22. Metoda grupowa

Grupa - każde zrzeszenie ludzi, które w świadomości ludzi stanowi odrębną całość.

W metodzie grupowej wychowawca ma przed sobą zespolony ze sobą przez wspólne zadanie zbiór osób. Wiąże go nie tylko dialog z pojedynczymi członkami. Talent wychowawczy wyraża się w umiejętnościach przewodzenia lub przodowania grupie i takiego oddziaływania na grupę aby na straży zadań i zwyczajów sugerowanych przez wychowawcę stał nie tylko on, lecz także członkowie grupy.

Odmiany metody grupowej wg. Aleksandra Kamińskiego:

1. Grupa rozwojowo - wychowawcza służą ludziom normalnie funkcjonującym

społecznie (domy kultury, instytucje edukacyjno - rekreacyjne, organizacje młodzieżowe). Grupy wspierają rozwój osobowości jednostek, które identyfikują się z celami i wartościami grupy.

2. Grupy rewalidacyjne - oddziaływanie na jednostki społeczne lub fizycznie niedostosowane celem usprawnienia ich społecznego funkcjonowania placówki opiekuńczo - wychowawczej, kulturalno - oświatowej. Nastawionych na profilaktykę nie dostosowań społecznych.

3. Grupy psychoterapeutyczne - poradnie specjalistyczne, placówki opiekuńczo wychowawcze. Służą usprawnieniu społecznego i psychicznego funkcjonowania jednostek w oparciu o techniki z psychologii klinicznej w odniesieniu do lżejszych przypadków.

Metoda pracy socjalnej - metoda grupowa:

1. Tworzenie grupy - poznanie środowiska z którego powstaje grupa rozpropagowanie celów.

- ułatwić poznanie (współdziałanie)

- wyjaśnienie celu tworzenia grupy dyskusja na temat oczekiwań

- prawo obowiązujące w grupie, wzajemne zobowiązania (placówka, pracownik,

prowadzący grupę i grupa), zawarcie „kontraktu”

- dyskusja nad programem i metodą pracy

- przedstawienie własnej koncepcji pracy swojej roli i sposobu pracy z grupą

- kształtowanie norm i wartości grupowej np. przedstawiając założenia wzajemnej

pomocy i współodpowiedzialności za sukcesy i porażki w osiąganiu celu

- dbać o to by wszyscy mogli zaistnieć

2. Stabilizacja jej struktury i norm „grupa dociera się” kształtowanie się sposobów funkcjonowania.

- podejmowanie działań przez jednostki dążące do zapewnienia miejsca w strukturze grupy

- niepewność co do tego co jednostka może osiągnąć dzięki grupie i jak grupa może jej pomóc

- modelowanie (wzór dla członków grupy), trenowanie (kierowanie, instruowanie) i kształcenie

- racjonalizacja i uniwersalizacja problemu - uświadamianie sobie, że niektóre trudności skomplikowane dadzą się rozwiązać „po kawałku”

- pismo w życiu grupy - robocze zapisy unaocznienie co osiągnięte i co ma być osiągnięte. Papierowe techniki rozwiązywania problemów

- techniki inscenizacyjne - psychodrama, socjodrama, pogłębiają zrozumienie, ułatwiają komunikację

- techniki socjometryczne - poznanawanie, zmiana relacji wewnętrznych

- zabawy grupowe

3. Realizacja jej celu akceptacja celu, współdziałanie grupy

Grupa - „demokratyczny mikroświat” samorządna drużyna na zasadzie odpowiedzialnej autonomii, uczestnictwo w podejmowaniu decyzji, układ

4. Ocena efektów działania i decyzja o jej dalszym istnieniu

„zobaczmy gdzie jesteśmy?” dyskusja, na papierze, kwestionariusze, opinie. Zakres i wyniki przedyskutowane z uczestnikami.

Ocena + zakończenie działalności grupy. Podtrzymywanie zmian, generowanie zmian. Budowanie samopomocowego systemu wsparcia, rada, przykład, wsparcie emocjonalne.

- reakcje członków na zachowania zgodne czy niezgodne z formalnymi normami zachowań w grupie.

Prowadzący czuwa nad realizacją celów przez intensyfikowanie współpracy by doprowadzić do wspólnych sukcesów. Stosuje w realizacji:

- dzielenie się informacjami, pomysłami, wyrażeniami i uczuciami dotyczącymi wspólnych spraw

- pomaganie członkom aby czuli się współodpowiedzialni

- gromadzenie przez członków wiadomości dotyczących poszczególnych zdarzeń , trosk i trudności

- wspólne podejmowanie decyzji

- grupowe rozwiązywanie problemów

- wspólne śledzenie i ocenianie jakości podjętych decyzji oraz realizacji elementów planu działania.

