SOCJOLOGIA WYCHOWANIA (WYKŁADY)

1) Rozwój społeczny

• eksperymenty związane z okresem prenatalnym

EKSPERYMENT I

Obserwowano reakcje noworodka na głos matki. Noworodek na głos matki reaguje inaczej. Wynika to z tego że odróżnia on głos matki.

EKSPERYMENT II

Badano jak noworodek reaguje na słowa wypowiedziane w różnych językach. Czy noworodek inaczej reaguje na słowa wypowiedziane w języku ojczystym. Noworodek żywiej reaguje na słowa wypowiedziane w j. ojczystym.

EKSPERYMENT III

Badano reakcje noworodka na różnego rodzaju dźwięki. Wśród tych dźwięków było bicie serca. Na bicie serca noworodek reaguje żywiej niż na inne.

EKSPERYMENT IV

W okresie prenatalnym dziecku od 6 miesiąca czytano cały czas tę samą bajkę. Po urodzeniu obserwowano czy noworodek będzie reagował żywiej na tę bajkę. Potwierdziło się.

• zjawisko impritingu

• termin wprowadził K. LORENZ

• obserwacja gęsi: co się dzieje z młodą gąską zaraz po urodzeniu. Nie rusza się tak jak chce, jej ruch jest ukierunkowany. Porusza się w kierunku matki. Lorenz odebrał matkę gąsce. Pod nos podłożył jej własny but. Gąska chodziła za butem.

• Impriting polega na tym, że organizm po urodzeniu zaczyna poruszać się w kierunku pierwszego, najbardziej wyrazistego obiektu z którym się zetknie.

• eksperymenty Harlowa

EKSPERYMENT I

Małpy odrywa się od matki. Karmione są mlekiem przez manekiny. Jeden manekin jest druciany i nieprzyjemny w dotyku, drugi futrzany i przyjemny. Małpa uciekała do przestrzeni w pobliżu manekina. Małpy przebywały ze swoim manekinem. Później połączono 2 grupy małp. Przestraszono wszystkie małpy, wszystkie uciekły do futrzanego manekina. WNIOSEK: ważny jest dotyk.

EKSPERYMENT II

Porównywano 3 grupy małp. Małpy od manekina futrzanego, drucianego i matki. Najlepiej wychowywały się małpy z matką, później z futrzanym manekinem, a na końcu z drucianym(->dewiacje)

EKSPERYMENT III

Resocjalizacja małp. Przebywały z małpami normalnymi. Nic to nie wniosło.

EKSPERYMENT IV

Małpy z dewiacją przebywały z małymi -> resocjalizacja.

Małpy z dewiacją nie były zainteresowane seksem.

Wniosek: Przyczyną dewiacji są złe kontakty z matką, rodzicami lub brak kontaktu. Dotyk jest ważnym elementem.

• Eksperyment Bowlby

Przedmiotem jest matka z 2 letnim dzieckiem. Matka wychodziła z pokoju, a wtedy obserwowano reakcje dziecka. Nie wszystkie dzieci reagowały tak samo. Trzy modele zachowań dziecka (style przywiązania):

• Dziecko płacze, później uspakaja się. Matka wraca, dziecko wita ją z radością - BEPIECZNY STYL PRZYWIĄZANIA (prawidłowy) - 50% populacji

• Gdy matka wychodzi to dziecko nie reaguje, matka wraca dziecko nie reaguje - STYL UNIKOWY 25%populacji

• Gdy matka wychodzi dziecko płacze, gdy wraca dziecko reaguje z agresją - STYL AMBIWALENTNY (dwuznaczny) 25% populacji

Styl przywiązania ulega generalizacji, uogólnieniu na inne osoby. Tak jak reagujemy na matkę, tak będziemy reagować na innych ludzi.

Styl unikowy - nie będą mogli nawiązać bliższych kontaktów z innymi ludźmi.

Styl ambiwalentny - tworzenie związków bez zaufania.

Taki styl przywiązania jaki mamy, przekażemy naszym dzieciom.

2) Typy rodziny

• rodzina to zjawisko uniwersalne. Jest najstarszą instytucją człowieka.

• Funkcje:

• wychowawcza

• seksualna

• prokreacyjna

• materialno - ekonomiczna

• kontrolna

• socjalizacyjna

• emocjolano - ekspresywna

• kulturalna

• Podziały:

1.

• rodzina mała - 2 pokolenia

• rodzina duża - co najmniej 3 pokolenia, głowa rodziny: osoba najstarsza

2.

• unilineralna - małżonkowie tworzą nową rodzinę

• matrylinearna - mąż wchodzi do rodziny żony

• patrylinearna - żona wchodzi do rodziny męża

3.

• matrlokalna - mąż wprowadza się do żony

• patrlokalna - żona wprowadza się do męża

• neolokalna - nowe lokum, nowy dom

4. Władza w rodzinie:

• matriarchat

• patriarchat

• model partnerski

5. Podział ze względu na ilość małżonków:

• monogamia (2 małżonków)

• poligamia (więcej niż 2 małżonków) dzieli się na:

• poligynie (1 pan + kilka pań)

• polihandire (1 pani + kilka panów)

• małżeństwo zbiorowe (kilka panów + kilka pań)

6. Ze względu na sposób zawierania małżeństwa:

• porwanie

• zakup

• umowa rodziców

• umowa przyszłych małżonków

7. Ze względu na zasady:

• zasada egzogamii - nie wybiera się przyszłego współmałżonka spośród najbliższego otoczenia, zakazane kaziroctwo, różnie rozumiany krąg powiązania: zawężany lub rozszerzany, występuje we wszystkich kulturach

• zasada endogamii - zasada przeciwstawna (wybieranie małżonka z bliskich grup):

