23.10.2006

TEMAT:, CZYM JEST PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

[WYKŁAD 1]

1. Funkcje nauki

1. Predykcyjna- pozwala na przewidywanie, (co będzie, jeśli będzie x?)

2. Probabilistyczny (pod wpływem określonych x rośnie prawdopodobieństwo y)

3. Eksplanacyjna (wyjaśnienie zjawisk-, dlaczego x to będzie y?)

2. Psychologia Społeczna

1. Nauka o, tym, jak ludzie wpływają na społeczeństwo, myśli, emocje.

3. Psychologia Społeczna- perspektywy

1. Społeczno- kulturowe

2. Ewolucyjna

3. Teoria społecznego uczenia się (imitowanie zachowań innych ludzi)

4. Fenomenologiczna (trzeba zrozumieć innego człowieka; „Zwykle mówimy więcej niż wiemy”)- eksperyment TIMOTHEGO WILLSONA z rajstopami- były układane rajstopy różnego rodzaju w różnej kolejności np.

A B C D E

B C D E A

C D E A B

D E A B C

E A B C D

Kobiety, które brały udział w tym eksperymencie w 95% wybierały rajstopy, które leżały skrajnie z prawej strony. Rzeczy, które leżą skrajnie po prawej stronie są dla człowieka bardziej atrakcyjne niż inne.

5. Nurt SOCIAL CONGNITION (Społecznego poznania)

4. Podstawowe metody badań psychologii społecznej.

1. Obserwacja

2. Obserwacja uczestnicząca (psycholog może prowokować jakieś sytuacje jest w „środku” sytuacji, grupy obserwacyjnej.)

3. Badania korelacyjne

Oglądanie TV z agresywnymi scenami [godz.]

Jeśli X rośnie, to Y rośnie.

Jeśli X Rośnie, to Y maleje.

R= 1 pełna korelacja

R= -1 brak korelacji

R= 0 brak korelacji

W korelacji nie wiemy, co jest dokładną przyczyną zachowań.

4. Eksperyment laboratoryjny

• Grupa eksperymentalna

• Grupa kontrolna

DOBÓR LOSOWY DO GRUPY

1. Eksperyment naturalny

2. Wywiad

3. FGI- grupy focusowe-> grupy skoncentrowane na jakimś temacie

4. Skale i kwestionariusze

5. Badania czasu reakcji

6. Symulacje komputerowe

5. Przykłady badań eksperymentalnych z psychologii społecznej

1. NORMAN TRIPLETT- efekt FACYLITACJI społecznej-, od czego zależą czasy kolarzy. W grupie robi się coś lepiej, niż samemu.

2. MAX RINGELMANN- PRÓŻNIACTWO SPOŁECZNE w grupie wkładamy w prace mniej „Serca”, bo ktoś inny to przecież zrobi. Jak robimy indywidualnie to bardziej się do tego przykładamy.

3. SHERIF- efekt autokinetyczny; konformizm- złudzenia optyczne „Procesy społeczne mają wpływ, który powoduje działanie pośrednie w danym eksperymencie”

4. SIMON ASCH- konformizm- ludzie ulegają presji grupy, która naciska.

5. BERKOWITZ- modelowanie agresji (złość, zapach mogą prowadzić do zachowań agresywnych)

6. BAUMEISTER- wyczerpywanie się EGO, jeśli się od czegoś powstrzymujemy np. od jedzenia czekolady jeśli jesteśmy w jakiś sposób od niej uzależnieni.

6. Eksperyment PHILIPA ZIMBARDO.

1. Psychologia więzienna.-> Film „Cicha Furia”. Rozwój histerii, stanów depresyjnych, szybki rozwój nienawiści, brutalności ze strony strażników. www.prisonexp.org

7. Eksperyment STANLEYA MILGRAMA

• Studium uczenia się

• Jak Pan(i) myśli ile osób nacisnęło wszystkie przyciski?

2% - tak odpowiadali pytani, a w rzeczywistości było ich 65%.

PODSTAWOWY BŁĄD ATRYBUCJI

Sądzimy, że to tylko źli ludzie robią złe rzeczy-> osobowość człowieka jest odpowiedzialna za zachowanie-> środowisko zewnętrzne. NIE DOCENIAMY WPŁYWU SYTUACJI ZEWNĘTRZNEJ, A PRZECENIAMY OSOBOWOŚĆ.

Sądzimy, że:

• źli ludzie robią złe rzeczy

• dobrzy ludzie robią dobre rzeczy

„Zastanawiamy się nad ludzkim zachowaniem to nie doceniamy wewnętrznej sytuacji, a przeceniamy wpływ środowiska, mało skupiamy się na czynnikach zewnętrznych.”

