Do druku
Wpływ mediów na stosunki przyjacielskie
Przyjaciel to ktoś komu ufamy, do którego przychodzimy z naszymi problemami, nie wstydzimy się otworzyć przed nim samych siebie, naszego życia, wyjawić najskrytsze problemy, radości i tęsknoty. Taki człowiek, jak mówi się często to prawdziwy skarb. Zborowski twierdzi, że: „W ścisłym związku ze stosunkami koleżeńskimi kształtują się między partnerami relacje bardziej osobiste, określane mianem przyjacielskich. Przyjaźń jest formą dobrowolnej wzajemnej zależności partnerów. Osoby pozostające w stosunkach przyjacielskich są wzajemnie dla siebie atrakcyjne tzn. że w toku kontaktów zaspokajają swoje potrzeby psychologiczne.”[1] Według definicji Zborowskiego przyjaciele wchodzą w ten typ interakcji dobrowolnie. Stają się zależni od siebie i dla siebie nawzajem atrakcyjni, czyli jeden ma coś co jest potrzebne drugiemu partnerowi interakcji. Mogą być to różne zachowania, w zależności od osobistych potrzeb człowieka, od jego sytuacji oraz wielu innych czynników. Ze względu na zmiany społeczne, jakich jesteśmy naocznymi światkami, przyjaźń została zastąpiona często przez inne relacje. Większość młodych ludzi nie wierzy już w przyjaźń, taką prawdziwą i bezinteresowną. Z kim więc młodzi ludzie dzielą się swoimi problemami. Najlepszym przyjacielem młodego człowieka stał się ostatnio internet. To nowe medium, które obok podstawowych funkcji niewątpliwie ma także funkcję znajdowania sobie „prawdziwych” przyjaciół. Niestety jest to stąpanie po bardzo cienkim lodzie.
Należy tu rozróżnić dwa rodzaje interakcji:
Spotykamy w sieci zupełnie nieznanego nam wcześniej człowieka i zwierzamy się mu z naszych kłopotów i radości.
Sieć internetowa to tylko pomoc przy podtrzymaniu relacji przyjacielskich z osobami, którzy z różnorakich przyczyn nie mogą się z nami spotkać „face to face”.
W pierwszym przypadku jest to bardzo niebezpieczne. Nie wiemy, kto tak naprawdę siedzi „po drugiej stronie”. Nie znamy tej osoby, nie widzimy jej, a także nie znamy jego/jej zamiarów w stosunku do nas. Wielu ludzi młodych w ten właśnie sposób, chcąc zostać anonimowym, a jednocześnie pomóc sobie zwierza się przypadkowo napotkanemu w internecie człowiekowi. Nie jest to do końca nie możliwe, ale ryzykowne. Zawsze mamy prawdopodobieństwo, że trafimy na naprawdę dobrego, pomocnego człowieka. Ale z tą sytuacją wiąże się także ryzyko. Internetowy przyjaciel, jak może się wydawać, jest bardzo wygodnym, łatwym i przyjemnym sposobem na odstresowanie i zaspokojenie potrzeby dowartościowania, a także znalezieniem kogoś do porozmawiania i miłego spędzenia czasu. Jednak, wielokrotnie nie wygląda to tak przyjemnie. W ten sposób może zostać naruszona nasz prywatność, bezpieczeństwo itd.
W drugiej sytuacji sprawa przyjaźni wygląda zupełnie inaczej. Gdy ktoś kogo znamy, wyjechał, lub nie może spotykać się z nami z różnorodnych powodów, do naszych kontaktów możemy posłużyć się internetem. Szybka, trafna wiadomość może być wykorzystywana do rozmów i rozwiązywania problemów czy też wymienianiem się doświadczeniami itd. Jest to duża szansa dla przyjaciół rozdzielonych przez życie, los.
Jednak nie można całkowicie opierać się na mediach elektronicznych - telefonie czy internecie. Jeśli nasze przyjacielskie kontakty nie zostaną podtrzymane przez spotkania i rozmowy w rzeczywistości, przyjaźń szybko może zostać źle zrozumiana i zakończyć się rozczarowaniem i niesmakiem po obu stronach monitora.
Warto też popatrzeć w przeszłość. Jak dawniej wyglądała przyjaźń i na czym się opierała? Dawniej, gdy internet i telefony komórkowe były tylko marzeniem, a telewizja i radio było rarytasem dla bogatych nikt nie był nieszczęśliwy. Na każdym podwórku widać było uśmiechnięte twarze dzieci i młodzieży, którzy grali w piłkę, rozmawiali, albo po prosto siedzieli obok siebie. Świat stał dla nich otworem, a ciekawość i lekkomyślność - były cechami, które niosły przyjaźń na skrzydłach, często w stronę kłopotów, z którymi potem trzeba było dać sobie rady. Często słyszy się ostatnimi czasy zarzut, przedstawiany przez ludzi starszych. Ludzie starsi dziwią się co stało się z młodzieżą. Podwórka opustoszały, niedzielne spacery to już przeszłość. Przyjaciele potrzebują siebie nawzajem. Przebywanie ze sobą przez monitor nie oddaje i nigdy nie odda rzeczywistego i naturalnego życia. Internet zabił życie przyjacielskie. Jednak internet sam w sobie nie jest zły. Wszystko jest dla ludzi, zależy tylko czy człowiek umie to wykorzystać w odpowiedni sposób. Ważne jest by młodym ludziom wpajać, że dobro jakim jest internet ma być dodatkiem do interakcji międzyludzkich, ale nie może zastępować przyjaźni i kontaktów przyjacielskich.
