Postępowanie mandatowe.
Policjant lub inny funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może zastosować postępowanie mandatowe jedynie gdy:
schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po jego popełnieniu;
stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy czynu.
W razie konieczności przeprowadzenia czynności wyjaśniających podjętych niezwłocznie po ujawnieniu wykroczenia (dot. pkt.1) mandat karny można nałożyć do 14 dni od daty ujawnienia wykroczenia jeżeli sprawca został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio po nim, oraz do 30 dni od daty zaistnienia wykroczenia ujawnionego pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia kontrolno -pomiarowego (dot. pkt. 2), w tym służącego do automatycznej kontroli prędkości.
Funkcjonariusz nakładający grzywnę jest obowiązany określić wykroczenie zarzucone sprawcy, jej wysokość oraz poinformować sprawcę o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i skutkach prawnych takiej odmowy.
Sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego,
W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem zaocznym, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możności podać także przyczyny odmowy.
Wysokość mandatu karnego określana jest zgodnie z tzw. „taryfikatorem”- załącznikiem do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 24.11.2003r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń. W postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł W przypadku zbiegu wykroczeń, a wiec jeżeli jeden czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch lub więcej przepisach policjant może nałożyć mandat karny w podwyższonej wysokości - do 1000 zł.
Można rozróżnić trzy rodzaje mandatów karnych:
mandat kredytowany - wydawany jest ukaranemu za potwierdzeniem odbioru i staje się prawomocny z chwilą jego pokwitowania przez ukaranego. Grzywna nałożona w drodze mandatu kredytowanego musi być uiszczona w terminie 7 dni od daty jego przyjęcia.
mandat gotówkowy - może być nałożony jedynie na osoby czasowo tylko przebywające na terytorium Polski i staje się on prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, który ja nałożył.
Mandat zaoczny - nakładany w razie stwierdzenia wykroczenia, którego sprawcy nie zastano na miejscu jego popełnienia i jednocześnie nie zachodzi wątpliwość co do jego tożsamości. Mandat pozostawia się w takim miejscu, aby sprawca mógł go odebrać. Należy go uiścić w terminie 7 dni i staje się on prawomocny w momencie uiszczenia grzywny.
Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu jedynie jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący wykroczeniem i jego uchylenie następuje na wniosek ukaranego w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu. Uprawnionym do uchwalenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którym obszarze działania grzywna została nałożona.