„Problemy etyczne badań w naukach społecznych” Ch. Franfort - Nachmias

Problemy natury etycznej wynikają ze specyfiki problemów analizowanych w naukach społecznych i ze specyfiki metod. Źródłem problemów etycznych może być

1. sam problem badawczy (np. inżynieria genetyczna)

2. otoczenie w jakim odbywa się badanie ( szpital, więzienie itp)

3. procedury wymagane na planie badawczym ( np. taka manipulacja, która może mieć negatywny wpływ na badanych)

4. metody zbierania danych ( np. obserwacja uczestnicząca)

5. osoby badane ( biedni, dzieci z AIDS itp.)

6. rodzaj zbieranych danych ( dane osbiste itp.)

Badanie posłuszeństwa wobec autorytetu

Stanley Milgram - wyniki tego eksperymentu stoja w sprzeczności z tym, co powszechnie uznaje się za moralne - bo autorytet zachęcał do karania, a badani wiedzieli, że to bolesne i niebezpieczne dla uczniów, ale i tak zachowywali się zgodnie z instrukcjami autorytetu (tak w dużym skrócie). Poza tym też chodziło o to, że badani myśleli, że naprawde im zadają ból, a tak naprawde nie było.Więc zostali oszukani - a zatem zostało złamane ich prawo do info. Do tego badani przezywali stres, czasem smutek, poczucie winy itp. I jeszcze eksperyment mógł zmienić zdolność badanych do zawierzania autorytetom. A na koniec nie przynosił żadnych korzyści badanym.

Badanie zachowania policji

Albert Reiss - trzy kwestie: oszustwo, policjanci nie wyrazili zgody na badanie ( bo nie wiedzieli, że to oni są tak naprawde badani), po trzecie to może utrudnić pracę kolejnym badaczom, bo mogło wywołać brak zaufania wśród potencjalnych innych badanych.

Badanie postaw studentów college'u.

Wywołało kontrowersje gdy do kwestionariusza wywiadu (oczywiście wszyscy już wiedzą jak jest zbudowany :-)zostały dołączone pytania dot orientacji i aktywności politycznej badanych. Problemem etycznym była tu niedoskonała anonimowość i tajność danych.

Wyrównywanie kosztów i zysków.

Istotą dylematu etycznego w naukch społ jest konflikt pomiędzy prawem badacza do prowadzenia badań i zdobywania wiedzy a prawem osób badanych do samookreślnia, prywatności i godności.

Planując badanie badacz ma zrobić zestawienie potencjalnych zysków z badania i kosztami ponoszonymi przez badanych.

Ma to charakter subiektywny. Ważne przy tym zestawiniu jest prawo osoby badanej do wyrażnia zgody i jej prywatność.

Prawo do wyrażania zgody na podstawie posiadanych info przez badanego ma 4 aspekty:

1. kompetencja

2. dobrowolność

3. pełna informacja

4. zrozumienie

Wymiary prywatności:

1. istotność informacji

2. otoczenie, w którym przeprowadza się badania

3. udzielanie info ( identyfikowanie info z danymi personalnymi)

Anonimowość i poufność.

Opracowano techniki umożliwiające dostęp do danych osobom z zewn ale żeby nie została naruszona poufność:

1. usunięcie danych identyfikacyjnych

2. wprowadzenie szerokich kategorii dla danych

3. grupowanie danych

4. wprowadzanie błedu

Najważniejsze towarzystwa naukowe opracowały kodeksy etyczne.

I to by było na tyle. Miłej lektury.

---