5. Samorząd przyjazny przedsiębiorcom

Jest to samorząd, który prowadzi działania przychylne przedsiębiorcom wpływające na spadek bezrobocia w swoim regionie oraz przyczyniające się do rozwoju gminy, a tym samym do podnoszenia standardu życia jej mieszkańców. To także samorząd, który swoją lokalną polityką zachęca przedsiębiorstwa do inwestowania na ich terenie - wskazując możliwości oraz tereny inwestycyjne.

6.Zadania i kompetencje jednostek samorządu terytorialnego

1. Gmina:

Gospodarka terenami, ochrona środowiska i ład przestrzenny,
2) Drogi gminne, ulice, place, mosty oraz organizacja ruchu drogowego,
3) Wodociągi, kanalizacja, oczyszczanie ścieków, wysypiska śmieci, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną,
4) Lokalny transport drogowy,
5) Ochrona zdrowia,
6) Pomoc społeczna,
7) Komunalne budownictwo mieszkaniowe,
8) Oświata - szkolnictwo podstawowe, gimnazjalne, przedszkola,
9) Kultura,
10) Kultura fizyczna,
11) Targowiska i hale targowe,
12) Zieleń,
13) Cmentarze komunalne,
14) Porządek publiczny i ochrona przeciwpożarowa,
15) Utrzymanie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.
Na pokrycie kosztów związanych z prowadzeniem szkół, gmina otrzymuje subwencję oświatową. Własne dochody wypracowuje ze sprzedaży oraz dzierżawy swojego majątku z podatków i opłat lokalnych. Tak pozyskane środki finansowe przeznacza na wypełnianie zadań własnych.

2. Władze gminy

1. Uchwalanie statutu gminy,

2. Wybór i odwoływanie zarządu,

3. Powołanie i odwołanie skarbnika oraz sekretarza gminy,

4. Uchwalanie budżetu gminy,

5. Uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,

6. Uchwalanie programów gospodarczych,

7. Ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych (rad sołeckich, osiedlowych),

8. Podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat lokalnych,

9. Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu,

10. Określanie wysokości sumy, do której zarząd gminy może samodzielnie zaciągać zobowiązania,

11. Podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na to odpowiednich sum,

12. Podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej,

13. Podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic, placów publicznych,

14. Nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,

3. Powiat

1. Oświata ponadpodstawowa,

2. Ochrona zdrowia i środowiska,

3. Ochrona przeciwpożarowa,

4. Wykonywanie nadzoru budowlanego,

5. Budowa i utrzymanie dróg międzygminnych,

6. Bezpieczeństwo i porządek publiczny,

7. Prowadzenie lokalnej obsługi sektora rolnictwa,

8. Obsługa administracyjna obywateli w zakresie nie prowadzonym przez gminy,

9. Utrzymanie powiatowych obiektów użyteczności publicznej,

10. Pomoc społeczna,

11. Kultura,

12. Kultura fizyczna i turystyka,

13. Gospodarka gruntami,

14. Przeciwdziałanie bezrobociu.

4. Samorząd województwa

1. Pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców,

2. Pobudzanie aktywności gospodarczej,

3. Podnoszenie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa,

4. Zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego uwzględniających potrzeby przyszłych pokoleń,

5. Kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego,

6. Tworzenie warunków rozwoju gospodarczego,

7. Utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim,

8. Wykonywanie usług publicznych o charakterze i zasięgu regionalnym.

5. Władze województwa

Wojewoda jako przedstawiciel rządu:
1) Koordynuje działalność wszystkich organów administracji rządowej na terenie województwa,
2) Organizuje kontrolę wykonywania zadań wyznaczonych przepisami przez wymienione organy,
3) Zapewnia współdziałanie jednostek organizacyjnych działających na obszarze województwa w zakresie utrzymania porządku publicznego oraz zapobiega klęskom żywiołowym i usuwaniu ich skutków,
4) Może przedstawić pod obrady rządu projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
5) reprezentuje rząd na uroczystościach państwowych i w trakcie wizyt składanych przez przedstawicieli obcych państw na terenie województwa.

8. Istota mechanizmu rynkowego.

Mechanizm rynkowy wynika z wzajemnych zależności między ceną, popytem a podaża i polega na tym że jakakolwiek nierównowaga pomiędzy tymi elementami uruchamia siły (reakcje sprzedających i kupujących) kierujące popyt i podaż do stanu równowagi osiągnięte przy stanie równowagi rynkowej.

10.Czynniki zwiększające atrakcyjność inwestycyjną regionu (charakterystyka, podział, przykłady)

Atrakcyjność inwestycyjna jest pojęciem złożonym obejmującym szereg czynników ważnych z punktu widzenia planowanych inwestycji, jak i działań gospodarczych.

1. Czynniki twarde:

1. Lokalizacja-bliskość i atrakcyjność sąsiadujących miast/regionów

2. Wielkość rynku zbytu

3. Podaż i koszt wykfalifikowanej siły roboczej

4. Dostępność transportowa ( istniejące oraz budowane połączenia komunikacyjne)

5. Ceny budynków i gruntów

6. Wcześniejsza współpraca z inwestora z polskimi partnerami, a w szczególności z firmami zlokalizowanymi w danym regionie

7. Istnienie instytutów badawczych i możliwość nawiązania z nimi współpracy

8. Bliskość dostawców i kooperantów

9. Bliskość granic kraju - możliwość wykorzystania bliskości innych rynków zbytu

10. Mała konkurencja ze strony firm lokalnych

11. Wysokość podatków i subwencji obowiązujących w danym regionie - zachęty inwestycyjne

12. Infrastruktura techniczna

13. Regionalne nakłady na ochronę środowiska

14. Składowanie odpadów i przyjęte w tym zakresie standardy

2. Czynniki miękkie

1. Klimat gospodarczy, w tym administrację oraz politykę rządu sprzyjającą dokonywaniu inwestycji

2. Klimat społeczny - bezpieczeństwo, aktywność społeczna

3. Opinie na temat danego miejsca lokalizacji inwestycji

4. Znaczenie historyczne i kulturowe regionu

5. Mentalność społeczeństwa (otwartość i gotowość do podejmowania nowych wyzwań, nastawienie mieszkańców do nowych inwestycji)

6. Oferta edukacyjna

7. Atrakcje regionu - możliwość spędzania wolnego czasu

8. Korzyści mieszkaniowe

9. Jakość obsługi w urzędzie

11.W jaki sposób można promować region

1. Promocja turystyki

1. Promocja produktu turystycznego czyli pozytywna prezentacja i rozwijanie swoich walorów turystycznych np. budowa ścieżek dla rowerów, dla turystyki pieszej.

2. Utrzymywanie w dobrej kondycji zabytków regionalnych.

3. Jeśli region posiada szczególne atrakcje naturalne (góry, jeziora, morze) ważna jest ich ochrona i utrzymanie w dobrym stanie.

4. Stworzenie niepowtarzalnego wizerunku miasta oraz jego promocja np. poprzez stworzenie hasła promującego region/miasto Dęblin - miasto polskich skrzydeł.

5. Tworzenie bazy turystycznej (hotele, pensjonaty)

6. Przystępowanie do stowarzyszeń skupiających regiony turystyczne np. stowarzyszenie kraina Góry Św. Anny czy Chorwacka wspólnota turystyczna :D)

2. Promocja wewnętrzna (wśród mieszkańców)

1. Organizacja imprez regionalnych (dni ziemi danego regionu/miasta)

2. Włączanie społeczeństwa w sprawy regionu

3. Wydawanie biuletynów, prasy regionalnej

4. Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości

5. Organizacja wydarzeń kulturalnych

12. Popyt i podaż jako elementy rynku oraz równowagi rynkowej.

Prawo popytu rynkowego - wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się popyt ceteris paribus na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt na ten produkt wzrasta.

Ceteris Paribas= niezmienność czynników

Prawo podaży rynkowej - wzrost ceny rynkowej prowadzi ceteris Paribas, do wzrostu oferowanych ilości produktów, przy wyższej cenie produkcja staje się korzystna, co skłania producentów do zwiększenia ilości oferowanych produktów, spadek ceny produktów powoduje spadek oferowanej ilości przez producentów.

Cena przy której rozmiary podaży (ilość oferowanego produktu) zrównają się z rozmiarami popytu (ilość produktu które konsumenci chcą kupić) nosi nazwę cen równowagi rynkowej. Cena równowagi oczyszcza z jakiejkolwiek nadwyżki popytu bądź podaży dlatego nosi ona również nazwę ceny czyszczącej rynek.

Przecięcie się krzywej podaży i popytu wskazuje miejsce równowagi rynkowej

15. Elastyczność popytu i podaży.

Elastyczność podaży i popytu

Elastyczność - miara współzależności zmiennych

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU

Elastyczność cenowa popytu- mierzy siłę oddziaływania zmian ceny rynkowej dobra na rozmiary popytu na to dobro. Formalnie jest to iloraz względnej zmiany popytu na dane dobro do względnej zmiany ceny, która tą zmianę wywołała.

D-popyt na dane dobro

P-cena danego dobra

Współczynnik elastyczności cenowej przyjmuje wartości (-∞,0>

Warianty:

1. Ed=0

Cena się zmienia, popyt na to nie reaguje)

Popyt określony mianem sztywnego lub całkowicie nieelastyczny. Jest to popyt który nie wskazuje żadnych zmian mimo wzrostu lub spadku ceny. Dotyczy dóbr podstawowych niezbędnych w życiu codziennym np. sól, mąka, chleb.

2. Ed należy (-1,0)

Jeżeli zmiany ceny będą wywoływały mnij niż proporcjonalne zmiany popytu to będzie to popyt mało elastyczny lub nieelastyczny. Procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Dotyczy dóbr podstawowych zwłaszcza żywności.

3. Ed=-1

Jeżeli przy danej relatywnej zmianie ceny popyt reaguje identyczną procentowo zmianą (w przeciwnym kierunku) to mamy do czynienia z popytem o elastyczności jednostkowej. Procentowa zmiana popytu jest taka sama jak procentowa zmiana ceny. Dotyczy artykułów standardowych półluksusowych np. Alkohol, tytoń, kawa, herbata.

4. Ed<-1

Jeżeli przy danej zmianie ceny popyt reaguje na tą zmianę w stopniu bardziej niż proporcjonalnym to określa się go elastycznym lub bardzo elastycznym. Procentowa zmiana popytu jest większa od procentowej zmiany ceny. Dotyczy artykułów luksusowych np. Samochodów, mebli, nieruchomości.

5. Ep= - ∞

Jeżeli przy minimalnym wzroście ceny popyt ogranicza się do zera, a przy minimalnym spadku ceny popyt rośnie w sposób nieograniczony to mamy do czynienia z popytem doskonale elastycznym. Przy danym poziomie ceny popyt może przybierać różne rozmiary. Z przypadkiem tym spotykamy się na rynku konkurencji doskonałej.

WYJĄTEK!!!

Ep>0 popyt odwrotnie elastyczny. Popyt reagujący na zmianę cen w takim samym kierunku. Dotyczy paradoksów GIFFENA, VEBLENA i paradoksu spekulacyjnego

Czynniki determinujące elastyczność cenową popytu

• Możliwość substytucji danego dobra. Im więcej substytutów dane dobro posiada i im bliższe są to substytuty tym popyt będzie bardziej elastyczny cenowo

• Cena dobra - bardziej elastyczny cenowo dla dóbr drogich, a mniej elastyczny cenowo dla dóbr tanich

• Popyt jest bardziej elastyczny cenowo dla dóbr luksusowych wyższego rzędu a mniej elastyczny cenowo dla dóbr podstawowych

• Udział zakupów danego dobra w ogólnej wartości zakupów. Jeżeli on jest duży to elastyczność też jest duża, jeżeli on jest mniejszy to elastyczność też jest mniejsza.

• Czas, w którym analizowana jest elastyczność. Popyt będzie bardziej elastyczny w okresie długim, a mniej elastyczny w okresie krótkim.

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA PODAŻY - Jest miarą siły oddziaływania zmian ceny rynkowej dobra na rozmiary podaży. Jest to stosunek procentowej zmiany wielkości podaży do procentowej zmiany ceny.

gdzie: S - podaż danego dobra, P - cena danego dobra.

Elastyczność cenowa podaży przyjmuje wartości nieujemne.

Rodzaje elastyczności cenowej podaży:

• E_s=0 - jest to podaż sztywna lub całkowicie nieelastyczna, zmiana ceny nie powoduje żadnych zmian po stronie podaży.

• 0<E_s<1 - jest to podaż mało elastyczna lub nieelastyczna, procentowa zmiana podaży jest mniejsza niż procentowa zmiana ceny.

• E_s=1 - jest to podaż proporcjonalna, procentowa zmiana podaży jest taka sama jak procentowa zmiana ceny.

• E_s>1 - jest to podaż elastyczna, procentowa zmiana podaży jest większa od procentowej zmiany ceny.

• E_s→∞ - jest to podaż doskonale elastyczna, przy danej cenie podaż może przybierać różne rozmiary, spotykamy się z nią na rynku konkurencji doskonałej.

Sytuacja w której minimalna zmiana ceny dobra powoduje nieskończenie dużą zmianę podaży. W przypadku obniżki ceny oznaczałoby to redukcję podaży do zera. W przypadku podwyżki ceny - nieskończenie duży wzrost podaży.

Czynniki wpływające na elastyczność cenową podaży

Podstawowym czynnikiem wpływającym na elastyczność cenową podaży jest czas i cechy technologiczne podaży. Podaż będzie bardziej elastyczna w okresie dłuższym, a mniej elastyczna w okresie krótkim. W praktyce w bardzo krótkim okresie producenci są w stanie zwiększyć podaż jedynie o zapasy. Zwiększenie produkcji wymaga najczęściej zwiększenia nakładów a przynajmniej wiąże się z pełną realizacją jednego cyklu produkcyjnego. Ten zaś w niektórych przypadkach może być stosunkowo długi.

Zachowanie się kosztów produkcji przy zwiększaniu podaży. Jeśli bilans dodatkowych kosztów i dodatkowych przychodów powstały przy wzroście produkcji jest dla przedsiębiorstwa korzystny to opłaca się zwiększyć produkcję i przedsiębiorstwo to czyni. Jeżeli jednak zwiększenie produkcji wymagałoby bardziej niż oczekiwanego wzrostu kosztów to przedsiębiorcy produkcji nie zwiększą.

Czynniki determinujące podaż w krótkim czasie:

• Zakres wyspecjalizowania aparatu wytwórczego w przedsiębiorstwie i obsługującej go załogi. Jeżeli w przedsiębiorstwie produkującym kilka różnych rodzajów produktów. Jeżeli zatrudnieni i sprzęt cechują się dużym stopniem specjalizacji to przedsiębiorstwo będzie miało problemy ze zwiększeniem produkcji każdego z produkowanych wyrobów. Jeżeli natomiast aparat wytwórczy i załoga będą produkować każdy z produktów to można ją wykorzystywać do zwiększenia oferty tego z produkowanych dóbr, którego cena rośnie. Możliwe są zatem szybkie zmiany asortymentowe.

• Podatność danego dobra na magazynowanie i koszty magazynowania. Im trudniejsze i kosztowniejsze jest przechowywanie danego dobra tym producenci będą mniej skłonni

rozszerzać produkcję danego dobra przy wzroście jego ceny.

17. Elementy rynku. Mechanizm rynkowy

Mechanizm rynkowy ulega zmianie w wyniku zmiany cen i może on być mniej lub bardziej elastyczny. Elementy mechanizmu rynkowego to:

• popyt - ilość dóbr i usług jakie klienci chcą i mogą kupić po określonej cenie,

• podaż - ilość dóbr i usług jakie dostawcy chcą i mogą sprzedać po określonej cenie,

• cena - wartość rynkowa towaru lub usługi wyrażona w pieniądzach.

Mechanizm ten wynika z wzajemnych zależności między ceną, popytem i podażą. Polega na tym, że jakakolwiek nierozwaga między tymi elementami rynku, uruchamia reakcje między kupującymi i sprzedającymi, które kierują popyt i podaż do stanu równowagi, występującego przy cenie równowagi rynkowej.

Jeżeli popyt na jakieś dobro przewyższa podaż, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej. Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaży z popytem.

