Piramida kości skroniowej
Charakterystyka ogólna piramidy kości skroniowej
Powierzchnia przednia piramidy
Powierzchnia tylna piramidy
Powierzchnia dolna piramidy
Jama bębenkowa
Kanał nerwu twarzowego
Pozostałe kanały kości skroniowej
Ad 1) Charakterystyka ogólna piramidy kości skroniowej
Dlaczego kość skroniowa ma taką dziwaczną nazwę → os temporale. Tempus oznacza czas, więc w dokładnym przekładzie kość skroniowa powinna nazywać się kością czasową. Głównie z tego powodu, że wraz z czasem włosy najszybciej siwieją w tej okolicy.
Niektórzy anatomowie uważają nawet, że część skalista kości skroniowej jest oddzielną kością i nazywają ją - kością skalistą (os petrosum). Te dwie nazwy → piramida lub część skalista znajdują uzasadnienie w kształcie i budowie tej części.
Nazwa - kość skalista pochodzi od słowa “petrus” - Piotr (skała, opoka).
Kość ta jest najbardziej zbitą ze wszystkich kości.
Nazwa “pyramis” podkreśla jej kształt.
Część skalista ma podstawę łączącą się z pozostałymi trzema częściami kości skroniowej:
częścią sutkową (pars mastoidea)
częścią bębenkową (pars tympanica)
częścią łuskową (pars squamosa)
Ma trzy powierzchnie i nieco stępiony wierzchołek.
Dwie górne powierzchnie zwracają się ku górze w kierunku mózgowia (do wnętrza czaszki), a dolna zwraca się ku dołowi (na zewnątrz czaszki).
Piramida buduje podstawę czaszki (basis crani).
Powierzchnia górna skierowana ku przodowi to powierzchnia przednia (facies anterior). Powierzchnię zwrócona ku tyłowi to powierzchnia tylna (facies posterior).
Budują one wewnętrzną podstawę czaszki (basis crani interna).
Powierzchnia przednia ogranicza do tyłu dół środkowy czaszki a powierzchnia tylna od przodu dół tylny czaszki.
Kość skroniowa jest najbardziej włóknista, a jednocześnie najbardziej spneumatyzowana, ponieważ zawiera w sobie ucho wewnętrzne, ucho środkowe i przewód słuchowy zewnętrzny.
W piramidzie budującej podstawę czaszki zawarte jest wiele dróg nerwowych i naczyniowych, które wstępują z powierzchni zewnętrznej czaszki do jej wnętrza.
W rozwoju płodowym najpierw zawiązują się drogi, czyli naczynia i nerwy, a następnie dopiero te naczynia i nerwy są „zalewane” kością. Oglądając preparaty nie widać już części miękkich, które zostały wymacerowane, pozostały tam tylko „negatywy” dróg nerwowych i naczyniowych w postaci kanałów.
Ad 2) Powierzchnia przednia piramidy
Powierzchnia przednia piramidy jest pochylona do przodu i opada ku przodowi.
Ma kształt trójkątny lub czworokątny w zależności od tego jak dalece jest stępiony wierzchołek (apex).
Zawiera głównie elementy wklęsłe, a jedyny wyjątek to wyniosłość łukowata (eminenta arcuata) utworzona przez kanał półkolisty przedni błędnika. Największym otworem na tej powierzchni jest rozwór kanału n. twarzowego s. nerwu skalistego większego (hiatus canalis facialis s. hiatus canalis n. petrosi maioris), który znajduje się wyżej i nieco bocznie aniżeli rozwór kanału nerwu skalistego mniejszego (hiatus canalis n. petrosi minoris).
Istnieją dwa otwory: mniejszy i większy dla nerwów skalistych mniejszego i większego. Od otworów tych ciągną się następnie równolegle analogiczne bruzdy.
