoznanie i leczenie. To działania edukacyjne i zachęcające do udziału w badaniach, kiedy choroba jest jeszcze w stadium dobrym do odwrócenia czy powstrzymania. Adresowana do osób które czuja się zdrowe pomimo występowania wczesnych objawów choroby lub pomimo nakładania się czynników ryzyka.

• Profilaktyka III ma na celu zapobieganie komplikacjom zdrowotnym u osób po leczeniu choroby, zwłaszcza w przypadku chorób przewlekłych i nawracających. Nastawiona jest na rehabilitację, odzyskanie sprawności lub uczenie się takiego funkcjonowania, które jest możliwe przy zachowanych sprawnościach i podtrzymanie tego stanu w celu zapobiegawczym pogłębieniu się procesu. Tworzy się grupy wsparcia i wzajemnej pomocy dla osób dotkniętych określonym schorzeniem. Pozwalają one na prowadzenie pomocy psychicznej i psychologicznej.

18. Objawy osiowe schizofrenii prostej i przewlekłej

Schizofrenia jest jednym z najczęściej zaburzeń psychicznych. Polega na uszkodzeniu struktury osobowości człowieka od lekkiego rozchwiania do ciężkich stanów rozpadu osobowości. Do podstawowych osiowych objawów schizofrenii należą autyzm i rozszczepienie osobowości.

AUTYZM to oderwanie od świata realnego i zamknięcie się w sobie, we własnych myślach, przeżyciach, skojarzeniach, świecie, który nie jest poddawany korekcie przez realna rzeczywistość. Ma miejsce przerwanie metabolizmu informacyjnego. Autyzm może być wypełniony treściami psychotycznymi, halucynacjami , urojeniami. Autyzm schizofreniczny sprawia że schizofrenik pomija świat realny , nie zauważa go. Ma obojętny stosunek do rzeczywistości. Brak poczucia choroby psychicznej mówi się o objawach somatycznych.

ROZSZCZEPIENIE OSOBOWOŚCI oznacza niewspółmierność, dysocjację występujacą pomiędzy różnymi grupami procesów psychicznych oraz w ich obrębie (myśli i uczucia nieadekwatne w stosunku do siebie). Rozszczepienie osobowości powoduje dezintegracje wszystkich procesów psychicznych: rozkojarzenie, zaburzenie logicznego toku myślenia, zaburzenia mowy, neologizm. Z rozszczepieniem łączy się depersonalizacja czyli zaburzenie własnej osobowości.

Wg Blaulera uważamy człowieka za schizofrenika gdy:

• Stał się całkowicie inny niż wcześniej, inny niż większość ludzi inny niż my sami

• Jego mowę rozumiemy z trudem choć mów w naszym języku

• Jego uczuć i nastrojów nie wyczuwamy, niemożliwa jest empatia

• Jego postępowanie stało się niezrozumiałe, sprzeczne z jego własnym interesem zagrażające jego pozycji społecznej a nawet zyciu

• Miesza wspomnienia z wyobrażeniami i spostrzeżeniami

• Uważa za rzeczywiste to co rzeczywiste nie jest

• Utracił orientację w miejscu czasie i własnej osobie.

Wyróżniamy także schizofrenię:

• Hebefreniczną

• Katatoniczną

• Paranoidalną

19. Starość tradycyjne koncepcji rozwoju live - span

Koncepcja tradycyjna rozwoju, charakterystyczna dla okresu rozwoju i okresu dziecięcego, następuje stabilizacja i w okresie starości regres.

Takie spojrzenie skutkuje, że patrzymy na starość stereotypowo mówiąc i myśląc że człowiek stary i zniedołężniały. Brak elastyczności zaniedbanie, wycofanie się z ról społecznych. Starość z etykiety oznacza osobowość starczą, etykietę nakłada się w procesie naznaczenia społecznego w przypadku starości z negatywną etykietą, która działa na zasadzie samospełnienia się przepowiedni w taki sposób będziemy się zachowywać zgodnie z etykietą starości. Etykieta działa na człowieka hamująco. Przy formułowaniu się etykiety ma swój udział zjawisko geriatyzmu, termin stworzony przez Butlera oznacza niechęć innych grup wiekowych do starości. U innych grup należy odróżnić gerantofobię (lęk przed starością) takiemu podejściu przeciwstawia się koncepcja Life span

LIVE - SPAN to koncepcja rozwoju w cyklu życia, a oznacza że rozwój jest procesem ciągłym, który dzieje się przez całe życie od poczęcia aż do śmierci. Zgodnie z tym myśleniem człowiek stary jest zdolny do nabywania nowych umiejętności, ma duże możliwości przystosowawcze. To właśnie w okresie starości dzieci nas opuszczają, rodzą się wnuki i często dowiadujemy się że jesteśmy chorzy.