Jeżeli w sytuacji równowagi rynkowej wystąpią okoliczności, których skutkiem będzie ograniczenie popytu na dane dobro (np. zmiana gustów konsumentów), wówczas nie wszystkie produkowane towary znajdą nabywców. Skłoni to część producentów do zmniejszenia produkcji i obniżenia ceny, celem zachęcenia części konsumentów do zakupu większych ilości towarów. Efektem będzie ustalenie się równowagi rynkowej przy niższym poziome produkcji i niższej cenie.

Ważne pojęcia:

1. Dobro Giffena- Paradoks Giffena opisuje sytuację ekonomiczną, w której popyt na dane dobro wzrasta pomimo wzrostu ceny - zwykle przy bardzo niskich dochodach konsumentów i przy wzroście cen dóbr niższego rzędu, którym jest dobro Giffena. (np. chleb, ryż, ziemniaki)

2. Efekt snoba - jest to chęć posiadania dóbr luksusowych. Posiadanie takich dóbr jest środkiem dowartościowania się, dlatego popyt na nie jest tym większy, im mniej ludzi je posiada, i - paradoksalnie - rośnie wraz z ceną. Przykładami tego rodzaju dóbr są rzadkie dzieła sztuki i markowe ubiory znanych projektantów mody.

3. Efekt owczego pędu - popyt na dane dobro wzrasta dlatego, że inni konsumują to dobro. Oznacza on potrzebę utożsamiania się z innymi konsumentami i ich stylem bycia.

4. Dobra Veblena jest to dobro luksusowe na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem ceny, jest to wyjątek w prawie popytu. Takie zjawisko jest nazywane efektem Veblena bądź efektem prestiżowym. Przykładem takiego dobra mogą być luksusowe samochody, wina, dzieła sztuki. W takim przypadku elastyczność cenowa popytu (jeśli we wzorze nie wprowadzono korygującego znaku -) jest większa od zera.

19. Formy monopolizacji.

Monopol określany jest jako sytuacja, której cały rynek danego wyrobu jest kontrolowany przez jednego producenta, sprzedawcę

Cechy monopolu:

• Produkowany wyrób nie ma substytutów

• Istnieje wyłączność produkcji i sprzedaży

• Producent ma doskonałą wiedze o rynku

• Ograniczone wejście na rynek

• Występuje słabość odbiorców

• Niemogących wpłynąć na cenę ustaloną przez producenta

• Celem działania jest maksymalizacja zysku

• Siła monopolowa to pojęcie przeciwstawne pojęciu konkurencji jest to zdolność firmy do podnoszenia cen swoich wyrobów poprzez zmniejszenia wielkości produkcji

• Monopol nie ma jednak pełnej swobody działania, jego produkt napotyka barierę w postaci istniejącego popytu

Pozycja Monopolisty w zakresie produkcji lub zbytu umożliwia przedsiębiorstwu ustalenie ceny monopolowej i osiąganie większych zysków w porównaniu do warunków rynku konkurencyjnego. Z tej racji dążenie przedsiębiorstw do monopolizowania działalności gospodarczych jest cecha rozwijającej się gospodarki rynkowej.
Istnieją dwie podstawowe drogi umożliwiające przedsiębiorstwom osiąganie pozycji monopolistycznej. Pierwsza polega na nieustannym inwestowaniu w rozwój przedsiębiorstwa i opanowywaniu danej dziedziny produkcji lub rynku zbytu. Ponieważ konkurenci również podejmują podobne działania proces ten jest niezwykle kosztowny (ogromne nakłady inwestycyjne oraz ryzyko związane z inwestowaniem) i długotrwały. Innym rozwiązaniem, umożliwiającym szybsze zdobycie pozycji monopolistycznej jest łączenie ze sobą przedsiębiorstw często będących dotychczas konkurentami. Proces ten określa się mianem fuzji przedsiębiorstw. Łączenie się kapitałów przedsiębiorstw może mieć charakter tymczasowy lub trwały.

W wyniku łączenia się firm powstają nowe formy instytucjonalne, z których najbardziej znane to:poole i ringi, kartele, syndykaty, trusty, koncerny, konglomeraty oraz holdingi.

FORMY MONOPOLU

1. Pull albo Ring - luźne porozumienie w celu realizacji konkretnych przedsięwzięć - charakter krótko trwały; Przedsiębiorstwa tworzą poole lub ringi w celu zrealizowania konkretnego przedsięwzięcia i osiągnięcia korzyści ekonomicznych o charakterze monopolistycznym. Firmy wchodzące w skład poolu lub ringu ustalają np.: wspólna politykę cenowa, dzielą zadania produkcyjne oraz rynki zbytu. Porozumienia tego typu są dość luźne i tymczasowe i po wykonaniu przedsięwzięcia ulegają rozwiązaniu.

2. Kartel - powstaje w celu ograniczenia konkurencji między przedsiębiorcami należącymi do branży - wspólne dyktowanie cen, produkcji, rynków zbytu, Kartele powstały w Niemczech na przełomie XIX i XX wieku. Umowy kartelowe dotyczą wspólnej polityki ustalania cen, podziału i rynków zbytu (wyznaczania kwot rynkowych) a także koordynacji planów inwestycyjnych przedsiębiorstw. W skład karteli mogą wchodzić przedsiębiorstwa krajowe, zagraniczne, a niekiedy instytucje rządowe poszczególnych krajów. Jednym z najbardziej znanych karteli międzynarodowych jest OPEC - organizacja eksporterów ropy naftowej.
   Zasadniczym celem umowy kartelowej jest ograniczenie wzajemnej konkurencji oraz podział osiąganych zysków monopolowych. Producenci wchodzący w skald kartelu wyznaczają odpowiednie kontyngenty produkcji dla każdego przedsiębiorstwa i równocześnie określają ceny sprzedaży. Podział zysków jest zazwyczaj funkcją przyznanych kontyngentów produkcyjnych lub rynkowych. Przedsiębiorstwa kartelu walczą nieustannie miedzy sobą o przydziały kontyngentów, o wielkości udziałów rynkowych oraz o podział wspólnie osiąganych zysków. Powstające konflikty prowadza w końcu do łamania ustaleń kartelowych przez niezadowolonych producentów. Z tej racji kartele są z natury forma niestabilna i po pewnym okresie funkcjonowania ulegają rozwiązaniu.

3. Syndykat - wspólne przedsięwzięcie mających jedno biuro handlowe, które zajmuje się polityką cen lub zbytu, Syndykat powstaje w wyniku umowy przedsiębiorstw, które ustalają wspólna politykę sprzedaży lub zakupu produktów. Syndykat spełnia role wspólnego biura handlowego przedsiębiorstw, które w ich imieniu i interesie prowadzi odpowiednia politykę cen i zbytu. Syndykat kontroluje również rozmiary podaży wyznaczając poszczególnym przedsiębiorstwom odpowiednie limity produkcyjne. Niekiedy syndykat towarzyszy kartelowi, potęgując pozycje monopolistyczna zrzeszonych przedsiębiorstw.
   Poole, ringi, kartele i syndykaty nie są związkami trwałymi. Poszczególne firmy wchodzące w skład tego typu porozumień pozostają niezależnymi podmiotami gospodarczymi {zachowują odrębność własnościowa i nie tracą niezależności prawnej}i dlatego w przypadku pojawienia się ostrych konfliktów {sprzeczności interesów} łatwo może dojść do rozpadu porozumienia monopolistycznego.

4. Trust - zrzeszone w nim przedsiębiorstwa tracą osobowość prawną i niezależność ekonomiczną wspólne kierowanie dzieli zyski, Trust stanowi jakościowo wyższą formę monopolizacji produkcji. Trust jest nowym przedsiębiorstwem, powstałym zamiast samodzielnie istniejących dotychczas firm. Akcjonariusze (udziałowcy) poszczególnych przedsiębiorstw przekazują swoje udziały zarządowi trustu otrzymując w zamian certyfikaty trustowe. Przedsiębiorstwa wchodzące w skald trustu tracą swą niezależność ekonomiczną i prawną. Trustem zarządza rada wykonawcza. Zyski wypracowane prze przedsiębiorstwa płyną do centralnej kasy trustu. Rada trustu dzieli osiągnięte zyski proporcjonalnie do udziałów poszczególnych firm w truście.

5. Koncern - Związek przedsiębiorstw działających pod wspólnym zarządem jako całość gospodarcza należąca do jednego gospodarza. Koncern jest zespołem odrębnie działających przedsiębiorstw, należących jednak do wspólnego właściciela. Duże silne kapitałowo przedsiębiorstwo wykupuje akcje innych firm lub doprowadza do fuzji organizacyjnych uzyskując w ten sposób kontrole nad nimi. Poszczególne firmy wchodzące w skład koncernu działają samodzielnie w oparciu a rachunek ekonomiczny. Równocześnie jednak centrala koncernu ustanawia długofalowe strategie rozwoju przedsiębiorstw oraz zakreśla zasięgi rynków zbytu. Konkurencja miedzy przedsiębiorstwami koncernu zostaje zlikwidowana.
   Cecha wielu koncernów są technologiczne powiązania pionowe przedsiębiorstw. Koncern samochodowy może obejmować przedsiębiorstwa związane z wytworzeniem samochodu tzn.: stalownie, przedsiębiorstwa przemysłu gumowego, elektrycznego firmy produkujące lakiery samochodowe, itp. W skład koncernów naftowych wchodzą firmy poszukiwania i wydobycia ropy naftowej, rafinerie, przedsiębiorstwa dystrybucji benzyn i oleju, stacje benzynowe itp.

6. Konglomerat - porozumienie monopolistyczne, które pod jednym kierownictwem obok podstawy działalności prowadzi działalność uboczną. Spowodowane jest to pozbawieniem ryzyka zabezpieczenie się o działalność monopolistyczna, Konglomeraty zaczęły powstawać po drugiej wojnie światowej jako wyraz ekspansji dużych firm monopolistycznych i rozszerzenia ich tradycyjnych działalności na inne dziedziny produkcji i handlu.
   Monopol dominujący w danej dziedzinie produkcji zdobywa udziały w firmach z różnych
   Gałęzi zwłaszcza w tych, gdzie istnieje mniejsza koncentracja produkcji rynku zbytu.
   Celem dywersyfikacji jest nie tylko osiąganie zysków z dodatkowych dziedzin, lecz również rozłożenie ryzyka na większą liczbę różnorodnych stref działania
   Rozszerzanie działań monopolu na inne dziedziny może mieć także związek z unikaniem oskarżeń o praktyki monopolistyczne, które mogą się pojawiać wówczas, kiedy monopol koncentrowałby wszystkie swoje środki na rozwijaniu dotychczasowej, zmonopolizowanej w znaczącym stopniu dziedziny.
   Przykładem konglomeratu jest działająca na polskim rynku firma amerykańska Procter and Gamble. Która zajmuje istotne miejsce nie tylko w produkcji artykułów sanitarnych dla kobiet i dzieci ( ponad 60 % produkcji tych wyrobów), lecz również w produkcji past do zębów, proszków do prania., maszynek do golenia oraz kawy. Inna znana firma Pepsico, która w Polsce wykupiła dominujące udziały Wedla, wytwarza zarówno napoje chłodzące jak i sprzęt sportowy (rakiet i piłki tenisowe, znane pod nazwą Wilson)

7. Holding - to spółka akcyjna, która posiada akcje różnych przedsiębiorstw, najczęściej z jednej branży. Holding jest stosunkowo skomplikowana forma monopolizacji, pozwalającą na kontrolowanie znacznej ilości przedsiębiorstw. Holding jest przedsiębiorstwem (najczęściej spółka akcyjna), które poprzez posiadane akcje innych przedsiębiorstw sprawuje kontrole nad nimi.
   Spółka akcyjna jest forma prawna przedsiębiorstwa, w której władze sprawują akcjonariusze (współwłaściciele przedsiębiorstwa). Teoretycznie należy posiadać przynajmniej 51% wszystkich akcji, aby decydować o działalności spółki. W rzeczywistości mamy często do czynienia z rozproszeniem akcji(np. 20-30%) należy do bardzo wielu właścicieli, z których każdy posiada niewielka ilość akcji. W rezultacie skupienie w ręku jednego właściciela znacznie mniej niż 51% akcji pozwala na całkowitą kontrole spółki. Im większe rozproszenie akcji tym mniejsza jest ilość akcji potrzebna do władania spółką.
   Holding może również powstać w wyniku kupowania akcji przedsiębiorstw na giełdzie. Najczęściej holdingi tworzą wielkie firmy przemysłowe lub finansowe (banki) w celu kontrolowania przedsiębiorstw powiązanych z ich działalnością. Jednym z największych holdingów w skali światowej jest General Motors.ży ilości zapewniające jej kontrole gałęzi produkcji

20. Czynniki wpływające na popytu i jego wielkość:

• Dochody konsumentów - wzrosty dochodu przesuwa krzywą popytu w górę, spadek dochodu w dół (przy niezmienionej cenie)

• Gusty i preferencje - modne, lansowane kolory wpływają na zachowanie konsumentów, popyt rynkowy na modną odzież przesuwa się w górę, jest to zjawisko czasowe i za jakiś czas krzywa popytu przesunie się w dół

• Subsydia i dobra komplementarne - zmiany cen jednego dobra powodują zmiany cen innego, kierunek wpływu zależy czy dane dobra są dobrami komplementarnymi czy subsydiami, w przypadku subsydiów zmiany cen przesuwają krzywą popytu w kierunku dobra tańszego, np. masło-margarnyna, komplementarne wzrot/spadek ceny jednego dobra powoduje wzrost/spadek drugiego np. samochody - benzyna.

• Przewidywanie cen relatywnych - wyprzedzanie w czasie pewnych zakupów np. cukier

• Liczba ludności - wzrost spadek liczby urodzeń dzieci wypływa na zmiany ilość kupowanych akcesoriów niemowlęcych

• Efekt naśladownictwa i demonstracji - popyt konsumenta zmienia się wraz z zmianami popytu rynkowego np. moda, efekt snobizmu, efekt Veblena (drogie produkty)

23. Zarządzanie - jego istota i znaczenie.

Zarządzanie - jest działalnością kierowniczą ,polegającą na ustaleniu celów i powodowaniu ich realizacji poprzez wykorzystanie zasobów, procesów informacji w istniejącym otoczeniu (społecznym, kulturowym, prawnym, ekonomicznym itp.) w sposób sprawny i skuteczny oraz zgodny z racjonalnością zadań. Zarządzanie to dysponowanie zasobami dla uzyskania korzyści to planowanie nad różnorodnością i przekształcenie potencjalnego konfliktu w współpracę .

Z pojęciem zarządzania spotykamy się na co dzień w różnych instytucjach.

Na zarządzanie składa się: [planowanie, analiza, sterowanie]

- cele (plany, zadania )

- działanie (dysponowanie, kierowanie, planowanie, kontrolowanie)

- władza (kierownik, zwierzchnik)

- zasoby ( informacje )

- obiekt (organizacja, motywacje, potrzeby )

Zarządzanie dotyczy - przede wszystkim ludzi, jest głęboko osadzone w kulturze, doprowadza do zdolności samo uczenia, posługuje się informacjami, wymaga rozbudowanego

Funkcje zarządzania - składowe procesu zarządzania.

Zarządzanie rozumiane jest jako koordynowanie działań ludzkich dla osiągnięcia zamierzonych celów w sposób możliwie najbardziej efektywny.

Wyróżniamy następujące funkcje zarządzania:

• planowanie (polega na przewidywaniu przyszłego układu warunków i środków działania i na formułowaniu celów działania dostosowanych do tego układu.

1. cele planowania

• pozwala organizacji wpływać na kształt przyszłości, zamiast biernie ją akceptować

• określić cele, kierunki rozwoju organizacji

• pozwala na lepsze przygotowanie organizacji do przetrwania ewentualnych kryzysów

• jest podstawą dla realizacji wszystkich innych funkcji zarządzania

• organizowanie (polega na wykonywaniu czynności mających na celu powiązanie różnorodnych działań członków organizacji w pewne bardziej lub mniej trwałe zespoły działań)

• motywowanie (polega na wywoływaniu u podwładnych właściwego stosunku do powierzonych im zadań). Narzędziami motywacji są bodźce motywacyjne, oddziaływujące na podwładnych w pozytywny lub negatywny sposób (premie, nagrody, nagany). Teoria motywacji Hertzberga.

