KOKCYDIOZA
Isospora suis - oseski
Eimeria deblicki i E. Polita - prosięta i warchlaki
- porodówki z wys. Temp i wilgotnością
- zakażenie per os u 5-14 dniowych prosiąt
- miejsce bytowania -dwunastnica, jelito czcze
- biegunka - wodnista, kremowa, barwy żółtej, śmiertelność do 20%
- wodnista treść, skrócenie kosmków
Leczenie - Baycox, Sulfatyt, profilaktyka loch - momenzyma, prosięta - aprolium. CZYSTOŚĆ!!
BIEGUNKI U PROSIĄT PO ODSADZENIU
Kolibakteriozy - kolibakterioza prosiąt odsadzonych(choroba obrzękowa lub biegunka okresu poodsadzeniowego)
Salmonelloza, dyzenteria, rozrostowe zap.jelit, włosogłówczyca
Kolibakteriozy
- postać toksemiczna wywołana przez serotypy : O138:K81, O139:K82, O141:K85ab, O8:K87
Może przebiegać jako:
- Szok - nagłe padnięcia
- kolienteritis - krwotoczne zap.jelit u prosiąt odsadzonych (biegunka okresu poodsadzeniowego)
- choroba obrzękowa - u prosiąt odsadzonych
- MMA
Patogeneza:
Endotoksyna(wstrząs-szok) i enterotoksyna (kolienteritis). Szok następuje w wyniku zmian hemodynamicznych w tętniczkach przedwłosowatych bł.śluz. jelit wynaczynienia do jelit.
Ważny jest tu mechanizm alergiczny: endotoksyny stymulują powstanie niekompletnych Ab determinujących stan anafilaksji na wielocukry otoczki E.coli. Reakcja anafilaktyczna w wyniku reakcji endotoksyny z adsorbowanymi w śródbłonku naczyń Ab.
Patogeneza choroby obrzękowej - u odsadzonych prosiąt następuje gwałtowne namnażanie się pałeczek w świetle jelita, najczęściej przy zmianie karmy-zaburzenia trawieniazmiana pH, łatwiejsza adhezja i produkcja toksyn.
OBJAWY:
Szokowa - nagłe upadki, objawy nerwowe - często nerwowe ruchy kończyn, śmierć, jelito cienkie krwawo-czerwone, a mięśnie blade…(wstrząs endotoksyczny)
Kolienteritis - biegunka, odwodnienie, wychudzenie i charłactwo, upadki do 30%, bł.śluz. silnie zaczerwieniona, a w żołądku zalega niestrawiona karma. Też - powiększenie krezkowych węzłów chłonnych
Obrzękowa - objawy nerwowe - drgawki, skurcze, porażenia, chrapliwy kwik…Płytki oddech, zaburzenia pracy serca i krążenia - zasinienie bł. Śluz., skóry i uszu
- obrzęki okolicy głowy - powieki, upadki do 90%
- obrzęk ściany żołądka i jelita grubego oraz płuc
- w żołądku i jelitach zalegająca niestrawiona karma
Badania laboratoryjne:
1.Bakteriologiczne
2.Serotypizacja - określenie patogennych szczepów
3.Antybiogram
Diagnostyka różnicowa: dyzenteria, salmonelloza, choroba Aujeszky, zatrucia kwasem arsanilowym
Leczenie: antybiotyki i sulfonamidy, ponadto preparaty antyhistaminowe, nasercowe, środki uspokajające
Nawadnianie - PWE
Zasiedlenie p.pok. korzystną florą - Lactobacillus acidophilus, L.lactis, Biphidobacterium
Zakwaszaczy podawanie
Ponadto - przed i po odsadzeniu bezpośrednio ograniczyć paszę, świeża woda ad li bitum, zakwaszanie p.pok., optymalizacja stosunku białko/błonnik i odpojenie siarą do 12-48h - Ab siarowe --< profilaktyka!! Immunoprofilaktyka - zawiesiny różnych serotypów żywych lub martwych E.coli oraz ekstrakty antygenów adhezyjnych.
SALMONELOZY
Infectious necrotic enteritis od swine
Jest to ostro lub przewlekle przebiegająca choroba wśród objawów posocznicy lub zmian narządowych, którym towarzyszy biegunka, kaszel, kulawizna i wychudzenie. Jest to choroba środowiskowa uzależniona od wielu czynników. Występuje na całym świecie, głownie u młodych zwierząt, często jako zakażenia wtórne, któremu sprzyjają błędy żywieniowe, w utrzymaniu, ciąża i transport.
