1. Komunikowanie - jest symboliczną interakcją pomiędzy ludźmi, którzy są świadomi swojej obustronnej obecności.
2. Komunikowanie wg Gładowskiego - to dynamiczny proces, polegający na wymianie tzn. wysyłaniu i odbieraniu przekazów w ramach określonej sytuacji lub kontekstu.
3. Komunikowanie wg Cooley'a - to mechanizm powstający i funkcjonujący dzięki kontaktom międzyludzkim. Obejmuje wszystkie symbole: rozum, wyraz twarzy, postawę, gesty, brzmienie głosu, słowo, pismo, druk, kolej, telegraf, telefon, i wszystko to, co służy zdobywaniu przestrzeni czasu.
CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW SYNTETYCZNEGO MODELU KOMUNIKOWANIA INTERPERSONALNEGO.
1. Kodowanie - dekodowanie
2. Kompetencja komunikacyjna
3. Przekazy
4. Kanał
5. Szum informacyjny
Rodzaje szumów informacyjnych:
I Szum fizyczny (zewnętrzny lub mechaniczny):
hałas, dym papierosowy, nieodpowiednia temperatura, miejsce, pora dnia, problemy techniczne, zbyt duża ilość uczestników, presja czasu, ciemne okulary, kleksy i plamy w tekście
II Szum psychiczny- nastawienie od negatywnego (uprzedzenie i nieprzychylność) po skrajnie pozytywne (całkowity brak krytycyzmu i uwielbienie), poczucie wyższości lub kompleksu niższości, lekceważenie słuchaczy, brak przygotowania merytorycznego, monotonna wypowiedź, zmęczenie, brak umiejętności słuchania
III Szum semantyczny- posługiwanie się specjalistyczną terminologią naukową, techniczną lub żargonem, skrajny przypadek to mówienie różnymi językami
6. Sprzężenie zwrotne (informacja, meldunek zwrotny)
7. Kontekst komunikacyjny (sytuacyjny)
8. Obszar doświadczeń
9. Efekt
Podstawowe tezy w procesie komunikowania:
1. Nie można nie komunikować się
2. Nie można opisać wszystkiego autentycznie
3. Nie wywołuje reakcji, które można przewidzieć do końca
4. Jest zawsze zwrotne
5. Posiada wymiar merytoryczny i osobowościowy
6. Kształtuje nowy system społeczny

GŁÓWNE CELE KOMUNIKOWANIA INTERPERSONALNEGO
Cechy procesu komunikowania:
- odnosi się co najmniej do dwóch osób
- zachodzi w środowisku społecznym
- zdeterminowany jest przez liczbę i charakter uczestników
- posiada charakter: interpersonalny, publiczny, masowy lub międzykulturowy
- posługuje się znakami i symbolami
- istnieje wspólnota semiotyczna między uczestnikami, która warunkuje operowanie tym samym zespołem symboli i znaków
- posiada charakter:
a) symetryczny (jeśli reakcje zachodzące między uczestnikami procesu są równorzędne)
b) niesymetryczny, komplementarny (w przypadku, gdy zachodzi dominacja jednego z uczestników oraz podporządkowanie pozostałych członków procesu)
- jest nieodwracalny (nie można go powtórzyć, cofnąć lub zmienić jego biegu)
Rodzaje sytuacji komunikacyjnych wg Balanda:
1. Komunikowanie intrapersonalne
2. Komunikowanie interpersonalne
• Bezpośrednie - pośrednie
• Dwustronne - jednostronne
• Prywatne - publiczne
3. Komunikowanie człowiek-maszyna
4. Komunikowanie maszyna-maszyna