Bruzda nerwu skalistego większego jest dłuższa, a mniejszego krótsza. Na rysunku pomalowano to na zielono, w kształcie szpilek → są to miejsca wyjścia nerwu skalistego mniejszego i większego oraz ich spadzisty przebieg po powierzchni przedniej piramidy.
Ponieważ przez otwory te wychodzi nerw skalisty większy i mniejszy dla uproszczenia można mówić, że jest to otwór nerwu skalistego większego i mniejszego (foramen nervi petrosi maioris et minoris) oraz równoimiennie bruzdy: bruzda nerwu skalistego większego i mniejszego (sulcus n. petrosi maioris et sulcus n. petrosi minoris). Obie te bruzdy biegną ku przodowi do brzegu przedniego piramidy łączącego się ze skrzydłem większym kości klinowej.
Kolejne zagłębienie znajduje się tuż przy wierzchołku → wycisk nerwu trójdzielnego (impressio trigemini). Położony jest tu zwój czuciowy nerwu trójdzielnego. Nerw V posiada jeden zwój własny → zwój Gassara = zwój nerwu trójdzielnego (ganglion trigeminale). Zwój ten leżąc na przedniej powierzchni piramidy wywołuje ucisk.
Jak taki miękki zwój, który jest zbudowany z tkanki nerwowej może spowodować powstanie wycisku? → należy pamiętać, że najpierw powstał zwój, a dopiero później kość uległa takiemu wymodelowaniu. Proces kostnienia jest więc wtórny do powstania zwoju.
Na szczycie piramidy leży otwór poszarpany (foramen lacerum).
W cudzysłowiu „otwór”, ponieważ u żywego człowieka nie ma tego otworu (nie ma pustej luki) → przestrzeń ta jest wypełniona poprzez chrząstkę, a dopiero po wymacerowaniu czaszki powstaje luka, którą nazywamy otworem poszarpanym.
Nieregularny otwór na wierzchołku piramidy to otwór tętnicy szyjnej wewnętrznej (foramen caroticum internum). W tym miejscu tętnica szyjna wewnętrzna wchodzi do dołu środkowego czaszki.
Dobocznie do nerwu skalistego większego (od jego otworu i bruzdy) znajduje się otwór prowadzący do jamy bębenkowej → kanał mięśniowo-trąbkowy (canalis musculotubarius). Jama bębenkowa ma połączenie z gardłem poprzez trąbkę słuchową = trąbkę Eustachiusza (tuba auditiva). Ponad trąbką znajduje się jeszcze miejsce dla mięśnia napinacza błony bębenkowej. Wspólnie tworzą one kanał mięśniowo-trąbkowy.
Ponieważ przez kanał mięśniowo-trąbkowy wchodzi się do jamy bębenkowej, dlatego część przedniej powierzchni jamy bębenkowej leżąca nad jamą bębenkową tworzy jej strop [„dach”]
(tegmen). Wszystko to znajduje się na przedniej powierzchni piramidy.
Powierzchnia przednia piramidy leży pomiędzy krawędzią przednią (brzegiem przednim), a brzegiem górnym. Brzeg górny pomalowany jest na niebiesko dla podkreślenia, że przebiega tam bruzda, w której leży żyła. Żyła ta to zatoka skalista górna.
Ad 3) Powierzchnia tylna piramidy
Na powierzchni tylnej piramidy dominują również twory wklęsłe.
Największym otworem (zielony) jest otwór słuchowy wewnętrzny (porus acusticus internus). Cały ten układ przypomina nam studnię, w której otwór słuchowy wewnętrzny jest wejściem do tej studni („cembrowiny”), ponieważ otworem tym rozpoczyna się przewód słuchowy wewnętrzny (meatus acustices internus). Przewód kończy się dnem, czyli jakby „lustrem wody w studni”.
Lustro to nazywa się dnem przewodu słuchowego wewnętrznego (fundus meatus acustici interni). Przewód słuchowy wewnętrzny jest krótki ma około 10 mm długości.