Etologia - Salmonella, rodzina Enterobacteriaceae
Gatunek - bongori(niepatogenne) i enterica(6 podgatunków patogennych - w tym enterica)
S.Typhimurium - wszystkie gatunki
S. Choleresuis i Typhisuis - trzoda chlewna
S.Dublin i S.Enteritidis - bydło
S. Abortus Equi - konie
S.Abortus ovis - owce
Źródła wtórne, pasza, woda, ścieki miejskie
Koncentraty białkowe, mączki rybne, z krwi, mięsno-kostne
Ekstrakty sojowe, mleko lub proszkowe
Ptaki wędrujące(porty, przetwórnie)
Zwierzęta zmiennocieplne (żółwie)
Szczury, myszy, muchy i karaluchy
Epozootiologia:
Pierwotni i wtórni nosiciele zakażeni per os, aerogennie, dospojówkowo, śródmacicznie
Patogeneza - per os -> jelito(ciepłochwiejna endotoksyna)krew i limfa-uszkodzenie ściany bł.śluz.jelit i wtórne wniknięcie zarazkazmiany w narządach wewnętrznych.
Objawy:
1. Ostra posocznicowa :
- okres inkubacji 2-5 lub 7-14 dni
- temp 42 stopnie
- osłabienie, nagłe upadki
- sine zabarwienie skóry uszu, podbrzusza
- biegunka
- kał cuchnący, wodnisty, barwy szaro-żółtej do czerwonej
-zachorowalność 50%, upadki do 100%
2. Przewlekła :
- inkubacja kilka tygodni z nawracającą gorączką
- biegunka żółtoszara, cuchnąca, rzadko krwista
- zapalenie płuc, kaszel, duszność - zespół pneumoenteritis
- sporadycznie kulawizny, porażenia, drżenia mięśniowe, stenoza jelit i mega kolon
Zmiany AP - przekrwienie i zwyrodnienie narządów miąższowych, wybroczyny pod nasierdziem i opłucną, nieżytowe zapalenie żołądka i jelit. Generalnie - KRWOTOCZNO - DYFTEROIDALNO - MARTWICOWE. W postaci przewlekłej - ogniska martwicy w wątrobie, nerkach, śledzionie, płucach
Diagnostyka różnicowa:
Różyca
TGE
Pastereloza
PKS
Dyzenteria
Kolibakterioza
Diagnostyk a laboratoryjna:
Bad bakteriologiczne i serologiczne
Czasami przyżyciowo utrudniona
Badanie kału lub wymazu kałowego - nosicielstwo
Pośmiertnie narządy miąższowe
OA, Eliza - obecność Ab
Leczenie:
Terapia po wcześniejszym wykonaniu antybiotykooporności
Parenteralnie i enteralnie
Lekiem z wyboru jest ENROFLOKSACYNA
Profilaktyka ogólna:
Higiena pomieszczeń - oczyszczanie i dezynfekcja
Ograniczenie zagęszczenia zwierząt
Usunięcie źródła zakażenia np. pasza lub woda
Eliminacja chorych zwierząt i nosicieli
Stada produkcyjne wolne od zakażeń Salmonella
Profilaktyka swoista:
Szczepienia ochronne - szczepionki żywe osłabione na bazie szczepu S.choleresuis - Salmoporc SCS
Szczepienia loszek na 5 i 2 tyg przed porodem oraz prosiąt od 3 tyg. Życia
DYZENTERIA
Gastrocolitis infectiosus suum
Choroba zakaźna i zarażliwa charakteryzująca się krwotoczno - dyfteroidalnym zapaleniem okrężnicy, a z klinicznego punktu widzenia krwawą biegunką z domieszką śluzu i nekrotycznych tkanek oraz postępującym wyczerpaniem i charłactwem.
Etologia:
Brachyspira hyodysenteriae
Beztlenowy krętek G-
Warunki inkubacji 95 H20 i 5 Co2, temp 42 stopnie
Długość 6-9 mikrometrów, szerokość 0,3, łagodne skręty
W oparciu o Ag LPS wyróżnia się 9 serogrup A - II serotypy
Oporna na wysychanie i pH<6, wrażliwa na wysoką temp.
W środowisku wodnym do 60 dni
Na błonie sluzowej jelit giną po 1-2 dniach
Źródła drogi zakażenia:
Świnie zdrowe, chore, po przechorowaniu< kał<- świnie zakażone bezobjawowo
Przenosiciele bierni - człowiek
Wektory -> muchy(4h), szczury(2 dni) , myszy (180 dni, a nawet rok!)
Patogeneza:
Zakażenie per os -> bł.śluz. okręźnicy i krypt jelita(do 2h) - > działanie hemolizyny (TLY) - uszkodzenie bł. śluz. - > utrudnione wchłanianie płynów i zahamowanie aktywnego transportu jonów Na i Ca - kolonizacja uszkodzonych krypt przez inne enteropatogenne bakterie….?