Rodzaje sytuacji komunikacyjnych wg. Głodowskiego:
1. Intrapersonalne
2. Interpersonalne
• Formalne
• nieformalne
3. Interpersonalno-medialna - łączy elementy komunikowania interpersonalnego i masowego . Uczestnicy pozbawieni kontaktu bezpośredniego. Porozumiewają się przy użyciu środków technicznych.
4. Publiczne - obecnośc indywidualnego mówcy, przy obecności audytorium.
5. Masowe - po przez programy telewizyjne itp. Nie mamy kontaktu bezpośredniego z audytorem.
Ma charakter pośredni, za pośrednictwem różnych środków technicznych: TV, radio, Internet. Jest opóźniona reakcja.
Podsumowanie:
1. Pięć omówionych sytuacji komunikacji wzajemnie się przenika
2. Sytuacje intrapersonalne są bardziej osobiste, prywatne i bezpośrednie, choć te cechy mają w znacznej mierze sytuacje interpersonalne
3. Sytuacje interpersonalno-medialne są mniej osobiste i raczej pośrednie
4. Sytuacje masowe są ogólnie bezosobowe, mogą być formalne lub nieformalne i zwykle mają charakter przekazu pośredniego
5. W obrębie wszystkich sytuacji komunikacyjnych interakcje mogą być werbalne, niewerbalne lub mieszane

SŁUCHANIE JAKO CZYNNIK ZAPEWNIAJĄCY SKUTECZNOŚĆ KOMUNIKOWANIA.
70% tzw. aktywnego dnia poświęcamy na komunikowanie
Struktura czasu w procesie komunikowania:
42% słuchanie, 32% mówienie,15% czytanie,11% pisanie
Słuchanie obejmuje: Słyszenie, Uważanie, Zrozumienie, Zapamiętywanie
Z zagadnieniem selektywnej uwagi wiąże się:
• tzw. prawo najmniejszego wysiłku w słuchaniu (najlepsze są programy telewizyjne)
• problem coctail party (rozmowa w grupie osób)
• progiem słyszalności
• poziom pobudzenia i zainteresowania danej osoby (stan pobudzenia sprzyja pobudzeniu bodźców)
Rodzaje słuchania:
1. Słuchanie dla przyjemności
2. Uważne, wnikliwe słuchanie
3. Słuchanie krytyczne
4. Słuchanie empatyczne (gdy słuchacz stara się wczuć w sytuację mówiącego)
Przyczyny nieskutecznego słuchania:
1. Problemy ze słuchem
2. Przeciążenie
3. Dekoncentracja
4. Szum informacyjny
5. Osądzanie
6. Zaabsorbowanie sobą
7. Gadatliwość
8. Obawa
Sposoby słuchania:
1. Słuchanie refleksyjne - rodzaj uczestnictwa w procesie komunikowania się za pomocą słów, w których słuchacz odzywa się do mówcy w sposób pozbawiony osądów. Robi to tylko po to aby sprawdzić czy właściwie zrozumiał to co zostało powiedziane.
• Wyjaśnianie
• Parafrazowanie
• Odzwierciedlanie emocji i uczuć
• Podsumowywanie
2. Słuchanie nierefleksyjne - najprostsza forma słuchania towarzyszy mu reakcja typu „mhm” i zachowanie „uważnej ciszy”.
Kiedy należy słuchać nierefleksyjnie?
1. Gdy mówca jest skłonny opowiedzieć o swoich zamiarach, poglądach czy propozycjach.
2. Gdy mówca czuje nieodpartą potrzebę wyrzucenia z siebie intensywnych emocji.
3. Gdy mówca ma kłopoty z przedstawieniem swoich problemów osobistych.
4. Gdy mówca nie czuje się swobodnie rozmawiając z osobą posiadającą wiedzę, będącą zwierzchnikiem, wykładowcą czy nauczycielem.
Kiedy słuchanie nierefleksyjne staje się niewystarczające?
1. Gdy mówca nie jest dostatecznie skłonny do mówienia
2. Gdy mówca może odebrać omyłkowo słuchanie nierefleksyjne jako dowód że się z nim nie zgadzamy
3. Gdy mówca oczekuje aktywnej formy wsparcia i w takiej sytuacji słuchanie nierefleksyjne odebrane będzie jako lekceważenie
4. gdy mówca ma zwyczaj nie dopuszczać innych do głosu, jest egoistą, próbuje manipulować innymi
Dlaczego należy słuchać refleksyjnie?
1. Wiele słów ma kilka a nawet kilkanaście znaczeń.
2. Informacje muszą być „odkodowane”.
3. Ludzie mają kłopoty z jasnym formułowaniem swoich myśli, szczególnie osoby nieśmiałe, które nie chcą nikogo urazić.
4. Istnieją czynniki subiektywne utrudniające porozumiewanie się.
Jak polepszyć słuchanie (praktyczne wskazówki)?
1. Uzbroić się w cierpliwość i pozwolić mówcy skończyć.
2. Zrobić przerwę, jeśli nie mamy czasu na słuchanie.
3. Skoncentrować uwagę na temacie i mówcy, a nie na własnych przemyśleniach.
4. Okazać gotowość do uczenia się oraz otwartość na opinie innych.
5. Likwidować bariery komunikacyjne.
6. Nie prezentować pseudosłuchania.

