STATYKA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH - uwzględnia ogół warunków anatomicznych, ruchomości fizjologicznej, położenie i stan narządów miednicy mniejszej, siłę i kierunek działania tłoczni brzusznej.

MACICA (warunki prawidłowe) - ułożenie pośrodkowe, a jej oś długa pokrywa się z osią miednicy, szyjka wraz z trzonem tworzy kąt rozwarty, uwarunkowane jest to najczęstszym ułożeniem macicy przodozgięciem, ponadto trzon macicy wraz z szyjką jest w całości przodopochylony, najczęściej również macica jest prawidłowo prawoskręcona, dno macicy nie zmienionej patologicznie
i nieciężarnej znajduje się na wysokości kresy granicznej, a ujście zewnętrzne szyjki prawidłowo nie obniża się poniżej linii między kolcami kulszowymi miednicy.

właściwa statyka narządów miednicy mniejszej zależy od prawidłowych relacji anatomicznych: więzadeł, powięzi, wsporników i przestrzeni, jak tez od zmian patologicznych.

ZMIANA LOKALIZACJI MACICY : wypełnienie pęcherza moczowego oraz odbytnicy. fizjologiczna ruchomość macicy ma duże znaczenie dla zamykania otworów dna miednicy podczas działania tłoczni brzusznej, przodozgięta macica podczas tłoczni pokrywa pęcherz moczowy, przednią ścianę pochwy i odbyt, wszelkie odmiany położenia macicy, inne niż przodozgięcie, powoduje wciskanie jej podczas tłoczni do kanału pochwy doprowadzając do obniżenia

i wypadania.

Zmiany położenia macicy w stosunku poziomym określa się jako:

• uniesienie (elevatio), obniżenie , wypadnięcie (prolapsus).

przyczyną zmiany położenia są zmiany w narządach sąsiednich, wciąganie przez zrosty, procesy zapalne i bliznowate lub też niewydolność aparatu podtrzymującego od dołu.

TYŁOZGIĘCIE MACICY (RETROFLEXIO UTERI)

ZGIĘCIE - położenie trzonu macicy względem szyjki do tyłu(retroflexio) lub do przodu(anteflexio).

Przyczyny:

• poronienia, porody,

• nadmierna wiotkość błony mięśniowej macicy,

• wiotkość przymacicz w okresie klimakterium,

• otyłość,

• tłocznia brzuszna.

Rodzaje:

• tyłozgięcie ustalone odprowadzalne (macica jest ruchoma w badaniu ginekologicznym),

• tyłozgięcie ustalone nieodprowadzalne (stwierdzone stany zapalne lub gruczolistność).

OBIAWY :	obfitsze miesiączki, bóle krzyża, zaparcia.
dolegliwości bólowe podczas miesiączki, w czasie współżycia płciowego, czasami przy chodzeniu lub wysiłku fizycznym,

• nieprawidłowe ułożenie macicy utrzymywane jest najczęściej przez zrosty pozapalne, zmiany o charakterze endometriozy, czy rzadziej guzy lub ropnie miednicy mniejszej.

POWIKŁANIA - poronienia, niepłodność lub też uwięźnięcia tyłozgiętej macicy ciężarnej
w miednicy mniejszej.

LECZENIE ZACHOWAWCZE - kąpiele lecznicze, leki p\zapalne, leżenie na brzuchu, częstsze oddawanie moczu;

LECZENIE OPERACYJNE - umocowanie macicy w przodozgięciu z uwolnieniem ewentualnych zrostów i kontroli drożności jajowodów w przypadkach niepłodności.

OBNIŻENIE MACICY (DESCENSUS VAGINAE ET UTERI)

Przyczyny:

• obniżenie macicy w wyniku spadku napięcia mięśni dna macicy,

• otyłość,

• osłabienie tkanki łącznej.

