PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA - wykład, dn. 08.06.2011
*Dynamika wpływu społecznego:
Przeciwstawianie się.
Polaryzacja grupy i przesunięcie ryzyka (powszechnie przesunięcie ryzyka kojarzy się nam z tym, że grupa podejmując decyzje wybiera tą bardziej ryzykowną; ale w rzeczywistości nie chodzi o tego typu przesunięcie ryzyka - nie jest to przesunięcie się w kierunku decyzji bardziej ryzykownej, tylko przesunięcie decyzji w kierunku skrajnego bieguna decyzyjnego)
Deindywiduacja.
*Przeciwstawianie się:
Tzw. efekt bumerangowy - jest to tendencja zmierzająca do ochrony lub przywrócenia poczucia swobody. Pojawia się, gdy ktoś zagraża naszej swobodzie działania (w działaniu można w różny sposób efekt bumerangu wykorzystywać - w przypadku dzieci w wieku 3-5 lat sprzeciwianie się jest bardzo typowe, więc stosując określone metody wychowawcze możemy ich sprzeciwianie się złagodzić).
Co wolisz: wannę czy prysznic? Co wolisz: poczytać czy obejrzeć telewizję? (z tych pytań wynika, że dajemy komuś pozorny wybór - wybór jest ograniczony, ale dana osoba dostrzega sam fakt, że ma możliwość wybierania).
Podpisywanie petycji na ulicy (zamiast po prostu zachęcać przechodniów na ulicy do podpisów, lepiej mówić, że to skandal, by od przechodniów na ulicy żądać podpisów petycji - tym drugim sposobem prędzej uda nam się nakłonić osoby do złożenia podpisu).
Badanie nad piciem alkoholu (Engs i Janson - 3375 studentów):
Poniżej 21 lat - 19% abstynentów, 24% nałogowego picia
Powyżej 21 lat - 15% nałogowego picia, 25% abstynentów
*Przeciwstawianie się - przykład wykorzystania:
-Występowanie w roli członków prywatnej firmy przeprowadzającej sondaż:
Tutejszy monopolista przymierza się do niewspółmiernego podwyższenia cen benzyny, ale chce uniknąć sprzeciwu społecznego zaś szef lokalnej stacji benzynowej jest przeciw podwyżce. Działacie na rzecz monopolisty. Co robicie?
Na zebraniu przedstawicieli lokalnej społeczności namawiamy do wzięcia strony lokalnego szefa stacji benzynowej
(eksp. Gamsona i in.)
*Konsekwencje efektu bumerangowego dla samoprezentacji:
W badaniach nad konformizmem najsilniej sprzeciwiają się Ci, którzy sądzą, że niedostatecznie się odróżniają.
Prezentując siebie mówią o cechach, które ich odróżniają od innych (miejsce urodzenia, rude włosy, gruby lub chudy, mniejszość narodowa, płeć itp.)
Najsilniej wzbudza w nich chęć rywalizacji sytuacja, gdy inna grupa przypomina własną, a różni się cechami drugorzędnymi (być lepszym od nich pod względem tych cech - tzw. tendencyjność w służbie Ja).
*Możliwe skutki niepożądane:
-Polaryzacja grupy i przesunięcie ryzyka:
Polaryzacja - jest to nasilenie wcześniej istniejącej tendencji w grupie. To przesunięcie tendencji jest nazywane przesunięciem ryzyka (zaobserwowano to w toku eksperymentów w ten sposób: kiedy pytano poszczególnych członków grup o rozstrzygnięcie w jakiejś sprawie to podawali oni swoje indywidualne propozycje rozstrzygające, natomiast gdy potem kazano im uczestniczyć w jakiejś dyskusji grupowej, okazywało się, że większość członków grupy przesuwała się w stronę tej tendencji, którą w czasie dyskusji wyrażała większość grupy - przed dyskusją mieli różne poglądy, zaś po dyskusji w większości byli za poglądami większej części grupy).
Tendencje takie są wyzwalane przez dyskusje grupy (nie uzyskamy polaryzacji ani przesunięcia ryzyka tak długo, jak długo nie doprowadzimy do dyskusji w grupie).
*Wyjaśnianie:
Wyjaśnianie poprzez odwołanie się do wpływu informacyjnego:
Zapoznanie się z argumentami (które prezentują głownie dominującą w grupie tendencję).
Aktywny udział, a wręcz oczekiwanie takiej aktywności (jeśli aktywnie bierzemy w czymś udział, to lepiej to sobie przyswajamy i znacznie silniej wpływa to na nasze zachowanie).
Poprzez odwołanie się do wpływu normatywnego:
możliwość porównania się z innymi (możliwość zwartościowania swych opinii i zdolności)
pojawia się fałszywe wrażenie dotyczące tego, jak inni myślą, odczuwają lub reagują, co prowadzi do niedoceniania innych a przeceniania siebie
usłyszenie opinii innych osób z grupy poszerza margines dla własnych opinii w taki sposób, by odróżniać się od innych; w tym przypadku porównywane są pozycje zajmowane przez poszczególne osoby, a nie argumenty które za tymi pozycjami stoją
*Deindywiduacja:
-Termin ten określa utratę samoświadomości i utratę obawy przed oceną.
-Pojawia się w sytuacjach, które stymulują anonimowość i odciągają uwagę od jednostki.
*Przykłady deindywiduacji:
Samobójczy skok (Mann).
Linczowanie (przykład zachowania się jak inni: pewna część zbiorowości linczowała Cyganów, i inni robili to samo).
Pozostawiony samochód - eksp. Zimbardo (tam, gdzie mniejsza deindywiduacja, to tym większa szansa, że nic się samochodowi nie stanie).
Dzieci na Haloween - Diener (dzieci brały wyraźnie więcej słodyczy, gdy do czyjegoś domu wchodziły grupką, natomiast gdy wchodziły same to brały np. tylko jednego cukierka; bo będąc w grupie, niewiadomo kto wziął więcej i wtedy odpowiedzialność rozkłada się na wszystkich).
Badania Watsona nad kulturami i ubiorami wojowników (Watson stwierdził, że można wyróżnić takie kultury w których wojownicy mało się malują, nie zniekształcają swoich twarzy, występują jako poszczególne pojedyncze osoby, ale istnieją także kultury, w których wszyscy wojownicy malują się tak samo, ubierają się tak samo i upodobniają się do siebie; większe nasilenie agresji i przemocy występowało tam gdzie było większe upodobnianie się wojowników do siebie).
Siedzenie z innymi po ciemku - Bergen, Barton (najpierw płacono ludziom za siedzenie po ciemku obok siebie, potem powiedziano im, że nie będzie płacone a oni mimo to i tak się zgodzili, żeby siedzieć ze sobą po ciemku).
*Wpływ koloru na poziom deindywiduacji:
-Podział na kolory pozytywne i negatywne.
-Przykładem koloru negatywnego jest kolor czarny - wzmaga agresywność (np. kolor katów to czarny, co nie?).
-Zespoły sportowe w czarnych strojach popełniają więcej przewinień.
*Wyniki eksperymentu nad polaryzacją.
*Wyniki badań nad przesunięciem ryzyka (dylemat decyzyjny z Heleną):
-Przesuwamy się w stronę tych, którzy wyrażają opinie zgodne z naszymi.