MONARCHIA STANOWA - ROSJA

1. Stan duchowny :

• Wyższe duchowieństwo : , władykowie, archimandryci,klirosowie

• Niższe duchowieństwo : popi

• Celibat obowiązuje tylko zakonników

• Patriarcha koronował cara rosyjskiego

2.Szlachta wyższa

• Książęta służebni(wotczyny-ziemie dziedziczne) i bojarzy

• Bojarzy dzielili się na ziemskich(z dawne arystokracji plemiennej) i książęcych(urzędników książęcych)

• Służba wojskowa miała charakter dobrowolny

• XIV w- prawo odjazdu ograniczone obowiązkiem pozostawienia wotczyny

• Z czasem obie grupy zlały się w jedną

• Piastowali godności dworskie i zasiadali w Dumie Bojarskiej

• Miestniczestwo- miejsce danego rodu w hierarchii urzędniczej

• Nie licząc dostojeństw i bogactwa nie różnili się od szlachty nizszej

3.Szlachta niższa

• Dzieci bojarskie -potomkowie dawnych drużyn książęcych . Mieli obowiązek służby wojskowej.

• Dworianie - dawni słudzy dworscy . Pierwotnie mieli nadawaną ziemię czasowo a potem dożywotnio i dziedzicznie(pomiestije)

-obowiązek służby wojskowej

-osobisty charakter dzierżenia

-zakaz alienacji

• Iwan IV Groźny w 1565r podzielił państwo na :

-oprycznine -najlepsza ziemia

-ziemszczyzna -gorsze grunty

4. Chłopi

• Dzielili się na książęcych(czornyj-płacący daninę ) i prywatnych (czarnososzni-jednostka podatkowa)

• Wsie tworzyły gminę ze starostą na czele

• Chłopi posiadali działki ziemi którymi mogli swobodnie dysponować

• XV w- wskutek rozdawnictwa ziem gminy zaczynają się zmniejszać . Chłopi prywatni stają się poddanymi.

• XIV w - renta odrobkowa lub naturalna a XV w- czynszowa

• Rodzaj i wysokość renty ustalano według zwyczajów miejscowych

• Starożilcy -ludność od dawna osiadła na ziemi pana . Ponosi ciężary wobec pana i państwa

• Nowoprichodcy -zasiedlali ziemie niezagospodarowane -zwolnienie ze świadczeń nawet do 15 lat

• Srebnicy - chłopi zapożyczający się u panów

• 26 listopad - dzień wychodu ze wsi - trzeba uregulować zobowiązania i zapłacić pewną kwotę

• XVI w - zaczęto wychodu zakazywać - zaczęto zakładać księgi gruntowe dla chłopów ( kto tam wpisany nie ma prawa wychodu)

• Soborne ułożenjie - 1649 r -przytwierdzenie chłopa do ziemi

• XV/XVI w - zanika niewola wojenna i za karę a pojawia się niewola za długi

• Od 1597 r można było się z niej uwolnić tylko z momentem śmierci pana

5. Władza królewska

• Od Iwana IV Groźnego zaczęli się tytułować carami - ich władza to samodzierżawie

• Sprawowali wszelką władzę państwową łącznie z prawem życia i śmierci nad poddanymi

• Na jego synu Fiodorze wymarła w 1598 r dynastia Rurykowiczów i zaczął się okres Wielkiej Smuty

• Władza cesarska została ograniczona

• Wasyl Szujski jako pierwszy zobowiązał się do zaprzysiężenia feudałom nietykalności osobistej i majątkowej

• Monarchia stanowo - przedstawicielska - dualizm władzy królewskiej i stanowej

• Następstwo tronu pierwotnie nieuregulowane -opierało się na sukcesji tronu przez syna lub z jego braku córki

• Ostatecznie sukcesora wyznaczał car

• Wraz z wygaśnięciem dynastii rurykowiczów o następstwie tronu decydował Sobór Ziemski ( schyłek XVI wieku)

6. Administracja centralna - Rada Królewska

• Funkcje te pełni Duma Bojarska ukonstytuowana w XV wieku

• Jej skład określał car

• Od Iwana IV carowie powoływali do Dumy także dumnych diaków ( dworianie i urzędnicy )

• Początkowo miała charakter doradczy

• Komnata - obrady cara z zaufanymi członkami Dumy

• XVII wiek- z Dumy wyodrębnia się osobna izba sądowa

7. Administracja centralna - urzędnicy

• Prikazy - organy powołane do zarządzania różnymi dziedzinami państwa

• Na ich czele stali mianowani przez króla bojarzy

• W sumie prikazów było ok 40

• Zajmowali się sprawami dworsko-skarbowymi , sądowymi , wojskowymi i specjalnymi

8. Sobór ziemski

• Zwołany po raz pierwszy w 1549 r

• Składał się z 3 kolegiów :

-Dumy Bojarskiej

-Świętego soboru

- lokalnych urzędników , dworiaństwa , mieszczan , gości ,dzieci bojarskich , strzelców , a nawet chłopów (1613r)

• Skład soboru nie był stały

• XVII w- desygnacja zastąpiona wyborami

• Okręgiem wyborczym był ujezd (powiat)

• Wybory przeprowadzali wojewodowie .Obowiązywał system kurialny

• Sobór zwoływał :

-car

-poprzedni sobór

-w czesie bezkrólewia patriarcha lub Duma Bojarska

• Poszczególne kolegia obradowały osobno

• Jego kompetencje nie były ściśle określone

• 1649r - uchwalenie Sobornego ułżenija

• Ostatnie sobory odbyły się za Piotra Wielkiego

---