KOMUNIKOWANIE NIEWERBALNE
Komunikowanie interpersonalne ma charakter:
- niewerbalny 65%
- werbalny 35%
Komunikowanie niewerbalne
- obejmuje sygnały pozbawione słów lub uzupełniające słowa.
- przekazami niewerbalnymi są wszystkie sygnały występujące w międzyosobowej interakcji, które nie mają ani formy mówiącego słowa, ani pisanego wyrazu, które wywierają pewien wpływ na jej uczestników
Klasyfikacja komunikowania niewerbalnego: (wg. Głodowskiego):
1. Aparycja (ubranie, uczesanie, makijaż, przybranie i ozdoby, cechy takie jak: fizjonomia, waga, tusza, wzrost)
2. Kinezyka (ruchy ciała: gestykulacja, mimika twarzy, ruchy tułowia i kończyn, pozy, wzrok, spojrzenia)
3. Prostemika (dystans interpersonalny):

- d. intymny 0-45cm, prywatny 45-120, społeczny 120-350, publiczny 10-25m
4. Haptyka(dotyk):

*dotyk funkcjonalny-profesjonalny(np.badanie lekarskie) bezosobowy, formalny

*grzecznościowo-rytualny(przywitanie)

*przyjacielsko koleżeński

*miłosno-intymny(głaskanie, przytulanie,kontakt fiz)

*seksualno-podniecający(połączony z miłosno-intym)
5. Parajęzyk (wysokość, głośność języka, modulacja)
6. Chronemika (czas oczekiwania, czas trwania, ilość spędzonego z kimś czasu)
Style uściskania dłoni:
a) rękawica(os.prawdomowna,godna zaufania,politycy,duchowni)
b) „martwa ryba”(wiotka ręka)
c) „łamacz kości” (zbyt mocno)
Układy dłoni:
a) wzniesiona wieża-pewnosc siebie
b) opuszczona wieża- os.słuchająca
Proksemika:
45cm)÷a) dystans interpersonalny (0
120cm)÷b) dystans prywatny (45
350cm)÷c) dystans społeczny (120
25m)÷d) dystans publiczny (10
Zachowania wzrokowe:
- za pośrednictwem oczu odbieramy 80% informacji o świecie
- uwaga koncentruje się na oczach przez 43,4% interakcyjnego czasu, drugim z kolei obszarem wizualnej uwagi są usta, których obserwowanie zajmuje 12,6% czasu
Podstawowe formy kontaktu wzrokowego:
1. spoglądanie i przyglądanie się
2. wzajemne spoglądanie
3. bezpośredni kontakt wzrokowy

Podstawowe emocje wyrażane mimiką: radość, smutek, zaskoczenie, gniew, wstręt, strach


Rodzaje gestów:
a) emblematowy (zastępuja slowa)
b) ilustratory(towarzysza przekazom werb i je ilustrują)
c) regulatory(ruchy głowy,mimika, skinania glową)
d) afektatory(odzwierciedlają rodzaj emocji, rozumienie się, rozszerzone żrenioce)
e) adaptatory (manipulatory) ruchy ciała mowiące o naszym stanie psychicznym, fizycznym