Czynniki usposabiające - prowadzące do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej:

• ciężka praca fizyczna, zwłaszcza krótko po porodzie,

• liczne porody,

• przewlekły kaszel

wiek zaawansowany, czasami u kobiet młodych„nieródek”(wrodzony defekt tkanki łącznej).

OBNIŻENIE TYLNEJ ŚCIANY POCHWY (RECTOCELE) - stwierdza się zwłaszcza po porodach, zabiegach z przedłużającym się II okresem porodu, czynnikiem sprzyjającym są zaparcia stolca. Często zmianom tym towarzyszy zastarzałe pęknięcie krocza. Obniżenie tylnej ściany pochwy stanowi czynnik usposabiający do występowania zapaleń pochwy.

Leczenie - wskazane operacyjne (zaszycie ścian pochwy i wykonanie plastyki mięśni krocza).

OBNIŻENIE PRZEDNIEJ ŚCIANY POCHWY (CYSTOCELE) - samoistne lub występować
z rectocele, towarzyszyć temu może nietrzymanie moczu (w 2/3 przypadkach) lub wręcz przeciwnie - utrudnienie oddawania moczu, co sprzyja występowaniu infekcji wstępującej, obniżenie macicy często występuje razem z obniżeniem przedniej i tylnej ściany pochwy.
Występuje wskutek:

• urazu okołoporodowego (zanik więzadeł podtrzymujących macicę),

• nieprawidłowej budowy więzadła szerokiego (defekt tkanki łącznej),

• osłabienia mięśnia przepony miednicy.

OBIAWY
bóle krzyża, szczególnie przy dźwiganiu, bóle i ciągnienie w dole brzucha, częste oddawanie moczu,	upławy , zaparcia stolca, popuszczanie moczu podczas kaszlu, śmiechu i kichania.

Leczenie - operacyjne, polega na plastyce przedniej ściany pochwy (sposoby leczenia operacyjnego zależne są od stopnia nietrzymania moczu).

WYPADANIE MACICY (PROLAPSUS UTERI)

Przyczyną jest wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, dźwiganie dużych ciężarów. Na ogół wymienia się czynniki, które prowadzą do obniżenia pochwy i jej tylnej ściany. Jest ono w zasadzie następstwem już istniejącego opuszczenia narządu rodnego.

OBIAWY	uczucie ciężaru i ucisku w obrębie miednicy, często stwierdza się obniżenie pęcherza moczowego, częstsze oddawanie moczu, jego zastój i zakażenia dróg moczowych.
uczucie ciężkości, przekrwienie żylne spowodowane wypadnięciem macicy- jest przyczyną upławów (cuchnąca won), obfitych miesiączek w III stopniu wypadania oraz zakażenia -płaskich owrzodzenia na pochwie, tylnej ścianie pochwy i tarczy części pochwowej,

Podział:

I stopnia - obniżenie szyjki macicy do wysokości linii międzykolcowej przy parciu,

II stopnia - część pochwowa widoczna jest w szparze sromowej,

III stopnia - całkowite wypadnięcie macicy - macica leży poza pochwą i szparą sromową.

Powikłania: częste infekcje dróg moczowych, zagięcie moczowodu i powstanie wodonercza (przy całkowitym wypadnięciu), owrzodzenia i odleżyny na części pochwowej.

LECZENIE :

1. zachowawcze - różnego rodzaju krążki (pessary), prowadziły do stanów zapalnych i odleżyn,

2. operacyjne - usuwa przemieszczenie narządu rodnego, lecz także jako leczenie przyczynowe usuwa przyczyny wypadania i obniżenia,

• jego zasadą jest odtworzenie stanu anatomicznego w obrębie układu mięśniowo-powięziowego dna miednicy w następstwie obniżania lub też wypadania narządu rodnego,

• ma na celu zwężenie ściany pochwy, skrócenie wydłużonej części pochwowej macicy i naprawę aparatu więzadłowo-mięśniowego dna macicy.