Podsumowanie:

1. istnieją różnice między normalnym a fizjologicznym starzeniem się;

2. proces starzenia wykazuje wysoki poziom zróżnicowania;

3. w starości zachowujemy wiele możliwości adaptacyjnych, myślowych pozwala to radzić sobie w trudnych sytuacjach życiowych;

20. Integracja społeczna osób niepełnosprawnych

Zagadnienia integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem osób pełnosprawnych, a zwłaszcza wyrównywania szans życiowych osób niepełnosprawnych stanowią niezwykle złożoną i trudną problematykę a jednocześnie doniosłe wyzwanie dla współczesnej edukacji dorosłych. Złożoność i trudności w rozwiązywaniu tych problemów wynika przede wszystkim z ich ilościowego i jakościowego charakteru. Ilościowe aspekty tego zjawiska są znaczne. Szacuje się, że około 14% ogółu ludności naszego kraju to osoby niepełnosprawne z różnych przyczyn. Natomiast trudności polegają na tym, że uczestniczące w procesie edukacji dorosłych osoby niepełnosprawne różniące się rodzajem i stopniem niepełnosprawności oraz uzyskanym już wykształceniem wymagają znacznego zróżnicowania procesów edukacyjnych.
Gdy za podstawowy cel tej edukacji uznamy wielostronny rozwój osoby niepełnosprawnej, to jego osiągnięcie uwarunkowane jest intensyfikacją kontaktów społecznych i współuczestnictwem tych osób w decydowaniu o sprawach dotyczących ich uczenia się, pracy i spędzania czasu wolnego. Ważne jest tu bowiem spełnianie postulatu integracji funkcjonalnej wyznaczającej efektywność systemu kształcenia i wychowania osób niepełnosprawnych.

Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych.

Najważniejsze problemy w zaspokajaniu potrzeb, jakie wystąpić mogą u osób niepełnosprawnych dadzą się przede wszystkim sprowadzić do następujących: poruszanie się w przestrzeni, porozumiewanie się z innymi ludźmi, zdobywanie kwalifikacji dla wykonywania zawodu i zdobywania środków utrzymania, troska o własne zdrowie i o zaspokajanie potrzeb zdrowotnych rodziny, uczestnictwo w odbiorze i tworzeniu dóbr kultury. Spotykane we współczesnym świecie nastawienie na wartości utylitarne, konkurencja i trudna sytuacja na rynku pracy - stwarzają wiele barier dla tych osób, często słabiej broniących swoich praw.
Pisząc o problemach edukacyjnych w tym opracowaniu przyjmuję, że zakres znaczeniowy pojęcia “edukacja” dotyczy ogółu procesów oświatowo-wychowawczych obejmujących kształcenie i wychowanie oraz szeroko pojmowaną oświatę. Problematyka edukacyjna w rehabilitacji osób niepełnosprawnych i w różnych formach opieki występuje zwłaszcza w tych sytuacjach, w których osoby te uczą się nowych umiejętności, są instruowane i nauczane oraz przystosowują się do nowych warunków pod względem fizycznym, psychicznym i społecznym. Kształtowanie osobowości poprzez kształcenie zmierza do rozwijania człowieka dojrzałego pomimo niepełnosprawności, podniesienia poziomu jego aktywności umysłowej i zdolności do pracy oraz kontaktów środowiskowych.