TEMAT: WIEDZA O ŚWIECIE SPOŁECZNYM

[WYKŁAD 2]

1. Schemat poznawczy

1. Organizacja naszych uprzednich doświadczeń z określonym rodzajem zaburzeń osób lub obiektów.

2. Dlaczego?

• Prototyp (albo rdzeń np. ssak to krowa, a jastrząb nie)-> coś, czego się uczymy-> pojęcia matrycowe-> pojęcia rdzeniowe-> jeśli A jest podobne do B, to B jest podobne do A w równym stopniu.

2. Prototypowość schematów

1. Skojarzenia (dom, nie igloo tylko dom ze spadzistym dachem itp...)

2. Skrypt- umysłowa reprezentacja zdarzeń, działań lub ich ciągów (np. wizyta u lekarza)

3. Skrypty i zniekształcenia pamięci

• Fałszywe alarmy- coś było, a nie było

• Pominięcia

• Psychologia zeznań świadków

4. Aktywizacja schematów

• świadome aktywizacje schematów

• Automatyczne aktywizacje schematów

• Asertywność

• Kultura, cierpliwość

3. Potoczne koncepcje świata społecznego

1. 
   Stałość- zmienność natury ludzkiej DWECH

człowiek się nie ludzie są „Plastyczni”

zmienia. (osoby tak myślące o innych ingerują w

(ludzie którzy, tak społeczeństwo, są aktywni)

myślą nie ingerują

w społeczeństwo

są pasywni w działaniu)

2. Kontrolowalność ROTTER

• WEWNĘTRZNE UMIEJSCOWIENIE POCZUCIA KONTROLI WZMOCNIEŃ (ludzie uważają, że są kowalami swojego losu i wszystko zależy tylko od nich; są ambitni i wytrwali)

• ZEWNĘTRZNE UMIEJSCOWIENIE POCZUCIA KONTROLI WZMOCNIEŃ (Ludzie uważający, że tylko splot pewnych wydarzeń kieruje ich losem, że z góry ich los jest przesądzony i nie mają na to wpływu; pasywni, mało ambitni, rzadko wytrwali)

• Życie społeczne jako gra o sumie zerowej

- Poglądy społeczne

• Jak ktoś się bogaci, to ktoś musi zbiednieć, bilans 0.

4. Ufność- zagrożenie i paranoidalna wizja świata społecznego

• Wszyscy ludzie są źli i chcą mnie krzywdzić

4. Wiara w sprawiedliwość świata

1. MELVIN LERNER

• Ludzie wierzą w świat sprawiedliwy

• „Świat sprawiedliwy to taki, w którym ludzie dostają to, na co zasługują, a zasługują na to, co ich spotyka.

• Dobrzy ludzie zawsze dostają tylko to, co dobre

1. Świat sprawiedliwy= środowisko

• Stabilne

• Przewidywalne (dobrzy- nagrodzeni)

• Kontrolowalne (my możemy wpływać na nasze życie)

2. Sposoby radzenia sobie z przejawami niesprawiedliwości

• Restytucja sprawiedliwości (możemy ją przywrócić lub sami wymierzać)

• Opuszczanie pola (ucieczka)

• Reinterpretacje poznawcze (tendencja obarczania winą ofiary)

3. Obwinianie ofiar

• Eksperyment LERNER SIMMONS (1966)

Studentki oglądały taśmę z nagraniem, na którym młoda dziewczyna odpowiadała na pytanie. Jeśli odpowiedziała źle, zostawała porażona prądem elektrycznym. Po jakimś czasie nastąpiła przerwa w badaniu i w tej przerwie dzielono studentki do różnych grup. W każdej z poszczególnych grup mówiono, co się stanie dalej.

1. Dziewczyna zostanie przeniesiona do innych warunków, lepszych, za dobre odpowiedzi będą jej płacić określoną sumę.

2. Nic nie powiedziano

3. Oznajmiono, że to przerwa, perspektywa dalszego cierpienia dziewczyny.

4. Koniec eksperymentu

5. Powiedzieli, że to było tylko video

6. Ofiarą była ochotniczka.

Następnie studentki rozwiązywały kwestionariusze o samych sobie. Następnie rozwiązywały ten sam kwestionariusz tylko w perspektywie dziewczyny biorącej udział w eksperymencie. Naukowcy zauważyli tendencję opisu nieznanej dziewczyny tylko trochę gorszej od każdej studentki.