Dno jest czterodziałowe i tworzy cztery pola:
pole przednio-górne to pole nerwu twarzowego (area n. facialis), które jest otwarte inaczej niż pozostałe pola
pole przednio- dolne jest to pole ślimaka.
pole tylno-górne
pole tylno-dolne
Pole tylne górne i dolne to pole przedsionkowe (area vestibularis inferior et superior).
Na polu nerwu twarzowego znajduje się otwór (wycinek), w którym nic nie ma. Jest on pusty, ponieważ przyżyciowo znajdował się tam nerw twarzowy, ale na czaszce wymacerowanej jest tylko otwór.
W miejscu gdzie znajduje się pole ślimaka widać takie kropkowane (dziurkowane) spirale, które nazywa się pasmem spiralne dziurkowate (tractus spiralis foraminosus).
Pole przedsionkowe górne nie zawiera żadnych otworków.
Pole przedsionkowe dolne zawiera tylko jeden otwór, ale za to duży. Dla podkreślenia, że jest tam tylko jeden otwór, nazywa się on otworem pojedynczym (foramen singulare).
Ku bokowi i ku górze, pod krawędzią górną znajduje się zagłębienie (taki dołeczek), który nazywa się dołem podłukowym (fossa subercuata). Zlokalizowany jest na tej samej wysokości co wyniosłość łukowata
Na ścianie przedniej widać wyniosłość łukowatą pod którą na ścianie tylnej znajduje się dół podłukowy, a najbardziej dobocznie szczelina, którą nazywa się otworem zewnętrznym wodociągu przedsionka (apertura externa aqaeductus vestibuli).
Bardzo łatwo znaleźć ten otwór na piramidzie nawet po omacku, szczególnie przez osoby mające dłuższe paznokcie. Poszukuje się tego otworu w ten sposób, że palcem przesuwa się od dołu ku górze na powierzchni tylnej piramidy i wtedy właśnie paznokieć haczy o otwór zewnętrzny wodociągu przedsionka, ponieważ jest on szczelinowaty.
Największy otwór → porus acusticus internus
Najmniejszy → fossa subarcuata
Szczelinowaty → apertura externa aqaeductus vestibuli
Ad 4) Powierzchnia dolna piramidy
Jest to najbardziej urozmaicona konfiguracja części skalistej.
Ponieważ buduje zewnętrzną podstawę czaszki muszą się na niej odzwierciedlać twory wchodzące do czaszki lub z niej wychodzące przez część skalistą.
Największym otworem, który zajmuje centralne położenie na powierzchni dolnej jest otwór zewnętrzny kanału tętnicy szyjnej (canalis caroricum). Przez otwór ten tętnica szyjna wewnętrzna wchodzi do czaszki, a przez otwór wewnętrzny wychodzi.
Otwór zewnętrzny kanału tętnicy szyjnej znajduje się na zewnątrz czaszki, a otwór wewnętrzny leży wewnątrz czaszki.
Pomiędzy otworem zewnętrznym i wewnętrznym tworzy się kanał tętnicy szyjnej (canalis caroticus), którego zadaniem jest przeprowadzić tętnicę do wewnątrz czaszki.
Na rysunku pokazano otwór zewnętrzny kanału tętnicy szyjnej, a kanał tętnicy szyjnej biegnie w innej płaszczyźnie → prawie wzdłuż osi piramidy.
W dnie kanału tętnicy szyjnej widać liczne otworki prowadzące do jamy bębenkowej, a ponieważ łączą jamę bębenkową z tętnicę szyjną (biegną tamtędy gałęzie tętnicze i nerwy do jamy bębenkowej) nazywamy je kanalikami szyjno-bębenkowymi (canaliculi caroticotympanici).
Największe zagłębienie znajduje się z tyłu otworu tętnicy szyjnej. Nie jest otwór, ale zagłębienie, które nazywa się dołem żyły szyjnej (fossa iugularis). Jest ono wywołane wyciskiem opuszki górnej żyły szyjnej wewnętrznej.