Integrowanie i zwiększenie produktywności grupy

- stosowanie informacji zwrotnej (informowanie członków grupy jak rozumiane są zachowania, przyciąganie uwagi)

- orientacja na problem - pytania = „drążenie”

- założenia przyjęte tymczasowo „A co jeśli?” refleksje w stosunku do problemu

- upowszechnienie wątpliwości czy uwag jednostkowych w całej grupie - wymiana informacji poszerza pole danych

- wsparcie jednostki lub podgrupy (pochwała)

- reorganizacja w podgrupy

- trudności i konflikty - rozładowane przez zmianę tematu

- język grupy

- ustanawianie granic działania (co do czasu, sposobu form językowych)

28. Programy profilaktyczne

Program wczesnej profilaktyki „CUKIERKI”

Program wczesnej profilaktyki uzależnień „Cukierki” przeznaczony jest dla pierwszych klas szkoły podstawowej. Jest to praca z bajką profilaktyczną o tym samym tytule.

Celem programu jest:

• demaskowanie podstępnego działania substancji uzależniających;

• przybliżenie uczniom podstawowych informacji na temat środków uzależniających i zagrożeń z nimi związanych;

• kształtowanie postawy dystansu w relacjach z osobami nieznajomymi;

• pokazanie dzieciom, co mogą zrobić, aby oni sami i ich koledzy i koleżanki nie były podatne na zdradliwe propozycje osób zdeprawowanych;

• ukazanie potrzeby kontaktu z zaufanymi dorosłymi w sytuacjach zagrożenia własnego lub zagrożenia innych dzieci uzależnieniem;

• rozwijanie w uczniu postawy szacunku i zaufania w stosunku do szkolnego personelu pedagogicznego i technicznego jako osób mogących udzielić wsparcia w problemach wydarzających się na terenie szkoły.

Bajka profilaktyczno - wychowawcza „CUKIERKI” dla uczniów klas 0 - 4 ukrywa w przystępnej dla dzieci fabule interesującą kombinację treści. Wspólna lektura bajki z dziećmi w klasie i rozmowa z koncentracją na tych aspektach opowieści, które z punktu widzenia dorosłego są najbardziej potrzebne dziecku lub które najbardziej dzieci interesują, jest treścią trzygodzinnych zajęć.

„CUKIERKI” uczą, co dzieci mogą zrobić, aby było mniej ofiar substancji psychoaktywnych - np. dbać o włączanie do zabaw dzieci stojących na boku, nieśmiałych, uczą, że dziecko ma prawo do dystansu i ostrożności wobec nieznajomych dorosłych, ale także pokazują, że niedoceniany niejednokrotnie personel niepedagogiczny może stanowić oparcie dla ucznia w trudnej sytuacji.

Program Profilaktyczny „BEZ RYZYKA”

Program „BEZ RYZYKA” jest propozycją edukacyjno - wychowawczą przeznaczoną dla młodzieży ostatnich klas gimnazjalnych i klas szkół średnich. Jest programem profilaktyki zachowań ryzykownych, związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, ze szczególnym uwzględnieniem zakażeń HIV oraz innych problemów związanych z wczesną inicjacją seksualną.

Celem programu jest szeroko pojęta profilaktyka zachowań ryzykownych, na jakie narażony jest młody człowiek w przypadku używania substancji psychoaktywnych. Jednym z obszarów, gdzie szczególnie łatwo dochodzi do takich zachowań jest sfera seksualna. Na przykładzie groźby zakażenia wirusem HIV ukazane zostało, że nawet jedno niekontrolowane działanie może doprowadzić do nieodwracalnych, ciążących na całym życiu, następstw.

Program realizowany jest w formie zajęć warsztatowych w czasie 4 godzin dydaktycznych dla grupy około 30 osób (jedna klasa); główną formą pracy są ćwiczenia z zastosowaniem metod aktywizujących. Ćwiczenia zaprojektowane są tak, aby stworzyć szeroką możliwość do własnych przemyśleń, wyrażania opinii i odczuć oraz podejmowania odpowiedzialnych decyzji. W programie występują obok siebie, elementy wychowania seksualnego oraz profilaktyki uzależnień, zgodnie z najnowszymi tendencjami łączenia, dotychczas odrębnie traktowanych, elementów oddziaływań zapobiegawczych.

Program realizowany jest przez 2 osobowy zespół.

Program profilaktyczny „BEZ RYZYKA” jest zalecany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej.

---