Objawy:
Rozwodnienie treści jelit, wzrost ilości śluzu
Krew w kale
Biegunka szaro-żółto-zielona do czekoladowej, plami krocze
Odwodnienie, kwasica met., hyperpotasemia
Funkcja jelit cienkich bez zmian
Sporadyczne padnięcia
AP:
Odwodnienie, wyniszczenie ze śladami biegunki
Żołądek : ostre, nieżytowe do krwotocznego zapalenia dna żołądka z silnym jego wypełnieniem karmą zbitą o kwaśnym zapachu
Jelito grube : zapalenie od nieżytowego do krwotocznego, obrzęk ich ściany, otrębiaste naloty na błonie śluzowej. Grube masy koloru szarozielonego - przewlekła postać
Jelito cienkie bez zmian
Węzły chłonne obrzękłe i przekrwione
Obrzęk nagłośni
Loci hemorrhagiei w śledzionie
Rozpoznanie różnicowe:
PKS
Salmonella
Kolibakteriozy
Kampylobakteriozy
Spirochetoza
Trichiuriaza
Wrzody żołądka
Rozpoznanie laboratoryjne:
Izolacja na podłożach hodowlanych
Bad.mikroskopowe
dF
PCR - duplex PCR - B.hyodysenteriae, B.pllosicolli
- multiplex - B. hyodysenteriae - B. pllosicolli - Lawsonia
Leczenie: chemioterapeutyki iniekcyjne, do wody I paszy osiągające wysoką koncentrację w tkance docelowej. Wysoka skuteczność In vitro - metronidazol, tyrozyna, linkomycyna, tiamulina.
Zapobiegawcze stosowanie chemioterapeutyków:
W określonych etapach produkcji
Dobrane pod względem obecności schorzeń ukł.oddechowego - tiamulina+oksytetracyklina
W paszy tiamulina prefiks 30-40 ppm
Program z użyciem tiamuliny lub tetracykliny:
Świnie chore - iniekcja tiamuliny w razie potrzeby powtórzona
Całemu stadu podanie tiamuliny z wodą lub paszą przez 5 dni za wyjątkiem ciężarnych
Powtórzenie po 3 tyg. Od zakończenia poprzedniej kuracji
Powtórzenie po 2 miechach
Program z użyciem linkomycyny i LS
Maciorom tydzień przed i po porodznie LS w paszy
Od momentu dokarmiania do 6 tyg. Po przerzucie do warchlakarni LS w paszy lub wodzie, następnie co 3 tyg. Przez 5-7 dni(w przypadku przełamania odporności podać chorym Ls w iniekcji …2?)
Po osiągnięciu przez świnie 75 kg przerwać podawanie LS, a ewentualne zachorowania leczyc formą iniekcyjną LS
Zapobieganie:
Chemioterapeutyki w określonych etapach produkcji
Higiena
All In All out
Dezynfekcja
Konstrukcja kojców, kanałów gnojowych
Eliminacja gryzoni
Immunoprofilaktyka schorzeń
Kompleksowe zwalczanie dyzenterii świń - zasady
1. odpowiednio wczesne planowanie -okres letni, bo ograniczone przeżywanie krętków w temp. >18 stopni
2. zmniejszone pogłowie - selekcja stada podstawowego, sprzedaż tuczników, ograniczenie wyproszeń
3. Czyszczenie i dezynfekcja pomieszczeń - krótki okres przeżywalności krętków na czystych i suchych powierzchniach(skuteczne odkażanie dopiero po myciu pomieszczeń, do mycia czysta woda), w okresie podawania leku kojce poddać co najmniej dwukrotnej dezynfekcji, zmniejszyć poziom gnojowicy w kanałach.
4. planowane zwalczanie gryzoni - specjaliści - MYSZY, 1 rok!!!
5.Wprowadzamy materiał zarodowy i warchlaki - wolne od dyzenterii
Dalsze postępowanie mające na celu zapobieżenie infekcji po zakończeniu programu
30 dniowa kwarantanna nowych zwierząt.
6. Zaprzestanie podawania profilaktycznego chemioterapeutyków, stała kontrola sytuacji - świnie testowe utrzymywane do 60 dni, uznanie stada za wolne jeżeli przez okres 6 miesięcy nie stosowano leków i nie wystąpiły przypadki kliniczne dyzenterii
ROZROSTOWE ZAPALENIE JELIT S. ADENOMATOZA
Porcine Proliferative Enteropathy PPE/Ileitis
Choroba p.pokarmowego warchlaków i tuczników charakteryzująca się hyperplastyczną proliferacją zachyłków j cienk i grubego.
