PRAWO-zespół norm prawnych (reguł postępowania) ustanowionych lub uznanych przez państwo, zabezpieczonych przymusem państwowym i jest wyrazem woli klasy rządzącej.

CECHY PRAWA:

1. Stanowione jest w specjalnym trybie przez organy państwowe

2. Reguły obowiązują w całym społeczeństwie, a ich nie przestrzeganie powoduje uruchomienie odpowiednich organów państwowych.

3. Organy w zależności od charakteru naruszenia obowiązków przewidzianych w normach stosują określony tryb postępowania.

Proces legislacyjny to sposób uchwalania ustaw. Zakończony proces oznacza wejście ustawy w życie i obowiązywanie jej w prawie danego kraju.

FUNKCJE PAŃSTWA:

1. OCHRONA I STABILIZACJA-gwarantują one podejmowanie przez organy państwowe działań zmierzających do obrony naruszanych praw poprzez nieprawidłowe działanie innych podmiotów. Gwarantuje to zapewnienie stabilizacji sytuacji w jakiej znajdują się poszczególne podmioty.

2. REPRESYJNA-kara za naruszenie norm prawa

3. WYCHOWAWCZA-wyrabia u adresatów odpowiednie skłonności i nawyki dzięki którym zachowania społeczne są obliczalne i przewidywalne

NORMA PRAWNA-jest to wypowiedź zawarta w akcie prawotwórczym (konstytucja, ustawa, rozporządzenie) która mówi ludziom jak się mają zachować w określonej sytuacji.

Normy prawne zawierają nakazy albo zakazy pewnych zachowań bądź też wskazują jakie zachowania są dozwolone a jakie obojętne z punktu widzenia prawa

NORMA PRAWNA SKŁADA SIĘ Z:

• HIPOTEZY- określa kto i jakiej sytuacji się znalazł(przypuszczenie)

• DYSPOZYCJI- ujmuje treść praw i obowiązków (polecenie)

• SANKCJI- konsekwencja zachowania niezgodnego z prawem (kara)

Normy prawa karnego w swojej budowie posiadają hipoteze i sankcje

Normy prawa cywilnego zawierają natomiast hipoteze i dyspozycje.

PRZEPISY PRAWNE I ICH KLASYFIKACJA:

PRZEPISY OGÓLNE- z reguły dotyczą wszystkich i regulują podstawowe kwestie stosunków społecznych

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE- dotyczą wybranych zagadnień życia społecznego bądź poszczególnych grup społecznych

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE-ich celem jest określenie zasad stosowania praw podczas okresu wchodzenia w życie nowych uregulowań.

PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE- określają jak organy stosujące prawo winne realizować nowy akt prawodawczy do konkretnych sytuacji

PRZEPISY KOŃCOWE-są to w szczególności przepisy (derogacyjne) czyli uchylające poprzednie akty prawne bądź niektóre przepisy.

KLASYFIKACJA AKTÓW PRAWNYCH
1. Konstytucja
2. Ustawa
3. Akty normatywne z mocą ustawy
4. Umowy międzynarodowe
5. Rozporządzenia
6. Akty prawa miejscowego/źródła prawa wewnętrznego/ zarządzenia, uchwały, okólniki
5. Rozporządzenie jako akt prawny tworzony przez administrację

WYKŁADNIA PRAWA- interpretacja, objaśnienie sensu normy prawnej

RODZAJE WYKŁADNI ZE WZGLĘDU NA SPOSÓB:

1. WYKŁADNIA JĘZYKOWA- jedną z dyrektyw jest to aby znaczeniom nadawać taki sens i zakres jaki nadaje im język potoczny

2. WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA- określa jaki był cel wydania tego przepisu

3. WYKŁADNIA SYSTEMOWA- bada się miejsce w którym znajduje się dany przepis prawny czyli określa się do jakiego systemu (gałęzi prawa) dany przepis należy

4. WYKŁADNIA HISTORYCZNA-ma na celu ustalenie treści normy na podstawie czasu podmiotu oraz okoliczności towarzyszących jej powstaniu.

RODZAJE WYKŁADNI ZE WZGLĘDU NA PODMIOT:

1. WYKŁADNIA AUTENTYCZNA- twórca przepisu sam nadaje znaczenie i zakres poszczególnym przepisom prawa

2. WYKŁADNIA PRAKTYCZNA- wszystkie podmioty które na co dzień stosują przepisy prawa

3. WYKŁADNIA DOKTRYNALNA- dokonywana przez pracowników nauki i specjalistów z poszczególnych dziedzin prawa, dokonują ją specjaliści z poszczególnych gałęzi, nie ma ona formalnie żadnej mocy wiążącej jednak autorytet poszczególnych naukowców może być tak duży że organy stosujące prawa posługują się taką wykładnią w swej praktyce.

ZDARZENIE PRAWNE są to takie zjawiska które prowadzą do:

-powstania] (urodzenie dziecka, zawarcie zw. małżeńskiego)

-zmiany (zmiana nazwiska, awans w pracy)

-ustania (wygaśnięcia) (śmierć, rozwód)

Stosunku prawnego.

STOSUNEK PRAWNY-jest to stosunek zależności określony przez normę prawną pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami

ELEMENTY STOSUNKU PRAWNEGO:

PODMIOT- os. fiz. lub prawna, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej

PRZEDMIOT- to czego dotyczy np. umowa kupna-sprzedaży

PRAWA

OBOWIĄZKI

Stroną stosunku prawnego przysługują prawa i obowiązki które wzajemnie się uzupełniają. Danemu prawu odpowiada obowiązek a danemu obowiązkowi odpowiada odpowiednie uprawnienie.