Kolejnym medium, które ma wpływ na relacje międzyludzkie - przyjacielskie są telefony komórkowe. Patrząc na młodych ludzi, możemy bez wątpienia stwierdzić, że to już nie moda, tylko uzależnienie. Przyjaciele rozmawiając ze sobą nieustannie zerkają na telefon. Można tu podobnie jak z internetem podać dwie różne strony przyjaźni. Jako szybki przekaz informacji np. zmiana terminu spotkania, czy też jego przełożenie jak najbardziej jest to medium przydatne, jednak nie można zapominać, że to telefon jest dla ludzi a nie człowiek dla telefonu.
J. Izdebska twierdzi, że: „telewizja i inne nowe elektroniczne media, codzienne związane z rodziną stają się częścią integralną domowego życia. Towarzyszą one członkom rodziny w dni powszechne i świąteczne, wypełniają im czas wolny, a także czas różnych zajęć domowych.”[2] Podobnie jest także z relacjami przyjacielskimi. Brak czasu na spotkania może być spowodowany także emisją ulubionego filmu lub jakąś audycją radiową, którą od dawna chcieliśmy wysłuchać, czy też obejrzeć. Z każdego takiego problemu, można wybrnąć zapraszając przyjaciela na film i oglądając go razem. Można świetnie się bawić, a jednocześnie zacieśniać więzy przyjacielskie.
Każda zmiana (postęp społeczny) na swoje dobre i złe strony. Media to nie tylko pierwsze skojarzenie - telewizja. To także rozwój najnowszych mediów wraz z postępem technologicznym.
Pozytywny wpływ mediów na stosunki przyjacielskie:
W dzisiejszym zabieganym świecie, w którym czas przelicza się na wielkie pieniądze, rozwój mediów umożliwia przekaz szybkich informacji, krótkich lub dłuższych, ale nie tylko informacji także plików, zdjęć, obrazów itd. Niewątpliwie jest to szansa dla przyjaźni. Z każdego niemal miejsca na ziemi możemy kontaktować się z ludźmi - bliskimi, przyjaciółmi itd. Czasem życie oddala od siebie przyjaciół, w takich sytuacjach za przysłowiowym kliknięciem myszki możemy skontaktować się z osobą, której nie widzieliśmy przez dłuższy czas. Ta internetowa łączność może podtrzymać przyjaźń do czasu, gdy będzie możliwe spotkanie na żywo i porozmawianie twarzą w twarz. W telewizji i radiu tworzone są programy mające na celu pomagać odnaleźć się nawzajem rodzinom, ale także przyjaciołom, którzy stracili ze sobą kontakt ileś lat temu. To pożyteczna i dobra strona mediów.
Negatywny wpływ mediów na stosunki przyjacielskie
Człowiek, to istota, która potrzebuje akceptacji innych, oraz obecności ludzi. Przez rozwój technologii informatycznej społeczeństwo polskie stało się społeczeństwem „monitorowym”. Zatarło się wiele więzi, jakie łączyło przyjaciół. Osoby rozmawiające interpersonalnie mają niewątpliwie większą szansę na lepsze poznanie się. Człowiek nigdy nie pozna drugiego człowieka do końca. Człowiek to tajemnica, potrzeba dużo czasu by ją odkryć i zaakceptować. Jest to bardzo trudne, o ile w ogóle możliwe. W rozmowie przyjaciół ważny jest każdy ruch, uśmiech, mimika itd. Każdy gest może być dopowiedzeniem do słów. Internet może nam tego nie zapewnić. Technologia zabija kontakty ludzkie, bo człowiek nie potrafi zapanować nad swoimi żądzami. Internet jest jak narkotyk. Im dłużej się z niego korzysta, bez jakiejkolwiek kontroli tym bardziej nie możemy poradzić sobie bez niego. Coraz mniej czasu zostaje nam na kontakty towarzyskie, przyjacielskie. Najlepszym przyjacielem człowieka nie jest drugi człowiek, tylko media - telewizor, internet. One pozornie nie potrafią ranić, ewentualnie mogą się zepsuć, ale papier (monitor) wszystko przyjmie.
Media elektroniczne mają, jak większość rzeczy w życiu dobrą i złą stronę. Tylko od człowieka zależy tak naprawdę, czy wykorzysta dane medium do tego by pogłębić i zacieśnić więzi przyjacielskie, czy też po to by je zniszczyć, bo media staną się ważniejsze od człowieka.
Magdalena Maraj
[1] Z. Zborowski, Psychospołeczne problemy wychowawcze, Warszawa 1977, s.72
[2] J. Izdebska, Dziecko w rodzinie u progu XXI wieku, Białystok 2000, s.212