Ponieważ dół żyły szyjnej jest wklęsły, a otwór tętnicy szyjnej wewnętrznej jest otworem to normalną rzeczą jest, że pomiędzy dwoma wklęsłymi strukturami musi być grań kostna (występ kostny). Grań ta rozwidla się, a w miejscu rozwidlenia znajduje się bardzo niewielki otwór (pomalowany na czarno), który nazywa się dołkiem skalistym (fossula petrosa).
Jest on bardzo ważny ponieważ w dnie tego dołka (przez ten dołek) kanalik bębenkowy, przez który nerw bębenkowy wchodzi do góry (do jamy bębenkowej). W dnie dołka skalistego znajduje się otwór dolny kanalika bębenkowego (apertura inferior canaliculi tympanici) → zielony punkcik
Patrząc od dołu na piramidę widzimy, że kanaliki szyjno-bębenkowe prowadzą do jamy bębenkowej. Można tam wejść także przez dołek skalisty jeśli wejdziemy ku górze.
Dobocznie znajduje się jeszcze jeden trójkątny otwór, czasem bardziej lub mniej szczelinowaty nazywany otworem zewnętrznym kanalika ślimaka (apertura externa canaliculi cochleae).
Otwór zewnętrzny kanalika ślimaka znajduje się na powierzchni dolnej i jest tak dalece wysunięty na obwód, że leży prawie przy krawędzi tylnej piramidy.
Otwór zewnętrzny wodociągu przedsionka na powierzchni tylnej.
Zawsze jest on jednak zlokalizowany na dole a nie od góry (na ścianie dolnej, a nie tylnej). Sposoby odszukania dołka skalistego:
odszukanie tych trzech otworów, które jest łatwo znaleźć i pomiędzy tymi otworami jest położony dołek skalisty
inny sposób z ulegającą rozwidleniu granią kostną: w tym rozwidleniu leży fossula petrosa
W dole żyły szyjnej znajduje się otwór, w którym rozpoczyna się kanalik sutkowy → ujście kanalika sutkowego (ostium canaliculi mastoidei).
Krawędź tylna piramidy tworzy charakterystyczne wcięcie. Wyróżniamy dwa wcięcia, a pomiędzy nimi kolec wyrostek śródszyjny (proc. intraiugularis). Całe wcięcie zarówno boczne jak i przyśrodkowe nazywa się wcięciem szyjnym (incisura iugularis).
Na powierzchni przedniej był widoczny kanał mięśniowo-trąbkowy, którego zasadnicza część znajduje się na powierzchni dolnej. Jest on widoczny głównie na tej powierzchni ponieważ łączy jamę bębenkową z gardłem, które jest zlokalizowane pod podstawą czaszki.
Jedyną bardzo dużą wyniosłością zaznaczającą się na powierzchni dolnej jest wyrostek rylcowaty (processus styloideus), który przy swojej nasadzie otoczony jest większym ugrupowaniem tkanki kostnej nazywanej pochewką wyrostka rylcowatego (vagina processus styloidei).
Bocznie i ku tyłowi od wyrostka rylcowatego położony jest otwór rylcowo-sutkowy (foramen stylomastoideum). Nazwę swą zawdzięcza pośredniemu położeniu pomiędzy dwoma wyrostkami rylcowatym i sutkowym.
Przez otwór rylcowo-sutkowy wychodzi z czaszki nerw twarzowy. Nerw twarzowy przebiega przez kość skroniową, rozpoczyna się w polu nerwu twarzowego na ścianie tylnej, a kończy się na ścianie dolnej w otworze rylcowo-sutkowym.
Na krawędzi tylnej piramidy leży bruzda zatoki skalistej dolnej.
