Wykład III 18.10.2011
9. Kurs kasowy ─ (spot) dotyczy transakcji, w których dostawa waluty następuje bezpośrednio po zawarciu transakcji (okres dostawy nie przekracza 2 dni). Rozróżnia się kurs zakupu i sprzedaży, różnica między nimi to marża zysku realizowana przez banki lub kantory walut.
10. Kurs terminowy ─ dotyczy transakcji, w których dostawa waluty następuje po upływie określonego czasu.
11. Kurs jednolity ─ taki sam poziom kursów dla wszystkich rodzajów transakcji.
12. Kurs zróżnicowany ─ odmienny dla różnych transakcji lub podmiotów.
13. Kurs podwartościowy ─ oznacza, że kurs rynkowy jest niższy od kursu równowagi długookresowe.
14. Kurs nadwartościowy ─ (przeszacowany) kurs rynkowy jest wyższy niż kurs równowagi długookresowej.
15. Efektywny kurs walutowy ─ wskazuje ile razy więcej lub mniej walut obcych można nabyć za jednostkę waluty krajowej w stosunku do okresu bazowego równego 100.
16. Efektywny, realny indeks kursu walutowego ─ wskazuj ile więcej lub mniej towarów obcych można uzyskać za pewien wolumen towarów krajowych, reprezentowany przez jednostkę waluty krajowej.
17. Kurs nominalny ─ (walutowy) bez uwzględnienia stopy inflacji.
18. Kurs realny ─ skorygowany o stopę inflacji.
Kurs walutowy równowagi. Cechy:
─ wyrównuje podaż na waluty obce na krajowym rynku walutowym z popytem na nie,
─ wiąże się z bilansem płatniczym ─ jest to taki kurs, który zapewnia równowagę bilansu płatniczego,
─ stosunek kursu dwóch walut powinien odzwierciedlać stosunek ich siły nabywczej mierzonej poziomem cen wewnętrznych.
Po raz pierwszy twierdzenie, że kurs walutowy jest zdeterminowany przez poziom cen krajowych, zostało uzasadnione w sposób teoretyczny przez szwedzkiego ekonomistę Cassela. Według niego:
─ kurs walutowy między dwoma krajami jest zdeterminowany poprzez stosunek realnej siły nabywczej, jaką reprezentują waluty innych krajów,
─ siła nabywcza waluty w porównaniu z inną walutą wynika z różnic w poziomie cen krajowych,
─ siła nabywcza pieniądza uwarunkowana poziomem cen , oznacza ilość towarów i usług jaką można zakupić za daną jednostkę pieniądza.
Ekonomiczne skutki zmian kursów walut (kursy walutowe wpływają na):
─ bilans handlowy ─ opłacalność eksportu i importu
─ bilans płatniczy (równowaga)
─ poziom inflacji
─ obroty kapitałowe
W wyniku dewaluacji waluty eksport z kraju, który jej dokonał staje się tańszy, a import droższy. Eksporterzy różnicują obniżki cen w zależności od struktury rynków i przewidywanej elastyczności cenowej. Po dewaluacji eksporterzy i importerzy dokonują zmian w wyborze rynków i kontrahentów. W wyniku dewaluacji rosną bezpośrednio ceny towarów importowanych i pośrednio ceny towarów krajowych wytwarzanych na rynek wewnętrzny.
Terms of trade ─ relatywne ceny dóbr eksportowanych do importowanych, określane warunkami wymiany międzynarodowej. Może być cenowy lub nominalny. Pokazuje zmiany siły nabywczej eksportu w stosunku do importu poszczególnych krajów. Zmiany terms of trade przedstawiają kształtowanie się korzyści krajów prowadzących wymianę. Poprawa terms of trade następuje, gdy ceny dóbr eksportowanych w okresie danego roku rosną szybciej niż ceny dóbr importowanych. Na kształtowanie się wskaźnika term sof trade decydujący wpływ mają ceny na rynkach światowych.
Ryzyko kursowe i reakcje na nie
Ryzyko walutowe ─ to ryzyko poniesienia straty w związku ze zmianą kursu walutowego.
Ryzyko kursy walut ─ to niebezpieczeństwo, że w wyniku przeliczenia waluty krajowej na walutę obcą lub waluty obcej na krajową, wynik działalności przedsiębiorstwa (wartość majątku) ulegnie pogorszeniu.
