Wykładowca: dr n. med. R. Gałuszka

Kinezyterapia - ćwiczenia 10.10.2010
(niedziela)

Na następny zjazd wymagane jest: kredka do oczu (czarna); chusteczki nawilżane; nić, ubranie nie krępujące ruchów i odsłaniające większość ciała, taśma centymetrowa.

1. Skoliometr - Proste urządzenie przeznaczone do oceny wielkości garbu żebrowego lub wału lędźwiowego oraz do oceny symetrii obręczy barkowej lub biodrowej.

2. Skolioza - zwana również boczne skrzywienie kręgosłupa to odchylenie wielopłaszczyznowe osi anatomicznej do osi mechanicznej kręgosłupa zwane inaczej bocznym skrzywieniem.

Podziała skolioz
• wrodzone
• nabyte
    ○ funkcjonalne (czynnościowe)
    ○ strukturalne
        § kostnopochodne,
        §  nerwopochodne,
        §  mięśniowe,
        § idiopatyczne

Podział skolioz w zależności od wieku występowania
• Wrodzone skoliozy idiopatyczne ujawniają się zwykle po urodzeniu lub wcześniej w okresie płodowym. Najczęściej ustępują samoistnie i nie wymagają leczenia
• Niemowlęce skoliozy idiopatyczne ujawniają się do 36 miesiąca życia. Wykazują one szybki postęp i są najgorzej rokującym typem skrzywienia
• Dziecięce skoliozy idiopatyczne - ujawniają się pomiędzy 3- 10 rokiem życia i ulegają znacznemu pogorszeniu szczególnie w okresie skoków wzrostowych
• Młodzieńcze skoliozy idiopatyczne - występują powyżej 10 roku życia

Inne podziały:
Ze względu na lokalizację skrzywienia
- skoliozy piersiowe
- lędźwiowe
- szyjne

Ze względu na boczną liczbę łuków skrzywienia
- jednołukowe
- dwu i wielołukowe (maksymalnie 4 łukowe)

biorąc pod uwagę stopień mechanicznego wyrównania się skrzywienia
- wyrównane
- niewyrównane

Ze względu na stopień wyrównywania się czynno-biernego skrzywienia
- skrzywienie wyrównujące się czynnie - za pomocą napięcia mięśni
- skrzywienia wyrównujące się biernie - poprzez ułożenie się na boku, zwis, pajączki, ortezy itp.

3. Kąt Cobba

Wielkość skrzywienia kręgosłupa określana jest metodą Cobba która pozwala wymierzyć kąt skrzywienia pomiędzy kręgiem początkowym i końcowym skrzywienia. Stwierdzenie skrzywienia 25 stopni oznacza jednocześnie, że poszczególne kręgi pomiędzy kręgiem początkowym i końcowym skrzywienia są klinowato zgniecione, a suma ich deformacji wynosi 25.

W zależności od stopnia zaawansowania zmian:
- postawa skoliotyczna - wstępne stadium wady. Występuje asymetria barków, łopatek, trójkątów talii, ale nie dochodzi jeszcze do bocznego skrzywienia.
- skolioza I st. - to skrzywienie kiedy wartości kątowe nie przekraczają 30 stopni.

Zmiany dotyczą układu mięśniowo - więzadłowego, bez zniekształceń kostnych.
- skolioza II st. - sto skrzywienie o wartościach kątowych 31-60 stopni. Występują zmiany w kręgach i krążkach międzykręgowych. Kręgosłup ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym.
- skolioza III st. - skrzywienie o kącie przekraczającym 60 stopni, z daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi jak: torsja i sklinowacenie kręgów, deformacja żeber i miednicy

4. Test Adams'a

Test  polega na wykonanie skłonu do przodu z próbą dotknięcia palcami podłoża, z wyprostem i stabilizacją w stanach kolanowych. W tym ustawieniu widać rotacje odcinków kręgosłupa oraz asymetrie.

W badaniach w pozycji stojącej obserwujemy asymetrie barków, i łopatek,. Jeżeli podłożymy pod jedną kończyną podkładkę o wysokości 1 cm zobaczymy powrót do symetrii przy teście Adamsa.

5. Test Rissera

• Służy do oceniania dojrzałości kostnej kręgosłupa na podstawie dojrzałości kostnej miednicy

• Jądro kostnienia kręgosłupa i miednicy dojrzewają w tym samym czasie

• Test opiera się na fakcie, że kręgosłup i miednica rozwijają się równolegle i równocześnie kończą swój wzrost. Za pomocą badania RTG łatwo jest stwierdzić zakończenie wzrostu miednicy. Zapowiedzią zakończenia jej wzrostu jest pojawienie się pasma jądra kostnienia na grzebieniach biodrowych blisko kolca biodrowego przedniego górnego.
  Następnie jądro to, jako pasmo kostne posuwa się wzdłuż grzebienia w ciągu od pół do półtora roku i po tym czasie dochodzi do kolca biodrowego tylnego górnego.
  Jest to tzw. wędrówka biodrowej apofizy.

• Jeśli na radiogramie widać połączenie pasma jądra kostnienia z talerzami kości biodrowej w okolicy kolca tylnego górnego stwierdza się zakończenie wzrostu miednicy, a więc również kręgosłupa

• Skostnienie:
  Risser stopnia I - 25%
  Risser stopnia II - 50%
  Risser stopnia III - 75%
  Risser stopnia IV - 100%
  Risser stopnia V - końcowy etap, gdy przestrzeń między kręgosłupem i miednicą wypełnia struktura kostna

• Skala stworzona przez Rissera była początkowo pięciostopniowa (0-IV). IV stopnień oznaczał całkowite dojście apofizy do kolca biodrowego tylnego górnego. Potem jednak wprowadzono etap 6 czyli V.