• kontrola(polega na porównywaniu przebiegu lub wyników pewnych działań, tzn. stanu osiągniętego z planowym celem, tzn. ze stanem złożonym) - wstępna - bieżąca - doraźna - końcowa

25. Organizacja w otoczeniu jako obiekt zarządzania

Trzy znaczenia terminu „organizacja”

• rzeczowym (podmiotowym) - organizacja jako charakterystyczny obiekt, niekoniecznie materialny, ale dający się wyodrębnić (np. szkoła, sąd); rzecz zorganizowana

• atrybutowym- cecha pewnych zbiorowości (zorganizowanie) danych obiektów; szczególny rodzaj stosunków części do siebie i do złożonej z nich całości: stosunek ten polega na tym, iż części współprzyczyniają się do powodzenia całości. „Organizacja imprezy była udana” - oznacza właściwy sposób zorganizowania.

• czynnościowym- proces organizowania, nieustanne wprowadzanie określonego porządku lub chaosu. Tworzenie lub przekształcanie zorganizowanych całości.

Zjawisko synergii polega na tym, że współdziałające elementy dają wypadkowy wynik pod jakimś względem większy niż prosta suma skutków wywołanych przez każdy czynnik z osobna. Można więc mówić o wzajemnym wzmacnianiu lub potęgowaniu się sił współdziałających elementów. W wyniku synergii powstaje efekt organizacyjny będący przeciętną nadwyżką korzyści przypadającą na członka zespołu współdziałającego z pozostałymi osobami, w porównaniu z korzyścią możliwą do osiągnięcia w działaniu indywidualnym.

Sens tworzenia organizacji polega na tym, żeby osiągnąć efekt organizacyjny. Organizacja jest takim tworem, który ma osiągnąć założone wcześniej cele. Organizacja jest narzędziem do osiągnięcia tych celów

Pojęcie organizacji

ORGANIZACJA - jest otwartym systemem społeczno technicznym, zorientowanym celowo i mającym określoną strukturę (sposób uporządkowania)

(M.Bielski)

Elementy organizacji (podsystemy), wszystkie są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływające cele , struktura, ludzie, technika

Organizacja stwarza rożne warunki kreowania potrzeb i ich zaspokojenia

• organizacja zaspokaja potrzeby człowieka w przedziale wewnętrznym (pracownicy) i zewnętrznym (klienci)

• człowiek przystosowuje się do potrzeb organizacji (dobrowolnie lub przymusowo)

• organizacje przystosowują się do otoczenia

Trzy funkcje organizacji

• OSIĄGANIE CELOW Przezwyciężając granice możliwości jednostek, umożliwia realizację celów, których samodzielne osiągnięcie byłoby trudniejsze lub wręcz niemożliwe.

• PRZECHOWYWANIE WIEDZY Gromadzi i chroni wiedzę cywilizacji, opracowuje też nowe i skuteczniejsze metody działania

• TWORZENIE KARIER Zapewnia pracownikom źródło utrzymania, umożliwiając równocześnie osiągnięcie osobistego zadowolenia i samorealizację

Elementy organizacji (podsystemy)

Cele- realizowane przez organizację i wynikających stąd konkretnych zadań

Ludzie- wraz z ich indywidualnymi i zbiorowymi dążeniami i wzorcami zachowania.

Wyposażenie - materiałowo-techniczne i technologiczne oraz określone zasady posługiwania się nimi

Formalna struktura- przyjęte zasady podziału zadań i odpowiedzialności za nie, władzy i związanej z nią odpowiedzialności oraz informacji

Cechy organizacji

• są tworami człowieka (artefektami), stworzonymi dla wykonywania określonego celu (celów), a zatem są celowo zorientowane.

• w skład organizacji wchodzą ludzie, stanowiący ich niezbędny element oraz środki rzeczowe (aparatura), którymi ci ludzie posługują się w swych działaniach.

• są systemami zachowującymi się rozmyślnie, zdolnymi do korygowania, a nawet zmiany pierwotnie wyznaczonych celów.

• są wyodrębnione z otoczenia, a równocześnie otwarte, czerpią z otoczenia: ludzi, materię, energię, informacje i wartości, przekazują do otoczenia: dobra usługi, informacje, wartości.

• są ustrukturalizowane i zhierarchizowane w podwójnym znaczeniu: zawierania się podsystemów w systemie (inkluzji) oraz podporządkowania jednych ludzi i komórek organizacyjnych innym.

• mają wyodrębniony człon kierowniczy sterujący ich funkcjonowaniem i rozwojem.

• organizacje utrwalają sposoby zachowania ludzi i zasady ich współdziałania (strukturę) w drodze formalizacji.

• są systemami samoorganizującymi się, zdolnymi do podnoszenia stopnia swego wewnętrznego uporządkowania (negatywnej entropii).

• są stabilne, zdolne do utrzymywania równowagi dzięki procesom homeostazy lub ekspansji.

• są ekwifinalne, zdolne do osiągania tych samych rezultatów różnymi drogami i wychodząc z różnych stanów początkowych

26. Cele i funkcje zarządzania

Funkcje zarządzania

• ęłęóPlanowanie- określenie celów organizacji i działania podporządkowanego pewnej metodzie, planowi czy logice, a następnie decydowanie o wyborze najlepszego sposobu realizacji założonego celu. Planowanie pozostaje w ścisłym związku z procesem podejmowania decyzji z określonego zbioru dostępnych rozwiązań. Poznanie otoczenia, w którym działa przedsiębiorstwo pozwala skutecznie określić plan działania. Dodatkowo biorąc pod uwagę ustaloną misję (posłannictwo) firmy menedżerowie określają całą gałąź celów, które to stają się następnie podstawą przyjęcia odpowiednich strategii działania na wszystkich szczeblach. Ramy czasowe planowania obejmują: długi okres (plany strategiczne), średni okres (plany taktyczne) oraz krótki okres (plany operacyjne). Podczas ustalania siatki celów zalecana jest koncentracja na takich obszarach jak: tworzenie i dostarczanie wartości, pozycja na rynku, rentowność oraz jakość.

• Organizowanie Proces porządkowania, przydzielania, koordynowania działań i zasobów poszczególnym członkom organizacji, nawiązanie współpracy w ramach określonej struktury stosunków, wprowadzenie określonego ładu. Jest to takie zagospodarowanie, które w najlepszy sposób pozwoli zrealizować określony plan. W efekcie organizowanie powstają struktury systemów materialnych i społecznych, których świadome przyporządkowywanie uwzględniając przyjęte cele i kryteria doprowadza do wykluczenie działań mało intensywnych i efektywnych. </div> Nie mniej ważnym działaniem jest rekrutacja nowego personelu, który zostanie włączony do istniejącej struktury stosunków. Dobór nowej obsady jest poprzedzony projektowaniem stanowisk pracy tj. określeniem zakresu obowiązków pracownika na podstawie specjalizacji czy rozszerzania zakresu pracy, rotacji między stanowiskami pracy oraz na wzbogaceniu i grupowaniu stanowisk pracy. Ważnym elementem będzie delegowanie, proces polegający na rozkładzie władzy, przekazywaniu części swoich obowiązków i uprawnień innym pracownikom. Współzależności między poszczególnymi wydziałami są koordynowane ze względu na stopień powiązania czynności różnych wydziałów.

• Kierowanie/ Motywowanie Proces przewodzenia oraz motywowania kadry pracowniczej organizacji. Określa, w jaki sposób kierownik powinien kierować podwładnymi, a także jego stosunki z pracującymi dla niego ludźmi. Jego zadaniem jest zachęcanie do wspólnego wykonywania potrzebnych zadań i wspólnego osiągania celów wytyczonych w funkcjach planowania i organizowania. Odpowiednia atmosfera ułatwia pracownikom możliwie najefektywniejsze wykonywanie pracy. Problematyka kierowania opiera się na trzech głównych podejściach:

• atrybutowym - zajmującym się identyfikacją cech charakterystycznych dla skutecznego kierownika,

• behawioralnym - akceptującym określające zachowania kierowników oraz

• sytuacyjnym - określającym model postępowania menedżerów ze względu na specyfikę określonej organizacji.

• Kontrolowanie Końcowa faza zarządzania, proces zmierzający do zapewniania, aby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi. Jest to obserwacja i systematyczne wprowadzanie korekt do bieżących działań dla ułatwienia realizacji celów. W sytuacji, gdy jakaś część organizacji nie działa zgodnie z założeniami, zadaniem kierownika jest identyfikacja przyczyny takiej sytuacji oraz natychmiastowe wszczęcie postępowania naprawczego mającego na celu poprawę stanu organizacji. Kontrola niezbędna jest w sytuacjach zmiany otoczenia przedsiębiorstwa, złożoności organizacji, nieuchronności błędów. Spełnia wiele ważnych funkcji:

• porównuje rzeczywiste wyniki z planowanymi,

• koryguje błędy,

• wpływa na kształt przyszłych działań.

ęłęóFunkcje zarządzania
1. planowanie - wytyczanie celów organizacji i określenie najlepszego sposobu ich osiągnięcia, częścią tego procesu jest podejmowanie decyzji polegające na wyborze określonego sposobu działania spośród wielu dostępnych możliwości
2. zorganizowanie - logiczne grupowanie działań i zasobów, organizacja przyczynia się do podniesienia sprawności organizacji
3. motywowanie - kierowanie ludźmi, zespół procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji, aby identyfikowali się z misją organizacji. Jest to oddziaływanie na podwładnych
4. kontrolowanie - obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów. Obejmuje 3 podstawowe czynności
- określenie mierników efektywności ( ilościowo określić co chcemy osiągnąć)
- pomiar bieżącej efektywności
- porównanie efektywności z wyznaczonymi miernikami
Jeśli efektywność nie odpowiada miernikom, podejmuje się działania korygujące, funkcja jest dopełnieniem zarządzania

Zarządzanie to czynność sprawowana w organizacjach tj. Grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów, wszystkie cele ukierunkowane na realizacje głównego celu.

ęłęóProces zarządzania
- Planowanie i podejmowanie decyzji (określanie celów org. i decydowanie o najlepszym sposobie ich osiągnięcia)
- Organizowanie (podział pracy, w tym ustalenie hierarchii podległości; grupowanie czynności ze względu na cel i przyporządkowanie ich menedżerom odp. za realizację tych celów)
- Przywództwo (motywowanie załogi do pracy w interesie org.)
- Kontrolowanie (porównywanie zgodności osiąganych wyników z wytyczonymi celami i, w razie odstępstw, korygowanie działań org.)

28. Konflikt od dysfunkcji do funkcjonalności

Konflikt występuje zawsze tam, gdzie istnieje sprzeczność:

· interesów co najmniej dwóch stron czy grup społecznych,

· wytyczonych celów,

· wyznawanych ideałów,

· uznawanych wartości.

Konflikt społeczny- układ działań skierowanych na siebie co najmniej dwóch stron o odmiennych poglądach i dążących do innych celów

Konflikt organizacyjny to sytuacja, w której przynajmniej dwie zależne od siebie strony postrzegają, że ich wartości, cele, zadania, zachowania są ze sobą sprzeczne.

Początkowo konflikt określano negatywnie i uważano, że należy go unikać. Sądzono, iż powodem konfliktu są błędy kierownictwa w kierowaniu organizacją, a także brak otwartości i wzajemnego zaufania między ludźmi oraz niedostateczna komunikacja. Zgodnie z tradycyjnym poglądem na rolę konfliktu, konflikt rozdziera organizację i przeszkadza w utrzymaniu jej optymalnej efektywności. W związku z tym osoba będąca źródłem sporu jest niepożądana i należy ją usunąć poza grupę czy firmę. Prawidłowe funkcjonowanie organizacji jest możliwe jeśli doprowadzi się do likwidacji konfliktu.

Z czasem inaczej zaczęto postrzegać konflikt oraz jego następstwa. Konflikt traktuje się jako naturalne zjawisko występujące we wszystkich grupach i organizacjach. Konflikt jest nieunikniony, trzeba to zaakceptować. Dostrzeżono pozytywne wartości tkwiące w konflikcie. Nie można uznać konfliktu jako coś w całości dobrego lub złego. Nie tylko godzono się z konfliktem, ale wręcz zachęcano do niego. Przywódcy grup powinni podtrzymywać niewielki poziom konfliktu aby utrzymać w grupie żywotność o kreatywność. Zadaniem kierownika powinno być sterowanie konfliktem tak, aby siły destrukcyjne konfliktu przekształcić w konstruktywne.

Obecnie zauważa się, że konflikt może w różnym stopniu przyczynić się do efektywności organizacji i jej powodzenia. Istnieją zarówno szkodliwe, jak i korzystne konflikty, dlatego nie jest już konieczne ich bezwzględne tłumienie i rozwiązywanie. Należy tak nimi kierować, aby zminimalizować ich szkodliwe aspekty i zmaksymalizować pozytywne. Współczesne poglądy na temat konfliktów mówią o tym, że zbyt mała ich ilość prowadzi do stagnacji, ale konflikt niekontrolowany grozi chaosem. Zatem niebezpieczny nie jest sam konflikt ale błędne nim pokierowanie.

Poglądy na konflikt:

• tradycyjne

• konfliktu należy unikać

• przyczyną konfliktu są błędy w kierowaniu organizacją, błędne rozwiązania organizacyjne lub konfliktowi pracownicy

• konflikt jest zawsze szkodliwy i przeszkadza optymalnej efektywności organizacji

• kierownik nie powinien dopuszczać do powstania konfliktu, a w przypadku jego wystąpienia zadaniem kierownika jest natychmiastowe jego wyeliminowanie

• rozwiązaniem zgodnym z interesem organizacji jest całkowita likwidacja konfliktu

• nowoczesne

• konfliktu nie można uniknąć

• przyczyny konfliktu są różnorodne i mogą wynikać ze struktury organizacyjnej, sprzecznych celów, różnic w wartościach i ambicjach jednostek

• konflikt nie musi być szkodliwy i w różnym stopniu przyczynia się do efektywności organizacji lub jej szkodzi

• kierownik nie powinien tłumić konfliktu, ale go ujawnić, sterować nim i rozwiązywać w sposób prowadzący do optymalnej efektywności organizacji.

• konflikt jest zjawiskiem naturalnym i należy ograniczyć jego szkodliwe aspekty, a wykorzystywać pozytywne, konflikt na umiarkowanym poziomie pobudza do rozwoju

Skutki konfliktów o charakterze destrukcyjnym (dysfunkcjonalnym):

-wzajemna podejrzliwość -zniszczenie współpracy

-dezintegracja grupy -obniżenie wydajności i jakości pracy

Skutki konfliktów o charakterze konstruktywnym (funkcjonalnym):

-rozładowanie napięcia -wzrost efektywności i/lub rozwoju organizacji

-integracja załogi -pozytywne zmiany w kontaktach międzyludzkich

29. ęłęóStres w miejscu pracy, jego objawy oraz strategie przezwyciężaniaęłęó

Stres w pracy to stan dyskomfortu psychicznego wywołany rozbieżnością pomiędzy warunkami i wymaganiami stawianymi pracownikowi a jego możliwościami poradzenia sobie z nimi w danym momencie. Pracownik dostrzega ten rozdźwięk jako zagrożenie swego zdrowia, życia lub własnej integralności.

ęłęóPrzyczyny stresu

Do czynników zagrażających w obszarze wymagań zalicza się m.in.:

• przeciążenie ilościowe pracą - na pracowniku spoczywa obowiązek wykonania dużej liczby zadań w krótkim czasie a warunki pracy uniemożliwiają koncentrację,

• przeciążenie jakościowe pracą, powodowane m.in. przez: zadania trudne lub skomplikowane umysłowo wymagające ciągłego dokształcania pracownika,

• niedociążenie jakościowe, będące skutkiem takich sytuacji, jak m.in.: monotonia pracy lub praca poniżej możliwości pracownika,

• konfliktowość roli oddziałująca na pracownika w sytuacjach takich, jak: konieczność godzenia sprzecznych interesów czy praca w sytuacji uzyskiwania sprzecznych poleceń.

