Historia filozofii starożytnej, Powstanie neoplatonizmu - od szkoły Ammoniosa do szkoły Plotyna, Powstanie neoplatonizmu: od szkoły Ammoniosa do szkoły Plotyna


Powstanie neoplatonizmu: od szkoły Ammoniosa do szkoły Plotyna

Amonios Sakkas i jego szkoła w Aleksandrii

  1. Zagadka Ammoniosa Sakkasa

  1. Świadectwa Hieroklesa i Nemesiosa o myśli Ammoniosa

Szkoła Plotyna w Rzymie i powstanie „Ennead”

Podjęcie na nowo i dokończenie „drugiego żeglowania”

  1. Stosunek Plotyna do wcześniejszych filozofów

2. Główne punkty myśli Plotyna

  1. Metoda Plotyna

Podstawy i struktura systemu Plotyna

Pierwsza hipostaza: Jedno

Jedność bytów fizycznych wywodzi się z duszy (psyche), która jest aktywnością formującą i porządkującą rzeczy zmysłowe. Istnieją różne stopnie jedności, dusza znajduje się na wyższym stopniu, niż byty fizyczne, ale nie jest jednością w stopniu najwyższym, a jedynie jedności udziela, wprowadza ją do świata fizycznego. Sama otrzymuje ją od Umysłu i Bytu (nous). Ale i z nimi nie utożsamia się Jedno, ponieważ zakładają one wielość (dychotomiczność podmiotu myślącego i przedmiotu myślanego, wielość idei). Źródłem jedności jest coś transcendentalnego nawet wobec Umysłu - Jedno samo w sobie (według terminologii nie-plotyńskiej: Absolut).


Co więcej: Plotyn sygnalizuje, że nie da się Jednego nazwać prawdziwie, nie da się o nim orzekać.

Jedno stoi ponad bytem, ponad myślą, ponad życiem, co nie znaczy, że jest ich przeciwieństwem, ale że jest czymś wyższym od swoich wytworów. Gdyby Jedno myślało, rozbijałoby się na myślącego i myślanego. Gdyby było bytem - musiałoby obejmować wielość idei. Jedno stoi ponad powyższymi podziałami i przeciwieństwami, nie jest żadnym z nich.







Druga hipostaza: Umysł (nous)

Trzecia hipostaza: Dusza (psyche)

Dusze w rozumieniu drugim i trzecim wywodzą się z pierwszej Duszy. Mają tę samą co ona naturę, ale różnią się stopniem zbliżenia do ciał., stopniem kontemplacji.

Pochodzenie tego, co zmysłowe od tego, co inteligibilne, znaczenie i wartość kosmosu fizycznego

Powstanie, natura i przeznaczenie człowieka

Głównej racji schodzenia poszczególnych dusz do poszczególnych ciał należy szukać najpierw w samym prawie, które kieruje pochodzeniem wszystkich rzeczy od Jednego. Zgodnie z nim Dusza powszechna musi wytworzyć, za pośrednictwem duszy kosmicznej, nie tylko wszechświat w ogólności, ale, za pośrednictwem dusz poszczególnych - wszystkie poszczególne istoty żywe. Zejście Duszy do ciał nie jest więc dobrowolne, ponieważ nie jest decyzją, a koniecznością.

Winę duszy stanowi samo niedobrowolne zejście do ciała, które samo w sobie stanowi karę. Drugi rodzaj winy polega na tym, że dusza, będąc już w ciele, przesadnie troszczy się o nie, oddalając się od własnego źródła i od Boga. Obie winy są wielkim złem dla duszy.

Dalej: Plotyn przypisuje duszy władze wyobraźni i pamięci, która tylko jej przysługuje (a nie Bogu lub Umysłowi). Poza tym, Dusza jest odwiecznie sprzężona z Umysłem, zachowuje więc w ciele to, co jest zakorzenione w jej naturze, gdyż bierze się z pierwotnego kontaktu z rzeczywistością najwyższą - stąd anamneza.

Najwyższe działanie poznawcze Duszy polega więc na myśleniu, które ujmuje idee i Umysł. Może ona także ponadrozumowo ujmować Jedno i z nim się jednoczyć.

Działaniami duszy są też uczucia, namiętności, akty woli i wszystko, co się z nimi wiąże (doznaje jednak ciało, nie dusza).

W konsekwencji wolność nie może polegać na działaniu praktycznym, ale na cnocie - w szczególności na myśleniu, kontemplacji, ekstazie. Wolność i wolna wola przysługują więc temu, co niematerialne. Wolność człowieka jest wolnością duszy, która chce i próbuje osiągnąć Dobro.

Natura i oryginalność metafizyki Plotyna

Wielość wywodzi się z jednego z pewnej konieczności, ale z konieczności chcianej, będącej następstwem aktu wolności. Dalej: kolejne hipostazy są stwarzane tylko dzięki kontemplacji.

HISTORIA FILOZOFII STAROŻYTNEJ



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Historia filozofii starożytnej, Ostatnie świadectwa zwolenników filozofii Ogrodu i przesłanie Epikur
Historia filozofii starożytnej, Położenie podwalin pod logikę; retoryka i poetyka, Położenie podwali
Historia filozofii starożytnej, Sokrates - odkrycie istoty człowieka, Sokrates - odkrycie istoty czł
Historia filozofii starożytnej, Milezyjczycy i Heraklit, Milezyjczycy i Heraklit
Historia filozofii starożytnej, Metafizyka i nauki teoretyczne, Metafizyka i nauki teoretyczne
Historia filozofii starożytnej, Zapowiedź problematyki kosmologicznej, Zapowiedź problematyki kosmol
Historia filozofii starożytnej, Mediostoicyzm, Mediostoicyzm
Historia filozofii starożytnej, Relacje między Arystotelesem i Platonem, kontynuacja drugiego żeglow
Historia filozofii starożytnej, Relacje między Arystotelesem i Platonem, kontynuacja drugiego żeglow
Historia filozofii starożytnej, Odrodzenie filozofii Portyku w Rzymie i neostoicyzm, Odrodzenie filo
Historia filozofii starożytnej, Odrodzenie się pirronizmu i neosceptycyzm, Odrodzenie się pirronizmu
Historia filozofii starożytnej, Pierwsza Akademia i szybkie zagubienie zdobyczy drugiego żeglowania
Historia filozofii starożytnej, Sceptycyzm pirroński i sceptycyzm akademicki, Sceptycyzm pirroński i
Historia filozofii starożytnej, Podsumowanie myśli platońskiej, Podsumowanie myśli platońskiej
Lektury do ćwiczeń z historii filozofii starożytnej, Filozofia, Teksty I rok
Historia filozofii starożytnej, Sofiści, Sofiści
Historia filozofii starożytnej, Fajdros, Platon - „Fajdros”

więcej podobnych podstron