Techniki kierowania mimiką:
a) intensyfikowanie emocji(zadowolenie z powodu otrzymanego prezentu)
b) minimalizowanie emocji(pracownik nie zadowolony z zachowania szefa nie do końca okaze swoja zlosc)
c) neutralizowanie emocji(nie okazywane)
d) maskowanie emocji(ukrywane)

Elementy charakteryzujące komunikowanie parafrazowane:
- czas trwania rozmowy
- emocjonalna intonacja
- błędy wymowy
- rytm języka
- melodia języka (właściwe akcentowanie głosek)
- szybkość wypowiedzi
- przerwa (pauza, mogą być związane z błędami wymowy, które można wyeliminować)



WYSTĄPIENIA PUBLICZNE
Wystąpienia dzielą się na:
1. Przemówienia: homilie, kazania, orędzia, wezwania, odezwy, przesłania, mowy informacyjne, informacyjno-perswazyjne, wystąpienia w sytuacji kryzysowej, mowy inauguracyjne, pogrzebowe i gratulacyjne, toasty, wykłady, odczyty, mowy obrończe, oskarżające, mowy publiczne
2. Prezentacje: szkoleniowe, informacyjne i informacyjno-szkoleniowe, promocyjne, przetargowe
Różnice między prezentacją i przemówieniem:
1. Prezentacje są swobodniejsze niż przemówienia
2. W prezentacjach przeważnie używa się pomocy audiowizualnych (w przemówieniach rzadko)
3. Podczas prezentacji można zadawać pytania, wiele przemówień nie dopuszcza zadawania pytań w trakcie wystąpienia, (czasem po zakończonej przemowie)
4. Prezentacje mają bardzo pragmatyczne cele, których w przemówieniach na ogół nie ma
5. Prezentacje to jeden z powszechnych sposobów komunikowania się między profesjonalistami. Odbiorcami przemówień są natomiast ludzie z bardzo różnym przygotowaniem, stanowią grupę heterogeniczną
Cechy wspólne prezentacji i przemówień:
1. Cechy mówcy, które decydują o skuteczności zarówno podczas prezentacji jak i przemówień:
a) wyraźne mówienie
b) dobra dykcja i intonacja
c) kontakt wzrokowy
2. Chociaż przemówienia mają charakter głównie perswazyjny, to również i prezentacje służą przekonaniu słuchaczy o zaletach lub/i wyższości podmiotu prezentacji


