Mgr Katarzyna Gałka

OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA

KAZUSY

KAZUS 1

W styczniu 2005 r. przed Odwoławczą Komisją Dyscyplinarną dla Nauczycieli toczyło się postępowanie dyscyplinarne w sprawie nauczyciela z L.O. w Olkuszu. Dyrektor tego liceum wniósł odwołanie od jej orzeczenia. Sąd Apelacyjny w Krakowie odwołanie odrzucił, stwierdzając, że w świetle obowiązujących przepisów ustawy Karta Nauczyciela , dyrektor szkoły, w której zatrudniony jest obwiniony, nie jest stroną postępowania dyscyplinarnego, a w związku z tym nie przysługuje mu prawo wniesienia odwołania od prawomocnego orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej.

W czerwcu 2005 r. L.O. w Olkuszu wniosło skargę do Trybunału Konstytucyjnego sporządzoną przez adwokata. Skarżący zarzucił niezgodność postanowień Karty Nauczyciel a z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji.

Po wniesieniu skargi kwestionowana przez skarżącego Karta Nauczyciela utraciła moc obowiązującą. Zastąpiła ją nowa ustawa o szkołach średnich z lipca 2005 r.

1. Czy Liceum Ogólnokształcące mające status szkoły publicznej w gestii samorządu terytorialnego może wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego?

2. Czy legitymacja do wniesienia skargi konstytucyjnej zmieniłaby się, gdyby Liceum było podmiotem prywatnym?

3. Czy podstawą skargi konstytucyjnej może być zarzut naruszenia art. 2 konstytucji (zasada demokratycznego państwa prawnego)?

4. Czy podstawą skargi konstytucyjnej może być zarzut naruszenia art. 32 ust. 1 (zasada równości)?

5. Co się dzieje z postępowaniem przed Trybunałem konstytucyjnym w sytuacji, gdy zaskarżony przepis traci moc obowiązującą?

KAZUS 2

20 lutego 2005 r. Nsi Danga, prawnik i członek Afrykańskiego Centrum na rzecz Pokoju, Demokracji i Praw Człowieka (ACPDPC) - organizacji pozarządowej, został aresztowany przez prokuratora wojskowego pod zarzutem udziału w spisku mającym na celu obalenie rządu Demokratycznej Republiki Kongo i oskarżony o naruszenie bezpieczeństwa państwa.

19 kwietnia 2005 r. Kali Muanga, przewodniczący innej organizacji pozarządowej - Komitetu Obserwatorów Praw Człowieka (KOPC), również został aresztowany przez prokuratora wojskowego, pod zarzutem udzielenia pomocy studentowi oskarżonemu o szpiegostwo dla Rwandy i tym samym również został oskarżony o naruszenie bezpieczeństwa państwa.

Danga i Muanga zostali uwolnieni z aresztu po 9 i 11 miesiącach, gdzie przebywali bez wyroku sądu. W trakcie aresztowania nie poinformowano ich, na jakiej podstawie postawiono im zarzuty. Sąd w Kongo odrzucił ich skargi na bezprawne aresztowanie. Następnie złożyli skargę do Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów (ATPCiL), który jednak orzekł, że władze państwowe nie naruszyły żadnych praw gwarantowanych w Afrykańskiej Karcie Praw Człowieka i Ludów.

Wreszcie postanowili złożyć skargę do Komitetu Praw Człowieka na naruszenie art. 9 i art. 14 Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Politycznych.

1. Jakie traktaty powinna ratyfikować Demokratyczna Republika Kongo, żeby Komitet mógł rozpatrzyć skargę?

2. Czy skargę do Komitetu Praw Człowieka mogłyby złożyć ACPDPC i KOPC?

3. Czy skargę na bezpodstawne aresztowanie mogłyby złożyć żony Dangi i Muangi?

4. Czy skarga do Komitetu praw Człowieka może być złożona po jej rozpatrzeniu przez ATPCiL?

KAZUS 3

Kilometr od włoskiego miasteczka Manfredonia została wybudowana fabryka chemiczna, produkująca barwniki do tkanin. W trakcie procesu produkcji wydzielane są wysoko toksyczne i groźne dla zdrowia człowieka substancje. W fabryce dwukrotnie doszło do awarii, na skutek której zostało skażone powietrze. W konsekwencji hospitalizowano około 200 osób. 30 kwietnia 2006 r. włoski sąd II instancji orzekł ostatecznie, że nie doszło do naruszenia praw mieszkańców, ponieważ fabryka działała na podstawie zezwolenia i zgodnie z przepisami prawa. Złożyli kasację do Sądu Najwyższego.

Postanowili jednak złożyć również skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zarzucili władzom, że nie przeprowadzały stosownych kontroli w fabryce i nie uczyniły nic, by zmniejszyć ryzyko zanieczyszczeń i awarii (art. 2 EKPC). Drugi zarzut dotyczył braku wystarczającej informacji o ryzyku i zagrożeniu, jakie niosła za sobą produkcja barwników w fabryce (art. 10 EKPC, a także art. 8 ust. 2 EKPC).

ETPC wydał wyrok w składzie izby 7 sędziów i uznał, że władze Włoch naruszyły art. 8 ust. 2 EKPC. Minęły już 3 miesiące od wyroku, a żadna ze stron nie złożyła wniosku o rozpatrzenie sprawy przez Wielką Izbę.

1. Czy mieszkańcy Manfredonii mogą złożyć skargę do ETPC jako grupa jednostek?

2. Czy przed złożeniem skargi do ETPC mieszkańcy powinni poczekać na rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego?

3. W jakim terminie mieszkańcy muszą złożyć swoją skargę do ETPC?

4. Kogo wiąże wyrok wydany przez izbę 7 sędziów?

5. Czy wyrok ETPC jest ostateczny?

6. Czy istnieje możliwość wzruszenia ostatecznego wyroku wydanego przez ETPC?

1

---