65. Strefy saprobowe, organizmy wskaźnikowe W zbiornikach wodnych mamy do czynienia z 4 strefami o różnym stopniu zanieczyszczenia - strefy saprobowe: 1) polisaprobowa - H2O mętna, barwy brunatnej, czasem o gnilnym, nieprzyjemnym zapachu, wynikający z dużego stężenia H2S, NH3. Zachodzi tu degadacja zw. org. do produktów fermentacyjnych, obecne są gazowe produkty przemian (H2S,NH3,H,CH4,CO2). Niewielkie zróżnicowanie gatunkowe org. Prawie wyłącznie bakterie heterotroficzne, wzg. beztlenowe, siarkowe. Brak organizmów wyższych. Występują: bakterie np. Spirillum sp; Sinice - Oscillatoria; Glony - Euglena; Pierwotniaki - Brochonella spirali; skąposzczety, larwy owadów. 2) α - mezosaprobowa -H2O mętna, barwy brunatnej, może mięć gnilny zapach, pierwszy odcinek rzeki rozpoczynający tlenowy proces przemian metabolicz. Wytwarzany jest tlen dzięki obecności org. autotroficznych (sinic i glonów). Charakterystyczne mikroorg.: bakterie nitkowate, siarkowe, sinice, glony. Występują: : bakterie - Zooglea ramigera; Sinice - Oscillatoria Penuis; Glony; Grzyby - Leptonitus lacteus; Pierwotniaki; Skąposzczety, Skorupiaki. 3) β - mezosaprobowa - H2O przyjmuje prawie normalną barwę, może być zielona od org. autotroficzn.(duża ilość), zapach czasami ziemisty. Kończą się przemiany związane z degradacją zw. org. Przemianie ulegają produkty fermentacji. Czasem procesy utl. siarki, różnorodność gatunku: okrzemki(wskaźnik wód czystych, samooczysz.), sinice, glony, pierwotniaki, wrotki, ślimaki, larwy owadów i skorupiaki. 4) oligosaprobowa - ostatni odcinek rzeki, kończy się wpływ wprowadz. zaniemczysz. H2O czysta, przejrzysta bez zapachu, bardzo dobre natlenienie, liczne bakterie hemolitotroficzne i nitryfikacyjne a także żelaziste; larwy owadów, nieliczne sinice gł. Anabena; okrzemki, ryby zielenice, pierwotniaki. 66. Osad czynny Najczęściej stosowana metoda oczyszczania ścieków. Polega na napowietrzaniu ścieków określonymi drobnoustroj. , a na koniec oddzieleniu w odstojnikach. O.CZ to złożony układ mikroflory, żywa, kłaczkowata zawiesina drobnoustroj. biorąca udział w biolog. oczyszcz. Ścieków ( zespół org. potrafiący wytworzyć biocenozę w środ. o dużej zawart. zw. org.) Biolog. proces oczyszcz. Polega na absorbowaniu zw. org. w postaci rozpuszcz. lub koloidalnej na pow. kłaczków, następuje dzięki aktywności enzym. mikroorg. Związki są utl. aż do całkowitej mineralizacji, następuje przyrostbiomasy osadu. Mikroflora osadu czynnego: bakterie Bacillus, Pseudomonas, Flarobacterium, Acaligenes. 67. Udział mikroorganizmów w tlenowym i beztlenowym oczyszczaniu ścieków Oczyszczanie może odbywać się na drodze tlenowej i beztlenowej. W warunkach tlen.: głównie bakterie heterotroficzne Bacillus, Pseudomonas, Enterococcus, Alcaligenes, Flavobacterium oraz duża ilość orzęsek. Orzęski zmniejszają ilość biomasy drobnoustrojów. W warunkach beztlen. I Faza: bakterie beztlenowe (względnie i bezwzględnie) Enterobacter, Alcaligens, Clostridium, Escherichia, Flavobacterium, Micrococus, Streptococcus. II Faza: archeony metanogenne (Methanococcus, Methanobacterium, Methanosarcina). 68. Analiza mikrobiologiczna wody pitnej Obejmuje oznaczenia ogólnej liczby bakterii mezofilnych w 1 cm3 H2O metodą płytkową na agarze odżywczym po inkubacji wysianych prób w 37˚C przez 24h , ogólnej liczby bakterii psychrofilnych metodą płytkową na agarze odżywczym po inkubacji w 22˚C przez 72h, liczby bakterii grupy Coli metodą filtracji membranowej (FM). Pobranie próby H2O: kran umyć tamponem nasączonym denaturatem, odkręcić kran na 10 min. Celem spuszczenia większej ilości H2O, do sterylnego naczynia pobrać H2O. Oznaczenie bakterii psychro- i mezofilnych: wyjać korek, opalić szyjkę palnikiem (sterylność), pobrać próbę pipetą autom. i przenieść na płytki, dodać płynny agar odżywczy (ok.45˚C), wykonywać ruchy koliste aż do zastygnięcia, inkubowac 37˚C przez 24h (b. mezofilne) w 22˚C przez 72h (b.