• Test Rissera ma duże znaczenie praktyczne w diagnostyce i leczeniu skoliozy, ponieważ czynny proces skoliotyczny zostaje zahamowany z chwilą zakończenia kostnienia kręgosłupa.

• Test Rissera daje nam również odpowiedzi odnośnie zaopatrzenia się i stosowania akcesoriów ortopedycznych (np. gorsetów)

• Im mniejsze skrzywienie i wyższy Risser tym mniejsze ryzyko wystąpienia progreji

• Grzebień biodrowy jest podzielony na 4 ćwiartki

• Apofisis przesuwa się do przedniej części talerzy biodrowych od kręgosłupa.

• Rozmiar krzywej i wysokość wzrostu pozostałych mają duży wpływ na szanse powiększenia skoliozy. Dzieci ze znakiem Risser zero lub jeden z łukiem większym niż 20^o mają 68% szans na pogorszenie, natomiast dzieci ze znakiem Rsser'a od dwa do cztery ze skrzywieniem mniej niż 20^o mają mniej niż 2% szans na pogorszenie obrazu skoliozy

Skrzywienia

• Test Rissera diagnozuje ryzyko progresji skrzywienia kręgosłupa

• Skrzywienie kręgosłupa +5^o do 19^o

• Risser 0 i 1 - 22% prawdopodobieństwa progresji

• Risser 4 i 5 - 1,6% prawdopodobieństwa progresji

• Skrzywienie 20^o-29^o

• Risser 0 i 1 - 68% prawdopodobieństwa progresji o 6^o i więcej, w okresie wzrostu

• Risser 2, 3 i 4 - 23% prawdopodobieństwa postępu progresji

• Kiedy Risser wynosi 0 lub 1 istnieje znaczny wzrost kości. Kiedy Risser wynosi 4 lub 5 wzrost jest całkowicie zakończony

6. Na RTG

- mierzymy szerokość trzonu

- wykonujemy pomiar od środka pediculi przesuniętej w kierunku środka trzonu do brzegu kręgu.

7. Kąt rotacji osiowej wg Perdriollego

8. Radiograficzny pomiar Sc (skoliozy)

Sc mierzy się tradycyjnie kątem Cobba. Wykreśla się go na zdjęciu RTG A-P lub P-A wykonanym w pozycji stojącej. Przeprowadza się jedną linię równoległą do górnego brzegu ostatniego kręgu krzywizny, a następnie do każdej z tych linii kreśli się linię prostopadłą. Kąt Cobba zawarty jest między tymi liniami prostopadłymi. Inne metody pomiarów Sc zostały wprowadzone dla oceny rotacji kręgów oraz jej korekcji.

9. Badanie ruchomości kręgosłupa

• Ruchomość odcinka szyjnego
  pacjent stoi wyprostowany

• Zakres zginania w przód i w tył C
  Od guzowatości potylicznej do wyrostka kolczystego C7.
  Przy max zgięciu w przód - zwiększenie odległości o 4-5 cm.
  Przy max zgięciu w tył - zmniejszenie o 4-6 cm.
  U zdrowej osoby przy max zgięciu w przód broda dotyka mostka, a przy zgięciu w tył ustawia się horyzontalnie.

• Zakres zginania głowy w bok
  Od płatka ucha do wyrostka barkowego łopatkowego
  Odległość zwiększa się o 6,5 cm.

• Zakres skrętu głowy
  Od bródki do wyrostka barkowego łopatki

• Test Pavelki
  Od najniższego punktu bródki do wyrostka kolczystego C7

• Zakres zginania wprzód odcinka Th - test Otto i Wurma
  Pacjent wyprostowany
  Th1 do Th12 (ewentualnie 30 cm poniżej Th1)
  Przy max zgięciu w przód zwiększenie odległości średnio o 2-3 cm.

• Test zginania w przód odcinka Lędźwiowego (L) - test Schobera
  10 cm powyżej, 5 cm poniżej linii łączącej kolce biodrowe tylne i górne
  Przy max zgięciu w przód zwiększenie odległości średnio o 7 cm.

• Zakres zginania do boku odc. Th-L - test Molla i Wright'a
  Pacjent siedzi, nogi oplatają nogi krzesła dla stabilizacji miednicy
  Od środka szczytu talerza biodrowego do pkt prostopadle leżącego nad nim na wysokości wyrostka mieczykowatego mostka
  Przy max zgięciu w bok odległość zmniejsza się o 5-6 cm.

• Zakres skręcania TH-L - test Pavelki II
  Pacjent siedzi, nogi oplatają nogi krzesła dla stabilizacji miednicy
  Od L5 do wcięcia jarzmowego mostka
  Po max skręcie zwiększenie odległości o 7 cm.

• Zakres skręcenia L - test Pavelki III
  Pacjent siedzi, nogi oplatają nogi krzesła dla stabilizacji miednicy
  Od L5 do wyrostka mieczykowatego mostka
  Po max skręcie zwiększenie odległości o 6 cm
  
  Pavelka II - Pavelka III = skręt TH (zawsze 1 cm)

---