W naszych rozważaniach zaprezentowane zostaną trzy zakresy zadań występujących w obszarze edukacji osób dorosłych niepełnosprawnych: dydaktyczny, wychowawczy oraz autokreacyjny. Istota tej klasyfikacji w przyjęciu założenia o ich wzajemnym powiązaniu i uwarunkowaniu. Zadania dydaktyczne dotyczą zwłaszcza kształtowania cech instrumentalnych-wiadomości, umiejętności, sprawności i nawyków. Dotyczy to określania celu , treści, zasad, metod organizacji kształcenia ogólnego i zawodowego osób dorosłych niepełnosprawnych - sprzyjających efektywnej rehabilitacji społecznej i zawodowej. Mamy tu do czynienia zwłaszcza z oddziaływaniami w zakresie: -orientacji i poradnictwa zawodowego, -współpracy ze szkoła, warsztatami szkolnymi lub zakładem pracy, gdzie odbywa się kształcenie zawodowe, -współdziałania z administracją oświatową, zakładami pracy i organizacjami oświatowymi( ZZDZ, TWP i in.). Osobne, ważne zagadnienie edukacyjne stanowi ewentualna zmiana zawodu przez osoby dorosłe, mająca miejsce zwłaszcza pod wpływem modyfikacji stanu zdrowia oraz oczekiwań zawodowych ludzi niepełnosprawnych pragnących z konieczności lub z wyboru zmienić swoje kwalifikacje, a także ze względu na modernizację organizacyjne i technologiczne w zakresie produkowanych wyrobów i świadczonych usług, co zwykle związane jest z sytuacja na rynku pracy. Z kolei zakres zadań wykonawczych związany jest z kształtowaniem cech kierunkowych: postaw, przekonań, systemu wartości - warunkujących kontakty osoby dorosłej niepełnosprawnej z kolegami i przełożonymi w zakładzie pracy oraz ze środowiskiem rodzinnym i społecznością lokalną. Dotyczy to dla przykładu problemów: jak nagradzać a jak karać, aby uzyskać pożądaną zmianę wychowawczą a unikać wystąpienia agresji, konfliktów i nieadekwatnych form zachowania? Jak stosować takie metody wychowawcze, jak: naśladownictwo, perswazja, metoda zadaniowa oraz kształtowanie odniesienia porównawczego, nacisku grupowego, systemu ról i norm grupowych? Wreszcie szczególnie istotne jest stymulowanie aktywności samokształceniowej i samowychowawczej, a więc procesu doskonalenia siebie, autokreacji własnego życia i kontaktów z innymi ludźmi. Ważne jest rozbudzenie, ukierunkowanie i podtrzymywanie aktywności w obszarze uczenia się, pracy oraz czynnego uczestnictwa w kulturze i rekreacji. W procesie wyrównywania szans życiowych osób niepełnosprawnych znaczącą wydaje się być rola pedagogów andragogów specjalnych. Prowadza oni pracę edukacyjną z ludźmi znajdującymi się w różnych fazach rozwoju zawodowego, posiadającymi różny stopień niepełnosprawności i mającymi zróżnicowanej szanse na rynku pracy. Przygotowanie specjalistów do pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnymi ma w Polsce wieloletnią tradycję. Osobne miejsce wśród czynników istotnych dla wyrównania szans życiowych osób dorosłych niepełnosprawnych zajmują uregulowania prawne, a zwłaszcza ustawa z dn. 9 maja 1991 r. O zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. W myśl jej postanowień rozpoczął działalność Pełnomocnik do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej. Pełnomocnik sprawuje nadzór merytoryczny nad wojewódzkimi ośrodkami do spraw zatrudnienia i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, utworzonymi w ramach wojewódzkich urzędów pracy. Do ich zadań należy m.in. organizacja szkolenia i przekwalifikowania osób niepełnosprawnych, opracowanie programów ich zatrudnienia i aktywizacji zawodowej, doradztwo w zakresie rehabilitacji, udzielanie pomocy w zakresie wyposażenia w sprzęt ortopedyczny, środki lokomocji opracowanie programu likwidacji barier architektonicznych. Wymieniona Ustawa powołała do życia Państwowe Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) gospodarujący wpływami finansowymi zakładów pracy, które nie uzyskały ustalonego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z różnych dotacji. Utworzenie PFRON pozwala na finansowanie różnych programów rehabilitacji osób dorosłych niepełnosprawnych. W ostatnim okresie obserwujemy też powstanie licznych organizacji pozarządowych-związków, stowarzyszeń, fundacji- zajmujących się niesieniem pomocy osobom niepełnosprawnym.

Edukacja zawodowa i zatrudnienie.

Edukacja osób dorosłych niepełnosprawnych uwzględnia także kształcenie zawodowe i pomoc w zatrudnieniu. Jeśli rodzaj i stopień niepełnosprawności pozwalają, zadaniem edukacji staje się przygotowanie osoby niepełnosprawnej do pracy zawodowej. Może ono być uznane za jeden z czynników sprzyjających rehabilitacji - umożliwia bowiem pełniejszy udział tych osób w życiu społecznym. Dotyczy to relacji: poradnictwo zawodowe dla osoby niepełnosprawnej i jej rodziny. Procesy edukacyjne mają miejsce m.in. w szkołach przysposabiających do zawodu, w szkołach zawodowych różnych szczebli oraz w takich formach pozaszkolnych, jak instruktaż, kursy, praktyki pracownicze, staże zawodowe, samokształcenie.

Osoby niepełnosprawne w znaczącym stopniu mają ograniczone możliwości realizowania swoich aspiracji edukacyjnych. Efektem istnienia różnorodnych barier są różne dysproporcje w poziomie wykształcenia. Wśród ogółu społeczeństwa wykształcenie niepełne podstawowe posiada 6,1 %, zaś w wśród inwalidów- 17% , wykształcenie wśród ogółu posiada 38,9%, wśród inwalidów - 52,4% wykształceniem zasadniczym zawodowym legitymuje się 23,7 ogółu i 12,6% inwalidów; szkołę średnią ukończyło 24,8% ogółu, wobec 15% inwalidów, wreszcie dyplom uczelni wyższej otrzymało 6,5% ogółu wobec zaledwie 3% inwalidów. Nie trzeba przekonywać o znaczeniu związku poziomu wykształcenia osób dorosłych niepełnosprawnych z szansami znalezienia atrakcyjnej pracy i poziomem życia w społeczeństwie. Z pomocą w przezwyciężeniu tych ograniczeń może przyjść rozwijanie edukacji na odległość z wykorzystaniem kształcenia multimedialnego obejmującego przesyłanie pakietów edukacyjnych do miejsca zamieszkania uczącego się. Kształcenie na odległość wydaje się być najbardziej formą zindywidualizowania toku procesu nauczania, uczenia się oraz zdobywania właściwych kwalifikacji zawodowych przez osoby dorosłe niepełnosprawne.