Sytuacje zagrażające w obszarze kontroli nad pracą obejmują przykładowo:

• brak jasności co do zakresu zadań albo odpowiedzialności,

• brak jasności w zakresie kryteriów oceny pracy i/lub brak informacji zwrotnej o wynikach pracy,

• brak jasności co do celów pracy i stawianych wymagań,

• niskie poczucie bezpieczeństwa w pracy.

Zagrożenia w zakresie wsparcia społecznego to m.in. :

• utrudniony kontakt z przełożonym,

• praca w izolacji,

• brak systemu motywacyjnego,

• system motywacyjny nastawiony na rywalizację.

ęłęóObjawy stresu:ęłęó

Psychiczne objawy stresu:

• trudności w podjęciu decyzji -utrata satysfakcji z pracy

• zawężenie uwagi -zmniejszona koncentracja lub jej brak

• lęki -ciągłe zdenerwowanie

• postrzeganie sytuacji jako zagrożenia nie wyzwania

• zmiana funkcjonowanie umysłu: generowanie negatywnych myśli

Fizyczne objawy stresu:

• przyspieszone bicie serca -wzrost aktywności gruczołów potowych

• zimna skóra, zimne kończyny- dłonie i stopy -przyspieszony oddech

• mdłości -napięcie mięśni

• suchość ust -potrzeba oddania moczu

• biegunka

Skutki stresu zawodowego

Stres nie tylko wpływa na zdrowie pracowników, wywołuje także skutki ekonomiczne kluczowe dla funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Dotknięci stresem zawodowym pracownicy i pracodawcy są wyczerpani fizyczne i psychiczne. Z tego powodu :

-zdarzają się im niezamierzone błędy,

-są niechętni zmianom, nowościom w pracy,

-tracą zainteresowanie pracą - tzw. „wypalenie zawodowe”- ęłęówystępuje, gdy praca przestaje dawać satysfakcję, pracownik przestaje się rozwijać zawodowo, czuje się przepracowany i niezadowolony z wykonywanego zajęcia, które niegdyś sprawiało mu przyjemność.

-pracują nieefektywnie i nieskutecznie,

-w skrajnych wypadkach odchodzą z pracy.

ęłęó

Przeciwdziałanie stresowi w miejscu pracy

Działania zapobiegające stresowi zawodowemu to z jednej strony interwencja nastawiona na organizację - polegająca na osłabieniu stresującego charakteru środowiska zewnętrznego, z drugiej zaś działania ukierunkowane na jednostkę - służące obniżeniu indywidualnej podatności na stres.

• Działania organizacyjne:

Zarządzanie przez partycypację Środkiem zwiększającym kontrolę pracownika nad zleconą mu pracą, jest angażowanie go w różne procesy organizacyjne, a szczególnie pozwolenie mu na samodzielne podejmowanie decyzji podczas realizacji zadań.

Odpowiednie wsparcie społeczne oraz dostępność informacji zwrotnej Zapewniane m.in. poprzez różne rodzaje formalnych i nieformalnych spotkań, wyjazdów integracyjnych.

Oferowanie elastycznych godzin pracy Dzięki takiemu podejściu można przeciwdziałać stresowi związanemu z nie­możnością utrzymania równowagi praca - dom (zwłaszcza u kobiet).

Uświadamianie pracownikowi jego roli zawodowej i określanie celów Polega na szczegółowym wyjaśnianiu pracownikom ich roli zawodowej i zakresów odpowiedzialności a także sposobów osiągania celów. Jest tu także ważne odpowiednie motywowanie pracowników.

Tworzenie autonomicznych zespołów Przykładem może być tworzenie 8-12-osobowych zespołów, które dysponują większą niezależnością i są odpowiedzialne nie za jedno, lecz grupę zadań.

• Działania indywidualne:

Samoakceptacja i pozytywne myślenie Uświadomienie sobie oraz zaakceptowanie granic własnych możliwości chroni przed dążeniem do nierealistycznych celów. Dobra ocena wydarzeń, skupienie uwagi na dodatnich aspektach przeżyć, niweluje skutki stresu.

Wsparcie najbliższych Uzyskanie społecznego wsparcia zwiększa poczucie własnej wartości, uspokaja i uśmierza negatywne uczucia.

Planowanie Efektywne planowanie prowadzi do sprawniejszej realizacji zadań.

Poczucie kompetencji Osoby, które są pewne swoich kwalifikacji i wiedzy rzadziej oceniają wykonywaną pracę jako stresującą.

Trening relaksacyjny i ćwiczenia fizyczne Trening relaksacyjny jest doskonałym sposobem na uwolnienie się od skutków stresu. Polega on na stopniowym zmniejszaniu napięcia mięśniowego, co pozwala kontrolować zdenerwowanie. Ćwiczenia fizyczne mogą zwiększyć odporność na stres oraz poprawić samopoczucie.

30. Zarządzanie a przywództwo

ęłęóW największym skrócie można powiedzieć, że przywództwo dotyczy jutra natomiast zarządzanie to dziś (teraz) organizacji . Zarządzanie dotyczy z reguły bieżącej kontroli instytucji, jej efektywności, wydajności, tego co przewidywalne. Przywództwo zaś odnosi się do przyszłości, zawiera w sobie wizję organizacji w określonej przestrzeni czasowej (czym firma czy organizacja będzie za 5, 10, 20 lat). Ta wizja zawiera w sobie także ogólną strategię osiągania celu oraz przyszłej kultury organizacyjnej (która w dużej mierze jest tym, czego lider sobie życzy).

ęłęóPrzywództwo jest to zarówno proces, jak i pewna właściwość. Jako proces przywództwo polega na używaniu wpływu, bez sięgania po środki przymusu, z zamiarem kształtowania celów grupy lub organizacji, motywowanie zachowań nastawionych na osiąganie tych celów oraz dopomożenie w ustaleniu kultury grupy lub organizacji. Jako właściwość przewodzenie jest zestawem cech przypisywanych jednostkom, które spostrzega się jako przywódców. Tak więc przywódcy to ludzie, którzy wpływają na zachowanie innych bez konieczności uciekania się do użycia siły, to osoby, które inni akceptują w tej roli.

ęłęóZarządzanie jest to celowe podejmowanie, przez odpowiednie osoby (kadrę), decyzji i działań prowadzących - dzięki wykorzystaniu posiadanych zasobów - do osiągnięcia złożonych celów w sposób skuteczny i sprawny (racjonalny), lub celowe dysponowanie zasobami (np. Fundacje - nie mają jako takiego dochodu z produkcji czy sprzedaży).

Przewodzenie a zarządzanie - podstawowe różnice.

Przywództwo i zarządzanie są ze sobą związane, lecz nie pokrywają się. Różnice między przywódcami a menadżerami polegają głównie na innych „wymaganych” zadaniach i umiejętnościach. Liderów wyróżnia innowacyjność i tendencja do zmiany dotychczasowych reguł postępowania i zwyczajów. Zadaniem lidera jest wyznaczanie dalekiego i ambitnego celu oraz mobilizacja podwładnych do podążania w tym kierunku, natomiast menedżer powinien zarządzać uruchomionymi procesami, koncentrować się na obserwacji wyników, porównywać je z celami i korygować odchylenia.

Do sprawnego funkcjonowania organizacja potrzebuje zarówno zarządzania jak i przywództwa. Przywództwo jest niezbędne do tworzenia zmian, a zarządzanie jest niezbędne do systematycznego uzyskiwania wyników. Zarządzanie w powiązaniu z przywództwem może być źródłem systematycznych zmian, a przywództwo w połączeniu z zarządzaniem pozwala na utrzymanie właściwego poziomu zgodności organizacji z jej otoczeniem.

Różnice między zarządzaniem i przywództwem.

Działalność	Zarządzanie	Przywództwo
Tworzenie programu	Planowanie i sporządzanie budżetu. Ustalanie szczegółowych kroków i harmonogramów do osiągania potrzebnych wyników; alokacja zasobów niezbędnych do uzyskania tych wyników.	Ustalanie kierunku. Wypracowanie wizji przyszłości, często odległej, oraz strategii mającej doprowadzić do zmian potrzebnych do urzeczywistnienia tej wizji.
Opracowanie ludzkiej sieci do realizacji programu.	Organizowanie i zatrudnianie. Ustalanie pewnej struktury do spełniania wymogów planu, obsadzanie jej ludźmi, delegowanie odpowiedzialności i władzy formalnej do wykonania planu, zapewnienie polityki i procedur pomagających kierować ludźmi oraz tworzenie metod lub systemów do obserwacji wykonania.	Nadawanie kierunku działaniom ludzi. Przekazywanie kierunku słowami i czynami wszystkim tym, których współpraca może być potrzebna, tak by wpłynąć na tworzenie zespołów i koalicji, które będą rozumiały i akceptowały wizję i strategię.
Wykonywanie planów	Kontrolowanie i rozwiązywanie problemów. Szczegółowa obserwacja wyników na tle planów, identyfikowanie odchyleń, a następnie planowanie i organizowanie, rozwiązywanie tych problemów.	Motywowanie i inspirowanie. Wyzwalanie energii ludzi w celu przezwyciężania głównych barier politycznych, biurokratycznych i barier po stronie zasobów , przez zaspokajanie bardzo podstawowych, lecz często niezaspokojonych potrzeb ludzkich.
Wyniki	Stwarza pewien zakres przewidywalności i porządku i może w sposób systematyczny wytwarzać podstawowe wyniki oczekiwane przez różnych zainteresowanych (np. klientów, zawsze mieszcząc się w harmonogramie; akcjonariuszy, zawsze mieszcząc się w budżecie).	Powoduje zmianę, często decydującą; umożliwia uzyskanie niezwykle użytecznych zmian (np. nowych wyrobów oczekiwanych przez klientów, nowych podejść do stosunków pracy, które pomagają zwiększyć konkurencyjność firmy).

34. Metody doboru nielosowego w badaniach marketingowych.

Istotą METOD DOBORU CELOWEGO(NIELOSOWEGO) jest sformułowanie zasady tworzenia próby badawczej, pozwalającej na wybór obiektów, które posiadają z góry ustalone cechy charakterystyczne. W dobieraniu jednostek badawczych do próby nie występuje przypadek (los), lecz określona kalkulacja prowadzącego badania.

metody nielosowe:

 stosowane częściej w badaniach marketingowych;

 nie opierają się na zasadach rachunku prawdopodobieństwa;

 opierają się na subiektywnych decyzjach badacza.

Nielosowe metody doboru próby:

• Losowanie kwotowe

założenie (próba jest reprezentatywna jeżeli jej struktura jest identyczna z populacją).

• populację dzielimy na warstwy (kryteria: wiek, płeć, dochód);

• określamy %udział warstw w populacji;

• określamy skład próby proporcjonalny do warstw populacji

• Kula śniegowa

Badacz koncentruje się na dotarciu do jednej lub kilku jednostek należących do populacji, która jest obiektem badania, stara się zdobyć ich zaufanie i uzyskać kontakty z kolejnymi osobami. Kolejni respondenci wskazują następnych itd.

Jakość i reprezentatywność uzyskanych w ten sposób prób zależy w znacznej mierze od pierwszego kontaktu badacza: jeżeli jednostka dająca początek kuli śniegowej ma w badanej populacji kontakty w różnych grupach i środowiskach wtedy uzyskana próba może dość dobrze oddawać zróżnicowanie zbiorowości.

• Dobór jednostek

Polega ona na tym ,że osoba prowadząca badanie sama na podstawie własnej decyzji wybiera te jednostki do. próby, które uważa za typowe dla całej zbiorowości

• Dobór grupowy

Polega ona na tym ,że osoba prowadząca badanie sama na podstawie własnej decyzji wybiera grupę do próby, której cechy są typowe dla całej zbiorowości.

34. Metody doboru nielosowego w badaniach marketingowych.

Dobór nielosowy (subiektywny) uzależniony jest od osoby prowadzącej badanie. W przypadku doboru nielosowego nie ma możliwości określenia prawdopodobieństwa znalezienia się jednostki w próbie. Dobór nielosowy polega na wyborze konkretnych jednostek o ustalonych z góry charakterystykach. W naukach społecznych najczęściej wykorzystuje się dobór celowy oraz dobór kwotowy. W doborze celowym osoba prowadząca badanie wybiera do próby jednostki populacji świadomie (kierując się swoją wiedzą i przekonaniami w wyborze jednostek „typowych”). Dobór wygodny, jednostek typowych oraz metodą kuli śniegowej to także przykłady doboru nielosowego.

W doborze kwotowym wybiera się określone segmenty próby, w proporcji odpowiadającej strukturze zbiorowości generalnej. Im więcej wyróżnia się cech zbiorowości, tym uzyskuje się więcej segmentów i tym trudniej skompletować odpowiedni skład zbiorowości próbnej. Dlatego też dla skompletowania składu liczebnego najczęściej poprzestaje się na 2-3 cechach dających nie więcej niż 10 segmentów. Dobór jednostek do próby nie ma charakteru losowego, zwłaszcza w końcowej fazie kompletowania struktury zbioru. Za punkt wyjścia w konstrukcji próby przyjmuje się założenie, że pod względem cech próba będzie stanowiła miniaturę populacji. Wybór tych cech jest zwykle arbitralny, co stwarza możliwość popełnienia błędów. Badacz musi mieć pewną wiedzę wstępną o populacji, tzn. musi znać jej strukturę ze względu na wybrane do badania cechy (nie zawsze można tę wiedzę uzyskać, dane statystyczne mogą być przecież nieaktualne, nieadekwatne itd.). Jeśli konstruuje się próbę kwotową w oparciu o kilka cech, badacz musi znać ich rozkład w badanej populacji. Jeżeli zna te rozkłady, to w próbie te proporcje muszą zostać odwzorowane. Każdy ankieter otrzymuje kwotę, czyli przydział osób dla wywiadów, które ma przeprowadzić. Ankieter będzie szukał respondentów na zasadzie „chybił - trafił”. Nie występuje tutaj problem odmów - nie są one rejestrowane. I tak na przykład, jeżeli wiadomo, że populacja składa się z kobiet i mężczyzn, a udział kobiet wynosi 51,2%, to do próby kwotowej o liczebności n=205 należy wybrać 105 kobiet i 100 mężczyzn.

Dobór jednostek typowych - polega na doborze do próby takich jednostek, które zostały uznane za przeciętne, typowe. W badaniach marketingowych dość często stosuje się także dobór wygodny, który obrazują takie przypadki, jak np. ankieta uliczna. O dostępności respondentów decyduje przypadek. Dobór metodą kuli śniegowej stosujemy w wypadku badań, w których populacja badana składa się z jednostek do których jest bardzo trudno dotrzeć (niemożność ustalenia operatu losowania). Gdyby firma X zamierzała przeprowadzić badanie wśród dealerów narkotyków, to zapewne spróbuje dotrzeć do jednego z nich, a ten może pomoże dotrzeć do kolejnego, itd.

40. Cykl życia produktu

Produkt tak jak każde dobro ma swój cykle od wprowadzenia go na rynek poprzez działanie na rynku lub jego wycofanie. Cykl życia produktu składa się z 4 faz:

1. faza rozwoju - ma miejsce w momencie wprowadzenia produktu na rynek, wielkość sprzedaży jest niewielka. Na tym etapie przedsiębiorstwo może realizować minimalny zysk, może ponosić straty,

2. faza wzrostu - charakteryzuje się wysokim wzrostem sprzedaży, korzystny układ kosztów do zysków,

3. faza dojrzałości - zaznacz się spadek tępa przyrostu sprzedaży, pierwsze oznaki nasycenia rynku,

4. faza nasycenia

5. faza spadku - spadek wielkości sprzedaży.

Charakterystyka faz cyklu życia produktu na rynku

Produkt to każdy obiekt rynkowej wymiany oraz wszystko co może być oferowane na rynku. Produktem może być dobro materialne, usługa, miejsce, organizacja bądź idea.