KOMUNIKOWANIE W GRUPIE
Grupa - to dwie lub więcej osób, między którymi istnieje bezpośrednia interakcja, które posiadają wspólne, ustalone normy, mają wspólny cel, tworzą rozwiniętą strukturę grupową i mają poczucie odrębności swojej grupy w stosunku do innych grup. (Mika)
Grupa - to pewna liczba osób, które spotykają się ze sobą częściej niż z innymi.
M. Sader opracował pięć kryteriów charakteryzujących grupę:
1. Grupa jest relatywnie mała
2. Istnieją trwałe wzajemne kontakty między członkami grupy
3. Grupę charakteryzuje koherencyjność
4. Grupę charakteryzuje funkcjonalność i rozpisanie ról
5. Grupa oznacza się specyficznym morale, które jest kształtowane przez normy i reguły zachowania w obrębie grupy
Dlaczego ludzie przystępują do grupy?
Przyczyna Korzyści
Bezpieczeństwo Grupa zmniejsza osamotnienie, ludzie czuja się silniejsi, mniej wątpią w siebie, są odporniejsi na groźby
Pozycja Grupa uznana przez innych za ważna zapewnia uznanie i prestiż jej członków
Wysoka samoocena Grupa może zapewnić poczucie wysokiej wartości
Przynależność Członkostwo w grupie sposobem zaspokojenia potrzeby przynależności
Siła To czego nie może osiągnąć jednostka często osiąga grupa
Osiąganie celów Niekiedy, aby wykonać zadanie trzeba kojarzyć uzdolnienia, widzę albo władzę kilku osób
Role członków w grupie:
• role zadaniowe, które są konieczne do wyboru i realizacji zadania np. inicjatywa
• role zadaniowe i zachowawcze, które równocześnie zapobiegają samorozwiązaniu grupy np. łagodzenie napięć
• role dysfunkcjonalne, które oznaczają zakłócenia w pracy grupowej np. zabieganie o sympatię
Etapy rozwoju grupy:
1. formowanie ORIENTACJA NA ZADANIA - członkowie starają się określić zadanie i sposób podejścia do niego. TESTOWANIE I ZALEŻNOŚĆ - członkowie starają się określić, jakie są zachowania interpersonalne akceptowane są w grupie. Będą bardzo zależni od przywódcy i jego reakcji na innych członków
2. burza Konflikt wewnątrzgrupowy - brak jedności w grupie, wrogość wobec przywódcy i wobec siebie
3. normowanie ROZWÓJ SPÓJNOŚCI GRUPY -członkowie grupy zaczynają akceptować się nawzajem, tworzą się normy grupowe. Grupa będzie unikać konfliktów.
4. wykonanie FUNKCJONALNE DOPASOWANIE RÓL - członkowie grupy przyjmują role, które pozwalają im zakończyć zadanie.
5. rozpad
Zalety pracy zespołowej:
- pozwala na rozważanie treści zadania z wielu różnych punktów widzenia, ponieważ członkowie grupy różnią się doświadczeniem i wiedzą
- daje możliwość wypracowania większej liczby wariantowych rozwiązań i dostarcza większej ilości informacji pozwalających lepiej ocenić optymalne możliwości rozwiązania problemu
- współudział większej liczby osób w rozwiązaniu problemu przyczynia się do lepszego zrozumienia podjętej decyzji oraz jej głębszej akceptacji
- wysiłek grupowy jest zawsze większy od sumy indywidualnych wysiłków członków tej samej grupy kiedy członkowie grupy pracują w obecności innych osób, każdy z nich doświadcza tzw. efektu społecznej obecności. Zjawisko to polega na podświadomym podnoszeniu poziomu aktywności, który skutkuje lepszą jakością i wydajnością pracy
- grupowe analizowanie problemów sprzyja trafności i pewności podejmowanych decyzji
Ujemne strony pracy zespołowej:
- osoba o silnych predyspozycjach do dominacji lub po prostu uparta może utrudniać paraliżować pracę grupy, namawiając innych do wyrażania własnych poglądów
- niektórzy członkowie grupy mogą być pasywni i w ograniczonym zakresie angażować się we wspólną pracę, (powody: obawa przed śmiesznością lub lęk przed ewentualnymi sankcjami z powodu wygłaszania opinii odmiennych od opinii innych członków grupy, którzy posiadają wyższy status, wyczekiwanie na efekty pracy innych)
- czasami zdarza się, że grupa działa powierzchownie i pośpiesznie koncentruje się na wybranych aspektach problemu
- członkowie grupy mogą bardziej koncentrować się na swoich subiektywnych opiniach i starać się za wszelką cenę udowodnić ich słuszność nie dbać o obiektywną ocenę zagadnień
LUDZIE I ICH LIDERZY - CECHY OSOBOWOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI LIDERA

Lider - to osoba, która skutecznie przewodzi ludziom w procesie prowadzącym do realizacji ich własnych potrzeb.
Lider - to człowiek, któremu poprzez wpływanie na innych ludzi udaje się przekonać ich do współdziałania z sobą i innymi ludźmi oraz nakłonić zwolenników lub współpracowników do spełnienia swoich oczekiwań i wypełniania poleceń.