ZABIEGI OPERACYJNE :

• usunięcie macicy przez pochwę z plastyką przednią i tylną oraz fiksacja kikuta pochwy do tylnego brzegu spojenia łonowego,

• oper. Manchesterska (Fortergill) -plastyka przednia i tylna z amputacją szyjki macicy i szycie więzadeł podstawowych macicy,

• oper. Sposobem Labhardta - wysoka plastyka krocza i tylnej ściany pochwy i krocza...

(okres pooperacyjny- oszczędzający tryb życia, zaprzestanie pracy fizycznej, unikanie dźwigania ciężarów, po pół roku włączenie gimnastyki dna macicy)

NIETRZYMANIE MOCZU (Incontinentio urinae) - niewydolność układu zamykającego pęcherz moczowy objawia się wysiłkowym nietrzymaniem moczu, zależnym od wzrostu ciśnienia śródbrzusznego w czasie kaszlu, śmiechu, a nawet przy zmianie pozycji ciała (niezależnie od woli).

PRZYCZYNY :

• niewydolność aparatu zamykającego pęcherz moczowy (niedomoga zwieraczy cewki moczowej),

• osłabienie mięśniówki szyjki, pęcherza i cewki moczowej (niewydolność mięśni dna miednicy-zmiany anatomiczne w dnie macicy, zachodzące w następstwie urazu porodowego),

• zmiana (zwiększenie) tylnego kąta cewkowo - pęcherzowego,

• wzrost szerokości światła cewki moczowej,

• obniżenie przedniej ściany pochwy i macicy,

• utrata jędrności tkanek w okresie przekwitania (obniżenie napięcia mięśniowego, zmiany w elementach tkanki mięśniowej i łącznej),

• stany zapalne cewki moczowej, infekcje dróg moczowych,

• zaburzenia neurogenne, hormonalne (hipoestrogenizm często stanowi przyczynę zaburzeń mikcji), pourazowe, pooperacyjne, przetoki.

OBIAWY	woń rozkładającego się moczu - wyłączenie kobiety z normalnego życia społecznego (może prowadzić nawet do depresji psychicznej), zmiany zapalne i przebarwienia na skórze (narażonej na przewlekłe działanie spływającego moczu).
mimowolne nietrzymanie moczu przy napięciu mięśni tłoczni brzusznej, nawet przy niewielkich wysiłkach fizycznych, stale wilgotna bielizna,

PODZIAŁ :
Nietrzymanie moczu wysiłkowe

I stopnia- oddawanie moczu przy kaszlu, śmiechu, kichaniu, podnoszeniu ciężarów,

II stopnia- oddawanie moczu przy chodzeniu, bieganiu, wchodzeniu na schody,

III stopnia- oddawanie moczu przy staniu lub wstawaniu (przetoka)

Rozpoznanie - dokładnie zebrany wywiad,

• podczas badania ginekologicznego -przed którym pacjentka nie oddaje moczu (próba Boneya polega na uniesieniu cewki moczowej przez przednią ścianę pochwy i próbie kaszlu),

• badania urologiczne (cystoskopia, cystografia, cystometria), neurologiczne,

LECZENIE ZACHOWAWCZE :

• wyleczenie infekcji dróg moczowych,

• gimnastyka lecznicza i ćwiczenia mięśni krocza (przez 3-4 mies. oraz unikać dźwigania i ciężkiej pracy),

• leki tonizujące mięśnie.

LECZENIE OPERACYJNE (jeżeli wywołane jest obniżeniem dna pęcherza i ścian pochwy)

• wiąże się z operacjami obniżenia lub wypadania narządów płciowych (plastyka przedniej ściany i podwieszenie pęcherza moczowego na przymaciczach i płatach powięziowych są jednym z etapów operacji),

• drogą nadłonową (bez obniżenia narządów płciowych) podwieszenie cewki moczowej i szyjki pęcherza; unosząc je i zbliżając do spojenia łonowego, wytwarza się prawidłowy kąt cewkowo-pęcherzowy,

• metody endoskopowe z zastosowanie taśmy TVT.

1

---