Opis dziewczyny poszczególnych grup:

1. Tylko trochę lepsza od nas samych

2. i 3. Jeśli niewinnie cierpi, ale tak naprawdę nie wiemy czy będzie cierpieć, uważają, że dziewczyna jest beznadziejna

6. Jeśli sama się zgłosiła to naprawdę jest fatalna.

BEHAWIORALNA RESYSCYTUCJA OSOBOWOŚCI jeśli widzimy, że ktoś cierpi (video) to domagamy się interwencji behawioralnej.

5. AUTODEPRECJACJA

1. CAMIL WORTMAN-, jeśli obwiniamy samych siebie, że jeśli dzieje się nam coś złego to z naszej tylko winy, jest ułatwieniem sobie wyjścia z traumy „Jak sobie pościelesz tak się wyśpisz.

2. AARON BECK- w odróżnieniu do Camil Wortman, uważa, że przeciwnie ludzie sobie to utrudniają.

6. RONNIE JANOFF- BULMAN

1. AUTODEPRECJACJA CHARAKTERIOLOGICZNA- jestem, jaki jestem, czyli np. osoby uważające siebie za beznadziejne itp... Jestem beznadziejny, więc spotykają mnie złe rzeczy.

2. AUODEPRECJACJA BEHAVIORALNA- źle zrobiłem, mogłem to zrobić inaczej. Jeśli bym tego nie zrobił, to by się nie stało nic złego.

7. Zasługiwanie na nagrody

1. LERNER- Eksperyment „Tom i Bill”- dwóch mężczyzn Tom i Bill pracują razem (lub rozwiązują łamigłówki) za jednakową opłatę 4,5$. Po skończonej pracy pracodawca mówi, że ma jeszcze srebrną 0,5$ i nie wie komu ją dać. Rzuca, więc monetą i zależnie, co wypadnie dostaje ją w 1 przypadku Bill, a w 2 Tom. Po obejrzeniu video osoby biorące udział w eksperymencie były pytane, kto lepiej pracował, kto bardziej się starał. Odpowiedź była silnie zabarwiona faktem, kto tę srebrną półdolarówkę dostał.

2. ZUCKERMANN- eksperyment „Czytaj lektury niewidomemu”- studenci byli proszeni o pomoc w nauce swoim niewidomym kolegom w przygotowaniu się do zajęć czy też sesji. W ciągu roku sporadycznie pojawiały się przypadki pomocy, jednak w miarę przybliżania się do sesji studenci chętniej i liczniej pomagali swoim niewidomym kolegom. Studenci wychodzili z założenia, że jak im pomogą przed sesją, czyli zrobią dobry uczynek, to w takim razie im dużo lepiej pójdzie sesja, bo na nią zasłużyli, bo zrobili dobry uczynek.

3. KUBLER- ROSS: wzrost altruistycznych skłonności przed śmiercią.

8. Przekonanie o sprawiedliwości świata jako cecha osobowości.

1. Skala RUBINA I PEPLAU

• Różnice indywidualne

9. Wiara w niesprawiedliwość świata

1. „Studenci prawie zawsze dostają takie stopnie, na jakie zasługują.

„Gdy nagle powódź zabija,

Drwi z cierpień niewinnego;

Ziemię dał w ręce grzeszników

Sędziom zakrywa oblicza.

Jeśli nie On- to, kto właściwie?”

Księga Hioba (9,23- 9,26)

10. Modyfikatory i wyznaczniki wiary w niesprawiedliwości świata.

1. Religijność- bardziej wierzą w świat sprawiedliwy

2. Obiektywna rzeczywistość

3. Egalitaryzm w wynagradzaniu za pracę

4. Korelacje z autorytaryzmem i I-LOC- ROTTER

11. Funkcjonalność wiary w niesprawiedliwość świata.

1. Nie angażowanie się w działania czaso- i pracochłonne

2. Korzystne porównywania społeczne FESTINGER

3. Usprawiedliwianie porażek

TEMAT: WIEDZA O ŚWICIE SPOŁECZNYM C.D.

[WYKŁAD 3]

1. Stereotypy- uogólnienie przekonań członków grup społecznych (WALTER, LIPPMAN)

1. Przecenianie zróżnicowania między kategorialnego, nie docenienie wewnątrz kategorialnego.

Np. Żydzi uważani są za pracowitych, a Polacy za gościnnych, a między sobą się bardzo różnią.

2. Kategoryzacja (TAJFEL)- Naturalna tendencja do kategoriowania. Faworyzacja grupy własnej.

3. ILUZORYCZNA korelacja (CHAPMAN) Związek rzadkich z 1 grupy łączymy z rzadkimi zjawiskami 2 grupy.

• Konsekwencje dla stereotypów- eksperyment- pewna grupa ludzi oglądała obrazy realistyczne oraz surrealistyczne. Potem mieli osądzić, które z nich zostały namalowane przez ludzi zdrowych, a które przez schizofreników. Obrazów surrealistycznych było mniej oraz osób z tendencją do schizofrenii.