Czynniki decydujące o tym, jakimi jesteśmy liderami?
1. Posiadanie wzorów przywództwa w swojej rodzinie i w najbliższym otoczeniu.
Ważne jest dla posiadania wzorców i wcielania ich w życie:
- czy osoba uznana za wzór przywódcy stawia wymagania?
- karą jest brak nagrody
- w jaki sposób mobilizowała do różnych prac?
- jak nagradzała i czy w ogóle nagradzała?
- jakie kary stosowała?
- jak rozstrzygała konflikty?
- w jaki sposób podejmowała decyzje?
- jakie wdrażała normy?
2. Osobowość - cechy prawdziwego przywódcy to przede wszystkim:
a) cechy fizyczne - a wśród nich miła powierzchowność, względnie wysoki wzrost (ważne u mężczyzn), zgrabna sylwetka, zadbany wygląd zewnętrzny
b) cechy psychologiczne - a wśród nich: pewność siebie, odporność na stres, wewnątrzsterowność, stanowczość, decentralizacja interpersonalna
3. Sposoby kierowania ludźmi:
a) przywódca - kierownik, nastawiony na zadania (skupia się na precyzyjnym określaniu zadań i sposobu ich wykonania)
b) przywódca nastawiony na ludzi - troszczy się o pracowników, motywuje ich do pracy
4. Style przewodzenia:
a) dyrektywny (autokratywny)- przywódca sam podejmuję decyzje
b) konsultatywny (demokratyczny) - kierownik bierze pod uwagę zdanie pracownikow, ale ostatecznie sam podejmuje decyzje
c) towarzyski (wspólnie podejmowanie decyzji, unika konfliktów)- kierownik przyjaciel
d) niezaangażowany (pasywny) - w niewielkim stopniu nastawiony na zadania i ludzi
Podstawowe umiejętności lidera:
1. Kształtowanie wizji i celów
2. Komunikacja interpersonalna
3. Motywowanie innych do działania
4. Rozwiązywanie konfliktów


KOMUNIKOWANIE WERBALNE

Formy komunikowania werbalnego:
- ustna
- pisemna
Zalety i wady pisemnej funkcji komunikowania werbalnego:
ZALETY WADY
Możliwość dokładnego przemyślenia i przygotowania treści, przekazu, jeśli chodzi o słownictwo.
Trwałość przekazu. Brak bezpośredniości.
Nie można korygować tego, co już zostało napisane.
Wysokie ryzyko powstania nieporozumień.
I. Cechy ludzkiego języka:
1. Wyspecjalizowanie (nasza mowa jest wyspecjalizowanym systemem, stosowanym do celów komunikowania się. Nie spełnia żadnych biologicznych funkcji)
2. Wydajność (przekazy werbalne charakteryzują się dużą kreatywnością i wydajnością)
3. Ulotność (dźwięki i słowa pojawiają się i znikają. Jest efemeryczność - identycznie nie powtórzą się. Nawet to, co wyryte na kamieniu, czy zarejestrowane na taśmie mogą ulec zniszczeniu. Najbardziej ulotne są słowa)
4. Arbitralność (sygnały językowe są arbitralne - nie posiadają cech fizycznych, ani żadnych cech. Np. słowo wino, nie jest bardziej wilgotne niż piasek (słowa nie mają cech fizycznych w znaczeniu))
5. Zdolność do transmitowania (wykorzystujemy język, aby mówić o rzeczach realnych i nierealnych)
6. Transmisja kulturowa
II Znaczenie i rozumienie słów
1. Znaczenia słów tkwią w ludziach
2. Znaczenia są czymś więcej niż tylko słowami
3. Znaczenia mają charakter unikatowy
III. Zdolność ukierunkowywania, sugerowania
IV. Język denotywny i konotywny
1. Denotacja słowna - jest jego obiektywną definicją
Konotacja słowna - jest jego subiektywnym lub obiektywnym znaczeniem
(Znaczenie słowa śmierć: dla lekarza - przestaje bić serce, określenie przypadku. Dla matki- subiektywne znaczenie, odczucie tej osoby)
2. Denotywne znaczenie słowa jest bardziej ogólne lub uniwersalne niż znaczenie konotywne
3. Denotyczne znaczenie słowa jest relatywnie stabilne i statyczne, natomiast znaczenie konotywne zmienia się bardzo szybko
(np. słowo południe - region, pora dnia. W sensie konoktywnym zmienia się bardzo szybko - południe - kraj, państwo, kultura)
V Język, subjęzyk, kultura
Główne typy subjęzyków:
- żargon, czyli argot - to słownictwo i zwroty językowe charakterystyczne dla różnych grup i kategorii społecznych, które wyodrębniają się w ramach zbiorowości narodowej w wyniku posiadania swoistej subkultury
- gwara środowiskowa - służy wyrażaniu emocjonalnego stosunku do różnych zjawisk rzeczywistości, a także podtrzymywaniu więzi emocjonalnych między członkami grupy
- gwara zawodowa (profesjonalizmy) - to typy gwary środowiskowej, która funkcjonuje w grupie społecznej ze względu na łączące jej członków więzi zawodowe
- slang - to potoczna odmiana języka mówionego, służąca do porozumiewania się w określonej grupie społecznej
Bariery w werbalnej interakcji:
1. Polaryzacja (bardzo trudno jest określić coś pomiędzy tymi biegunami)
2. Etykietowanie
3. Pomieszanie faktów i wniosków (łatwo jest ocenić kolor i rzecz)
4. Przesadna pewność siebie (znamy kogoś na wylot, my o sobie nie wiemy wszystkiego)
5. Statyczna opinia i ocena (dorabiamy opinię o kimś)
6. Klasyfikowanie i nie odróżnianie