W każdym produkcie można wyróżnić pewne poziomy, składające się na cały produkt.
W literaturze można spotkać się z dwoma głównymi koncepcjami budowy produktu:

Pierwsza, zaproponowana przez Levitta w latach 80., mówi o trzech poziomach:

• rdzeń, in. istota produktu to sam produkt, jego cechy funkcjonalne oraz pewne rozwiązania techniczne,

• produkt rzeczywisty to wszystko co ma wpływ na postrzeganie towaru (usługi) przez konsumenta. Składają się na to takie czynniki jak: marka, znak handlowy, model, materiał, cena, jakość, opakowanie, styl, a także wygląd i zachowanie personelu sprzedażowego

• produkt poszerzony to korzyści dodatkowe dla konsumenta, takie jak: dostawa, gwarancja, reklamacje, części zapasowe, dostępność punktów usługowych, kredyt, instrukcja, instalacja czy naprawy itp.

Druga, opisana przez Kotlera obejmuje pięć poziomów:

• podstawowy pożytek to ta część produktu której klient faktycznie potrzebuje np. telewizor

• produkt podstawowy - całe standardowe wyposażenie produktu, najczęściej konieczne do jego użytkowania (np. kabel do telewizora, pilot)

• produkt oczekiwany - oczekiwania klienta wobec produktu (panoramiczny obraz)

• produkt rozszerzony - wszystko co przewyższa oczekiwania klienta (dźwięk stereo, podłączenie konsoli do gier)

• produkt potencjalny - wszystkie modernizacje jakim może zostać poddany produkt w przyszłości (możliwość przeglądania stron WWW na telewizorze, przegląd zdjęć)

41. Etapy segmentacji rynku.

Segmentacja rynku - procedura dokonania podziału rynku na względnie jednorodne grupy konsumentów, które z uwagi na podobieństwo cech ujawniają podobny popyt, w celu przygotowania produktu wychodzącego naprzeciw ich potrzebom, a w konsekwencji uzyskania przewagi rynkowej.

Jej potrzeba to naturalna konsekwencja zwiększania się liczby konsumentów, wzrostu ich dochodów, rozwoju indywidualnych preferencji oraz możliwości dokonywania wyboru.

Wykazuje ona, jak liczne są grupy tworzące poszczególne rynki cząstkowe i jaką siłą nabywczą dysponuje każdy z nich.

Cztery etapy segmentacji:

1. Określenie możliwych scenariuszy użycia produktu, w celu wychwycenia wszystkich potrzeb klientów, które produkt może zaspokoić.

2. Opracowanie listy cech badanego produktu, które mogę być poszukiwane przez klientów na danym rynku.

3. Uszeregowanie powyższych cech według kryterium ważności, z punktu widzenia klienta [ pytania zamknięte skierowane do grupy 100 osób ].

4. Identyfikacja segmentów. Około 200 konsumentów określa zainteresowanie poszczególnymi cechami produktu. W ten sposób próbujemy zdefiniować grupy konsumentów poszukujących określonych cech produktu. Grupy konsumentów określamy zgodnie z kryteriami segmentacji rynku

Cele segmentacji Segmentacja rynku polega na jego podzieleniu na mniejsze części zwane segmentami, które różnią się między sobą oczekiwaniami klientów względem produktu, sposobem zakupu lub innymi kryteriami. Po dokonaniu segmentacji firma musi wybrać segment, w którym chce sprzedawać swoje towary. Głównym celem segmentacji jest analiza struktury rynku, czyli potrzeb klientów, które rynek tworzą. Możemy wyróżnić rynki jednolite, pod względem struktury potrzeb i zróżnicowane. Skrajnie zróżnicowany rynek to taki, w którym każdy klient ma specyficzne potrzeby. Chcąc uniknąć kosztów związanych z "marketingiem na miarę" każdego klienta sprzedawcy starają się dzielić rynek na jednolite segmenty. Segment mogą tworzyć osoby o podobnym dochodzie bądź wieku, które mają zbliżone oczekiwania względem określonego produktu. Drugim celem segmentacji jest pozycjonowanie produktu, czyli nadanie mu, w odbiorze klientów, pewnych specyficznych atutów, wyróżniających produkt względem konkurentów i innych segmentów.

Błędy spotykane podczas segmentacji:

• Dzielenie na segmenty rynku jednorodnego

• Traktowanie jako jednolity rynku złożonego z różnorodnych potrzeb klientów

• Niewłaściwy dobór kryterium segmentacji: wiek, poziom dochodu

Rynki składają się z nabywców, którzy różnią się od siebie pod wieloma względami. Mogą się oni różnić w swoich wymaganiach, sile nabywczej, geograficznej lokalizacji, w preferencjach zakupu. Każda z tych zmiennych może być wykorzystywana do segmentacji rynku.

Cele i korzyści z segmentacji rynku

Na rynku mamy wielu zróżnicowanych nabywców. Każdy z tych nabywców stanowi potencjalnie osobny rynek ze względu na swoje potrzeby i wymagania. Sprzedający może opracować oddzielny produkt lub program marketingowy dla każdego z nich. Dla przykładu, producent samolotów - forma Boeing, ma zaledwie kilku głównych klientów i dla każdego z nich indywidualizuje swój produkt. Dla większości sprzedających indywidualne zróżnicowanie produktu dla każdego klienta nie będzie opłacalne. Wiązałoby się ono ze zbyt dużymi kosztami. Zamiast tego sprzedający dokonuje podziału na kategorie nabywców, którzy różnią się w swoich potrzebach lub reakcjach marketingowych. Na przykład sprzedający może stwierdzić, że grupy o różnym dochodzie różnią się w swoich wymaganiach. Z drugiej zaś strony, sprzedający może stwierdzić wyraźne różnice pomiędzy nabywcami młodszymi i starszymi. Rezultatem segmentacji rynku według wieku są różne segmenty wiekowe, każdy obejmująca inną grupę wiekową.

Procedura segmentacji rynku

Kilkanaście firm zajmujących się badaniami marketingowymi przeprowadza regularne studia segmentacji, w których systematycznie ujawniane są główne segmenty rynku. Procedura składa się z trzech etapów:

1. etap badań - prowadzący badanie przeprowadza nieformalne wywiady z konsumentami, aby mieć obraz ich motywacji, nastawienia i zachowań. Wykorzystując zebrane dane, przygotowuje on kwestionariusz, który kieruje do wybranej w sposób losowy grupy klientów w celu zebrania danych na temat:

• cech i rankingu ich ważności,

• rozpoznawania i rankingu ocen marek towaru,

• wzorów użytkowania produktu,

• postawy wobec kategorii produktu,

• cech demograficznych, psychograficznych oraz mediagraficznych (reakcji na środki strategii marketingowej) respondentów.

etap analizy - badający stosuje analizę czynnikową danych, aby usunąć zmienne w wysokim stopniu skorelowane. Następnie stosuje on analizę grupową, aby stworzyć określoną liczbę maksymalnie różniących się od siebie segmentów.

etap profilowania - każda grupa jest następnie profilowana pod względem różniących ją postaw, zachowań, cech demograficznych, psychograficznych i mediagraficznych. Każdy segment zostaje nazwany na podstawie wyróżniającej go dominującej cechy charakterystycznej.

Kryteria segmentacji rynku

Różne zmienne wykorzystywane są do segmentacji rynku konsumentów. Zmienne te mieszczą się w dwóch obszernych grupach. Niektórzy badacze próbują definiować segmenty według charakterystycznych cech konsumenta. Przeważnie wykorzystują oni w tym celu cechy geograficzne, demograficzne i psychograficzne.

Segmentacja geograficzna- wymaga podziału rynku na różne jednostki geograficzne, takie jak państwa, stany, regiony, okręgi administracyjne, miasta i ich dzielnice. Przedsiębiorstwo może zdecydować się na działania na jednym lub kilku obszarach geograficznych, albo działać we wszystkich, uwzględniając w tym lokalne zróżnicowanie preferencji.

Segmentacja demograficzna- Przy segmentacji demograficznej dokonuje się podziału rynku na grupy na podstawie następujących zmiennych demograficznych: wieku, płci, liczby członków rodziny, cyklu życia rodziny, dochodu, zawodu, wykształcenia, religii, rasy i narodowości. Zmienne demograficzne są najbardziej popularną podstawą wyróżniania grup konsumenckich, gdyż potrzeby, preferencje i intensywność użytkowania dóbr są w dużym stopniu z nimi związane.

Wiek i faza cyklu życia Potrzeby klienta i jego możliwości zmieniają się z wiekiem. Nawet dzieci sześciomiesięczne różnią się od dzieci trzymiesięcznych w swym potencjale konsumpcyjnym. Producent zabawek uświadomił sobie ten fakt i skonstruowała osobne zabawki dla dzieci, znajdujące się w różnych fazach cyklu życia, od dziecka 3 miesięcznego do jednorocznego. Ta strategia segmentacji oznacza, że rodzice i ludzie kupujący zabawki jako prezenty, mogą łatwiej wyszukać odpowiednią zabawkę kierując się wiekiem dziecka. General Foods zastosował strategię segmentacji pod względem wieku w produkcji pokarmu dla psów. Wielu właścicieli psów wie, że pokarm dla ich ulubieńca musi zmieniać się wraz z ich wiekiem. Kryteria wieku i fazy cyklu życia mogą jednak kryć w sobie pułapki. Na przykład, koncern Forda, zastosował kryterium wieku nabywców. Przy rozwijaniu rynku docelowego dla swojego samochodu marki Mustang. Samochód został skonstruowany z przeznaczeniem dla ludzi młodych, marzących o niedrogim samochodzie sportowym. Ford wkrótce ze zdziwieniem stwierdził, że samochód ten był kupowany przez wszystkie grupy wiekowe. Uświadomił sobie wówczas, że jego rynek docelowy to nie osoba młoda wiekiem, lecz czująca się młodo.

Płeć i Dochód

Segmentacja według cech psychograficznych- Klasa społeczna, styl życia, osobowość.

Segmentacja behawioralna- Okazje zakupowe, cechy, status użytkownika. Wyróżniamy jeszcze kilka mniej istotnych czynników: wskaźnik użytkownika, stopień lojalności, faza gotowości nabywcy i postawa.

Wybór segmentów rynku- W wyniku oceny różnych segmentów, przedsiębiorstwo decyduje się na działanie w jednym lub kilku segmentach rynku. Jest to problem wyboru rynku docelowego. Rynek docelowy składa się z pewnej grupy nabywców o podobnych potrzebach lub cechach charakterystycznych, na obsługę których przedsiębiorstwo się decyduje. Przedsiębiorstwo może wziąć pod uwagę pięć sposobów wyboru rynku docelowego.

Koncentracja jednosegmentowa- W najprostszym przypadku przedsiębiorstwo wydziela jeden segment. Poprzez marketing skoncentrowany firma osiąga silną pozycję rynkową w segmencie, dzięki głębokiej wiedzy co do jego potrzeb i szczególnej reputacji, którą zdobywa. Co więcej, firma czyni oszczędności dzięki specjalizacji produkcji, dystrybucji i promocji.

Specjalizacja selektywna- Firma o takiej specjalizacji wybiera pewną liczbę segmentów, z których każdy jest dla niej atrakcyjny i odpowiada jej celom i zasobom. Może istnieć niewielkie powiązanie pomiędzy segmentami lub nawet całkowity jego brak, jednak każdy z nich stwarza przesłanki przynoszenia zysku. Ta wielosegmentowa strategia ma przewagę nad działaniem w obrębie tylko jednego segmentu widzenia dywersyfikacji ryzyka. Nawet jeżeli jakiś segment staje się nieatrakcyjny firma może zarabiać pieniądze w innych segmentach.

Specjalizacja produktowa- W tym przypadku firma koncentruje się na wytwarzaniu pewnego produktu, który sprzedaje w kilku segmentach. Przykładem może być producent mikroskopów. Firma jest w stanie wytwarzać różne mikroskopy dla różnych grup klientów, lecz unika produkcji jakichkolwiek innych przyrządów używanych przez laboratoria. Poprzez tę strategię firma buduje silną reputację w tym specyficznym obszarze. Ryzyko polega na tym, że mikroskopy mogą zostać wyparte przez całkowicie nową technologię.

Specjalizacja rynkowa- W tym przypadku firma koncentruje się na obsługiwaniu wielu potrzeb określonej grupy klientów. Za przykład mogłaby służyć firma która dostarcza szereg produktów dla laboratoriów uniwersyteckich np. mikroskopy, oscyloskopy, retorty chemiczne. Firma zdobywa dobrą opinię jako specjalista w obsłudze tej grupy klientów i staje się źródłem dostaw wszystkich nowych produktów dla tej grupy. Ryzyko powstałoby gdyby laboratoria nagle zostały pozbawione części pieniędzy z budżetu i ograniczyły zakupy.

Pełne pokrycie rynku- Przedsiębiorstwo usiłuje zaopatrywać wszystkie grupy klientów w produkty, których mogą one potrzebować. Takiego pokrycia mogą się podjąć tylko duże firmy, o dobrej reputacji i pozycji na rynku.

49. Źródła prawa - pojęcie, hierarchia i publikacja.
Źródła prawa są to akty normatywne stanowione przez upoważnione organy władzy i administracji państwowej, a także organy samorządów terytorialnych zawierające normy prawne lub stanowiące istotny składnik właściwego uchwycenia treści normy prawnej. Mimo znacznego zróżnicowania, akty normatywne stanowią system pod pojęciem którego rozumiemy logicznie uporządkowaną i wzajemnie ze sobą powiązaną całość. System aktów normatywnych jest uporządkowany według dwóch kryteriów: podmiotu (organu) prawodawczego i rodzaju aktu normatywnego. Ujęte według tych kryteriów akty normatywne pozwalają na ustalenie ich hierarchii, która dla naszego prawa przedstawia się następująco:

1. Konstytucja - jest to ustawa zasadnicza zajmująca naczelne miejsce w hierarchii aktów ustawodawczych. Wyróżnia się ona spośród innych aktów normatywnych tym, że jej uchwalenie, jak również wprowadzenie zmian do jej treści wymaga zgody dwóch trzecich co najmniej połowy ogólnej liczby postów obecnych w czasie głosowania.
   W swojej treści zawiera normy prawne dotyczące zasad ustroju politycznego i społeczno-ekonomicznego państwa. Ustala podstawy organizacyjne aparatu państwowego, reguluje sposób powoływania, skład i zakres działania organów państwa i samorządów terytorialnych, określa podstawowe prawa i obowiązki obywateli.
   Wydane z upoważnienia Konstytucji inne akty normatywne nie mogą być w swojej treści z nią sprzeczne.

2. Ustawa - jest aktem normatywnym, uchwalanym przez Sejm i zatwierdzanym przez Senat. Wymaga też podpisu prezydenta. Brak zatwierdzenia ze strony Senatu względnie zgłaszane przez niego poprawki, powodują powrót ustawy do Sejmu i ponowne głosowanie. Poprawki senatu są odrzucane przez Sejm bezwzględną większością głosów, natomiast poprawki, nie odrzucone bezwzględną większością głosów są poprawkami przez sejm przyjętymi. Ustawy uchwalane są na wniosek Prezydenta, Senatu, Rady Ministrów, komisji sejmowych lub 15 posłów.

3. Rozporządzenie - jest aktem normatywnym Prezydenta, naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, a mianowicie: Rady Ministrów, poszczególnych (lub kilku) ministrów i równorzędnych kierowników urzędów centralnych. Rozporządzenia mogą być wydawane wyłącznie na podstawie upoważnienia wynikającego z przepisu ustawy (delegacja ustawowa) i stanowią bardziej szczegółowe rozwinięcie przepisów zawartych w ustawach. Warunkami ważności rozporządzenia są: wyraźnie w konkretnej ustawie sformułowana delegacja ustawowa do wydawania rozporządzenia; zgodność treści rozporządzenia z przepisami ustawy i utrzymanie jej w granicach udzielonego upoważnienia.

4. Uchwała - jest ujawnionym wyrazem woli kolegialnych organów władzy (Sejmu i Senatu) i administracji państwowej (rady Ministrów, kolegialnych organów Rady Ministrów) oraz organów samorządu terytorialnego. Uchwały podejmują również kolegialne organy różnych organizacji i jednostek - nie stanowią one jednak źródła prawa państwowego. Uchwała w odróżnieniu od rozporządzenia dotyczy tylko pewnych zagadnień zawartych w ustawie. Do jej ważności niezbędna jest również delegacja ustawowa, na którą uchwała w chwili jej podejmowania i ogłaszania winna się powoływać.