Ad 5) Jama bębenkowa
Jama bębenkowa ma postać rozkładanego pudełka o sześciu ścianach. Ściana tylna jest najwyższa, ściana boczna. Przyśrodkowa i solna wpuklają się do środka. W przekroju czołowym ma kształt soczewki dwuwklęsłej.
Pod ścianą dolną znajduje się dół żyły szyjnej. Ponieważ na zewnątrz jest dół (wklęsłość), na górze element ten musi być wypukły. Tworzy się tutaj wyniosłość opuszki górnej żyły szyjnej wewnętrznej.
Ściana górna (paries tegmentalis) oddziela jamę bębenkową od dołu środkowego czaszki - tam gdzie znajduje się pokrywka jamy bębenkowej (tegmen tympani). Odciśnięcie tej pokrywki daje nam właśnie ścianę górną (nakrywkową), na której nie ma żadnych szczegółów anatomicznych.
Ściana dolna (paries iugularis) zawiera wyniosłość → strop dołu żyły szyjnej. W miejscu tym nie przebiega żyła szyjna wewnętrzna, ale jest ono tylko wypukleniem znajdującym się nad dołem żyły szyjnej. Ściana dolna jest wypukła i tą wypukłością jest wyniosłość opuszki górnej żyły szyjnej wewnętrznej (eminentia bulbi superior venae iugularis internae s. eminetia fossae iugularis).
Żyła szyjna biegnie pomiędzy kością skroniową, a kością potyliczną przez otwór żyły szyjnej. Na dole znajduje się dół żyły szyjnej, a na górze jest zlokalizowana wyniosłość dołu (eminentia fossae iugularis).
Na ścianie dolnej w kierunku przyśrodkowym znajduje się otwór dolny kanalika bębenkowego (apertura inferior canaliculi tympanici).
Dołek skalisty odpowiada otworowi dolnemu kanalika bębenka ponieważ rozpoczyna się w nim kanalik bębenkowy.
Pomiędzy ścianą tylną, a dolną znajduje się wyniosłość rylcowa (prominentia styloidea). Powstaje ona na skutek tego, że wyrostek rylcowaty nie wystaje tylko z powierzchni dolnej, ale by prawidłowo spełniał swoją funkcję musi być silnie zakorzeniony. Wrasta on tak silnie w kość, że wnika do jamy bębenkowej. Do wyrostka rylcowatego przyczepiają się między innymi mięśnie bukietu Riolana. Korzeń wyrostka rylcowatego wpukla się do jamy bębenkowej na pograniczu ściany dolnej i tylnej.
Ze względu na to, że największym i najważniejszym elementem ściany dolnej jest wypukłość dołu żyły szyjnej ściana ta nazywa się ścianą żyły szyjnej (paries iugularis) i leży nad opuszką żyły szyjnej wewnętrznej.
Tętnica szyjna wewnętrzna nie jest wkomponowana w jamę bębenkową, ponieważ biegnie w kanale przed jamą bębenkową. Jedynie połączenie tętnicy z jamą bębenkową to są kanaliki szyjno-bębenkowe.
Ściana boczna - w niej znajduje się błona bębenkowa (membrana tympani), która wpukla się do jamy bębenkowej. Ściana ta nazywa się ścianą błoniastą (paries membranacea). Błona bębenkowa jest zlokalizowana pośrodku tej ściany. W ścianie błoniastej przestrzeń do krawędzi górnej (do góry) i do dołu, podobnie jak okno w ścianie na ogół nie sięga ani sufitu ani podłogi. Jeśli poprowadzi się równoległe linie wzdłuż górnego i dolnego brzegu błony (po przekrojeniu jamy bębenkowej w poprzek przez brzeg górny i dolny) to:
nad błoną bębenkową leży epitympanon seu recessus epitympanicus
na poziomie błony bębenkowej jest mesotympanon (właściwa jama bębenkowa)
poniżej poziomu błony bębenkowej to hypotympanon
Najwęższą częścią jamy bębenkowej jest mesotympanon, a najszerszą epitympanon, a nieco węższą hypotympanon (soczewka dwuwklęsła).
