Tajwan (Taiwan, Republika Chińska), państwo we wsch. Azji, na w. Tajwan i wyspach przybrzeżnych (z Peskadorami); formalnie prow. Chin, faktycznie kraj niezależny od ChRL; 36 tys. km²; 23,6 mln mieszk. (2003), 97% Chińczyków i Gaoszanowie (pochodzenia malaj.); buddyzm (ok. 43% ludności), taoizm, konfucjanizm; stol. Tajpej; j.u. chiń.; republika. Górzysto-wyżynny (wys. do 3950 m w g. Yu Shan), na zach. aluwialna nizina; na pn. wulkany, gorące źródła; trzęsienia ziemi; klimat zwrotnikowy wilgotny, monsunowy; tajfuny; gęsta sieć krótkich rzek; lasy ok. 50% powierzchni. Kraj nowo uprzemysłowiony o wysokiej dynamice rozwoju; podstawą gospodarki są usługi (zwł. handel zagr.) i przemysł przetwórczy; gł. gałęzie przemysłu: informatyczny i elektron. (koncentracja zakładów w Tajpej i Gaoxiong), maszyn., metal., stoczn., chem., hutn., odzież., obuwn., włók., spoż., zabawkarski; dziewiarstwo i hafciarstwo; wysokotowarowe rolnictwo; uprawa ryżu, trzciny cukrowej, orzeszków ziemnych, drzew cytrusowych, bananów, warzyw; hodowla trzody chlewnej, jedwabników; połowy tuńczyka, krabów, mątwy; leśnictwo; turystyka zagr.; transport samoch. i kol. dobrze rozwinięty wzdłuż wybrzeży, zwł. zach.; żegluga kabotażowa i mor.; gł. porty: Gaoxiong, Jilong; T. odgrywa ważną rolę w świat. handlu. — W 1683 przyłączony do Chin; 1895-1945 pod władzą Japonii; od 1949 siedziba kuomintangowskich władz Rep. Chiń. wypartych przez komunistów z Chin kontynent.; od lat 70. większość państw cofnęła uznanie dyplomatyczne dla T.; od przeł. lat 80. i 90. intensywny rozwój kontaktów gosp. i turyst. z ChRL; stopniowa demokratyzacja ustroju politycznego.

---