5. Zarządzenie jest aktem normatywnym, wydawanym przez Prezydenta i ministrów oraz kierowników urzędów centralnych na podstawie ustaw i w celu ich wykonania. Zarządzenie różni się tym od rozporządzenia, że posiada mniejszy zakres treści niż rozporządzenie (nie rozwija przepisów ustawy). Zarządzenia na niższych szczeblach wydawane są przez terenowe organy administracji państwowej i organy samorządu terytorialnego.

6. Instrukcja, regulamin, statut są aktami normatywnymi. Ich rolą jest wyjaśnianie i uściślanie przepisów zawartych w aktach wyższego rzędu. W żadnym przypadku nie mogą być z nimi sprzeczne. Ich głównym celem jest usprawnienie i uściślenie działalności organów niższego szczebla i jednostek organizacyjnych.

7. Specyficznymi źródłami prawa są umowy międzynarodowe. Umowa międzynarodowa jest to zgodne oświadczenie woli państw mające na celu wywołanie określonych skutków prawnych. Umowa międzynarodowa może mieć różną nazwę, np. traktat, pakt, konwencja, deklaracja, porozumienie, protokół, regulamin, karta, konstytucja, modus vivendi itp.
   Przedmiotem umowy międzynarodowej mogą być zagadnienia natury politycznej, ekonomicznej, ludnościowej, kulturalnej itp.
   Niektóre umowy międzynarodowe wymagają ratyfikacji, tj. zatwierdzenia przez upoważniony do tego organ parlamentu danego państwa lub głowy państwa (w Polsce Sejm lub Prezydent). Umowy międzynarodowe nie wymagające ratyfikacji, nabierają mocy prawnej z chwilą ich podpisania przez upoważniony do jej zawarcia organ. Umowy międzynarodowe, które dotyczą wewnętrznych stosunków państwa lub obywateli, nabierają mocy prawnej dopiero z chwilą włączenia ich do krajowego ustawodawstwa.

Specyficznym źródłem prawa są dekrety. Dekret jest to akt prawny treści ogólnej mający moc ustawy, wydany przez inny organ aniżeli parlament. Aktualnie nie ma u nas organu uprawnionego do wydawania dekretów.

Istotnym warunkiem przestrzegania aktów normatywnych jest ich ogłoszenie (promulgacja), czyli podanie do publicznej wiadomości lub do wiadomości podmiotów bezpośrednio zainteresowanych. Są one ogłaszane w publikacjach urzędowych, zwanych organami promulgacyjnymi. Najważniejsze z nich a więc ustawy, rozporządzenia, umowy międzynarodowe ogłaszane są w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Uchwały i zarządzenia naczelnych i centralnych organów publikowane są w Monitorze Polskim. W Monitorze Polskim ogłaszane są także uchwały indywidualne Sejmu i Senatu, np. o wyborze marszałka, wicemarszałków, powołaniu członków rządu. Cechą charakterystyczną aktów normatywnych ogłaszanych w Monitorze Polskim jest to, że nie ma dla nich bezwzględnego obowiązku ich ogłaszania, jaki istnieje dla ustaw i rozporządzeń.

Zarządzenia wydawane przez poszczególnych ministrów i kierowników urzędów centralnych mające znaczenie tylko dla jednego resortu ogłaszane są w dziennikach urzędowych tych organów.

Zarządzenia i uchwały terenowych organów rządowej administracji ogólnej i organów samorządów terytorialnych, ogłaszane są w wojewódzkich dziennikach urzędowych.

W zasadzie akt normatywny wchodzi w życie po upływie 14 dni od jego ogłoszenia, chyba że sam stanowi inaczej. Od tego momentu istnieje domniemanie, że jest on adresatom znany. Nikt też od tej chwili, w przypadku niezgodnego z nim zachowania się, nie może powoływać się na jego nieznajomość. Obowiązuje rzymska zasada: nieznajomość prawa szkodzi. Swego rodzaju odstępstwo od tej zasady przewidział Sąd Najwyższy przez zajęcie stanowiska, że akt normatywny nie rodzi obowiązków prawnych przed momentem, w którym abonent Dziennika Ustaw mógł rzeczywiście zapoznać się z jego treścią.

Coraz częściej jest praktykowana zasada podawania terminu wchodzenia w życie ogłaszanego aktu normatywnego, niekiedy znacznie dalszego niż dzień jego ogłoszenia. Takie odłożenie obowiązywania ustawy ma na celu w szczególności zapoznanie się z nią osób, które będą ją musiały stosować, jak również spopularyzowanie jej w szerokich kręgach społeczeństwa.

Przestrzegana jest zasada, że ustawa nie działa wstecz chyba, że jej działanie wsteczne jest korzystniejsze dla obywateli. Są od tej zasady wyjątki.

Akty normatywne mają specyficzną budowę. Ich składowymi elementami są:
- tytuł aktu normatywnego,
- kolejna pozycja od początku roku kalendarzowego,
- zasadnicza treść podzielona na: artykuły, ustępy (lub paragrafy) i punkty,
- podpis właściwego organu.

Omówione akty normatywne są aktami prawa stanowionego (pisanego) kształtowanego przez organy państwa i władz samorządowych. Poza nimi źródłami prawa są także uznawane przez państwo zasady współżycia społecznego i zwyczaje, o czym była już mowa, a co wyraźnie akcentuje przytoczony art. 56 - i nie tylko on - Kodeksu cywilnego

52. Konstytucja jako akt prawny najwyższej rangi.

1) Konstytucja (od łac. constituo-ere - urządzać, ustanawiać, regulować) - akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie.

Akt prawny - spisany rezultat tworzenia lub stosowania prawa przez właściwy organ państwowy lub samorządowy.

Konstytucja usytuowana jest na najwyższym miejscu w systemie prawa stanowionego. Zasadą tego systemu jest hierarchiczność poszczególnych aktów normatywnych. Wynikają z tego kolejne zasady: z uwagi na charakter konstytucji jako aktu o najwyższej mocy prawnej przedmiot objęty jej regulacją ma charakter nieograniczony. Ponadto obowiązuje zasada zgodności z Konstytucją wszystkich niższych rangą aktów normatywnych. Akt sprzeczny jest uchylany. Sprzeczność taka może mieć charakter materialny, proceduralny lub kompetencyjny. Wszystkie akty normatywne muszą być także spójne z Konstytucją.

Można wyróżnić dwa znaczenia Konstytucji:

• w ujęciu materialnym - oznacza normy prawne ( w tym także normy prawa zwyczajowego) regulujące kwestie ustroju, organizacji i funkcjonowania państwa oraz określa pozycje jednostki w państwie,

• w ujęciu formalnym - to normy prawne ustanowione w szczególnej procedurze, znajdujące się w akcie prawnym o szczególnym znaczeniu i szczególnej nazwie.

Rozróżnia się też Konstytucję:

• pisaną - odpowiada znaczeniowo konstytucji w ujęciu formalnym, obejmować może zarówno jeden akt prawny, jak też kilka aktów prawnych o tej samej najwyższej mocy, np. ustawy konstytucyjne w Rzeczpospolitej 1992 - 1997,

• niepisaną - znaczeniowo równoznaczna konstytucji w ujęciu materialnym; występuje w państwie, które nie ma aktu prawnego o najwyższej mocy prawnej, ani pojedynczego ani kilku, który regulowałby zasady ustroju państwa.

Można również wyróżnić ze względu na zakres regulacji Konstytucję:

• pełną- czyli taką która regulującą w sposób wyczerpujący zasady ustroju państwa, w tym określającą suwerena oraz sposoby wykonywania przez niego władzy, podstawowe zasady prawa, wolności i obowiązki obywatela oraz regulująca tryb zmian swoich przepisów,

• niepełną (np. Mała Konstytucja)- regulująca tylko pewien fragment tradycyjnych regulacji konstytucyjnych, nie obejmując swą regulacją ww. materii,

• sztywną- zmieniana tylko w szczególnych przypadkach ze względu na trudny i skomplikowany przebieg postępowania w sprawie zmiany,

• elastyczną( inaczej giętka ) - może być ona zmieniana w trybie podobnym do trybu zmian ustaw zwykłych; jej moc prawna jest równa mocy ustawy zwykłej.

2) Konstytucja - Określa ona bowiem zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego, organizację i sposób powoływania organów władzy państwowej, sposoby wykonywania władzy przez te organy oraz normuje podstawowe prawa i obowiązki obywateli.

Najwyższa moc prawna Konstytucji usytuowana jest na najwyższym miejscu w systemie prawa stanowionego. Zasadą tego systemu jest hierarchiczność poszczególnych aktów normatywnych. Wynikają z tego kolejne zasady: z uwagi na charakter konstytucji jako aktu o najwyższej mocy prawnej przedmiot objęty jej regulacją ma charakter nieograniczony. Ponadto obowiązuje zasada zgodności z Konstytucją wszystkich niższych rangą aktów normatywnych. Akt sprzeczny jest uchylany. Sprzeczność taka może mieć charakter materialny, proceduralny lub kompetencyjny. Wszystkie akty normatywne muszą być także spójne z Konstytucją.

53. Cechy charakterystyczne, podmiot i zakres praw autorskich.

Prawa autorskie - zespół uprawnień, jakie przysługują twórcy utworu. Autorskie prawa osobiste chronią „intelektualny” związek twórcy z jego dziełem. Jest to rodzaj szczególnej więzi niezbywalnej i nie podlegającej zrzeczeniu się, łączącej twórcę z jego utworem, a wyrażającej się w prawie:

• autorstwa utworu - twórca danego utworu uznawany jest za „ojca” swojego dzieła. W praktyce twórca ten ma prawo żądać od osób trzecich by uznawały jego autorstwo czy też prawo występowania przeciwko osobom przywłaszczającym sobie autorstwo danego dzieła. Nikt więc nie może podpisywać się pod czyimś dziełem swoim imieniem, nazwiskiem lub nawet pseudonimem bo wówczas narusza prawa twórcy do autorstwa utworu.

• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo - udostępnianie przez twórcę anonimowo swojego działa np. na własnym blogu, stronie WWW nie oznacza iż osoba trzecie może z tego dzieła korzystać dobrowolnie (np. rozpowszechniając je dalej). Anonimowość nie oznacza zrzeczenie się wynagrodzenia przez twórcę.

• nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania - Prawo do integralności oznacza nie mnie nie więcej tylko fakt iż utwór winien być rozpowszechniany takim jakim przekazał nam go autor. Naruszeniem może być - domalowanie czegoś w obrazie, dołączenie pewnych elementów np. w grafice komputerowej, pokolorowanie zdjęć…

• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności - twórca może decydować kiedy (w jakim czasie) udostępnia szeroko pojętej publiczności swoje dzieło. Twórca może bowiem uznać iż dzieło jest jeszcze nie skończone, wymaga poprawek lub np. zmieniła się sytuacja polityczna czy stan wiedzy naukowej na dany temat. Naruszeniem prawa twórcy będzie więc upublicznienie dzieła bez porozumienia z twórca (upublicznienia w Internecie, w gazetce lokalnej itp.).

• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu - Kwestią sporną jest natomiast fakt czy twórcy za nadzór autorski należy się wynagrodzenie. Wydaje się, iż zgodnie z zasadą swobody umów strony mogą zdecydować, iż nadzór autorski jest przeprowadzony nieodpłatnie. Prawo autorskie bowiem nie reguluje konieczności oddzielnej zapłaty za przeprowadzenie nadzoru autorskiego.

56. Działalność gospodarcza i jej regulacja prawna.

Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Działalność gospodarcza osoby fizycznej, zwana popularnie jednoosobową działalnością gospodarczą (firma jednoosobowa) jest najprostszą formą działalności podmiotów na rynku. Prowadzenie firmy przez jedną osobę nie zawsze jednak będzie korzystne. Czasami, bowiem konieczna jest współpraca kilku osób, by osiągnąć zamierzony cel gospodarczy lub by móc go sfinansować. W takich sytuacjach, gdy przedsiębiorca przewiduje, że większą korzyść przyniesie mu współdziałanie z inną jeszcze osobą, warto zastanowić się nad wyborem odpowiedniej formy dla takiej współpracy. Najbardziej rozpowszechnioną jest forma spółki. 

Aby założyć działalność gospodarczą należy wykonać takie czynności jak: rejestracja firmy w urzędzie gminy, uzyskanie numeru identyfikacyjnego REGON, założenie firmowego konta bankowego, udanie się do urzędu skarbowego i poproszenie o zgłoszenie prowadzenia działalności gospodarczej oraz zgłoszenie rejestracyjne VAT. Osoby fizyczne, samodzielnie prowadzące działalność gospodarczą składają zgłoszenie identyfikacyjne NIP-1, udanie się do siedziby ZUS-u i dokonanie ubezpieczenia.

Działalność gospodarczą, możemy podzielić ze względu na kilka kryteriów:

• Dochodowość

• działalność gospodarcza, której głównym celem jest przynoszenie dochodu - taką działalność prowadzą przede wszystkim przedsiębiorstwa prywatne,

• działalność gospodarcza nie mająca za główny cel osiąganie korzyści finansowych - taka działalność jest nastawiona na osiąganie korzyści ekonomicznych. Działalność taka prowadzą m. in. przedsiębiorstwa komunalne, których głównym celem jest jak najlepsze zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej, nie zaś generowanie zysku,

• działalność non-profit - działalność nie przynosząca zysku finansowego. Ma ona natomiast przynosić korzyści w szerokim znaczeniu (np. rozwój przedsiębiorczości, nauka, szkolenie, pomoc chorym, itp). Działalność taka nie może generować przychodu swojemu właścicielowi. Dlatego też prowadzona jest ona najczęściej w formie fundacji.

• Swobodę działalności

• działalność regulowana - działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Będzie to zatem m.in. działalność w zakresie: poszukiwania i wydobywania kopalin ze złóż, wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, a także bronią i amunicją, wytwarzania i obrotu paliwami oraz energią, ochrony osób i mienia, rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, przewozów lotniczych, prowadzenie kasyna gry.

• działalność nieregulowana - jest to działalność, jaką możemy prowadzić według przepisów ogólnych, np. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

58. Co to jest czyn nieuczciwej konkurencji, rodzaje czynów nieuczciwej konkurencji?

CZYNEM NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

RODZAJE NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI:

- wprowadzenie w błąd oznaczenia przedsiębiorstwa

- fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług

- wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług

- naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa

- nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy

- naśladownictwo produktów

- pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie

- utrudnianie dostępu do rynku

- przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczna

- nieuczciwa lub zakazana reklama

- organizowanie systemu sprzedaży lawinowej

- prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym

59. Pojęcie prawa. Prawo a moralność

POJĘCIE PRAWA to zbiór norm postępowania na terenie danego kraju, ustalony przez władze państwowe z uwzględnieniem norm zwyczajowych. Prawo można rozumieć na dwóch płaszczyznach:

• Pojęcie prawa w znaczeniu podmiotowym - zbiór uprawnień jednostki, służącej zabezpieczeniu jej interesów

• Pojęcie prawa w znaczeniu przedmiotowym - to zbiór norm prawnych postępowania, których naruszenie grozi sankcjami

Normy prawne - wzór postępowania w danej sytuacji, np. rodzice powinni zameldować dziecko po urodzeniu. W razie nie przestrzegania tej normy rodzicom grozi grzywna. Normy prawne zawierają nakazy, zakazy lub dozwolenie

MORALNOŚĆ to ukształtowany w procesie długotrwałego rozwoju społeczeństwa zespół norm postępowania, według których ocenia się określone zachowanie jako dobre lub złe.

U podnóża moralności leżą wyobrażenia ludzi o tym, co jest dobre i o tym, co jest złe. W każdym społeczeństwie istnieje zespół norm moralnych wspólnych dla całego społeczeństwa. Są to tzw., elementarne normy prawa.

Prawo i moralność regulują wiele stosunków społecznych. Są to dziedziny, w których postępowanie ludzi reguluje tylko prawo lub tylko moralność.