Największy rozstęp znajduje się na górze (epitympanon) i zawiera on najbardziej wydatne części kosteczek słuchowych (trzon kowadełka i głowę młoteczka), które nie zmieściłyby się na wysokości błony bębenkowej, ponieważ tam jest za ciasno.
Wąskie elementy tj. rękojeść młoteczka, odnoga długa kowadełka mieszczą się w mesotympanon.
Ściana przednia (paries caroticus) - przed nią znajduje się tętnica szyjna wewnętrzna. W części górnej ma ona wielki otwór → ujście bębenkowe trąbki słuchowej = ujście bębenkowe kanału mięśniowo-trąbkowego (ostium tympanicum canalis musculotubarii).
Kanał ten jest przedzielony na dwie części:
część dolna - półkanał trąbki słuchowej (semicanalis tubae auditivae)
część górna - półkanał dla mięśnia napinacza błony bębenkowej (semicanalis m. tensor tympani)
W części dolnej ściany przedniej zlokalizowane są liczne otworki, które widać z powierzchni dolnej - otworki i kanaliki szyjno-bębenkowe.
Ściana tylna jest najwyższą ścianą jamy bębenkowej. W części górnej tej ściany znajduje się olbrzymi otwór (fiolet) → wejście do jamy sutkowej (aditus ad antrum).
Przez otwór ten z jamy bębenkowej wchodzi się do jamy sutkowej znajdującej się w wyrostku sutkowatym, który jest wewnątrz pusty (antrum mastoideum). Tworzy on jedynie połączenie pomiędzy jamą bębenkową a jamą sutkową.
Poniżej tego otworu znajduje się mały otworek - dół kowadełka (fossa incudis) służący do połączenia z odnogą krótką kowadełka.
Jeszcze niżej, blisko błony bębenkowej znajduje się otwór, a nie zagłębienie - otwór bębenkowy kanalika struny bębenkowej (apertura tympanica canaliculi chordae tympani) przez który struna bębenkowa wchodzi do jamy bębenkowej na ścianie tylnej.
Struna bębenkowa przebiega pomiędzy rękojeścią młoteczka, a odnogą długą kowadełka, poczym opuszcza jamę bębenkową przez szczelinę skalisto-bębenkową (fissura petrotympanica).
Na ścianie tylnej znajduje się także wyniosłość piramidowa (emienentia pyramidalis) w postaci „minimalnego wulkanu”. W tym mini wulkanie znajduje się mięsień strzemiączkowy, który jest najmniejszym mięśniem poprzecznie prążkowanym w ustroju. Pomimo swego poprzecznego prążkowania nie jest zależny od naszej woli. Przez ten otworek wychodzi jego ścięgno, które przyczepia się do odnogi tylnej strzemiączka.
W ścianie tylnej znajduje się wyniosłość kanału twarzowego, która rozpoczęła się już na ścianie przyśrodkowej. Jest ona wywołana przebiegiem kanału nerwu twarzowego. Nad wyniosłością kanału twarzowego jest zlokalizowana inna wyniosłość → wyniosłość kanału półkolistego bocznego.
Ściana przyśrodkowa jest ścianą błędnikowa. Za nią jest położone ucho wewnętrzne, które odciska się poprzez tę ścianę. Jednym z tych “odcisków” jest wyniosłość kanału półkolistego bocznego (prominentia canalis semicircularis lateralis).
Największym tworem zajmującym prawie połowę powierzchni błędnikowej jest wzgórek (promontorium) [kolor zielony] wywołany wpukleniem się zakrętu podstawnego ślimaka.
Ślimak ma kształt zwijanej naokoło bułki (ma zakręty, z których największy nazywa się podstawowym i wpuklając się wywołuje na ścianie błędnikowej wzgórka).
