Ćwiczenia 4 14.11.2008

prof. Dębski lubi podział dyspozycji

Sankcja

Sankcja jest konsekwencją zgodnego z dyspozycją czynu.

Istotą sankcji jest dolegliwość. Miarą dolegliwości sankcji jest rodzaj i rozmiar kary.

Sankcja składa się z

• rodzaju

• rozmiaru

Na dolegliwość sankcji wpływa

• społeczna szkodliwość

• stopień winy - jest wynikiem zasady indywidualizacji (wymiaru kary)

Rodzaje sankcji

• bezwzględnie nieoznaczona - nie określa ani rodzaju ani rozmiaru kary - „kto kradnie podlega karze”

• prowadzi do rozbieżności w orzecznictwie

• nie do pogodzenia z funkcją gwarancyjną

• bezwzględnie oznaczona - określa dokładnie rodzaj i rozmiar kary - „kto kradnie podlega karze 5 lat pozbawienia wolności”

• nie do pogodzenia z zasadą indywidualizacji wymiaru kary (a co za tym idzie z zasadą subiektywizmu w prawie karnym)

• jest wyjątkowo niekorzystna dla osób w młodym wieku

Art. 148.

§ 2.  ⁽⁵⁶⁾ Kto zabija człowieka:

  1)   ze szczególnym okrucieństwem,

  2)   w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,

  3)   w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,

  4)   z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych,

podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Art. 54. 

§ 2. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.

Art. 53. 

§ 1. Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Artykuły 148 w połączeniu z 54 stoją w pewnej sprzeczności z art. 53.

Z analizy tych dwóch przepisów wynika, że mamy w polskim prawie karnym przypadek sankcji bezwzględnie oznaczonej! Wobec popełniającego morderstwo, który nie ma 18 lat sąd teoretycznie musi orzec 25 lat pozbawienia wolności. Jednakże:

Art. 60. § 1. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w wypadkach przewidzianych w ustawie oraz w stosunku do młodocianego, jeżeli przemawiają za tym względy określone w art. 54 § 1.

Rola sądu w przypadku sankcji bezwzględnie oznaczonej sprowadza się do ustalenia sprawstwa i orzekania o winie.

• względnie nieoznaczona - określa rodzaj kary nie odnosząc się do rozmiaru - „kto kradnie podlega karze pozbawienia wolności”

• ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich - skierowanie do zakładu poprawczego - sąd nie określa na jak długo

• względnie oznaczona - określa rodzaj kary oraz dolną i górną granicę ustawowego zagrożenia -

• kodeks karny hołduje właśnie tej zasadzie

zasada subiektywizmu w prawie karnym - jest to zasada systemowa prawa karnego, wynika z niej zasada indywidualizacji. Zasada ta polega na uzależnieniu odpowiedzialności sprawcy od winy i stopnia winy.

zasada osobistej odpowiedzialności za czyn - nikt nie może odbyć kary za kogoś innego. Nie powinna być mylona z zasadą indywidualizacji.

zasada obiektywnej odpowiedzialności - kryterium odpowiedzialności jest sprawstwo

Przestępstwo

Def. przestępstwa

Wg. kodeksu karnego

Przestępstwo jest to bezprawny czyn człowieka, zabroniony przez ustawę pod groźbą kary, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy.

przesłanka materialna - przesłanka ocenna

przesłanka formalna -

Art. 115. 

§ 2. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Podział przestępstw

Ze względu na adresata normy prawnej

• powszechne - „kto…”

• indywidualne - „matka, funkcjonariusz”

• właściwe - posiadanie danej cechy jest warunkiem bytu przestępstwa - „matka, która zabija….”

• niewłaściwe - posiadanie danej cechy nie jest warunkiem bytu przestępstwa ale wpływa na jego prawno-karną ocenę czynu - kradzież jest i tak karana ale jeżeli kradnie ochroniarz poniesie surowszą karę

P.D.

Podział przestępstw, podmiot przestępstwa

2

---