Sobór chalcedoński
IV sobór powszechny, odbywał się 8-31 października 451 r., w Chalcedonie. Zwołany przez cesarza Marcjana i zatwierdzony przez papieża Leona I Wielkiego. Sobór uzgodnił wiarę dot. istnienia dwóch natur w Chrystusie, boskiej i ludzkiej, że jednocześnie jest On jedną Osobą - unia osobowa. Z cesarskiego punktu widzenia podstawowym celem soboru było zaprowadzenie jednej wiary w cesarstwie i przezwyciężenie istniejących kontrowersji. Z punktu widzenia ojców soborowych pierwszym zadaniem zgromadzenia było naprawienie szkód wyrządzonych przez pseudo-sobór zwołany w Efezie w 449 r. Potępiono więc ustalenia zgromadzenia z 449 r. oraz pozbawiono urzędu i skazano na zesłanie Dioskura, patriarchę Aleksandrii, który mu przewodniczył. Biskupi nie popierali tej myśli, twierdząc, że wystarczają dotychczasowe wyznania wiary są wystarczające i powoływali się na zakaz podjęty przez Sobór Efeski co do uchwalania jakiejkolwiek nowej formuły wiary (credo).
Uzgodniono w końcu Definicję, która przybrała następującą postać:
1) na wstępie potwierdzono uroczyście poprzednie Symbole wiary (nicejski i konstantynopolski);
2) następnie przyjęto jako obowiązujące dwa Listy Cyryla Aleksandryjskiego i liście papieża Leona I do Flawiana (Tom Flaviana). Potępiono nestorianizm i Eutychesa.
3) przyjęto formułę chrystologiczną następującej treści: że jest jeden i ten sam Syn, Jezus Chrystus, doskonały w Bóstwie i doskonały w człowieczeństwie, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek, złożony z rozumnej duszy i ciała, współistotny Ojcu co do Bóstwa - podkreśleniE w Chrystusie 2 odrębnych wymiarów, boskiego i ludzkiego.
325 Sobór w Nicei (I):
Potępienie arianizmu, sformułowanie symbolu (wyznania wiary) oraz dogmatu o współistotności Chrystusa i Boga Ojca, ustalenie terminu obchodów Paschy; ogłoszenie 20 przepisów prawa (kanonów).
381 Sobór w Konstantynopolu (I):
Potępienie macedonianizmu, czyli duchoburstwa, nie przyjmującego współistotności Ducha Św. z Ojcem i Synem; ogłoszenie 4 kanonów, m.in. o honorowym pierwszeństwie biskupa Konstantynopola po biskupie Rzymu.
431 Sobór w Efezie :
Potępienie nestorianizmu i uznanie Marii za Theotokos, czyli Matkę Boga, a nie jedynie Christotokos, czyli Matkę Chrystusa, kanony.
451 Sobór w Chalcedonie:
Potępienie monofizytyzmu.
553 Sobór w Konstantynopolu (II):
Potępienie Orygenesa, a także niektórych twierdzeń Teodoreta z Cyru, Teodora z Mopsuestii i Ibasa z Edessy.
680-681 Sobór w Konstantynopolu (III):
Potępienie monoteletyzmu, czyli doktryny o jednej woli Chrystusa.
787 Sobór w Nicei (II):
Potępienie ikonoklazmu, uznanie czci obrazów i podanie jej definicji, 22 kanony.
869-870 Sobór w Konstantynopolu (IV):
Potępienie patriarchy Focjusza.
1123 Sobór na Lateranie (I):
Zebranie i ujednolicenie wszystkich wcześniejszych uchwał dotyczących inwestytury, celibatu, pokoju Bożego, praw krzyżowców itp.
1139 Sobór na Lateranie (II):
Unieważnienie wyboru i decyzji zmarłego antypapieża Anakleta II, ogłoszenie 30 kanonów mających wzmocnić dyscyplinę kościelną.
1179 Sobór na Lateranie (III):
Ustalenie 27 kanonów, pierwszy do dzisiaj obowiązujący, ustalał sposób wyboru papieża (2/3 ważnych głosów), powołanie szkół przykatedralnych, dekrety dotyczące Żydów, muzułmanów i heretyków.
1215 Sobór na Lateranie (IV):
Przyjęcie 70 kanonów, wyszczególnienie różnych herezji, ustalenie przepisów dotyczących inkwizycji, wyłożenie nauki o Eucharystii (przeistoczenie), przepisy dotyczące spowiedzi i komunii, zakaz zakładania zakonów wg nowych reguł.
1245 Sobór w Lyonie (I):
Kwestie dotyczące upadku Jerozolimy, zagrożenia cesarstwa łacińskiego, niebezpieczeństwa mongolskiego, ekskomunika cesarza Fryderyka II.
1274 Sobór w Lyonie (II):
Unia z Kościołem bizantyńskim, który nie uznawał jednak Filioque (pochodzenia Ducha Św. od Ojca i Syna) i supremacji papieży, przepisy dot. wyboru papieża.
1311-1312 Sobór Vienne:
Papieski dekret przeciw templariuszom, orzeczenia dot. doktryny łaski, sprawa beginek i begardów.
1414-1418 Sobór w Konstancji:
Kwestie dot. przywrócenia jedności Kościoła po schizmie zach., usunięcia błędów wiary i wewnętrznych reform, potępienie husytyzmu, a potem Hieronima z Pragi, ustalenie dat następnych soborów; konkordat z Francją.
1431-1445 Sobór w Bazylei:
Problem koncyliaryzmu (wyższości soboru nad papieżem), ograniczenie do 24 osób kolegium kardynalskiego, nieudana próba unii z Kościołem prawosławnym.
1512-1517 Sobór na Lateranie (V):
Zarządzenia dot. prawa kościelnego, wprowadzenie egzaminów dla kandydatów do święceń kapłańskich, pojednanie z Francją.
1545-1563 Sobór w Trydencie:
Ustalenie trydenckiego wyznania wiary, zdefiniowanie pojęcia Objawienia i źródeł jego poznania, ostateczne potwierdzenie kanonu w wersji „Wulgaty”, zakaz kumulowania beneficjów, poszerzenie władzy biskupów, dekret o seminariach duchownych.
1869-1870 Sobór w Watykanie (I):
Dogmat o nieomylności papieża w sprawach moralności i wiary.
1962-1965 Sobór w Watykanie (II):
„Sobór dla świata”, przygotowanie tzw. 70 schematów, najważniejsze z nich: reforma Kościoła, podkreślenie roli osób świeckich, reforma liturgii, dyskusja nad źródłami Objawienia, pojednanie i unia z Kościołem wschodnim, zniesienie ekskomunik m/ Rzymem i Konstantynopolem, dekrety: o ekumenizmie, wolności religijnej, dotyczące Żydów i religii niechrześcijańskich
3