ISTOTA ROZRACHUNKÓW I ICH KLASYFIKACJA

Efektem powiązań finansowych jednostki gospodarczej / przedsiębiorcy / z innymi podmiotami jest powstanie różnorodnych należności i zobowiązań.

Należności - to wszelkie antycypowane przychody środków pieniężnych z

różnych tytułów , np. sprzedaży produktów czy usług ,wypłaconych

zaliczek .Są to zatem środki czasowo ( przejściowo ) znajdujące się

w dyspozycji kontrahentów ( do momentu spłaty należności ) .

Zobowiązania - są antycypowanymi wydatkami . Stanowią one zasoby innych

kontrahentów znajdujące się przejściowo w dyspozycji jednostki do

momentu zapłaty zobowiązania .

Całość należności i zobowiązań wraz z ich regulacją za pomocą środków pieniężnych określa się mianem rozrachunków .

Podstawowa klasyfikacja rozrachunków :

1/ Z punktu widzenia czasu :

a/ krótkoterminowe - okres ich spłaty na dzień bilansowy jest nie dłuższy

niż rok ,

b/ długoterminowe - okres ich spłaty na dzień bilansowy jest dłuższy niż

rok .

2/ Z punktu widzenia rodzaju :

a/ bezsporne - zaakceptowane zarówno przez dłużnika jak i wierzyciela ,

b/ rozliczenia - akceptację poprzedza postępowanie wyjaśniające , np.

rozliczenie wynagrodzeń ,

c/ roszczenia - kwestionowane w całości lub części przez określonego

kontrahenta ,

d/ roszczenia sporne - skierowane na drogę postępowania sądowego w

w celu ich wyegzekwowania .

3/ Z punktu widzenia podmiotu ( tytułu ) :

a/ odbiorcy , dostawcy - z tytułu dostaw , robót i usług ,

b/ pracownicy - z tytułu wynagrodzeń , udzielonych pożyczek ,

niedoborów ,

c/ instytucje / US , ZUS , UC / - z tytułu podatków , należnego cła ,

składek na ubezpieczenie społeczne ,

d/ pozostali kontrahenci / akcjonariusze , udziałowcy / - z tytułu wpłat

kapitału ,wypłat dywidendy , udzielonych pożyczek .

4/ Z punktu widzenia obszaru / geografii / :

a/ krajowe - dotyczą kontrahentów krajowych ,

b/ zagraniczne - dotyczą kontrahentów zagranicznych , są wyrażone w

walutach obcych i polskiej .

5/ Z punktu widzenia miejsca powstania :

a/ zewnętrzne - powstające w wyniku kontaktu jednostki z otoczeniem ,

b/ wewnętrzne - powstające wewnątrz jednostki .

6/ Z punktu widzenia stopnia ryzyka :

a/ warunkowe - objęte różnego rodzaju zabezpieczeniem ( gwarancją),

b/ bezwarunkowe - bez zabezpieczeń .

7/ Z punktu widzenia możliwości ich wyegzekwowania :

a/ przedawnione - upływ czasu powoduje utratę prawa dochodzenia

cywilnego lub wszczęcia postępowania sądowego ,

b/ umorzone - odpisane z zaniechaniem postępowania sądowego ,

c/ nieściągalne - dla których wierzyciel dysponuje dokumentami

jednoznacznie stwierdzającymi , niepodobieństwo ich

wyegzekwowania ( np. akt zgonu dłużnika ) .

Rozrachunki dzieli się na grupy jednorodne pod względem ekonomicznym .

Przy tym dla każdej z nich prowadzi się zwykle jedno konto syntetyczne . Do ewidencji rozrachunków służą następujące konta :

1/ „ Rozrachunki z odbiorcami „ ( Należności od odbiorców ) ,

2/ „ Rozrachunki z dostawcami „ ( Zobowiązania wobec dostawców ) ,

3/ „ Rozrachunki z tytułu VAT „ ,

4/ „Inne rozrachunki publiczno - prawne „ ,

5/ „ Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń „ ,

6/ „ Inne rozrachunki z pracownikami „ ,

7/ „ Pozostałe rozrachunki „ .

Wciągu roku obrotowego należności i zobowiązania ujmuje się w księgach rachunkowych według wartości nominalnej ( nie dotyczy to jednak banków ) , a na dzień bilansowy wykazuje się w kwocie wymagającej zapłaty , z uwzględnieniem aktualizacji oraz uzasadnionych rezerw .

W ciężar kont rozrachunków księguje się powstanie należności oraz spłatę i zmniejszenie zobowiązań . Konta te uznaje się tytułem powstałych zobowiązań oraz spłaty i zmniejszenia należności . Mogą one wykazywać dwa salda :

1/ Wn - wyrażające stan należności i roszczeń ,

2/ Ma - określające stan zobowiązań .

---