Promontorium można podzielić na dwie części:
szeroką - przednią
tylną - listewkowatą
Nad częścią tylną jest wolne miejsce → otwór.
Otwór na górze jest owalny i nazywa się okienkiem przedsionka.
Otwór na dole jest okrągły i nazywa się okienkiem ślimaka.
Okienko przedsionka znajduje się nad okienkiem ślimaka.
Promontorium jest jakby oddzielone od okienek biegnącą na dół listewką - podporą wzgórka (subiculum promintorii), która podpiera tą chudziutką część tylną.
Od góry do okienka oddziela ją mostek kostny - mostek wzgórka (ponticulus promontorii).
Kąt znajdujący się na pograniczu ściany przyśrodkowej, dolnej i tylnej jest jakby wgłobiony ku tyłowi, gdzie tworzy się zachyłek jamy bębenkowej → zatoka bębenkowa (sinsus tympani) zawierająca się w jamie bębenkowej.
Ad 6) Kanał nerwu twarzowego
Jest to najdłuższy kanał piramidy kości skroniowej, przez który przebiega m.in. nerw twarzowy.
Dlaczego nerw twarzowy, który wchodzi do piramidy na ścianie tylnej i ma swój początek w polu n. twarzowego na dnie przewodu słuchowego wewnętrznego, a kończy się na ścianie dolnej w otworem rylcowo-sutkowym ma taki kręty i zawiły przebieg, czemu nie pokona tego odcinak w linii prostej?
→ ponieważ nerw twarzowy zawiązuje się później aniżeli ucho wewnętrzne.
Nerw twarzowy ma zadanie zmieścić się w piramidzie kości skroniowej i zgrabnie przebiec drogą możliwie najkrótszą (najkrótszą matematycznie) aby nie przebić ucha wewnętrznego. Ucho wewnętrzne to przedsionek, ślimak i kanały.
Celowo narysowano dno przewodu słuchowego wewnętrznego, aby uzmysłowić dlaczego to pole nazywa się polem ślimaka. Nazywa się ono tak ponieważ pod dnem jest zlokalizowany ślimak.
Dlaczego mówimy o polu nerwu twarzowego - ponieważ jest to miejsce dla nerwu twarzowego.
Pola przedsionkowe - ponieważ w głębi, pod dnem leży przedsionek.
Nerw twarzowy chce się dostać tutaj, ale nie może biec ku tyłowi ponieważ tam kończy się już piramida, a ślimak jest niski, biegnie więc nad ślimakiem. Kanały półkoliste są wysokie, tutaj wchodzi w grę kanał półkolisty przedni. Nerw nie może biec nad kanałem, ponieważ jest on zbyt wysoki i sięga powierzchni przedniej piramidy tworząc wyniosłość łukowatą. Nerw twarzowy widząc, że kanał jest za wysoki woli go ominąć. Posuwa się ku przodowi i bokowi. Gdyby w tym miejscu zakręcił, to przeszyłby kanał półkolisty (jeszcze za wcześnie). Nerw twarzowy przebiega do tego miejsca, a potem po zakręceniu o 900 znajdzie się przed kanałem półkolistym przednim.
Przechodzi przed kanałem półkolistym przednim (w miejscu gdzie rzut prostopadły jest już przed kanałem półkolistym przednim) i rozpoczyna się drugi odcinek o 900 skierowany do poprzedniego. Nerw VII nie ma już żadnych przeszkód po drodze, ponieważ wyminął kanał półkolisty przedni. Zatacza łuk, obniża swój lot pod kanał półkolisty boczny i biegnie aż do jego końca.
Wyniosłość kanału półkolistego bocznego (niebieska).
Wyniosłość kanału nerwu twarzowego (czerwona).
Kiedy nerw VII znajduje się już pod końcem kanału półkolistego bocznego opada pionowo w dół do otworu rylcowo-sutkowego
I tak powstają 3 odcinki nerwu twarzowego.