RÓŻNICE MIĘDZY PRAWEM A MORALNOŚCIĄ

• Na straży norm prawnych stoi aparat państwowy ze swoimi środkami przymusu. Natomiast do przestrzegania norm moralnych skłania ludzi przede wszystkim presja wywierania przez opinię publiczna a także wpojenie w trakcie wychowania nawyki, sumienie i inne bodźce

• Normy prawne maja charakter dwustronny, moralnie jednostronny. Z normy prawnej wynika, więc dla jednej osoby obowiązek, dla drugiej zaś prawo, będące kreatorem tego obowiązku. Natomiast normy moralne nakładają tylko obowiązki, nie dając innym osobom prawa żądania wypełnienia tych obowiązków

• Normy prawne odnoszą się tylko do czynów i słów człowieka, czyli działań dostrzegalnych zmysłami przez innych ludzi, nie zajmują się natomiast sferą psychiki. Moralność ingeruje także w dziedzinę myśli i uczuć

• Normy prawne regulują bardzo dokładnie postępowanie człowieka. Moralność jest nader nieprecyzyjna, często wskazuje jedynie ogólny kierunek postępowania.

60. System prawa i podział prawa na gałęzie

SYSTEM PRAWA:

* to całokształt obowiązujących w danym państwie norm prawnych, obowiązujących w określonym czasie, uporządkowany w oparciu o przyjęte kryteria

* to uporządkowana całość, której wszystkie części są ze sobą wzajemnie powiązane, tworząc pewnego rodzaju jedność

GAŁĘZIE PRAWA:

• PRAWO KONSTYTUCYJNE - reguluje podstawy ustroju politycznego państwa, zasady organizacji i funkcjonowania aparatu państwowego, podstawowe wolności, uprawnienia i obowiązki obywateli

• PRAWO ADMINISTRACYJNE - reguluje organizację i działalność organów administracji rządowej i samorządowej, to także przepisy prawa wodnego, budowlanego, o służbie wojskowej

• PRAWO CYWILNE - reguluje stosunki majątkowe pomiędzy podmiotami prawa oraz związane z nimi stosunki niemajątkowe

• PRAWO PRACY - zawiera normy prawne regulujące stosunki pracy i płacy. W jego zakresie znajdują się także zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy

• PRAWO FINANSOWE - jest zbiorem norm dotyczących finansów publicznych i zajmujących się nimi instytucji. Dotyczy ono budżetów, podatków i opłat, działalności banków, zakładów ubezpieczeń i innych instytucji finansowych

• PRAWO GOSPODARCZE - stanowi swoje rodzaju ujęcie w odrębną całość zagadnień z dziedziny prawa cywilnego, administracyjnego i finansowego. Przedmiotem jego regulacji są przedsiębiorcy, ich działalność oraz środki służące realizacji tej działalności, jak umowy, weksle, czeki, akcje, obligacje, itp.

• PRAWO KARNE - jest zbiorem norm określających, co w świetle prawa jest przestępstwem i jaka kara grozi za jego popełnienie. Z prawem tym łączy się problematyka wykroczeń oraz prawo karne wykonawcze

• PRAWO PROCESOWE - stanowi zespół norm regulujących postępowaniem przed sądami w sprawach cywilnych i karnych. Z prawem procesowym łączy się zbiór przepisów dotyczących organów ochrony prawnej, sądownictwa, prokuratury, adwokatów, radców prawnych, notariuszy oraz organów wykonawczych sądownictwa i organów ścigania

62. Zasady funkcjonowania kont księgowych

KONTO KSIĘGOWE - to podstawowe narzędzie ewidencji księgowych, służące do księgowania podstawowych operacji.

ETAPY FUNKCJONOWANIA KONTA KSIĘGOWEGO:

1. ZAŁOŻENIE KONTA - wpisanie jego nazwy oraz symbolu cyfrowego z planu kont. Nazwa określa jego treść ekonomiczną

2. OTWARCIE KONTA - zaksięgowanie stanu początkowego z bilansu otwarcia, a jeżeli dany składnik nie występuje w bilansie otwarcia, to zaksięgowanie pierwszej związanej z nim operacji gospodarczej. W zależności od charakteru konta, stan początkowy, może być naniesiony po stronie Wn lub Ma

3. KSIEGOWANIE OPERACJI GOSPODARCZYCH - dokonywanie zapisów operacji gospodarczych, które uwzględniają: datę operacji gospodarczej, numer i symbol dowodu księgowego dokumentującego dana operację gospodarczą, krótką treść charakteryzującą daną operacje i wartość tej operacji gospodarczej. Operacje gospodarcze zaksięgowane po stronie Wn noszą nazwę obrotów debetowych, a po stronie Ma-obrotów kredytowych. Księgowanie operacji gospodarczych nie może powodować naruszenia równowagi bilansowej. Dlatego też w ewidencji księgowej stosuje się ZASADĘ PODWÓJNEGO ZAPISU:

• każdą operację gospodarczą księguje się po przeciwnych stronach (Wn i Ma)

• każdą operację księguje się przynajmniej na dwóch kontach

• suma zapisów na stronie/stronach Wn musi być równa sumie zapisów na stronie/stronach Ma

ZAMKNIĘCIE KONTA - podsumowanie stron konta i ustalenie salda końcowego. Zamknięcie konta następuje na koniec okresu sprawozdawczego poprzez:

• ustalenie obrotów konta (podsumowanie obu stron konta)

• ustalenie salda końcowego (różnica pomiędzy obrotami konta):

- debetowego, jeżeli większa jest suma na stronie Wn (Debet)

- kredytowego, gdy większa jest suma na stronie Ma (Credit)

- zerowego, gdy sumy obrotów po obu stronach są równe (saldo końcowe nie występuje)

• zapisanie salda końcowego na stronie wskazującej mniejszą sumę

• dwukrotne podkreślenie zrównoważonych obrotów konta

Ustalone saldo końcowe konta przenosi się do bilansu zamknięcia i stanowi ono jednocześnie saldo początkowe tego konta w następnym okresie sprawozdawczym

64. Kategoria kosztu kapitału. Dlaczego koszt kapitału własnego jest wyższy niż kapitału obcego.

Kategoria kosztów kapitału znajduje bezpośrednie zastosowanie w rachunku opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych. Koszty te stanowią bowiem najważniejszy element uwzględniany przy wyborze stopy procentowej, będącej podstawowym parametrem rachunku ekonomicznego.

Koszt kapitału firmy można rozpatrywać w kategoriach: - kosztu średniego - koszty krańcowego

W obu przypadkach stosuje się metodę wyróżniania kosztu kapitału w postaci stopy procentowej.

Średni koszt kapitału firmy oblicza się jako średnią kosztów poszczególnych jego składników. Średni koszt kapitału opiera się na aktualnych warunkach rynkowych i jest wypadkową stopy zwrotu z kapitału wymaganej w danym okresie przez właścicieli i pożyczkodawców. Wyraża on więc obecny koszt, jaki firma musi ponosić, aby dysponować kapitałem o określonej wartości i strukturze.

Kategoria kosztu krańcowego jest szczególnie przydatna w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych. Realizacja programu rozwoju firmy wymaga pozyskania dodatkowego kapitału. Dla oceny opłacalności tego działania podstawowe znaczenie ma określenie kosztu związanego z uzyskaniem tego przyrostu kapitału.

Warunkiem realizacji czy to pojedynczego projektu inwestycyjnego, czy też całego programu rozwoju firmy jest zgromadzenie odpowiedniego kapitału. Możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa zależą w znacznej mierze od dostępności kapitału oraz od jego kosztów. Dlatego konieczne jest przede wszystkim określenie potencjalnych źródeł pozyskiwania kapitału. Z uwagi na pochodzenie kapitałów źródła te dzieli się na własne i obce.

Kapitał własny może pochodzić z dwóch źródeł: z zysków zatrzymanych oraz z wkładów wnoszonych przez właścicieli poprzez objęcie nowych akcji lub udziałów. Natomiast kapitał obcy to zobowiązania występujące w przedsiębiorstwie. Do cech kapitału obcego należą dwa istotne ograniczenia: kapitał obcy pociąga ze sobą określone i i uzgodnione wcześniej koszty ( oprocentowanie) i nie może być użyty przez przedsiębiorstwo w dowolnym celu, ale wyłącznie zgodnie z celem uzgodnionym z wierzycielem.

Dlaczego kosz kapitału własnego jest wyższy od kapitału obcego?

Koszt kapitału własnego to cena jaką przedsiębiorstwo jest obciążone w zamian za możliwość dysponowania kapitałem. Koszt kapitału może przyjmować postać pieniężną, wydatku pieniężnego, kosztu alternatywnego. Koszt kapitału własnego należy rozpatrzyć nie jako wydatek pieniężny, lecz w kategoriach kosztu alternatywnego, czyli koszu utraconych możliwości( inwestując, wnosząc środki do przedsiębiorstwa jako kapitał własny nie można go wykorzystać już inaczej, np. lokując na lokacie bankowej).

Koszt kapitału obcego - kosztem dla przedsiębiorstwa są odsetki płacone właścicielom odsetek. Koszt długu obciąża działalność przedsiębiorstwa zmniejszając podstawę opodatkowania.

Im większe oczekiwania dawców kapitału co do dywidendy, stopy zwrotu i im większa wartość rynkowa tego kapitału tym koszt tego kapitału większy/droższy. Regułę stanowi założenie, że kapitał własny jest droższy od kapitału obcego, m.in. z powodu wyższego niż w przypadku wierzycieli oczekiwań właścicieli wobec stopy zwrotu. Drugim czynnikiem generującym niższy koszt długu od kapitału własnego jest fakt, iż koszt długu stanowi również koszty uzyskania przychodów- im więcej długów tym większe koszty długu, tym większe koszty uzyskania przychodu i jednocześnie tym niższa podstawa opodatkowania oraz niższy podatek dochodowy

65. Strategie kapitału obrotowego realizowanego w przedsiębiorstwie

Kapitał obrotowy brutto obejmuje ogół źródeł finansowania majątku obrotowego, natomiast pomniejszony o zobowiązania bieżące stanowi kapitał obrotowy netto.

Kapitał obrotowy netto jest to zatem część kapitału własnego przedsiębiorstwa, która zaangażowana jest w finansowanie majątku obrotowego.

Strategia konserwatywna (zachowawcza) zakłada max wykorzystanie do finansowania majątku obrotowego netto kapitałów stałych, tzn. kapitałów własnych i długoterminowych kredytów i pożyczek. Dużą uwagę strategia ta przywiązuje także do kwestii zachowania wysokiej płynności finansowej, co prowadzi do obniżenia stopy zwrotu i wzrostu kosztów kapitału. Taka sytuacja daje jednak przedsiębiorstwu poczucie stabilności płatniczej, umacnia równowagę finansową oraz wiąże się z min. poziomem ryzyka. Finansując dodatkowe zapotrzebowanie na kapitał obrotowy ze środków własnych bądź długoterminowych kapitałów obcych, firma nie wykorzystuje jednak możliwości stwarzanych przez zjawisko dźwigni finansowej i naraża się jednocześnie na wzrost kosztów z tytułu wyższych odsetek i prowizji bankowych.

Obecnie w Polsce w większości przedsiębiorstw prowadzona jest konserwatywna strategia finansowania majątku obrotowego.

Strategia agresywna (dynamiczna) to przeciwieństwo wyżej wymienionej. Znaczna część majątku obrotowego pokrywana jest w drodze wykorzystania kredytów krótkoterminowych i pozostałych zobowiązań bieżących. Tylko nieznaczna część kapitału obrotowego finansowana jest kapitałami stałymi. Fakt korzystania z kredytów krótkote-rminowych sprzyja minimalizacji kosztów kapitału (kredyty krótkoterminowe są z reguły niżej oprocentowane niż długoterminowe) oraz poprawie rentowności kapitałów własnych poprzez wykorzystanie zjawiska dźwigni finansowej. Przyjęcie tej strategii wiąże się jednak ze sporym ryzykiem. Wynika ono z zagrożenia, związanego z utratą płynności finansowej w sytuacji, gdy konieczność terminowego regulowania zobowiązań zmusza firmę do zaciągania dodatkowych kredytów. W konsekwencji może to spowodować poważne problemy finansowe, a ostatecznie doprowadzić do bankructwa.

Strategia umiarkowana (równowagi) jest strategią pośrednią pomiędzy dwiema omówionymi wcześniej. Stała część majątku obrotowego pokrywana jest kapitałami długoterminowymi, a bieżące zapotrzebowanie na kapitał obrotowy firma pokrywa zobowiązaniami krótkoterminowymi. Strategia ta należy do względnie bezpiecznych. Jedyne niebezpieczeństwo związane jest tutaj z zsynchronizowaniem w czasie wydatków i wpływów środków pieniężnych.

68. Kapitał intelektualny i jego wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. 

Kapitał intelektualny to wytworzone bogactwo, powstałe z wiedzy zatrudnionych pracowników przedsiębiorstwa zaangażowanych w stały proces przyrostu jego wartości.

Kapitał intelektualny przedsiębiorstwa - istnieje wiele definicji kapitału intelektualnego, najczęściej przywoływana koncepcja to różnica między wartością rynkową, a wartością księgową firmy. Znaczenie kapitału intelektualnego wzrosło w dużym stopniu w ostatnich latach, gdyż wartość przedsiębiorstwa coraz mniej zależy od czynników materialnych. Na kapitał intelektualny składają się:

• konkretna wiedza,

• doświadczenie, technologia,

• stosunki z klientami oraz

• umiejętności zawodowe.

W wielu przedsiębiorstwach zagadnienia związane z kapitałem intelektualnym nie są jeszcze dobrze znane. Przedsiębiorstwa stają dzisiaj w obliczu nowych wyzwań. Sam produkt, którego cechy można łatwo skopiować, nie odgrywa już takiej roli: przewaga konkurencyjna opiera się teraz na wiedzy. Dlatego też w interesie każdej firmy leży wprowadzenie lub poprawa systemu zarządzania kapitałem intelektualnym.

Niesie to ze sobą wiele korzyści, m. in.:

• usprawnienie systemu przekazywania wiedzy wewnątrz firmy

• zwiększenie szybkości wymiany informacji

• zwiększenie użyteczności wiedzy dostępnej w przedsiębiorstwie

• zwiększenie świadomości i zrozumienia celów firmy

Dzisiejsze przedsiębiorstwo, by móc maksymalizować zyski, wytwarzać na światowym poziomie i konkurować z najlepszymi musi być innowacyjne i efektywne, czyli zdolne do szybkich zmian oraz posiadać zasoby intelektualne trudne do skopiowania. Właśnie wiedza, informacja, zaufanie klientów, normy i wartości pracowników mogą wytworzyć przewagę konkurencyjną, która wpływa na końcowy wynik. Taki rodzaj przewagi jest wprawdzie trudniej osiągnąć, ale skopiowanie go, czy próba wprowadzenia w innej firmie jest także o wiele trudniejsza. Tak więc, wytworzenie przewagi konkurencyjnej, opartej na kapitale intelektualnym, umożliwia firmie zdobycie i utrzymanie wysokiej efektywności w długim okresie.


71. Metody i techniki zarządzania jakością stosowane w organizacjach 

• -5S - 5S - odnosi się do pięciu japońskich słów, które charakteryzują podejście do organizacji i zarządzania miejscem pracy oraz procesem pracy, zmierzającym do podniesienia wydajności przez wyeliminowanie strat, usprawnienie procesów i redukcję procesów zbędnych. W węższym ujęciu 5S opisuje standaryzacje utrzymywania porządku w miejscu pracy:

• Seiri: sort, selekcja; dotyczy praktyki sortowania wszystkich narzędzi, materiałów, itp. na miejscu pracy i posiadanie tylko tego, co niezbędne. Rzeczy zbędne należy magazynować lub wyrzucić, gdyż stwarzają niebezpieczeństwo na stanowisku pracy oraz powodują bałagan, co zakłóca proces wydajnej pracy.

• Seiton: storage, systematyka; skupienie na potrzebę uporządkowanego miejsca pracy. Narzędzia, urządzenia i materiały muszą być systematycznie układane dla łatwiejszego i skutecznego dostępu. Każda rzecz musi mieć swoje, wydzielone i oznaczone miejsce. Musi być miejsce dla wszystkiego i wszystko musi być na swoim miejscu.