KOMUNIKOWANIE MASOWE
Poziomy (szczeble) komunikowania wg. Mc Quaila
Komunikowanie masowe:
• procesy masowego tworzenia, rozpowszechniania i odbioru przekazów. Podporządkowanych ogólnym zasadom organizacji społecznej
• forma komunikatu społecznego, czyli porozumiewania się za pomocą symboli i znaków, ma więc cechy wspólne z pozostałymi formami komunikowania
• każda forma komunikowania, w której uczestniczy rozproszona publiczność podczas
• wypowiedzi publicznych i poprzez techniczne środki rozpowszechniające np. radio, TV
• wypowiedzi pośrednich (z dystansem)
• wypowiedzi jednostronnych (bez możliwości wymiany ról)
Cechy publiczności rozproszonej:
1. Nie jest to układ społeczny, który tworzą ludzie koncentrujący swoje działania wokół wspólnych spraw
2. Informacje przekazywane są za pomocą mass-mediów, jest to komunikowanie pośrednie, apersonalne i publiczne
3. Członkowie publiczności rozproszonej są odrębnymi jednostkami lub relatywnie małymi grupami zebranymi w danym miejscu
4. Jest to relatywnie duża liczba ludzi, którzy są ograniczeni technicznymi warunkami rozpowszechniania informacji i tej granicy, nie można przekroczyć
5. Członkowie publiczności rozproszonej nie znają się nawzajem
6. Są to ludzie, którzy pochodzą z różnych warstw społecznych
7. Publiczność rozproszona nie jest strukturalizowana i nie ma podziału ról
Podział publiczności wg następujących kryteriów:
1. wewnętrzna i zewnętrzna
2. podstawowa, wtórna i marginalna
3. tradycyjna i przyszłościowa
4. zwolennicy, przeciwnicy i niezaangazowani