Aby to zapamiętać można porównać nerw twarzowy do roztropnego ptaka, który leci nad niskim obiektem jakim jest ślimak, omija wieżowce jakim jest kanał półkolisty przedni.
Odcinek pierwszy i trzeci jest prostolinijny, a odcinek drugi nie jest odcinkiem tylko częścią łukowatą.
Odcinek I jest nad ślimakiem ponieważ ślimak jest niski.
Odcinek II jest w ścianie błędnikowej jamy bębenkowej.
Odcinek III to jest spadek nerwu VII pionowo w dół.
Ad 7) Pozostałe kanały kości skroniowej
Kanał tętnicy szyjnej (canalis caroticus) jest kanałem posiadającym najszersze światło. W pozostałych kanałach należy znać wlot i wylot. Trasę przebiegu zostanie przedstawiona dokładniej przy budowie ucha wewnętrznego i przy przebiegach nerwów.
Kanał tętnicy szyjnej rozpoczyna się w otworze zewn. kanału t. szyjnej na powierzchni dolnej piramidy, a kończy się w otworze poszarpanym w postaci otworu wewn. kanału tętnicy szyjnej. Przeprowadza tętnicę szyjną wewnętrzną z zewnętrznej podstawy czaszki na wewnętrzną podstawę czaszki.
Tętnica szyjna wewnętrzna kiedy wstępuje do góry przebiega pionowo. W momencie jak napotyka kanał tworzy zagięcie, które nazywa się I syfonem. II syfon znajduje się kiedy wychodzi z kanału i zmienia kierunek. Tętnica ta tworzy jeszcze dwa inne syfony. Zagięcia -syfony. Syfon to raczej hydrauliczne pojęcie.
Kanalik bębenkowy (canaliculs tympanicus) ma otwór dolny i górny.
Otwór dolny znajduje się w dołku skalistym na powierzchni dolnej piramidy.
Otwór górny znajduje się w otworze n. skalistego mniejszego na powierzchni przedniej piramidy.
Cały kanalik bębenkowy przebiega na ścianie błędnikowej przy promontorium . Biegnie przez niego nerw bębenkowy.
Kanalik sutkowy (canaliculus mastoidens) rozpoczyna się w dole żyły szyjnej na powierzchni dolnej piramidy, a kończy się (i biegnie w poprzek, idealnie w poprzek) w fissura tympanomastoidea.
Przebiega w nim jedyna skórna gałąź nerwu błędnego. Nerw błędny oddaje bardzo wiele gałęzi, ale tylko jedną skórną → do przewodu słuchowego zewnętrznego (ramus auricuralis nervi vagi). Jest to także jedyny kanał, który krzyżuje się pod kątem prostym (który w ogóle się krzyżuje) z trzecim odcinkiem kanału nerwu twarzowego.
Wodociąg przedsionka (aquaeductus vestibuli) ma otwór zewnętrzny i wewnętrzny. Otwór wewnętrzny znajduje się w przedsionku (wewnątrz), natomiast otwór zewnętrzny znajduje się na powierzchni tylnej piramidy - apertura externa aquaeductus vestibuli.
Kanalik ślimaka (canaliculus cochleae) rozpoczyna się w przestrzeniach przychłonkowych ślimaka, w schodach przedsionka i w schodach bębenka.
Schody to przestrzenie przychłonkowe wypełnione przychłonką. Przychłonka jest odprowadzana na powierzchnię dolną piramidy przez apertura externa canaliculi cochleae. Trzeci punk orientacyjny dla wyszukiwania dołka skalistego.
Kanaliki szyjno-bębenkowe (canaliculi caroticotympanici) łączą kanał tętnicy szyjnej z jamą bębenkową. Przed jamą bębenkową przebiega tętnica szyjna, czyli ściana przednia jamy bębenkowej odgranicza kanał tętnicy szyjnej od jamy bębenkowej.
11
Piramida kości skroniowej