Etiologia:
G-, przebywająca w cytoplazmie enterocytów
Nie namnażają się na znanych podłożach stałych
Wtórnie cęsto Cl. Perfringens, E.coli, Bacterioides spp.
Mozliwości i źródła zakażenia:
Świnia - świnia
Kał -per os
Świnie zakażone
Biernie inne gatunki
Zakażenie jedynie per os
Czynnikami sprzyjającymi są: zagęszczenie nadmierne, wczesne odsadzanie, niska temp.pomieszczeń, nieprawidłowości w jakości i ilości paszy, brak kwarantanny.
Patogeneza: Lawsonia intracellularis->enterocyty nabłonka jelit w fazie wzrostu.
Nie ulegają zakażeniu dojrzałe enterocyty(po podziale)
U świń gnobiotycznych - brak zmian klinicznych
U świń SPF objawy dopiero przy namnożeniu wtórnych drobnoustrojów
Okres inkubacji - 12-14 dni
Objawy:
Miejscowe zapalenie okrężnicy - postac ostra
-zwierzęta w wieku 17-24 tyg.
Krwotoczne zap.okrężnicy
Depresja, niechęć do picia
Biegunka, czerwony kał
Śmierć po 42 h od wystąpienia pierwszych objawów
Śmiertelność 5-10%
Martwicze/Nekrotyczne zapalenie jelit - postać subkliniczna
- zwierzęta w wieku 3-8 miesięcy
Długotrwała biegunka
Rzadko zwyrodnienia krwotoczne
Barwa kału…?(nie mogłam odczytać)
Właściwa forma PPE - postać chroniczna, przewlekła -PIA
-zwierzęta w wieku 8-16-29 tygodni
Przerostowe enteropatie
Biegunka okresowa
Barwa kału brązowa
Typowa biegunka u 15-20% zwierząt
Sekcyjnie zgrubiałe zaczerwienione jelito
AP:
Błony śluzowe blade
Zmiany typowe zlokalizowane w okrężnicy
Odcinkowe zmiany zapalne, głównie w obrębie :
- j.biodrowego
- j.czczego
- j.ślepego
- okrężnicy
W świetle jelit obecność krwi lub włóknika
Treść jelit śluzowa z poprzecznymi fałdami - zgrubiała
Tęga konsystencja ściany jelit
Węzły chłonne krezkowe powiększone
Diagnostyka laboratoryjna:
3-4cm zmienionego chorobowo jelita biodrowego lub okrężnicy
Przesłać do laboratorium w 10% formalinie
Bad.histopatologiczne
Próbka kału od chorych lub podejrzanych świń
PCR
Badanie serologiczne surowicy krwi - IFA
Diagnostyka różnicowa:
Skręt jelit
Dyzenteria
Jelitowy syndrom krwotoczny
Leczenie:
Program leczenia i zapobiegania należy wprowadzić po uzgodnieniu z lekarzem wet.
Tyrozyna w dawce 100g /tonę przez 21 dni
Tiamuliny lub tetracykliny, makrolidowe
Rzadkie narastanie oporności - brak zdolności przekazywania tej cechy drogą pozachromosomalną
Program leczenia przy użyciu tiamuliny:
100-150 ppm/kg m.c. w paszy przez 14-21 dni
60ppm/kg m.c. w wodzie przez 5 dni
Konieczne powtórzenie terapii po 3-4 tyg. Lub
100-150 ppm/kg m.c. przez 2 dni i/lub
40 ppm/kg m.c. przez 14-21 dni w paszy
Profilaktycznie stosowanie tiamuliny przeciw zakażeniu L.intracellularis: 40ppm/kg m.c. przez 28 dni przy rozpoczęciu stosowania 4 tyg. Po odsadzeniu.
Zwalczanie na fermach:
Całkowita depopulacja
Wszystkie nowowstawione zwierzęta otrzymują tiamulinę np. prefiks 2%, tiamulina w dawce 8mg/kg m.c. przez 14 dni, a następnie 4 mg.kg m.c. przez kolejne 14 dni
Loszki przemieszczane są do czystych kojców po wcześniejszej dezynfekcji 2 % Virkonem(zapobiega przeniesieniu zarazka na racicach)
Sukces postępowania uzależniony jest od odległości min 800 m od sąsiedniej fermy świń (przeniesienie zaraz przez myszy, szczury)
Leczenie i zapobieganie:
Czystość - mycie gorącą wodą, dezynfekcja kojców
System zadawania paszy - maksymalne zmniejszenie ryzyka zakażenia
Kwarantanna 28 dni - pasza z dodatkiem tyrozyny
Szczepienia doustne, szczepionka żywa doustna - ENTERISOL