Pozycje walutowe:
─ otwarta pozycja walutowa ─ jest wówczas, gdy suma naszych zobowiązań w danej walucie jest różna od sumy naszych należności w tej walucie,
─ krótka pozycja walutowa ─ jest wówczas, gdy zobowiązania w walucie (np. USD) są większe od należności w tej walucie (występuje obawa aprecjacji tej waluty),
─ długa pozycja walutowa ─ jest wówczas, gdy należności w walucie (np. Euro) są większe od zobowiązań w tej walucie (obaw przed deprecjacją tej waluty).
Temat: wymienialność walut
Podstawową korzyścią z istnienia swobodnie wymienialnych walut dla świata, jako całości, jest umożliwienia producentom i konsumentom zaopatrywania się w najtańszych źródłach i sprzedawania po najniższych cenach, to jest tam gdzie istnieje najsilniejszy popyt na dany towar.
W konsekwencji każdy kraj i region może się specjalizować w tych rodzajach produkcji, w których ma największą przewagę i może importować te towary , które inne kraje produkują efektywniej.
Wymienialność jest, więc niezbędnym warunkiem osiągnięcia maksymalnej produkcji światowej.
Wymienialność walut występuje wyłącznie wówczas, kiedy w transakcjach kupna-sprzedaży uczestniczy jeden rodzaj lub forma pieniądza uznawana za pieniądz także poza granicami danego państwa lub obszaru walutowego.
Wymienialność walut oznacza zagwarantowaną przez władze, pieniężnie, faktycznie istniejącą możliwość wymiany jakiegokolwiek rodzaju lub formy pieniądz występującego w ramach danego państwowego systemu pieniężnego na inne rodzaje lub formy pieniądza funkcjonującego, jako pieniądz lub uznawane za pieniądz w innych państwowych systemach pieniężnych oraz możliwość wykorzystywania wymienionych środków pieniężnych zgodnie z celem wymiany.
Wymiana jednego pieniądza na innym jest aktem ekonomicznym, a więc celowym. Posiadacz danego pieniądza wymienia go na inny, aby zapewnić sobie bezpośrednio po wymianie, siłę nabywczą w miejscu, w którym funkcjonuje nabyty przez niego pieniądz, aby chronić się możliwym w przyszłości spadkiem realnym wartości względem innych albo zyskać na ewentualnym wzroście danej waluty stosunku do innych.
Rodzaje wymienialności:
1. wymienialność zewnętrzna ─ największy zakres ograniczeń dewizowych posiada waluta zewnętrznie wymienialna. Jedyną grupą płatności, które nie podlegają restrykcjom dewizowym są płatności nierezydentów na rzecz rezydentów z tytuły transakcji bieżących. Jednocześnie władze danego kraju zobowiązują się wobec nierezydentów do zamiany swej waluty na inną o wyższym standardzie wymienialności. Waluta zewnętrznie wymienialna może być walutą fakturowania i płatności między nierezydentami a rezydentami. Ponadto może być przedmiotem notowań na międzynarodowym rynku walutowym.
Rezydenci ─ osoby fizyczne, mające miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę, mające siedzibę w kraju, a także inne podmioty, mające siedzibę w kraju (np. spółki jawne), posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu, zakładające się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów. Polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa, misje specjalne, korzystające z immunitetów lub przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.
Nierezydenci ─ osoby fizyczne, mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne, mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty, mające siedzibę w kraju (np. spółki jawne), posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu, zakładające się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów. Obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa, misje specjalne, korzystające z immunitetów lub przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.
Nierezydenci w krajach trzecich ─ osoby fizyczne i prawne oraz inne podmioty, mogące zaciągać zobowiązania i nabywać prawa, mające swoje miejsce zamieszkania lub siedzibę w krajach trzecich.
Najczęściej stosowanym rodzajem wymienialności walut jest standard Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Wymienialność według tych standardów dotyczy tylko i wyłącznie transakcji pomiędzy krajami członkowskimi MFW. Do standardów MFW zaliczamy:
1. wszelkie płatności z tytułu handlu zagranicznego, pozostałej działalności handlowej i usługowej oraz kredyty krótkoterminowe,
2. płatności z tytułu odsetek od pożyczek i z tytułu dochodu osiągniętego z lokat kapitału, płatności wszelkich kwot z tytułu umorzenia pożyczek lub amortyzacji inwestycji bezpośrednich.
2. wymienialność całkowita ─ oznacza nieograniczoną możliwość wymiany waluty krajowej na zagraniczną. Odbywa się na żądanie krajowych i zagranicznych uczestników transakcji, dotyczy bieżących operacji finansowych. Przepływy walut odbywają się swobodnie pomiędzy krajowymi a zagranicznymi podmiotami, w dowolnej formie, czasie i wysokości.
2