PAŃSTWO-to struktura organów władzy publicznej przy takiej definicji państwo kojarzone jest tylko i wyłącznie z organami władzy publicznej.

Drugim pojęciem jest państwo jako wspólnota ludzka, wspólnota ta jest związkiem pokoleń, tym samym państwo to osoby żyjące współcześnie, ale również i ich prodkowie oraz potomkowie. Państwo takie zachowuje swoją ciągłość dziejową poprzez przekazywanie określonego terytorium, symbolów i organów władzy

CECHY PAŃSTWA

1. suwerenność- państwo jest niezależne od innych organizacji państwowych w zakresie realizacji funkcji zewnętrznych i wewnętrznych państwa

2. powszechność- cecha ta dotyczy powszechności i zasad prawnych w państwie które obejmują wszystkich obywateli w równym stopniu

3. Terytorium- obszar lądowy, wody przybrzeżne, strefa powietrzna, głębia ziemi, statki wodne, a także placówki dyplomatyczne

FUNKCJE PAŃSTWA:

ZEWNĘTRZNA- zapewnienie bezpieczeństwa i niezależności w stosunku do innych państw

WEWNĘTRZNA-polega na realizowaniu polityki społecznej gospodarczej i politycznej wewnątrz państwa.

TYPY PAŃSTW

Typ danego państwa determinuje klasa społeczna w imieniu i interesie której sprawowana jest władza. Określenie typu państwa daje odpowiedź na pytanie jaka klasa w państwie włada środkami produkcji i wyłania ośrodek politycznej decyzji. Do klasy władającej środkami produkcji należy bowiem kierownictwo społeczeństwem.

PAŃSTWA NIEWOLNICZE- człowiek wykorzystywany był jako narzędzie pracy

PAŃSTWO KAPITALISTYCZNE- praca ludzka traktowana jako towar

PAŃSTWO SOCJALISTYCZNE- eliminuje prywatną własność środków produkcji

ELEMENTY PAŃSTWA

1. WŁADZA NAJWYŻSZA

2. TERYTORIUM

3. SPOŁECZEŃSTWO

ORGAN PAŃSTWOWY-jest to osoba lub grupa osób których działanie uważane jest za działanie państwa.

RODZAJE ORGANÓW PAŃSTWOWYCH WYRÓŻNIANYCH ZE WZGLĘDU

1) LICZBY OSÓB TWORZĄCYCH ORGAN

-jednoosobowe- takie jak premier prezydent, wojewoda

-kolegialne(wieloosobowe)- Sejm, Senat, Rada Ministrów

2) ZAKRES KOMPETENCJI

-organy stanowiące prawo-Sejm, Senat

-organy wykonujące postanowienia wynikające z uchwalonych ustaw czyli prezydent, Rada Ministrów

-organy sądownicze- orzekające w danych sprawach

3)SPOSÓB POWOŁYWANIA

W wielu przypadkach organy te są wybierane w wyborach bezpośrednich np. prezydent, Sejm, Senat

4)RODZAJE DZIAŁALNOŚCI

Sejm Senat- prowadzą działalność ustawodawczą

Rada Ministrów-wykonawczą

Wymiar Sprawiedliwości orzeka w sprawach karnych, cywilnych, rodzinnych pracy

Trybunał Konstytucyjny-prowadzi działalność kontrolną

Rzecznik Praw Obywatelskich- prowadzi działalność kontrolną i ochronną w zakresie ochrony praw i wolności obywateli

SAMORZĄD TERYTORIALNY-jest to specyficzna organizacja społeczności lokalnej (gmina, powiat) lub regionalnej (województwo samorządowe) i zarazem - forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i względnie samodzielnie decydują o realizacji zadań administracyjnych, wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium i dozwolonych samorządowi przez ustawy, pod określonym ustawowo nadzorem administracji rządowej.

MODELE SAMORZĄDU

-stosując kryterium zadań wyróżniamy:

• Model unitarny- w którym samorząd wykonuje wyłącznie zadania własne

• Model dualistyczny- w którym samorząd oprócz zadań własnych wykonuje także zadania poruczone (zlecone)

- przyjmując kryterium organizacyjne możemy wyodrębnić

• Model jednostopniowy

• Model dwustopniowy

• Model trzystopniowy

MODEL SAMORZĄDU W POLSCE

W Polsce w chwili obecnej mamy model dualistyczny przy czym zadania własne określone są w sposób generalny czyli do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów ponadto jest on trójstopniowy.

Składa się z gmin, powiatów i województw samorządowych.

POLITYKA- jest to ogół działań związanych z dążeniem do zdobycia i utrzymania władzy jej wykonywaniem oraz wyznaczeniem kierunków rozwoju państwa w różnych dziedzinach. Pojęcie to wywodzi się z greki gdzie słowo polityke ozn. Sztukę rządzenia państwem

PARTIA POLITYCZNA-jest to dobrowolna organizacja aktywna w sferze władzy politycznej uczestnicząca w procesie wyborczym dążąca do zdobycia władzy. Partie polityczne pośredniczą pomiędzy państwem a społeczeństwem dzięki partiom można wpływać na kierunek polityki swego kraju.

---