Założenia metody dobrego startu:
Założeniem metody dobrego startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych (czucie ruchu) i motorycznych oraz współdziałania między tymi funkcjami czyli integracji percepcyjno- motorycznej. Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania. Usprawnianie w tym zakresie, jak również kształtowanie lateralizacji i orientacji w prawej i lewej stronie ciała, jest wskazane dla dzieci przygotowujących się do nauki pisania i czytania, natomiast jest niezbędne dla dzieci, u których występują opóźnienia rozwoju tych funkcji.
Cele:
Ćwiczenia prowadzą do większej harmonii rozwoju psychoruchowego: wyższego poziomu rozwoju i współdziałania funkcji intelektualnych (mowy, myślenia) i instrumentalnych (spostrzeżeniowo-ruchowych). Dzięki temu dochodzi do prawidłowego wykonania czynności ruchowych we właściwym czasie i przestrzeni, w harmonii z czynnościami poznawczymi.
Doskonalenie integracji percepcyjno-motorycznej i kompetencji językowych ułatwia naukę czytania i pisania wszystkim dzieciom.
Natomiast wyrównywanie dysharmonii rozwojowych w przypadku dzieci ”ryzyka dysleksji” może skutecznie zapobiegać powstawaniu niepowodzeń szkolnych.
W przypadku dzieci opóźnionych w rozwoju, udział w ćwiczeniach służy rehabilitacji zaburzeń rozwoju psychomotorycznego i pomaga im zmniejszyć trudności w opanowaniu skomplikowanych umiejętności szkolnych.
Metoda Dobrego Startu oddziałuje korzystnie również na sferę pozaintelektualną (procesy emocjonalne i zachowania społeczne) oraz na rozwój mowy dzieci o głębiej zaburzonym rozwoju (np. upośledzone umysłowo).
Ma ona również aspekt diagnostyczny- na podstawie obserwacji zachowania dziecka, analizy trudności występujących przy wykonywaniu ćwiczeń oraz popełnionych błędów pozwala wnioskować o ich przyczynach, tzn. rodzaju i głębokości zaburzeń.
Struktura zajęć MDS jest następująca:
I Zajęcia wprowadzające;
II Zajęcia właściwe:
- ćwiczenia ruchowe,
-ćwiczenia ruchowo-słuchowe,
-ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe
III. Zajęcia Końcowe
Zajęcia wprowadzające
Zaczynamy od ćwiczeń koncentracji uwagi i orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. Mogą mieć one formę przywitania i zabawy ruchowej. Dzieci uczą się rozróżniać i nazywać części ciała, odróżniać prawe i lewe części ciała. Ćwiczenia stwarzają okazję do utrwalania orientacji w przestrzeni, odróżniania kierunków: góra- dół, nad- pod, w, dookoła, strona lewa- prawa.
Następnie dzieci uczą się nowej piosenki, która będzie towarzyszyła dalszym zajęciom. W rozmowie z nauczycielką omawiana jest treść piosenki, wyjaśnione trudne słowa. Jest to więc sposobność do rozwijania mowy dziecka.
W „zabawie w zagadki” nauczycielka wykorzystuje tekst piosenki do rozwijania kompetencji językowej na poziomie epijęzykowym i metajęzykowym. Jeżeli na poziomie epijęzykowym pytamy dzieci, czy dwa słowa różnią się między sobą, to na poziomie metajęzykowym prosimy je o wyjaśnienie tych różnic.
Kompetencja językowa rozwijana jest na trzech płaszczyznach: fonologicznej, syntaktycznej i semantycznej.
Kształcenie kompetencji fonologicznej obejmuje:
ćwiczenia w różnicowaniu i rozpoznawaniu dźwięków mowy - np. głosek
ćwiczenia w dokonywaniu analizy struktur śródsylabowych, analizy sylabowej i fonemowej słów czyli wydzielania ze słów cząstek sylab i głosek;
ćwiczenia w dokonywaniu syntezy struktur śródsylabowych, syntezy sylabowej i fonemowej czyli łączenia izolowanych cząstek słów, sylab i głosek w słowa;
ćwiczenia w dokonywaniu operacji na strukturach śródsylabowych, sylabach i głoskach, np. porównywanie par słów, różniących się strukturą głoskową - liczbą, rodzajem lub kolejnością głosek.
Rozwijanie kompetencji syntaktycznej odbywa się za pomocą takich zadań, jak wydzielanie z tekstów zdań, słów, ustalanie poprawności budowy zdań ze względu na reguły gramatyki, przekształcanie form gramatycznych.
Rozwijanie kompetencji semantycznej dokonuje się dzięki poszerzaniu słownictwa dziecka oraz podnoszeniu jego wrażliwości na znaczenie słów, różnicowanie znaczeń, kategoryzowanie pojęć.
Zajęcia właściwe
Zawierają one trzy rodzaje ćwiczeń. Ćwiczenia ruchowe usprawniają motorykę dużą i małą, aktywizując analizator kinestetyczno-ruchowy. Ćwiczenia ruchowo-słuchowe są bardziej złożone, bo mają aspekt ruchowy i dźwiękowy. W ćwiczenia te zaangażowane są dwa analizatory: kinestetyczno-ruchowy i słuchowy. Ćwiczenia ruchowo- słuchowe-wzrokowe stanowią najbardziej złożoną formę ćwiczeń, ponieważ mają aspekt ruchowy, dźwiękowy i wizualny. Dlatego angażują trzy analizatory: kinestetyczno-ruchowy, słuchowy i wzrokowy.
Zajęcia właściwe rozpoczynają się od ćwiczeń ruchowych. Jest to zabawa ruchowa, nawiązująca do treści piosenki, w której dzieci ćwiczą umiejętność utrzymywania równowagi i sprawność ruchową całego ciała oraz usprawniają ruchy rąk.
Podczas ćwiczeń ruchowo-słuchowych dzieci śpiewają piosenkę , wystukują jej rytm na bębenku, na woreczkach z grochem, wałeczku z sypkim materiałem lub ulepionym z masy solnej, plasteliny. Ćwiczenia te, to ruchy wykonane za pomocą: pięści, dłoni i palców, łokci, a wreszcie ruchy całego ciała - w rytm śpiewanej piosenki.
Ćwiczenia ruchowo- słuchowo-wzrokowe to uczenie wykonywania wzorów w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki. Kolejne etapy tego ćwiczenia są następujące:
demonstracja wzoru i sposobu wykonywania ćwiczenia;
uczenie się polisensorycznie;
reprodukowanie wzoru.
Ćwiczenia rozpoczynamy od demonstracji i omówienia wzoru: jak wygląda, do czego jest podobny. Następnie dziecko uczy się wielozmysłowo figury geometrycznej lub litery, podczas jednoczesnego jej rysowania i śpiewania piosenki. Najlepiej gdy wzór, po którym dziecko wodzi palcem, wykonany jest z materiałów o różnej fakturze i barwie.
Dalszy ciąg ćwiczeń to reprodukowanie wzoru:
1.całą ręką
2.palcem
3.kredą
Podczas tego etapu ćwiczeń dzieci uczą się, jak śpiewając piosenkę, jednocześnie rysować wzory(pisać litery).
Zajęcia końcowe
Na zakończenie przeprowadzamy krótkie ćwiczenia relaksacyjne, np. „piłki” podskakują w takt piosenki, „płatki śniegu” wirują w różne strony. Stosujemy zajęcia wyciszające, takie jak delikatny masaż, np. „deszczyk” pada na dzieci, ćwiczenia logopedyczne- oddechowe i usprawniające narządy mowy.