Stosownie do zasad integracji funkcjonalnej aktualnie występuję tendencja do zatrudniania osób dorosłych niepełnosprawnych w warunkach zbliżonych do tych, w jakich pracują osoby pełnosprawne. Dotyczy to pracy w zakładach przemysłowych usługowych, rolnictwie i urzędach.

Warto zaznaczyć, że wprowadzanie zasad gospodarki rynkowej spowodowało likwidację niektórych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Niezbędna staje się więc dynamizacja rynku pracy pozwalająca na tworzenie nowych miejsc zatrudnienia przy jednoczesnym usprawnieniu systemu osłonowego oraz systemu poradnictwa. Konieczne staje się zwiększanie aktywności osób dorosłych niepełnosprawnych w zakresie przekwalifikowania-zmiany zawodu.

Aby zapewnić integrację osób niepełnosprawnych w obszarze życia zawodowego trzeba stosować specjalne środki w tym zaopatrzenie w pomoce i urządzenia oraz świadczenia osobiste i usługi, które dadzą tym osobom możliwości zapewnienia i utrzymania własnego zatrudnienia oraz awansu. Wśród czynników motywujących inwalidów do pracy wskazuje się często na: podnoszenie sprawności organizmu, względy rodzinne zaspokojenie potrzeby kontaktów społecznych, uzyskanie świadczeń socjalnych i rehabilitacyjnych. Po przez pracę chcą osiągnąć większy autorytet, uznanie i awans.

21. Pomoc społeczna a zabezpieczenie społeczne

Pomoc społeczna, opieka społeczna, system świadczeń istniejący w naszym kraju w ramach zabezpieczenia społecznego.

Podstawowym celem pomocy społecznej jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osób niezdolnych do pracy z powodu wieku, inwalidztwa i in. przyczyn, a nie mających własnych środków utrzymania ani możliwości korzystania z pomocy rodziny, nie posiadających właściwie zorganizowanej opieki, oraz osób, które przejściowo znalazły się w trudnej sytuacji życiowej.

Rozeznania potrzeb udzielenia pomocy społecznej dokonują opiekunowie społeczni.

Zabezpieczenia społeczne, system zinstytucjonalizowanych form pomocy pieniężnej i rzeczowej, mający na celu zagwarantowanie zaspokojenia podstawowych potrzeb wszystkim członkom danego społeczeństwa. Tak pojmowane zabezpieczenie społeczne oznacza zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa socjalnego i ochronę przed różnymi rodzajami ryzyka socjalnego, jak: niezdolność do pracy ze względów zdrowotnych, utrata pracy, macierzyństwo, starość, zgon żywiciela rodziny.

Zabezpieczenia społeczne mają charakter powszechny i oparte są głównie na środkach publicznych. Zalicza się do nich: ubezpieczenia społeczne, ochronę zdrowia, opiekę i pomoc społeczną, rehabilitację inwalidów, stypendia, opiekę nad sierotami itp.

Realizacja zabezpieczenia społecznego wymaga funkcjonowania specjalnych instytucji opieki społecznej, powoływanych przez państwo lub terenowe władze samorządowe.

22. New - age jako projekt nowej duchowości

New Age, inaczej zwany Erą Wodnika lub Nową Erą to rodzaj nowej religii popularnej szczególnie wśród młodych ludzi. To także sposób bycia - nowa cywilizacja. Dotyka ona bowiem wszystkich elementów życia osobistego i społecznego.

Główna idea New Age to wkroczenie wraz z rokiem 2000 w nową erę świadomości duchowej. Ma ona zjednoczyć ludzi z całego świata. Niektórzy twierdzą, że przygotowuje ona na przyjście Chrystusa, który ponownie zejdzie na ziemię. Wyznawcy Nowej Ery oczekują od tego ruchu przemiany, która ogarnie wszystkich ludzi. Liczą na przełom w dziejach ludzkości, które to oczekiwanie uzasadniono przede wszystkim na podstawie astrologicznych spekulacji.

New Age określany jest często mianem zwodniczego. Zamiast ruchu można by było użyć pojęcia „sieć Nowej Ery”. Organizacja charakteryzuje się brakiem przywódców. Istnieją tylko osoby bardzo znane w „sieci”. Poza tym New Age to wielka mieszanina różnych religii (chrześcijaństwo, buddyzm, gnostycyzm, spirytyzm, okultyzm), a także kultur i epok (elementy mitologii, wiara w UFO i magię). Era Wodnika głosi pogląd, że to człowiek stworzył boga, który w ich wierzeniach nie jest osobą, lecz mocą, na swój obraz. Człowiek według nich sam może siebie zbawić dzięki rozszerzeniu wiadomości.

W zasadzie wszyscy zwolennicy czy wyznawcy Ery Wodnika rekrutują się spośród tych, którzy pragną pokoju, piękna, harmonii ze sobą samym, z ludźmi i naturą. Zdecydowana większość ludzi ma takie właśnie marzenia. Ruch ten akceptuje także elementy większości z religii, które znane są na świecie, a przez to forsuje przekonanie, że istnieje ziarenko prawdy w każdym przeżyciu religijnym. Dzięki temu New Age szczyci się mianem religii uniwersalnej, co również przyciąga rzesze zwolenników.