SYSTEMATYKA MASS-MEDIÓW
Mass-madia:
1. Media drukowane (gazety, czasopisma, książki)
2. Media optyczne (gazety, czasopisma, książki, videotekst, teletekst)
3. Media akustyczne (radio, płyty, kasety, taśmy magnetofonowe)
4. Media optyczno-akustyczne (TV, film, kasety video, Internet)
Charakterystyka komunikowania masowego:
1. Nie dopuszcza wymiany ról i jest ściśle określone
2. Duża różnorodność, akustyczność i zakres oddziaływania
3. Percepcja treści przekazywanych przez mass-madia zależy od cech osobowościowych
Kryteria podziału pracy:
1. kryterium częstotliwości ukazywania się
• dzienniki
• magazyny
2. kryterium geograficzne
• prasa lokalna
• prasa ogólnokrajowa
3. kryterium tematyczne
• magazyny dotyczące określonej dziedziny
Zalety prasy:
• Swoboda czytelników w wyborze czasu, w którym chcą zapoznac się z treścią
• Możliwość wielokrotnego zapoznawania się z tym samym tekstem
• Powszechność odbioru
• Szybkość dostarczania informacji do adresata
• Środek skuteczny, o niskim koszcie dostarczania do odbiorcy
Zalety radia:
• Powszechność użytkowania, bo jest tanie i nadaje się do odbioru i w każdym miejscu i czasie
• Szybkość przekazu, możliwość przekazu na żywo
• Wydłużony czas dobowy emisji pozwalający zamieścić dużą liczbę informacji
• Występowanie audycji specjalistycznych np. sportowe, rolnicze
Zalety telewizji:
• Połączenie obrazu z dźwiękiem podnosi intensywność oddziaływania o ponad 60%
• Stosunkowo wysoki stopień wiązania uwagi odbiorcy
• Duży zasięg
• Dynamizm prezentacji
• Możliwość zaprezentowania efektów specjalnych dzięki animacji komputerowej

Cechy procesu komunikowania masowego:
• Masowość odbioru
• Publiczny charakter
• Jednokierunkowość i niesymetryczność przekazu - z jednego miejsca do wielu odbiorców
• Periodyczność i systematyczność przekazu
• Krótki czas rozpowszechniania (audycje giną zastąpione przez nowe)
• Mało wrażliwe na doniosłość wydarzeń (dysponują takimi samym miejscem i czasem zarówno gdy dzieją się niezwykłe rzeczy jak i codzienne)
Społeczne funkcje środków masowego komunikowania:
• Informacyjna
• Motywacyjna
• Kontrolna
• Korelacji
• Przekazu kulturowego
• Rozrywkowa


KOMUNIKOWANIE W ORGANIZACJI
Komunikacja ze względu na kod:
• Ustna - to rozmowa bezpośrednia, dyskusja grupowa, telefoniczna
• Pisemna - notatki, listy, sprawozdania
• Poprzez dźwięki
• Poprzez znaki i symbole
• Poprzez gesty i zachowania niewerbalne
• Kombinacja różnych wymienionych elementów
Formy ustne:
• Wywiady, przemówienia, wykład w instytucjach szkoleniowych
• Indywidualne i grupowe rozmowy, forum dyskusyjne
• Dyskusje, rozmowy wyjaśniające problemy nurtujące otoczenie
• Seminaria, szkolenia
• Radiowęzeł zakładowy
• Telefoniczne „gorące linie” dla pracowników
• Punkty konsultacyjne i doradztwa
Formy pisemne komunikowania firmy z otoczeniem:
• Komunikowanie prasowe
• Biuletyny wizytowe
• Korespondencja
• Sprawozdania
• Artykuły
• Foldery, broszury
Komunikacja interpersonalna:
Forma Zalety Wady
Ustna • Sprzyja zwrotnej reakcji i wymianie poglądów
• Łatwa w użyciu • Może być niedokładna
• Nie zostawia trwałego zapisu
Pisemna • Przeważnie jest dokładniejsza
• Zostawia zapis • Nie sprzyja zwrotniej reakcji i wymiany poglądów
• Trudniejsza i bardziej czasochłonna
• Brak bezpośredniości
• Wysokie ryzyko nieporozumień
Formy komunikacji grupowej i organizacyjnej:
• Komunikacja pionowa - komunikacja płynąca w gorę i w dół organizacji zwykle wzdłuż linii służbowego podporządkowania
• Komunikacja pozioma - przepływająca poziomo w organizacji, obejmuje kolegów i osoby zajmujące te same stanowiska
Sieci komunikacyjne:
1. łańcuch
2. okrąg
3. każdy z każdym
4. koło u wozu (X)
5. Y
6. winorośl
7. łańcuch plotki
8. łańcuch liści
Inne formy komunikowania się:
• zarządzanie przez krążenie w firmie
• nieformalna wymiana dokonująca się poza normalnym środowiskiem pracy

---