• Seiso:shine, sprzątanie; wskazuje na potrzebę utrzymywania miejsca pracy zarówno uporządkowanego, jak i czystego. W japońskich firmach sprzątanie jest codzienną czynnością. Po zakończeniu zmiany, przestrzeń pracy jest sprzątana, a wszystkie elementy wracają na swoje miejsce.

• Seiketsu: standarise, standaryzacja; pozwala na kontrolę i konsekwencję. Wykonywane czynności należy standaryzować, aby stosowane były z dużo większą łatwością. Każdy musi wiedzieć, za co jest odpowiedzialny. Obowiązek utrzymywania czystości staje się częścią regularnie wykonywanych działań.

• Shitsuke: sustain, samodyscyplina; dotyczy utrzymywania standardów. Wcześniejsze 4S musza być przestrzegane za ścisłą dyscypliną, dzień po dniu. Należy przestrzegać wcześniej ustalonych zasad i uczynić je przyzwyczajeniem.

• -Audit jakości- usystematyzowane i niezależne badanie mające stwierdzić, czy działania odnoszące się do jakości i ich wyniki są zgodne z zaplanowanymi ustaleniami oraz, czy ustalenia są skutecznie realizowane i pozwalają na osiągnięcie celów (definicja wg PN-ISO 8402).

Inna definicja audytu jakości ("auditu"^[1]) to systematyczny, niezależny i udokumentowany proces uzyskiwania dowodu z audytu oraz jego obiektywnej oceny w celu określenia stopnia spełnienia kryteriów audytu^[2].

Celem audytu jest ocena sytuacji w przedsiębiorstwie w celu stwierdzenia i skorygowania nieprawidłowości. Audyt nie jest kontrolą i wykryte nieprawidłowości nie powinny skutkować dla załogi w postaci kar.

Audyty stosuje się do określenia stopnia spełnienia wymagań dotyczących systemu zarządzania jakością. Ustalenia z audytu są wykorzystywane do oceny skuteczności systemu zarządzania jakością i identyfikowania możliwości do doskonalenia (wg PN-EN ISO 9000:2000).

Jednym z celów audytu jakości jest ocena potrzeby doskonalenia lub podjęcia działań korygujących (nie należy mylić audytu z nadzorowaniem jakości lub kontrolą, czyli działaniami mającymi na celu sterowanie procesem albo akceptację wyrobu). Audyty jakości przeprowadzają osoby nie ponoszące bezpośredniej odpowiedzialności za obszary działania poddawane audytowi, ale - co jest pożądane - we współpracy z personelem danego obszaru.

• - Benchmarking - praktyka stosowana w zarządzaniu, polegająca na porównywaniu procesów i praktyk stosowanych przez własne przedsiębiorstwo, ze stosowanymi w przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie. Wynik takiej analizy służy jako podstawa doskonalenia. Jest to praktyczna realizacją przysłowia: "trzeba się uczyć na błędach, ale lepiej uczyć się na cudzych błędach, niż na swoich".

Benchmarking nie jest zwykłym naśladownictwem, nie polega na podpatrzeniu sposobu pracy innych, aby tak samo postępować u siebie. To wykrywanie czynników, które sprawiają, że analizowany proces jest wykonywany efektywnie, a następnie wskazanie podobnych możliwości we własnym przedsiębiorstwie. To uczenie się i twórcze adaptowanie najlepszych praktyk (the best practices). Benchmarking stosuje się także w sferze polityki publicznej.

• - Diagram Ishikawy- znany także jako diagram ryby lub jako diagram rybiej ości (ang. fishbone diagram) a także diagram drzewa błędów, bowiem po odwróceniu schematu o 90° zgodnie z ruchem wskazówek zegara diagram przypomina drzewo, używany jest do ilustrowania związków przyczynowo-skutkowych, pomaga w ten sposób oddzielić przyczyny od skutków danej sytuacji i dostrzec złożoność problemu.

Ishikawa opracował diagram przyczynowo-skutkowy, w którym analiza rozpoczynana jest od stwierdzenia wystąpienia skutku (np. braku, awarii lub innego niepożądanego stanu) i prowadzona w kierunku identyfikacji wszystkich możliwych przyczyn, które go spowodowały. Wśród przyczyn wymienił on 5 głównych składowych - określanych jako tzw. 5M: *człowiek (Man) *materiał (Material) *sprzęt/maszyna (Machine) *stosowana metoda (Method) *kierownictwo (Management)

Każda z tych składowych rozbija się na poszczególne przyczyny, które powinny być rozpatrywane indywidualnie jako problemy do rozwiązania.

Diagram przyczynowo-skutkowy jest graficzną analizą wpływu różnych czynników oraz ich wzajemnych powiązań wywołujących określony problem jakościowy oraz analizą rezultatów (skutków) spowodowanych działaniem tych powiązań. Metoda ta utworzona została w celu rozpoznania zależności pomiędzy wymaganiami klienta a jakością finalnego wyrobu i ułatwiającego ustalanie jego cech. Diagram porządkuje logicznie i chronologicznie przyczyny lub czynności ze względu na zdefiniowany problem.

• - Diagram Pareto- Diagram Pareto lub Pareto-Lorenza jest rodzajem wykresu, zawierającego zarówno słupki, jak i wykres liniowy. Słupki pokazują wartości w porządku malejącym, a wykres liniowy pokazuje skumulowane sumy każdej kategorii od lewej do prawej. Diagram został nazwany od Vilfreda Pareto.

Lewa oś pionowa zwykle zawiera częstości obserwacji, jednak może też reprezentować koszt lub inną ważną miarę. Prawa oś pionowa reprezentuje skumulowany procent wszystkich obserwacji, sumaryczny koszt, lub sumę wybranej miary. Ponieważ przyczyny są uszeregowane malejąco, funkcja ta jest wklęsła.

Celem jest pokazanie najbardziej istotnych spośród (zwykle) dużej liczby czynników. W kontroli jakości diagram Pareto zwykle reprezentuje najczęstsze przyczyny uszkodzeń, najczęstsze ich typy, najczęstsze przyczyny reklamacji, itp.

Zasada Pareto (Zasada 80/20 lub 80 na 20) - zasada opisująca wiele zjawisk, w których 20% badanych obiektów związanych jest z 80% pewnych zasobów.

Nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego socjologa i ekonomisty Vilfredo Pareto, który na podstawie analizy danych statystycznych dochodów ludności we Włoszech w 1897 roku stwierdził, że 80% majątku Włoch jest w posiadaniu 20% mieszkańców kraju.

Nazwy "zasada Pareta" użył dla opisu większej ilości zjawisk w 1941 roku Joseph Juran w swoich badaniach nad jakością, zauważając, że 80% problemów jest powodowanych przez 20% przyczyn.

Przykłady: *20% klientów przynosi 80% zysków, *20% kierowców powoduje 80% wypadków, *20% powierzchni dywanu przypada na 80% zużycia, *20% materiału zajmuje 80% egzaminu, *20% ubrań nosimy przez 80% czasu,

• Failure Mode and Effects Analysis (FMEA)

• Histogram 

• Hoshin Kanri 

• - Kaizen -  w tym przypadku: filozofia postępowania, wywodząca się z japońskiej kultury i praktyki zarządzania.

Jej zastosowanie nie sprowadza się tylko do tego, aby produkt, czy usługa odpowiadały określonym wymaganiom jakości. W myśl tej filozofii jakość sprowadza się do stylu życia - niekończącego się procesu ulepszania. Podstawową regułą tej filozofii jest ciągłe zaangażowanie oraz chęć ciągłego podnoszenia jakości firmy i produktu. Polega to na włączeniu procesu myślowego na każdym etapie produkcji, jest odpowiedzią na zautomatyzowane, tradycyjne podejście do produkcji masowej, które eliminuje potrzebę świadomej oceny wykonywanego zadania.

Kaizen, poprzez stopniowe doskonalenie wszelkich aspektów działalności firmy, dąży do osiągnięcia następujących celów:

• skrócenia czasu realizacji procesu pracy oraz poprawy jakości;

• dostosowywania technicznego elementów systemu;

• tworzenia kryteriów oceny i nagradzania;

• redukcji kosztów.

• Karty Kontrolne 

• Poka-yoke 

• Quality Function Deployment (QFD)

• Single Minute Exchange of Die (SMED)

• - Six Sigma 

• - Sourcing 

• - Statystyczna Kontrola Procesu (SPC)

• Stratyfikacja 

• Time Based Management (TBM)

• - Total Productive Maintenance (TPM)

• - Statystyczna Kontrola Odbiorcza - (SKO)


72. Geneza marketingu, podstawowe fazy i tendencje rozwojowe marketingu. 

Pojęcie marketingu jak dotąd nie zostało jednoznacznie zdefiniowane Jest to związane z ewolucją warunków funkcjonowania przedsiębiorstw w procesie rozwoju gospodarki rynkowej. Dokonujące się zmiany zmuszały przedsiębiorców do poszukiwania skutecznych sposobów dostosowania się do nowych potrzeb, wymagań i możliwości cechujących otoczenie społeczne i gospodarcze, a przede wszystkim bezpośrednie rynkowe otoczenie przedsiębiorstw. Zmieniał się zarówno stosunek przedsiębiorców do rynku, jak i metody działania.

Wzrost praktycznego znaczenia marketingu doprowadził do rozkwitu badan naukowych nad sferą działań przedsiębiorczych, prób definiowania i systematyzacji pojęć i terminów oraz formułowania hipotez, twierdzeń, reguł i zasad, które stanowią zasób wiedzy określany mianem teorii marketingu. Wiedza ta częściowo ma charakter wiedzy pozytywnej, starającej się objaśnić naturę zjawisk i procesów rozgrywających się na styku pomiędzy przedsiębiorstwem (organizacją) i rynkiem, częściowo zaś - wiedzy normatywnej stanowiącej zbiór praktycznych zaleceń (zasad, metod, technik) dotyczących uprawiania skutecznego marketingu, wyprowadzonych m in. w oparciu o wspomniana, stale aktualizowaną pozytywną wiedzę o marketingu. Marketingowe reguły i zasady postępowania nie zostały zatem „wymyślone za biurkiem", lecz stanowią uogólnienie doświadczeń czołowych firm działających w rozwiniętych krajach kapitalistycznych - przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych. W latach sześćdziesiątych wiedza ta szybko zaczęła przenikać do Europy Zachodniej, znajdując tam licznych naśladowców i kontynuatorów zarówno w praktyce, jak i w środowiskach naukowych.

Marketing jest zatem pojęciem żywym, zmieniającym się wraz z rozwojem gospodarki rynkowej. Wśród rozmaitych ujęć tego zagadnienia najklarowniejszym wydaje się ujęcie wyodrębniające cztery podstawowe fazy ewolucji orientacji przedsiębiorstw :

ORIENTACJA PRODUKCYJNA - jak wytwarzać dużo i tanio, aby uczynić wyrób dostępnym szerokiemu gronu nabywców i uzyskać kosztową przewagę nad ewentualnymi konkurentami przy zachowaniu wymaganej staranności wykonania produktu.

- związana z ogólnym przyspieszeniem rozwoju gospodarczego w drugiej połowie XIX wieku

- produkcja masowa

- ubogi rynek pod względem zróżnicowania asortymentowego produktów

- rynek sprzedawcy

 

ORIENTACJA SPRZEDAŻOWA - jak sprzedać to, co firma potrafi masowo i tanio wytwarzać.

- wzrastający stopień nasycenia rynku i zaostrzenie konkurencji

- pierwsze systemy masowej dystrybucji wyrobów

- lata dwudzieste w USA

 

ORIENTACJA NA KLIENTA (MARKETINGOWA) - jak wybrać i zdobyć, ewentualnie stworzyć, a następnie utrzymać rynek zbytu, który zapewniałby przedsiębiorstwu źródło przychodów odpowiednie do jego potrzeb i aspiracji rozwojowych.

- fundusz swobodnej decyzji jako obiekt zainteresowania przedsiębiorstw

- konkurencja firm z krańcowych branż

- międzynarodowość i globalizacja rynków zbytu

- przyspieszenie procesu innowacyjności i skrócenie cyklu życia produktu

- kreowanie nowych potrzeb i rynków

 

MARKETING STRATEGICZNY - jak - w warunkach zmieniającego się otoczenia - wybrać i zdobyć, ewentualnie stworzyć, a następnie utrzymać rynek zbytu, który zapewniałby przedsiębiorstwu źródło przychodów odpowiednie do jego potrzeb i długofalowych aspiracji rozwojowych.

- konieczność opracowywania długofalowych koncepcji przystosowawczych

- zdolność identyfikacji szans i zagrożeń

- zarządzanie strategiczne

 


74. Rodzaje i funkcje cen.

Funkcje cen:

• Informacyjna - polega na tym, ze ceny są parametrem docierającym do wszystkich podmiotów gospodarczych, zrozumiałym dla nich, pozwalającym określić wielkość dochodów pieniężnych, oraz pobudzającym do określonego działania. Ceny informują nabywcę, o ile zmniejszą się jego zasoby pieniężne, jeśli dokona zakupu danego dobra, natomiast sprzedawcę informują o tym o ile wzrośnie jego dochód, gdy dokona sprzedaży

• Redystrybucyjna(podział) - ceny są narzędziem podziału dóbr i usług, oraz przesuwania dochodów od jednych grup społecznych do innych i do budżetu państwa również, w zależności od struktury nabywanych dóbr i usług oraz struktury i poziomu cen. Państwo również dokonuje redystrybucji dochodów za pomocą cen, przez zróżnicowane obciążenie cen podatkami i cłami, lub też dotuje pewne gałęzie gospodarki.

• Symulacyjna(bodźcowa) - cena to narzędzie oddziaływania na dostawców i odbiorców- im wyższy jest poziom cen, tym większa jest opłacalność produkcji. Niższy poziom cen natomiast, zniechęca producentów i powoduje ograniczenie produkcji. Wyższy poziom cen powoduje również, że producenci podnoszą wartość użytkową swoich wyrobów. Jeżeli natomiast chodzi o konsumentów, to wyższa cena skłania ich do obniżenia spożycia, a niższa stymuluje jego wzrost. Przy pomocy cen Państwo może stymulować wzrost spożycia niektórych wyrobów, oraz regulować poziom dochodów realnych w społeczeństwie.

Rodzaje cen:

• Producenta - to cena, po której można nabyć towar bezpośrednio od wytwórcy,

• Hurtowa - czyli cena pośrednia (bez marży),

•  Detaliczna - obejmuje wszystkie koszty produkcji, marketingu i dystrybucji(cena hurtowa + marża detaliczna),

• Urzędowe - inaczej regulowane, ustalane przez organy państwa,

• Maksymalne - pozbawiają strony możliwości umownego ustalenia ceny ponad określoną wartość,

• Minimalne - pozbawiają strony możliwości umownego ustalenia ceny poniżej określonej wartości,

• Wynikowe - stosowane są wówczas, gdy uprawniony organ wiążąco ustalił, w jaki sposób sprzedawca ma ustalić cenę, przy odpowiednim stosowaniu przepisów o cenie sztywnej lub maksymalnej,

• Sztywne - ceny sztywne sprawiają, że produkt sprzedawany jest po takiej samej cenie wszystkim nabywcą kupującym go na takich samych warunkach i w takich samych ilościach,

• Wolnorynkowe - kształtują się swobodnie w oparciu o prawo popytu i podaży,

• Równowagi - cena, przy której popyt na dane dobro jest równy jego podaży.

Ponadto w stosunkach umownych objętych działalnością marketingową, występuje wiele odmian cen, opartych na parametrach ekonomicznych i funkcjach gospodarczych. Można tu wymienić takie ceny, jak: *Cennikowa, *Zbytu, *Zaopatrzenia, *Limitowa, *Ryczałtowa, *Rynkowa, *Sezonowa, *Stała, *Transakcyjna, *Wyjściowa, *Nowości, *Krocząca, *I inne.

33

Obszar społeczny

obszar technologiczny

Obszar demograficzny

Obszar polityczno-prawny

Obszar międzynarodowy

obszar ekonomiczny

konkurenci

inne podmioty

właściciele

związki zawodowe

regulatorzy

dostawcy

klienci

Organizacja

Otoczenie wewnętrzne

• zarząd

• pracownicy

• kultura

---