Współczesne problemy psychologii - dr Malecha

WYKŁAD V

22.01.11

TEORIE UCZENIA SIĘ:

TEORIE BEHAWIORALNE

1) Mechanizmy uczenia się:

• Powtarzanie

• Warunkowanie klasyczne

• Warunkowanie instrumentalne

• Modelowanie.

John Watson - zoopsycholog uważał, że nie kierują naszym zachowaniem żadne motywy zewnętrzne. Nasze zachowanie to wpływ na bodziec.

Powtarzanie wg niego to najważniejszy mechanizm uczenia się.

Iwan Pawłow - odkrył wytwarzanie się związku miedzy bodźcem a reakcją - nazwał to warunkowaniem klasycznym.

Warunkowanie instrumentalne (sprawcze):

Fryderyk Burkus Skinner - uważał, że zachowanie człowieka będzie kopią struktury środowiska. Chcemy uniknąć kary a uzyskać nagrodę.

PRAWO EFEKTU - wzmocnienia utrwalają związek pomiędzy bodźcem a reakcją a kary osłabiają.

Kontrolę nad zachowaniem osiąga się jeśli występują wzmocnienia (nagrody).

Behawioryści podkreślają rolę nagród. Gdy stosujemy kary - chcemy osłabić działania niepożądane.

Wzmocnienia - nagrody i kary.

Wygaszanie - to przeciwieństwo wzmacniania.

Podział wzmocnień na pozytywne i negatywne nie powoduje wyraźnych różnic w przebiegu warunkowania klasycznego, wpływa natomiast na przebieg warunkowania instrumentalnego.

Kara i nagroda powinny być dopasowane do przewinienia i do osoby. Kara nie powinna być odraczana w czasie!

Typy procedur:

1. Procedura stałych odstępów czasowych - nagradzamy w stałych odstępach;

2. Procedura stałych proporcji - regularnie nagradzamy po każdym pożądanym zachowaniu;

3. Procedura zmiennych odstępów czasowych - nagradzamy w nieregularnych odstępach czasu;

4. Procedura zmiennych proporcji (zmienna liczba zachowań) - okazała się najskuteczniejsza!

Teoria społecznego uczenia się:

Albert Bandura - twórca społecznego uczenia się, uważał, że warunkowania nie powinno traktować się jako jedynego schematu uczenia się. Uczymy się przez obserwowanie zachowań innych ludzi. Dużą uwagę przywiązywał do otoczenia społecznego. Mechanizm społecznego uczenia się nazwano MODELOWANIEM.

Modelowanie (naśladownictwo) - to przejmowanie pewnych zachowań modela. Jest możliwe wtedy, gdy rozumiemy zachowanie modela.

TEORIE HUMANISTYCZNE

Abraham Maslow i Karl Rogers - uważali, że ludzie są osobami twórczymi. Odrzucali rolę nieświadomości. Uważali, że osoby są wolne, twórcze, to co związane z ID ( ID zawiera w sobie dziedziczne i wrodzone wyposażenie psychiczne z popędami włącznie, działa na zasadzie impulsów i natychmiastowej gratyfikacji, zaspokojenia potrzeb).

Dodatkowe info z netu:

Przedmiotem psychologii humanistycznej jest osoba ludzka, pojmowana jako potencjał. Punktem wyjścia jest tożsamość jednostki, kształtująca się pod wpływem subiektywnych, świadomych doświadczeń. Trzeba założyć, że każdy człowiek jest niepowtarzalną istotą, wolną, mającą prawo się rozwijać, a psychologia i psycholog powinny mu tę samo aktualizację ułatwić.

Psychologia humanistyczna odrzuciła podejście deterministyczne, wspólne dla behawioryzmu i psychoanalizy, uczyniła człowieka zdolnym do decydowania o sobie. Maslow nazywał ją psychologią "holistyczno-dynamiczną" i rewolucją w sensie propagowania nowego sposobu myślenia, nowego systemu wartości. Obaj z Rogersem byli przekonani o istnieniu uwarunkowanej biologicznie dobroci natury człowieka.