23. Podmiotowość społeczności lokalnych

Społeczność lokalna jest to zbiorowość zamieszkująca wyodrębnione, stosunkowo niewielkie terytorium, jak np. parafia, wieś, czy osiedle, w której występują silne więzi wynikające ze wspólnoty interesów i potrzeb, a także z poczucia zakorzenienia i przynależności do zamieszkiwanego miejsca.

Badania społeczności lokalnych w socjologii prowadzone są w ramach socjologii miasta i socjologii wsi. Ze względu na wielkość struktur badanego przedmiotu problematyka społeczności lokalnych ujmowana jest przez mezosocjologię.

Jako elementy konstytuujące społeczność lokalną wymienia się w socjologii:

1. przestrzeń (geograficznie wydzielony obszar) i terytorium (teren zasiedziały przez ludzką populację)

2. zamieszkującą to terytorium zbiorowość

3. społeczne interakcje zachodzące miedzy zamieszkującymi terytorium osobami

4. wspólne więzi ludzi i instytucji, co sprawia że zbiorowość charakteryzuje się wewnętrznym zintegrowaniem, i co z kolei umożliwia podejmowanie wspólnych działań na rzecz rozwiązywania lokalnych problemów

5. poczucie sentymentu do miejsca zamieszkania

Elementem, który ma duży wpływ na realizację wspólnych interesów społeczności lokalnej, w szczególności w społecznościach miejskich, są działające na ich obszarze stowarzyszenia, organizacje pozarządowe czy grupy społeczne będące wyrazicielami tych interesów.

W ekologii społecznej, podobnie jak w podejściu funkcjonalnym, społeczność lokalna rozpatrywana jest ze względu na funkcjonalne zróżnicowanie przestrzeni, adaptację jednostek do tej przestrzeni. W ujęciu ekologicznym społeczność lokalna traktowana była jako system społeczny, zdeterminowany układem przestrzennym danego terytorium, przy czym bierze się pod uwagę wiele czynników determinujących funkcjonowanie społeczności lokalnej w ujęciu funkcjonalnym, natomiast przestrzeń społeczna ujmowana jest jako twór społeczny, w mniejszym stopniu zależny od warunków przyrodniczych czy typologicznych.

W społeczeństwach tradycyjnych społeczności lokalne mają większą autonomię, swoje własne normy społeczne regulujące ich działania, natomiast w społeczeństwach nowoczesnych przeważać zaczyna makrospołeczny układ normatywny, zaś granice społeczności lokalnych ustanawiane są administracyjnie, w mniejszym stopniu istotne są ich granice kulturowe.

Czynnikiem, który katalizuje proces przekształcania się zbiorowości terytorialnych w społeczności lokalne jest partycypowanie mieszkańców danego terytorium w akcjach społecznych, przy czym większe prawdopodobieństwo udziału w tego typu akcjach występuje w przypadku osób o wyższym statusie społecznym.

W perspektywie konfliktowej społeczność lokalna ujmowana jest jako scena, na której toczą się lokalne konflikty między mieszkańcami, przedstawicielami władz samorządowych, czy też jako trzecia strona wymieniani są przedsiębiorcy działający na terytorium danej społeczności. Przedmiotem konflitu są zazwyczaj:

• dystrybucja dóbr w przestrzeni społeczej

• rosnące zróżnicowanie ekonomiczne

• kompetencje liderów wspólnot lokalnych

• symboliczne zawłaszczanie przestrzeni publicznej

24. Zjawisko akomodacji w koncepcji Piageta

Akomodacja to termin wprowadzony do psychologii przez Jeana Piageta. oznacza zmianę istniejących lub utworzenie nowych struktur poznawczych w celu lepszego dopasowania się do środowiska.
Przykładem akomodacji może być dziecko, które nazywa muchę "ptaszkiem" (asymiluje do istniejącego schematu) i dowiaduje się, że mucha nie jest ptaszkiem, ale owadem. W tym momencie schemat dziecka "to, co lata, jest ptaszkiem" zostaje zakomodowany do nowej informacji: "to, co lata, jest ptaszkiem lub owadem".

Akomodacja to mechanizm tworzenia nowych sposobów reagowania na obiekty czy patrzenia na świat. w procesie akomodacji dziecko przekształca posiadane już schematy - wzorce działania czy organizowania wiedzy - tak aby włączyć w nie nowe zdarzenia. Dzieci i dorośli akomodują się do obiektów sytuacji, których nie można już zintegrować z już posiadanymi schematami. Zdolność akomodacji do nowych bodźców rozwija się jako rezultat dojrzewania i nabywania doświadczeń.