psychrofilne). Oznaczenie bakterii grupy Coli (FM): dolna część aparatu umięścić w kolbie próżniowej podłączonej do pompy próż, wyjałowić pincetę, przenieść jałowy filtr membranowy na płytkę aparatu, umocowac lejek na podstawie, wlać H2O do lejka, włączyć pompę i odkręcić kurek, przesączyć próbę i aparat popłukać roztworem soli, jałową pinceta przenieść filtr membranowy na pożywkę Endo i inkubować w 37˚C przez 24h. Wymagania normatywne dla wody wodociągowej: ogólna liczba bakterii mezofilnych/cm3 - 20, psychrofilnych/cm3 - 100, grupy coli/100cm3 - 0. 69. H2O jako źródła zagrożenia dla zdrowia człowieka Woda jest źródłem dużego zagrożeniem gdyż stanowi środowisko namnażania się org. mezofilnych. Może również zawierać drobnoustroje psychrofilne i chorobotwórcze. Do najsilniej toksycznych związków w H2O zaliczamy: sole metali ciężkich (Cu, Ag, Pb, N), połaczenia aromat. (fenole, węglowodory), zw. powierzchniowo-czynne, alkaloidy, pestycydy rolnicze, środki utleniające. Jakość mikrobiologiczna wody wpływa na jakość surowców lub produktów żywnościowych pochodzenia wodnego. Ryby i inne organizmy które skażone mogą wywoływać zatrucie pokarmowe. Ponad to duża ilość wody zużywana jest w przemyśle spożywczym na mycie oraz często może wchodzić w skład końcowy produktu spożywanego przez człowieka. 70. Drobnoustroje chorobotwórcze w H2O i ściekach Epidemie mogą być wywołane przez bakterie i drobnoustroje zawarte w H2O .Wśród bakterii pochodzenia ściekowego wyróżniamy: 1)właściwe bakterie ściekowe żyjące głównie na rozkładających się szczątkach org. pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego: Proteusz vulgaris, Pseudomonas fluorescens, Clostridium sporogenes 2) mikroflora jelitowa człowieka i zwierzat: escherichia coli, i inne z grupy Coli, paciorkowce kałowe, laseczki zgorzeli gazowej - clostridium perfringens oraz niektóre bakteriofagi 3) drobnoustroje chorobotwórcze: pałeczki duru, Salmonella, pałeczki czerwonki- Shigella, przecinkowce cholery- Vibrio cholerae, wirusy jelitowe. 71. Mikroorganizmy wskaźnikowe stanu sanitarnego H2O i żywności W celu określenia czystości mikrobiolog. H2O stosowane są bakterie wskaźnikowe stanu sanitarnego: 1) bakterie z grupy Coli (gram -) - zdolne do wzrostu w warunkach tlenowych i beztlenowych, temp. 37˚C, rosną 48 h, fermentują laktozę np. Enterobacter, Klepsiella, Citobacter. Obecność szczepu E.Coli informuje o świeżym zanieczyszczeniu H2O. Występowanie pałeczek grupy Coli określa się na podstawie tzw. miana Coli (jest to najmniejsza ilość H2O wyrażona w cm3, w której stwierdza się obecność pałeczek grupy Coli). 2) paciorkowce kałowe - należą do nich Enterococcus feacium i Enterococcus faecalis. W porówn. z bakteriami Coli wykazują się większą odpornością na działanie środków dezynfekujących, wysuszenie oraz działanie podwyższonej temp. Duże ilości występują w ściekach przem. spoż. Obecność informuje o bardzo świeżym zanieczyszczeniu H2O. 3) beztlenowce przetrwalnikujące (Clostridium perfrigens) Ich obecność w H2O świadczy o starym, odległym w czasie zanieczyszczeniu. Mogą przebywać w H2O przez bardzo długi okres nie tracąc zdolności kiełkowania, wykazują dużą odporność na środki stosowane do dezynfekcji H2O. Mogą być b. dobrym wskaźn. Skuteczności procesów utrwalania H2O tj. koagulacja, sedymentacja, filtracja. 72. Różnicowanie diagnostyczne bakterii z grupy Coli Bakterie z grupy Coli (gram -), bakterie wskaźnikowe stanu sanitarnego, zdolne do wzrostu w warunkach tlenowych i beztlenowych, temp. 37˚C, rosną 48 h, fermentują laktozę z wydzieleniem gazu (pożywka BLB - pojawienie się gazu w rurce Durhama) np. Enterobacter, Klepsiella, Citobacter, Escherichia. Bakterie grupy Coli w wodzie oznacza się metodą filtracji membranowej (FM) na pożywce Endo, w 37˚C przez 24h. Obecność szczepu E.Coli informuje o świeżym zanieczyszczeniu H2O. Występowanie pałeczek grupy Coli określa się na podstawie tzw. miana Coli (jest to najmniejsza ilość H2O

wyrażona w cm3, w której stwierdza się obecność pałeczek grupy Coli).

---