PRAWO ADMINISTRACYJNE
POJĘCIE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
1. Ujęcie organizacyjne / podmiotowe - ogół podmiotów administracji, czyli organów i innych podmiotów wykonujących funkcje z zakresu administrowania państwem / województwem / powiatem / gminą
2. Ujęcie przedmiotowe - działalność polegająca na wykonywaniu zadań i kompetencji władzy wykonawczej w państwie
ORGAN ADMINISTRACYJNY a URZĄD
Organ - to wyodrębniona organizacyjnie część aparatu administracyjnego, działająca w imieniu i na rachunek państwa albo jednostki samorządu teryt., wyposażona w uprawnienia władcze i działająca w zakresie przyznanych jej kompetencji.
przykłady organów
Urząd - co innego niż organ; zorganizowany zespół pracowników państwowych lub samorządowych, przydzielony do pomocy organowi administracji i powołany do obsługi (merytorycznej i technicznej) tego organu; organ działa przy pomocy urzędu (wykonuje swoje obowiązki itd. - minister nie robi osobiście wszystkiego, tylko robią to pracownicy ministerstwa itd.)
przykłady urzędów
CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI
1. Prezydent RP
2. Rada Ministrów, poszczególni ministrowie, Prezes Rady Ministrów
różnica między ministrem „resortowym” i ministrem bez teki
3. Komitety, centra, rady (przykłady)
4. Urzędy centralne i agencje (przykłady)
TERENOWE ORGANY ADMINISTRACJI
1. Rządowej - wojewoda; jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie
2. Samorządu terytorialnego
samorząd terytorialny - jest to wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych na niego zadań)
A. na poziomie województwa - sejmik województwa (organ uchwałodawczy), zarząd województwa (organ wykonawczy) i marszałek województwa (organ 1-osobowy, m.in. wydaje decyzje w sprawach indywidualnych)
B. na poziomie powiatu - rada powiatu (uchwałodawczy) i zarząd powiatu (wykonawczy), starosta
C. na poziomie gminy - rada gminy (organ uchwałodawczy), zarząd gminy (wykonawczy), i jednoosobowy organ wydający decyzje w sprawach indywidualnych - wójt (gmina wiejska) / burmistrz (gmina miejska) lub prezydent (miasta powyżej 100 tys. mieszkańców)
DECYZJA
Jest to akt administracyjny, w którym organ określa na podstawie obowiązującego prawa sytuację konkretnego adresata w konkretnej sprawie. Kończy ona merytorycznie postępowanie administracyjne (czyli „załatwiona” zostaje sprawa - w taki czy inny sposób: udzielenie zezwolenia, nieudzielenie zezwolenia itd.). Decyzjami są wszelkie pozwolenia, zakazy etc. Decyzja jest podstawowym sposobem załatwienia sprawy administracyjnej.
Treść decyzji
Aby określony dokument, który dostaliśmy, można było nazwać decyzją, musi on zawierać pewne niezbędne części:
oznaczenie organu administracji (urzędu), który wydał ten akt - jego nazwę i adres
datę wydania
oznaczenie strony adresatów decyzji
treść rozstrzygnięcia
powołanie podstawy prawnej
uzasadnienie faktyczne i prawne
pouczenie o przysługujących środkach prawnych
podpis uprawnionego do wydania decyzji
Ustna forma decyzji
Jednakże decyzja może być wydana i ogłoszona także ustnie, jeżeli przemawia za tym interes strony i przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie. Wtedy treść oraz istotne motywy decyzji powinny być utrwalone w aktach sprawy w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.
POSTANOWIENIE
Nie kończy sprawy w danej instancji, a jedynie rozstrzyga poszczególne kwestie proceduralne, które pojawiają się w trakcie postępowania. Podstawą prawną wydania postanowienia są odpowiednie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego - na innej podstawie nie można go wydać. Adresowane może być nie tylko do strony, ale również do innych uczestników postępowania.
Treść postanowienia, forma, a także uzupełnienia, sprostowania etc. - analogicznie jak w przypadku decyzji.
ZMIANA DECYZJI I POSTANOWIENIA
Zmiana decyzji może nastąpić w trybie odwołania lub wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zmiana postanowienia jest możliwa poprzez złożenie na nie zażalenia.
Odwołanie od decyzji
Jest to środek, który przysługuje każdemu adresatowi decyzji, jeżeli uważa on, że decyzja jest dla niego niekorzystna.
mogą je wnieść wszystkie strony postępowania, nawet jeżeli nie brały w nim udziału (np. osoba, która powinna być stroną w postępowaniu nie została o nim powiadomiona), a także organizacja społeczna (o ile była wcześniej dopuszczona do postępowania - patrz rozdział o organizacjach społecznych), prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich
forma - pisemnie, ustnie do protokołu, telegraficznie, za pomocą dalekopisu; powinno wskazywać osobę, od której żądanie pochodzi, jej adres, a także treść żądania, a w przypadku formy pisemnej lub ustnej (do protokołu) także podpis
wystarczającą podstawą do wniesienia odwołania jest niezadowolenie strony z treści decyzji (odwołanie od decyzji nie wymaga uzasadnienia)
należy je wnieść w terminie 14 dni od daty doręczenia lub ustnego ogłoszenia decyzji
tryb - wnosi się je za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, do organu przełożonego nad nim (organu wyższej instancji)
wniesienie odwołania powoduje wstrzymanie wykonania decyzji (również przez te strony, które nie wniosły odwołania).
Strona, która złożyła odwołanie, może również w każdej chwili je cofnąć, aż do wydania decyzji, przez złożenie odpowiedniego oświadczenia. Organ uwzględniając cofnięcie wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, natomiast nie uwzględniając jej (jeżeli zaskarżona decyzja jest sprzeczna z prawem lub interesem społecznym) wydaje w tym przedmiocie postanowienie.
Złożenie odwołania jest niedopuszczalne jeżeli:
wyczerpano już tok instancji - sprawa była już rozpatrywana przez organ odwoławczy, który wydał decyzję ostateczną; polskie prawo przewiduje jedynie dwie instancje, a więc odwołać można się tylko raz
decyzja na mocy przepisu szczególnego nie podlega zaskarżeniu - jest to zaznaczone w treści decyzji (zazwyczaj przysługuje wtedy skarga do sądu)
decyzji nie wydano lub dokument, który wydano nie jest decyzją - jest to np. postanowienie
odwołanie wniósł podmiot, który nie jest stroną
Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
Przysługuje on od decyzji wydanych w I instancji przez centralne i naczelne organy administracji (ministrów, kierowników urzędów centralnych - np. Główny Urząd Celny etc.) lub samorządowe kolegia odwoławcze orzekające w sprawach należących do zadań własnych gmin. Poza tym jest to środek analogiczny jak odwołanie i należy stosować do niego odpowiednio przepisy o odwołaniu.
Zażalenie
przysługuje ono jedynie jako środek odwoławczy od postanowienia
można je zastosować jedynie, jeżeli pozwalają na to odpowiednie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, a nie zawsze, jak w przypadku odwołania
może je wnieść każdy adresat postanowienia, nie tylko strona
wnosi się je w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ustnego ogłoszenia postanowienia
forma i tryb - analogicznie jak w przypadku odwołań
wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednak organ może, jeżeli uzna to za uzasadnione, wstrzymać jego wykonanie.
LITERATURA DO WYKŁADU:
dowolne podręczniki nt. prawa administracyjnego i postępowania administracyjnego, przykładowo:
E. Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna, TNOiK, Toruń 2001
E. Ochendowski, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowoadministracyjne (jak najnowsze wydanie)
2