Rozwój myślenia
Podstawowe założenia koncepcji Piageta
• Ludzkie poznanie zmienia się w czasie, w różnych stadiach rozwoju myślenie i rozumowanie ma inny charakter.
• Między procesami poznawczymi dziecka i dorosłego występuje brak ciągłości - inna jest jakość rozumowania i myślenia, co nie znaczy, że myślenie z wcześniejszych stadiów jest gorsze.
• Rozwój poznawczy dokonuje się w czterech fazach:
- stadium sensoryczno-motoryczne (myślenie w działaniu) - do 2-3 r.ż.
- stadium przedoperacyjne (konkretne) - do 6-7 r.ż.
- stadium operacji konkretnych (przechodniość i odwracalność) - do 12 r.ż. - stadium operacji formalnych
Występują one po sobie w tej samej kolejności we wszystkich kulturach. Zindywidualizowane jest tempo, w jakim rozwój poznawczy się dokonuje

Podstawowe założenia koncepcji Piageta
•Rozumowanie, wnioskowanie, abstrahowanie, stosowanie reguł logicznych oraz zdolność rozwiązywania problemów rozwijają się pod wpływem doświadczanej przez dziecko niezadowalającej interakcji ze środowiskiem. Ze starć dziecka z problemami stawianymi przez środowisko wyłania się niezmienna sekwencja poznawczych stadiów rozwojowych.
•Ogólny proces rozwoju poznawczego jest (a) pobudzenia intelektualnego będącego wynikiem konfrontacji istniejących struktur poznawczych z nową - prowokującą - informacją ze środowiska, (b) nieustannym procesem wewnętrznego, samorzutnego reorganizowania i integrowania treści struktur ludzkiego intelektu
•Skuteczne przystosowanie do środowiska umożliwiają dwa "niezmienniki funkcjonalne” - asymilacja i akomodacja.
- Asymilacja to proces dzięki któremu nowe elementy poznawcze są modyfikowane tak, aby stały się bardziej podobne do już posiadanych.
- Akomodacja to modyfikowanie własnych struktur pod wpływem bieżących doświadczeń.

Rozumowanie dedukcyjne
•Od przesłanek do wniosku
•Wnioski tautologiczne, czyli nie wychodzące poza to, co zawarte jest w przesłankach
•Rozumowanie niezawodne
•Jego poprawność gwarantuje podporządkowanie regułom logiki
•Modele wnioskowania dedukcyjnego to sylogizmy

25. Polityka społeczna - podstawowe podmioty, zasady

Polityka społeczna jest to pewien zespół działań w państwie/ jest nauką i dziedziną wiedzy. Jest to suma działań na rzecz postępu społecznego.

Przez politykę społeczną należy rozumieć celowe oddziaływanie państwa, samorządów i organizacji pozapaństwowych na istniejący układ stosunków społecznych, zmierzająca do poprawy warunków życia i pracy, ograniczania nierówności społecznych oraz podnoszenia ogólnego poziomu kultury życia.

Celem polityki społecznej jest zaspakajanie podstawowych potrzeb ludzkich.
Potrzeby ludzkie rozgraniczamy na materialne (mieszkanie, sen, zdrowie, praca) i niematerialne, duchowe (zrozumienie, akceptacja, miłość, tolerancja, bezpieczeństwo).


FORMY I ŚRODKI DZIAŁANIA POLITYKI SPOŁECZNEJ:
Formy
a) świadczenia
- indywidualne
- zbiorowe
b) odpłatność za świadczenia
- bezekwiwalentne (bezpłatne)
- ekwiwalentne (dopłatne)
c) przedmiot świadczeń
- pieniężne
- rzeczowe
Środki
a) prawo
- normy prawa generalnego (powszechnie obowiązującego)
- normy prawa indywidualnego (decyzje administracyjne)
b) bodźce ekonomiczne
- instruktaż
- popularyzacja
- pobudzanie inicjatywy własnej

PODMIOTY POLITYKI SPOŁECZNEJ


1. Krajowe podmioty polityki społecznej:
a) państwowe
- podmioty kształtujące politykę społeczną (instytucje decydujące, jak społeczeństwo ma się wykształtować); Sejm, Senat, prezydent. Sejm stanowi prawo, uchwala ustawy i budżet. Senat i prezydent mają wpływ na kształt uchwał
- podmioty kształtujące i realizujące politykę społeczną; rada ministrów i poszczególni ministrowie (kultury, zdrowia, edukacji narodowej, itd.)
- podmioty realizujące politykę społeczną; zakłady pracy- realizujące cele produkcyjne (statutowe) i pozaprodukcyjne (niestatutowe)
- podmioty kontrolne polityki społecznej (kontrolujące działania w sferze polityki społecznej); NIK (Najwyższa Izba Kontroli), PIP (Państwowa Inspekcja Pracy), PIS (Państwowa Inspekcja Sanitarna)
- podmioty sądowe polityki społecznej; Trybunał Konstytucyjny (bada zgodność aktów prawnych), sądy pracy (zajmują się procesami na płaszczyźnie pracodawca- pracownik), sądy rodzinne i opiekuńcze (zajmują się sprawami rodzinnymi)
b) pozapaństwowe
- partie polityczne; ich celem jest zdobycie władzy)
- związki zawodowe; ochrona interesów ekonomicznych i socjalnych swoich związkowców
- samorządy; terytorialny, izby (samorządy poszczególnych grup zawodowych, np. izba adwokacka, pielęgniarska)
- zakłady pracy niepaństwowe
- organizacje społeczne (organizacje non profi)