Stereotypowo ludzie łączą, że schizofrenicy (10%) namalowali obrazy surrealistyczne, natomiast ludzie zdrowi (90%) namalowali obrazy realistyczne.

Prawda natomiast była taka, że tylko 3% obrazów surrealistycznych było namalowanych przez osoby z tendencją do schizofrenii, a tylko 40% obrazów realistycznych było namalowane przez ludzi zdrowych.







1. Efekt przerwy

• Eksperyment DOLIŃSKI

• eksperyment polegał na puszczeniu dwóm grupom informacji na temat pewnej studentki, którą bolał w nocy brzuch, w związku z czym zgłosiła się ona do szpitala. Lekarz jej nie operował. Nad ranem zmarła.

• 1 grupa usłyszała informację z informacją wstępną i resztę (rozwinięcie) zaraz po sobie.

• Dostali różne informacje:

• Zła diagnoza- dziewczyna wcześniej miała problemy ginekologiczne, więc lekarze po zbadaniu jej narządów rodnych, zdiagnozowali pobyt w szpitalu i wznowienie dalszych badań rano. Dziewczyna zasnęła i zmarła w nocy na rozlanie się do otrzewnej wyrostka robaczkowego.

• W tym samym momencie jedyny chirurg w miasteczku operował ofiary wypadku drogowego, który miał miejsce chwilę przed tym jak dziewczyna zjawiła się w szpitalu. Dziewczyna zasnęła i zmarła w nocy na rozlanie się do otrzewnej wyrostka robaczkowego.

• 2 grupa dostała tylko informację wstępną, po czym nastąpiła przerwa.

WNIOSKI: Na zadane pytanie czy lekarz był winny śmierci dziewczyny, 1 grupa odpowiedziała, że nie (w przypadkach obu różnych informacji), natomiast grupa 2 odpowiedzieli, że lekarz był winny śmierci i powinien odpowiedzieć za to karnie.

Ludzie mają ogromną potrzebę orientacji w świecie. Chcemy mieć stabilny obraz świata, ale z drugiej strony adekwatny.

FAZA CHWYTANIA INFORMACJI

• „Chwytamy” dużo informacji na jakiś interesujący bądź usłyszany nas temat.

FAZA ZAMROŻENIA

• Sąd „Zamrożony na jakiś temat- utworzenie własnego sądu na dany temat w oparciu o „Schwytane” wcześniej informacje- ludzie rzadko zmieniają już „Zamrożony” sąd na jakiś temat.

EFEKT PRZERWY MOŻE BYĆ FAZĄ ZAMROŻENIA. WSTĘPNEJ HIPOTEZY. Ludzie po usłyszeniu wstępnej informacji z góry przewidzieli winę lekarza, nawet nie znając okoliczności wypadku, który miał miejsce. Przerwa zamroziła tą wstępną hipotezę.

2. Konsekwencje dla powstawania stereotypów:

1. Mogą powstawać bez kontaktu z obiektem stereotypu

2. Informacje od innych TRANSMISJA INFORMACJI

3. Eksperymenty C. STEEL'A na temat zagrożenia stereotypem.

• Mówi się, że Murzyni są „głupi”

• C. Steel dawał proste zadania matematyczne dwóm grupom studentów- murzynom, oraz białym. W wynikach rzeczywiście zauważył, że murzyni wypadli dużo gorzej niż biali. Po jakimś czasie tej samej grupie dał te same testy i powiedział „A oto testy, w których murzyni są tylko trochę gorsi od białych”. W wynikach Steel zauważył znaczną poprawę wyników murzynów, nawet do tego stopnia, że murzyni pisali ten sam test dokładnie tak jak biali.

• Osoby, bądź grupy etniczne obarczone jakimś stereotypem kierują się nim w życiu, co znacznie im przeszkadza w poprawnym funkcjonowaniu w społeczeństwie.

3. Uprzedzenia- uogólniona postawa wobec członków danej grupy społecznej

1. Skala dystansu społecznego BOGARDUSA

2. Eksperyment „Zagubiony list” MILGRAMA-

• Milgram rozrzucił około 300 listów zaadresowanych do Johna Smithsa (adres był jego własny) w pobliżu skrzynek na listy w Nowym Jorku. Następne 300 listów było zaadresowanych do Żyda (adres również był jego własny). Przeliczając ilość listów, które do niego doszły Milgram wywnioskował, że ludzie chętniej wrzucą list zaadresowany do osoby z ich społeczności niż do osoby „Obcej”.

---