Ponieważ celem psychologii humanistycznej jest opis unikalnych, indywidualnych właściwości człowieka w atmosferze bezwarunkowej akceptacji i szacunku, nie zgadza się ona na stosowanie metodologii nauk przyrodniczych.

A. Maslow - rozwinął teorię motywacji. Człowiek realizuje swoje potrzeby. Maslow pogrupował je. Ludzkie potrzeby wg Maslowa mają swoją strukturę, hierarchię.

Potrzeby niższe muszą być zaspokojone, aby mogły być zaspokojone potrzeby wyższego rzędu. I tak wyróżnił:

1. Niższe potrzeby fizjologiczne (jedzenie, seks)

2. Potrzeby bezpieczeństwa

3. P. przynależności i miłości (gdy jej zabraknie czujemy się nieszczęśliwi)

4. P. szacunku

5. P. poznawcze (wiedza, ciekawość poznawcza)

6. P. estetyczne ( tęsknota za pięknem, wzruszenia)

7. P. samorealizacji (spełnienie człowieka we wszystkich aspektach, czujemy satysfakcję z tego, co wykonujemy, musimy uwolnić się z narzuconych ograniczeń, ważna tu siła EGO).

Rogers - uważał, że jednostka jest zdolna do kierowania sama sobą. Aby się w pełni rozwinąć trzeba zapewnić sprzyjające warunki (zaufanie i wolność).

Każdy człowiek ma pewien potencjał. Od naszych decyzji i odpowiedzialności będą zależeć losy naszego życia. Środowisko kształtuje cechy osobowości, ale to my jesteśmy panami naszego losu. W życiu powinniśmy się kierować własnymi odczuciami. Ważna jest empatia i rola akceptacji. Uważał, że aby wspierać drugiego człowieka nie można go osądzać.

TEORIE POZNAWCZO - ROZWOJOWE

Jean Piaget - zauważył, że wszystkie dzieci przechodząc przez pewne etapy popełniają podobne błędy i do podobnych wniosków dochodzą. Nie środowisko kształtuje dziecko ale to jak poznaje ten świat. Dziecko konstruuje własny sposób poznania świata, jest małym naukowcem.

Inteligencja rozwija się dzięki mechanizmowi zw. równoważeniem.

Na równoważenie składają się 2 procesy:

1. Asymilacja - włączanie przez jednostkę nowych informacji w posiadane struktury poznawcze.

2. Akomodacja - modyfikuje i rozbudowuje to, co już posiada.

Stadia rozwoju - Piaget:

1. Sensoryczno-motoryczne: odbieranie informacji z zewnątrz, do wieku 2 lat.

2. Wszechoperacyjne: dzieci zaczynają mówić.

3. Operacji konkretnych: 7-12 lat. Manipuluje umysłowo, pamięta, myśli na konkretach (np. o samochodzie, Anie o uczuciach jak np. smutek czy radość). Dziecko opanowuje pojęcie stałości, ilości.

4. Operacji formalnych - rozpoczyna się w wieku 11-12 lat. Zdolne oderwać się od konkretów. Myślenie jest systematyczne.

TEORIA SPOŁECZNO - KULTUROWA

Lech Dygocki - rozwój człowieka dokonuje się za pośrednictwem kultury (wytworów kultury na którą składają się narzędzia i znaki).

Myślenie dziecka powstaje w wyniku interakcji społecznych. Uczenie się dziecka jest spontaniczne, mimowolne.

Złożone formy myślenia dziecko opanowuje w interakcji z osobą dorosłą. Dorosły jako model - modeluje doświadczenia dziecka. Dygocki podkreśla rolę języka - do opisu i wyjaśniania zadania. Wiek przedszkolny jest okresem przejściowym - od uczenia okolicznościowego do aktywności stałej, ukierunkowanej.

Bardzo ważne są wszystkie zdarzenia kulturowe.

Bardzo ważny jest w procesie rozwoju dziecka aktualny poziom funkcjonowania dziecka.

Ważna jest tez strefa najbliższego rozwoju.

END

3

---