2. Podmioty międzynarodowej polityki społecznej:
a) Narody Zjednoczone
- Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)
- Organizacja Wyspecjalizowana Narodów Zjednoczonych (OWNZ)
b) Związki Zawodowe
- Międzynarodowe Centrum Związków Zawodowych
c) Międzynarodowe Organizacje Pozarządowe
d) Międzynarodowe Organizacje Integrujące


3. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
- Rada Bezpieczeństwa
- Rada Powiernicza
- Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
- Rada Ekonomiczno-Społeczna
- Sekretariat
a) Narody Zjednoczone
- Uchwala akty prawne, stanowi prawa

26. Przyczyny zmiany społecznej

Zmiana społeczna to każde przeobrażenie, które jest postrzegane jako znaczące dla życia społecznego. Ważnym kryterium jest zasięg zmiany, który pozwala wyróżnić zmiany o charakterze rewolucyjnym i ewolucyjnym, globalnym i marginalnym czy dokonującym się wewnątrz grupy i zmieniającymi całe społeczeństwa, kultury, cywilizacje. Inne kryteria dotyczą regularności, powtarzalności i incydentalności zmian.

Zmiany mogą wynikać z działań świadomych bądź niezamierzonych. Teorie interpretacji zmian to: teoria ewolucji: linearny, adaptacyjny charakter zmian, teoria równowagi, teoria konfliktu, teorie cykliczne: kultury zanikają i powstają.

Przyczyny zmian społ. to czynniki, które są konieczne dla wywołania określonych warunków. To rozmaite procesy polegające na tworzeniu nowych struktur i systemów, pewne zdarzenia wraz ze społecznymi reakcjami na nie, zachowania utrwalające lub niszczące istniejące stosunki. Psychologiczne teorie zmiany jako przyczynę podają wolę, życzenie, popęd, lęk. Badania socjologiczne ujmują też rolę wybitnych jednostek i elit. Przyczyny mogą być wewnętrzne i zewnętrzne, zmiany jednoprzyczynowe i wieloprzyczynowe.

Zmiany społeczne powstają na skutek podstaw dążenia człowieka do zniesienia wszelkich ograniczeń natury społecznej. SA efektem dążenia do wolności. Zmiany społeczne są konsekwencją zjawisk idei postępu, to dążenie do idealnie zorganizowanego społeczeństwa, do postępu przez wyeliminowanie przypadkowości. Wywodzi się z wiary w to że możemy odkryć prawo rządzące procesami społecznymi. Zmiany są wynikiem ogólnych procesów społecznych:

• Idea konstruktywizmu - wywodząca się z przekonania że człowiek ma nieustannie konstruować rzeczywistość, udoskonalać świat

• Idea progresywizmu - nieustanne dążenie do doskonałości.

Zmiana społeczna nie jest ewolucją, wydarzeniem , wymianą osób. Zmiana społeczna to zjawisko zbiorowe, w zmianie tej musi uczestniczyć cała zbiorowość, ma wymiar czasowy , cechuje ja trwałość. Zmiana społeczna to taka zachodząca w czasie transformacja, która w sposób przeobraża strukturę organizacji społecznej jak również mechanizm funkcjonowania tej organizacji. Zmiana jest utożsamiana z rozwojem społecznym. Warunkami zmiany społecznej są wszelkie elementy kontekstu społecznego. Aktorami zmiany społecznej są inicjatorzy zmiany, elity przywódcze samo społeczeństwo. Determinanty zmiany społecznej: polityczne, technologiczne czynniki demograficzne. Najczęściej występuje związek między elementami prowadzącymi do zmian. Są to czynniki o charakterze politycznym , ekomicznym i kulturowym. Im silniejsza synchronizacja tym większe prawdopodobieństwo zmiany.

Czynniki zmiany społecznej:

• Technologia - manipulowanie środowiskiem

• Przekonania i poglądy ludzi

• Standardy społeczne - wyobrażenia jakiego typu strukturę możemy zaakceptować a jakiego typu nie

• Subkultury- idee kultury alternatywnej skierowane przeciwko ideom kultury dominującej

• Procesy demograficzne- struktura wieku opóźnia lub przyśpiesza zmiany

27. Zjawisko ergatywne definicje, znaczenie

Pojęcie geriatyzmu zw. in. ageizm wprowadził Robert Butler i oznacza ono negatywne postawy, uprzedzenia wobec ludzi strych; to uprzedzenie wobec ludzi starszych pod względem negatywnych stereotypów podobne do rasizmu. Ageizm wiąże się z izolowaniem się młodszego społeczeństwa od osób starszych.

28. Kanały mobilności społecznej

Mobilność społeczna to proces społeczny, dzięki któremu toczy się struktura społeczna. Ma charakter strukturotwórczy a to odzwierciedla nierówności stratyfikacji w społeczeństwie, społeczeństwo jest zrównoważone.