• endogamia klasowa

• endogamia religijna

• endogamia narodowa

• endogamia terytorialna

3) Podział kultury

-

• indywidualistyczne (jednostka ważniejsza od grupy)

• kolektywistyczne (grupa ważniejsza od jednostki)

- ze względu na stosunek do swoich i obcych:

• uniwersalistyczne (mała różnica)

• partykularne (przepaść, inni to nieludzie)

- ze względu na status społeczny:

• oparte na statusie przypisanym (to z czym się rodzimy i nie mamy na to wpływu np. wiek, płeć, pochodzenie rodzinne)

• oparte na statusie osiąganym (poprzez osiągnięcia można swój status społeczny podwyższyć lub obniżyć)

-

• wycinkowe (w ramach danych relacji społecznych zwraca się uwagę tylko i wyłącznie na rolę społeczną związaną z tą interakcją)

• całościowe (zwraca się uwagę na wszystkie role)

- ze względu na wyrażanie emocji:

• ekspresyjne (ceni się wyrażanie emocji, to że się dużo mówi, gestykuluje, mimika)

• powściągliwe (nie ceni się tego co w ekspresyjnej, ceni się powściągliwość, kamienna twarz i brak emocji)

• 3 style komunikacyjne:

• anglosaski _-_-_-_-_

• łaciński

• daleki wschód _ - _ - _

• 3 style intonacyjne

• anglosaski

• łaciński

• daleki wschód

-

• monochroniczne (w jednym odcinku czasu robimy jedną rzecz)

• polichroniczne (możemy robić wiele rzeczy)

-

• wewnątrz sterowne (człowiek jest kowalem własnego losu)

• zewnątrz sterowne (człowiek nie może wiele ze sobą zrobić, jest zależny od czynników zewnętrznych, musi się dostosować)

4) Teoria Riesmana (sterowność osobowości)

3 typy osobowości:

• osobowość sterowana tradycją (wtedy kiedy przyrost naturalny jest na tym samym poziomie; robię to co robiły poprzednie pokolenia, nie staram się nic zmienić, nie interesują mnie żądne innowacje)

• osobowość zewnątrz sterowna (wtedy kiedy przyrost naturalny maleje, ludzie podatni na reklamy; inaczej nazywana RADAROWĄ)

• osobowość wewnątrz sterowna (wtedy kiedy przyrost naturalny rośnie, pewien procent nie ma zapewnionego miejsca w społeczeństwie)

5) Koncepcja Margaret Mead

Podział dotyczący tego jak przekazywana jest kultura w obrębie społeczeństwa:

• prefiguratywna (młodsze pokolenie uczy się kultury od pokolenia starszego)

• kofiguratywna (młodzi uczą się od innych młodych np. migracje, awans społeczny, emancypacja kobiet)

• postfiguratywna (dorośli uczą się dzieci)

6. Koncepcja Józefa Chałasińskiego

• 3 etapy w historii wychowania:

• inicjacyjny - młodzi wprowadzaniu w wychowanie przez inicjacje, inicjator - dorosły, adept - szaman; podstawą procesu inicjacji były deprywacje (ograniczenie zaspokojenia jakiejś potrzeby

• wychowanie w domu obcym - odchodzi z domu własnej rodziny i mieszka w domach obcych, uczy się w ten sposób samodzielności i zawodów np. rzemiosła i rolnictwa; charakter ściśle praktyczny; brały udział w tym nawet dziewczynki

• szkoła - wychowujący to profesjonalista -nauczyciel, instytucja - szkoła.

• 3 cechy rozwoju szkoły

• stale wydłuża się okres nauki w szkole

• edukacja zaczyna obejmować wszystkich

• szkoła staje się coraz bardziej wyspecjalizowana

7. Koncepcja Bersteina (uwarunkowania klasowe szkoły)

Klasy społeczne:

1. wyższa (kontroluje innych)

2. średnia (nikt jej nie kontroluje, sama kontroluje siebie)

3. niższa (kontrolowana przez innych)

Różny stosunek klas społecznych do szkoły:

1. Dzieci z klas wyższych w dużej mierze szkołę ignorują, są przekonane że szkoła ma mały wpływ na ich losy życiowe.

2. Dzieci z klas niższych - szkoła to udręka, nie widzą związku miedzy byciem a nie byciem w szkole a losami życiowymi, chcą jak najszybciej iść do pracy.

3. Dzieci z klas średnich - najbardziej pozytywny stosunek, mają poczucie że dobre wyniki mogą zagwarantować im awans.

Przeżywanie szkoły:

1. Dzieci z klas wyższych i średnich przeżywają szkołę, ale nie obco

2. Dzieci z klas niższych - przeżywają szok kulturowy

Język:

1. Klasa wyższa i średnia - kod rozszerzony (ilościowy, budują dłuższe zdania, język bardziej abstrakcyjny)

2. Klasa niższa - kod ograniczony (mniejszy zasób słów, gorsza jakość słownictwa, zwiększona tendencja zaimków)

Nauczyciele:

• średnia klasa społeczna

• duża część nauczycieli pochodzi z awansu społecznego

• 80% to kobiety

• dobór negatywny - ludzie którzy nie dostali się do innego zawodu

EKSPERYMENT I

Dzieci z różnych klas społecznych dostały listę dań. Jak wybrały to zapytano je czemu akurat to danie.

• klasa niższa - odpowiedzi konkretne np. bo takie danie daje mama

• klasa wyższa i średnia - odpowiedzi abstrakcyjne np. bo wszystkie składniki są z morza

EKSPERYMENT II

Pokazano dzieciom historyjkę. Zapytano później co pokazuje obrazek.

• klasa niższa - odpowiedziała opowiadaniem

• klasa wyższa i średnia - odpowiedziała opisem

---