Kanały mobilności społecznej pionowej

• Kanał edukacyjny - oświata musi być dostępna dla wszystkich aby był ten kanał drożny, czynnikiem blokujący może być płeć, pochodzenie społeczne, wyznanie religijne, wysokość dochodów,

• Kanał kapitałowy - dziedziczenie kapitałów po rodzicach

• Kanał polityczny - szybkie wstępowanie do partii politycznych, grup poselskich. Kryterium lojalności wobec swego patrona ma znaczenie w awansie. Droga powiązań politycznych gdzie nie trzeba należeć do partii, wystarczy pełnić funkcje dla partii, wspieranie ludzi nie należących do partii.

• Kanał nomenklaturowy - uzyskanie wysokich funkcji

• Kanał służb - w państwach demokratycznych ma ograniczony zasięg, dużą role odgrywa w państwach wyznaniowych , totalitarnych.

• Kanał udanych małżeństw - poprzez wejście do rodziny

• Kariera gwiazd - rzadko obejmuje więcej niż jednio pokolenie, wykorzystywanie swoich talentów.

Mobilność pionowa zwana wertykalną, czyli taka, która prowadzi z dołu do góry albo z góry na dół. To jest mobilność awansu , mobilność wstępująca. Z każdego miejsca w społeczeństwie można się wspinać. Mobilność wertykalna zstępująca opiera się na degradacji.

Mobilność pozioma opiera się na zmianie pracy zwanej horyzontalną. Ruchliwość odbywa się w zasadzie przeniesienia z jednego zakładu pracy do drugiego, bez zmiany zarobków ze względów rodzinnych, konflikt z szefem, utrata stanowiska.

29. Niedostosowanie społeczne i specyficzne zaburzenia osobowości

Niedostosowanie społeczne jest pojęciem węższym od niedostosowania. W znaczeniu socjologicznym niedostosowana społecznie jest każda jednostka godząca swoim postępowaniem w interes całości społeczeństwa, nie respektująca przyjętych norm społeczno-moralnych

Przyczyny niedostosowania społecznego: Biologiczne: czynniki wrodzone, zaburzenia w czasie ciąży lub porodu-PUM(porodowy uraz mózgu) objawia się niepokojem ruchowym, fantazjowaniem, szybkim męczeniem, lękiem. Lżejsze formy samoczynnie ustępują

Środowiskowe: 1. W środowisku domowym (poziom kultury, atmosfera, stosunek rodzice - dziecko, poczucie bezpieczeństwa) 2. W środowisku szkolnym (stosunek nauczyciel-uczeń, stosunek uczeń-uczeń, opóźnienia w nauce) Przyczyny: psychofizyczne, dydaktyczne, społeczno środowiskowe, społeczne(uczestnictwo w nieformalnych grupach, subkulturach)

AKCELERACJA- przyspieszony ,psychofizyczny rozwój dzieci i młodzieży w stosunku do ich rówieśników z lat ubiegłych

RETARDACJA- opóźnienie, zahamowanie rozwoju, atrofia psychiczna (gdy zmieniają się opiekunowie dziecka)

DYSHARMONIA (przyczyny) - organiczne zmiany w mózgu - zwiększona wrażliwość dziecka na niekorzystne wpływy środowiskowe - obciążenia psychiczne i niedostosowanie do sił witalnych dziecka

RODZAJE NIEDOSTOSOWANIA

1. Manifestowanie w postaci zahamowania jednostki w środowisku - brak zaufania do ludzi, nowych sytuacji, brak pewności siebie - depresja (różnorodność i zmienność poziomu reakcji) - wycofanie się (izolacja, wyobcowanie, niechęć do kontaktów) - niekonsekwentne postępowanie (dziecko takie żyje chwilą obecną)

2. Manifestowanie postawą demonstracyjno-bojową - wrogość w stosunku do dorosłych (chce przez to zwrócić na siebie uwagę) - otwarta wrogość (kary dla takiego dziecka potwierdzają, że jest niekochane) - wrogość w stosunku do dzieci (pokazanie się lub manifestacja) - łagodniejsze formy aspołecznego zachowania się (brak pragnienia by zadowolić dorosłych, autyzm, obojętność wobec dorosłych)

3. Manifestacja w postaci "skrajnej aspołeczności":

30. Metody i techniki oddziaływanie resocjalizacji

Resocjalizacja (z łaciny re + socialis - społeczny), włączenie do życia społecznego kogoś, kto przez jakiś czas był pozbawiony możliwości uczestniczenia w nim, podejmowanie działań pedagogicznych i prawnych zmierzających do takiego ukształtowania i utrwalenia postawy skazanego (np. przestrzegania porządku prawnego, poczucia odpowiedzialności), aby po okresie pozbawienia wolności powrócił do życia społecznego. W zakładzie karnym resocjalizacja odbywa się przez stosowanie nagród i kar dyscyplinarnych oraz współdziałanie ze społeczeństwem (np. organizowanie koncertów i różnych zajęć kulturalno-oświatowych).

1

---